📇 عناوین خلاصه تفسیر سوره مبارکه بقره 🔖 آیات: ۶۰ - ۶۱ 📚 مفسر: علامه جوادی آملی 1⃣ در شمارش نعمتهای خدا بر بنی اسراییل، بحث روی سیراب شدن در بیابان بود که خدا با ضربه عصای موسی، #دوازده_چشمه درست کرد. 2⃣ این امر عقلاً ممکن است چون عناصر میتوانند به یکدیگر تبدیل شوند چنانکه در دراز مدت ممکن است و در #معجزه تنها «سرعت» این فرایند طبیعی، فراتر از عادت است. چنانکه عصا در درازمدت میتواند به صورت یک حیوان دربیاید در فرآیند تبدیل عصا به خاک، به بوته، به غذای حیوان و بعد به نطفه حیوان و بعد هم حیوان کامل. 3⃣بنی اسراییل، موسی را برای درخواست آب از خدا، شفیع قرار دادند. اما چرا در درخواستهای بعد، دیگر موسی و خدا این درخواستها را قبول نمیکنند و میگویند به فلان سرزمین بروید و مورد خشم خدا هم قرار گرفتند؟ این همان زمانیست که بنی اسراییل به موسی گفتند که از یک نوع غذا خوردن خسته شده ایم به خدا بگو غذاهای مختلف همچون سبزی و خیار و سیر و پیاز بیاورد و اینجا شروع #قهر_خدا بود و گفت به یاد این نعمت و قضیه من و سلوی باشید! 4⃣اگر این خواسته بنی اسراییل، طبیعی بود خدا ممکن بود مانند درخواست های قبلی، این را نیز با معجزه بیاورد اما اینبار دیگر، زبان درخواست از روی عجز نبود بلکه #زبان_لجاجت بود که گفتند ما دیگر صبر بر یک غذا نمیکنیم! چنانکه جای دیگر گفتند ما صبر نمیکنیم تا اینکه خدا را ببینیم، که صاعقه آمد! 5⃣خداوند میفرماید من تنها نیازهایی که در حالت عادی برایتان ممکن نبود را از راه #معجزه به شما میدهم مانند آزادی و تشنگی تا برای مبارزه با ظالمان، کمبود نداشته باشید. اما اگر چیزهای رفاهی میخواهید باید از راههای طبیعی و با #صبر بدست بیاورید. موسی به بنی اسراییل گفته بود که برای نابودی ظلم در کل منطقه باید صبر کنید اما بنی اسراییل با اولین پیروزی در مصر، صبر را از دست دادند و در فاز دوم مبارزه با ظلم باید وارد #ارض_مقدسه میشدند و با ظالمان میجنگیدند که نکردند. 7⃣بنی اسراییل میخواستند با کمترین #صبر به بهترین امکانات دست یابند و این ایستادن در برابر امر موسی (وحی) بود که گفته بود باید در برابر سختی ها صبر کنید تا پیروز بر ظالمان شوید اما اینها حتی در برابر «مسائل رفاهی» هم صبر نداشتند و لجبازی کردند چون خدا امکانات خوبی داده بود و فقط تنوع نداده بود. همچون مشرکان حجاز که به پیامبر اسلام میگفتند بگو کوههای حجاز فاصله بگیرند تا ما بتوانیم کشاورزی کنیم! 8⃣مثلا بنی اسراییل از خدا خواسته بودند که جلوی آفتاب سوزان صحرا را بگیرد و خدا چون دید نیازشان است ابرهایی را بصورت دایمی روی سرشان قرار داد. این ابرها بجای تبعیت از باد، تابع امر خدا بودند. خدا قادر بر همه کار است اما انسان باید کمی در برابر مشکلات #صبر داشته باشد. 9⃣نشان #لجوجت این است که گفتند به موسی که «از خدایت بخواه!» نمیگویند خدای ما... چنانکه جهنمیان در جهنم به خازنان جهنم(سلام الله) گویند از خدایتان بخواهید که ما را ببخشد! 0⃣1⃣وقتی انسان خوابید یا مرد، زبانش طبق #ملکات_نفسانی وی میچرخد نه طبق افکارش. اما باز هم دروغ میگویند چون عادت به دروغ کرده اند نه اینکه با فکر، در برزخ و جهنم دروغ بگویند و لجاجت هم ملکه نفسانی بنی اسراییل بود. 1⃣1⃣موسی به بنی اسراییل گوید اگر میخواهید غذاهای متنوع داشته باشید بروید به یکی از شهرهای مجاور و با ظالمان بجنگید و آنجا کشاورزی کنید اما بدانید اگر برای این امور رفتید از #اوج_عزت آزادی، به #چاه_ذلت بردگی و بت پرستی افتاده اید. این که دیگر آمادگی برای مبارزه نیست! با رفاه که نمیشود با رفاه پرستان ظالم که همه شهرها را با بت پرستی گرفته بودند و همه را برده کرده بودند مبارزه کرد. حضرت موسی که خیلی فرصت نداشت تا حکومت تشکیل دهد و سپس با ظالمان بجنگد لذا با همین بنی اسراییل باید میجنگید. 2⃣1⃣(اهبطوا مصراً) معنی این جمله این نیست که الان روی کوهید و باید بروید به منطقه پست. چون همان موقع هم در بیابان بودند و منطقه مرتفعی نبود. لذا گوید بروید به پایین و به سمت #ذلت_بت‌پرستی در مصر که شما هنوز فکر ثروت و قدرت آل فرعونید! این (اهبطوا) را خدا به «آدم و حوا» هم گفت در زمانیکه باید از بهشت به زمین هبوط و نزول میکردند یا در مورد «شیطان» که گفت (فاهبط) لذا گفت اگر به فکر شکمید از بندگی خدا به بندگی دیگران نزول کنید.