🟢#اخلاق‌مهدوی 💠حقیقت تلخی که میتوان تغییرش داد! 🔹متاسفانه امروزه یکی از معضلاتی که در جامعه ما رواج پیدا کرده، بی عفتی و بی حیایی است. اما آیا راه چاره ای وجود دارد یا فقط باید تحمل کرد؟ 🔅امیرالمومنین علیه السلام میفرمایند: «هر آن کس که عقل دارد، عفاف می ورزد؛ زیرا منشاء هر دو صفت، حرکت به سوی تعادل است.» 📚میزان الحکمه، ج ۶، ص ٣۶٢ 🔺جمله بالا کلام امام معصوم است، آن را جدی بگیریم. 📌پاکدامنی برای یک #منتظر، مانند داشتن سواد برای یک فرد فعال در جامعه است. با دعا و زمینه سازی (که پاکدامنی یکی از شروط آن است) برای ظهور حضرت، می توانیم این اتفاق فرخنده را جلو بیندازیم. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠صفت خانمان سوز ⁉️به نظر شما، کسی که داشته های خود را بزرگ و داشته های دیگران را کوچک ببیند، مبتلا به چه مرضی شده است؟ 🔹کبر، صفتی خانمان سوز برای انسان است. این صفت مخصوص خداوند است؛ اگرچه شاید متکبر، منکر خداوند نباشد، ولی مدعی صفتی می‌شود که مخصوص خداوند است. 🔅 امیرالمومنین علی علیه السلام میفرمایند: «در شگفتم از متکبری که دیروز، نطفه‌ای بی ارزش بود و فردا مرداری گندیده خواهد شد» 📚نهج البلاغه، حکمت ۴۵۴ 📌تنها ارتباطی که باید بین منتظر و کبر وجود داشته باشد، رابطه آب و روغن است؛ نه چیزی دیگر. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠اگر ایستاده ای بنشین! 🔹خشم، عقل را از کار می اندازد و اگر عقل نباشد، ممکن است کارهایی که نباید انجام دهیم. امام باقر علیه السلام میفرمایند: «هنگامی که شخصی بر مردم غضب می کند، اگر ایستاده باشد فورا باید بنشیند، که این کار پلیدی شیطان را از او دور می کند.»(١) 🔹همچنین امام صادق علیه السلام میفرمایند: «کسی که اگر ناراحت شود، ناراحتی اش او را از حق بیرون نکند، و اگر خوشحال شود، خوشحالی اش او را به باطل نکشاند، و اگر قدرت یافت، بیش از حق خود دریافت نکند؛ بی شک یک مومن و منتظر واقعی است.» (٢) 📚١-کافی کلینی ج٢ ص٣٠٢؛ ٢-جهاد بانفس، حر عاملی، ص٣٧٠ 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠زبان؛ عامل ترقی یا بدبختی؟ انتخاب با توست... 🔹زبان، می‌تواند عامل ترقی و رشد و یا عامل بدبختی باشد. بستگی دارد چطور از آن استفاده کنی. ناسزا گویی، نشانه ضعفِ روحی _ روانی و بدنی است. 🔸پیامبر صلوات الله علیه و آله فرمودند: «بهشت، بر هر ناسزاگوی بی شرمی که باکی از آنچه می‌گوید و از آنچه به او گفته می‌شود ندارد، حرام است.» 📚اصول کافی، ج ۴، ص ١۴ 📌چرا کسی که ادعا می‌کند منتظر است، نباید دشنام بدهد؟ 👈 با توجه به نشانه های گفته شده، منتظر نباید ضعف روحی _ روانی داشته باشد؛ چون پشتوانه ای بزرگ را می‌شناسد. بنابراین دلیلی وجود ندارد که دشنام بدهد. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠به عشق او نصوح شو! 🔹 امام باقر علیه السلام میفرمایند: «هرگاه مردی در شب تاريک شتر و توشه و اهل و عيالش را در بيابانی گم کند و سپس در حين تلاش برای يافتن ايشان، يک مرتبه ايشان را بيابد، چقدر خوشحال میشود؟ پس خداوند متعال بيشتر از اين شخص نسبت به بنده اش که توبه ميکند و به سوی او باز میگردد، خوشحال میشود.» (١) 🔹اگر بدانیم گناه کردن، بخصوص در این دوران سبب چه مشکلاتی می‌شود، همین الان توبه می‌کنیم. 