📇 خلاصه متنی تفسیر سوره مبارکه بقره 🔖 آیات: ۶۳-۶۴ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی 1⃣ گفتیم که هم با استدلال عقلی و هم نقلی از قرآن کریم، #رفع_کوه ممکن است. سپس بحث این بود که معجزه، اختیار را از انسان نمیگیرد تا مجبوراً ایمان آورند بلکه رفع کوه طور، اتمام حجت و مقدمه مجازاتی بود که خدا بخاطر #نقض_عهد های مکرر بنی اسراییل درنظر گرفته بود. 2⃣دین نزد خدا فقط #اسلام است لذا اگر قرآن دستوری به پیامبری می دهد این دستور به تمام انسانها و شریعتهاست. خطوط کلی دین کامل شده است و تنها شریعتها متفاوتند و تفاوتشان هم در برخی احکام فرعی است. 3⃣خدا به موسی فرمود این الواح را با قوت بگیر. وقتی حضرت موسی از محل عبادت به پایین آمد و دید که بنی اسراییل گوساله پرست شده اند از عصبانیت الواح را پرت کرد؛ این همان گرفتن الواح به قوت است یعنی هم آن را خوب بفهمد و هم با قدرت و استدلال از آن دفاع کند که موسی(ع) کرد. 3⃣اگر انسان نتواند در برابر شبهه، #استدلال بیاورد ناخواسته قلبش میلرزد زیرا قلب دست انسان نیست که تصمیم بگیرد بلرزد یا نلرزد. مهم فهم دین است نه اینکه قرآن یا الواح را زرین کنیم، اگر اینطور بود که نمیگفتند هنگام ظهور، حضرت اولین کاری که میکند این است که #تشریفات بیجا را بر میدارد. 4⃣یحیی(ع) طبق دستوری که در قرآن به او هست انقدر با قدرت، کتابش را گرفت که در نهایت سرش را در راه دین داد. امام حسین در سفرش به کربلا مرتب از #حضرت_یحیی یاد میکرد. حال آن کتاب چه بود، یا کتاب تورات بود که کتاب رسمی آن عصر بود، یا انجیل بود و یا کتابی دیگر. 5⃣قرآن میفرماید «و التّبعوا احسن ما انزل الیکم» یعنی تلاشتان این باشد که مدام بالاتر بروید نه اینکه به حداقلهای دستورات ما عمل کنید. سعی کنید که به بالاترین مقام بهشت بروید نه اینکه صرفا جهنم نروید. 6⃣اینکه پیامبران از خدا میخواستند خدایا برای قوم ما عذاب بیاور و همه را از بین ببر درخواست #نعمت بود نه نقمت زیرا کسی که دیگر هدایت پذیر نیست هر چه زودتر بمیرد کمتر در کفر و شرک جلوتر میرود و آخرتش را خرابتر میکند. این نوع نگاه به عذاب فقط از جانب نورهای باعظمتی چون پیامبران ممکن است. 7⃣خدا گروههایی را به جهنم نفرستاده و نمیسوزاند همچون بچه ها، دیوانگان، مستضعفین فکری که دسترسی به احکام الهی و فکری نداشتند اما جهنم نرفتن مهم نیست بلکه باید به درجات عالی بهشت توجه کرد و آن را خواست. 8⃣«فلولا فضل الله و رحمته لکنتم من الخاسرین» اگر خدا راه توبه را باز نکرده بود بنی اسراییل همان #سرمایه_اولیه را هم میباختند و خاسر میشدند. یعنی انسان تنها یک #آینه است که فیض خدا به آن میتابد و انسان از سقوط در امان مانده و رشد میکند و این رشد امری مستقل از خدا نیست بلکه اولاً همین نعمت را باید شکر کرد، ثانیاً وقتی شکر کردیم، برای همین نعمت شکر هم باید شکری دیگر کرد. پس متعبد اگر توفیقی به او رسید باز خود را نیازمندتر و بدهکارتر میبیند. 9⃣خدا به مومنین #فضل_خاص میدهد لذا از ما میخواهد که بخواهید تا بدهم چون من رحمت خاصی برای شما نگه داشته ام اما باید بخواهید که بدهم. کسی که به حوزه می آید حداقلش باید بخواهد که مرجع شود و از نظر زهد هم به خدا برسد، این حداقل است. گوید هرگز همتتان کوتاه نباشد و برای اینکه بالاتر بروید در دعاهایتان بقیه را هم شریک کنید. 0⃣1⃣میفرماید #کلید خزانه الهی بدست خود انسان است. حال انسان با عملش یا این قفل را باز میکند و یا میبندد چون کلید هم باز میکند هم قفل میکند! خدا میفرماید هر چه از من سوال کنید سریعا میدهم، اگر #انفاق کنید یعنی از خدا میخواهید که نعمتهایت را برایم بیشتر کن و وقتی #امساک میکنید یعنی از خدا میخواهید همان چیزی که دارم را هم از من بگیر. 1⃣1⃣انسان باید هر لحظه خود را بیشتر #بدهکار خدا ببیند نه اینکه بگوید من زحمت کشیدم و درس خواندم زیرا خیلی ها خواستند درس بخوانند اما شرایطش را نداشتند. اگر انسان گفت این همه زحمت کشیدم و درس خواندم، اما اتفاقی نیفتاد! این شخص بداند که نعمت درس خواندن برایش نمیماند چون بجای بدهکاری، طلبکار خداست. 2⃣1⃣در سوره نور فرمود: احدی بدون فضل الهی بجایی نمیرسد. در جای دیگر گوید: در جنگ بدر اگر فضل خدا نبود اکثریت شما را شیطان می‌فریفت و تنها عده ای قلیل نجات میافتید. معنی آیه دوم این نیست که آن عده قلیل، در مورد خیانت و وفاداری به خدا، مستقل از فضل خدایند بلکه گوید برخی با همان #فیض_قبلی مصون بودند اما اگر #فیض_جدید نمیرسید غالب شما بخاطر جمعیت بیشتر دشمن و اغوای آنها، از جنگ فرار کرده بودید. لذا این دو آیه با هم تعارض ندارند.