📌بدان! گناه ظهور #امام_زمان را عقب می اندازد؛ پس فقط آماده کیفر گناهی که کرده ای نباش؛ چون تو با گناهت، تحول جهان و آسایش بشریت را حتی به مقدار کمی عقب انداخته ای. 👌 توبه کلید نجات تو و تمام بشریت است. امیرالمومنین علی علیه السلام میفرمایند: «توبه دلها را پاک می‌کند و آثار گناه را می‌شوید.» (٢) 📚١- اصول کافی، ج ۴، ص ١۶٧؛ ٢- غررالحکم، ج ۱، ص ۳۵۷ 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠شکم است یا باک ماشین؟! ❗️با شکم خود مثل باک ماشین، رفتار نکنید که هرچه داخلش پُرتر باشد بیشتر می‌رود! 🔹 امیرالمومنین در این باره میفرمایند: «غذای زیاد قلب را می‌میراند؛ همان گونه که آب زیاد، زراعت را از بین می‌برد.» (١) 🔹قطعا پُر کردن شکم، اگرچه از مال حلال باشد، انسان را از تعالی و رشد باز می‌دارد و همچنین باعث رشد شهوت می‌شود. 🔸امیرالمومنین همچنین میفرمایند: «به خدا [قسم] شکم هیچ کس پُر نمی‌شود، مگر اینکه همه عقل یا قسمتی از آن را از دست می‌دهد.» (٢) 🔹علاوه بر این، پُر خوری ضررهای جسمانی نیز دارد. فرد منتظر که به دنبال رشد و تعالی است، اجازه نمی‌دهد موانع، جلوی حرکت او را بگیرند؛ موانع می‌تواند شکم بارگی یا هر چیز دیگری باشد. 📚١. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج ٢٠، ص ٣٢۵، جمله قصار ٧٢٣ 📚٢. همان، ج ١٩، ص ١٨۶ 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠قلمی که جوهر آن عصاره ی چشم است... 🔹امیرالمومنین علیه السلام میفرمایند: «قلب، کتاب چشم است که صفحه این دل، با قلم چشم پر می‌شود.» (١) چشم، مهمترین عامل برای حاکمیت شهوت در وجود آدم است. از حضرت یحیی پرسیدند: آغاز زنا چیست؟ فرمود: «نگاه و آرزو» (٢) بعد از نگاه، فکر و خیال پدید می‌آید که از مقدمات زناست. زدست و دیده و دل هر دو فریاد که هرچه دیده بیند دل کند یاد 📌منتظر لباسی از جنس فولاد دارد، تیر زهرآلود شیطان او را زخمی نمی‌کند؛ ولی قطعا به او اصابت می‌کند. 📚١. نهج البلاغه، خطبه ١٩٣ ٢. آثار الصادقین، ج ٢٢، ص٢٧١ 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠ترسوهای امیدوار! 🔹توصیه ای که برای ثابت قدم بودن بسیار مفید است: امید و ترس؛ اولی به رحمت خدا و دومی از عظمت خدا. 🔹شرایطش را که بدانی، فقط می‌ماند داشتن کمی اراده؛ یعنی عمل کردن یا نادیده گرفتن؟ 🔹شناخت، یکی از شرایط آن است. به عنوان مثال کودک از مار نمی‌ترسد، چون شناختی از آن ندارد. 👌 اگر درک درستی از عظمت خداوند داشته باشیم، هیچگاه با گستاخی گناه نمی‌کنیم. از طرفی باید به رحمت خدا هم امید داشت؛ چرا که خداوند ارحم الراحمین است. 📌ترس و امید، مهدوی می‌شود، وقتی بدانی #ترس از خدا جلوی گناه کردن را می‌گیرد و گناه نکردن، باعث #تعجیل_در_فرج می‌شود. و امید یعنی وجود امام زمان؛ یعنی خدایی که اجازه داد ما هم در تحول جهان موثر باشیم. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠ترسوهای امیدوار! (٢) ❌هشدار: اگر در بحث خوف و رجاء به این شرط عمل نکنید، ممکن است ترس و امید به خدا، شما را به ضلالت بکشاند. 🔹ترس و امید نسبت به خدا، هنگامی یک عمل مثبت است که اندازه آن رعایت شود. اگر ترس از خدا به گونه ای باشد که عنصر امید و لطف خداوند نادیده گرفته شود و یا امید به حدی باشد که ترس از خدا کم شود، باعث می‌شود دچار افراط و تفریط شویم. 📌و اما چند ترسِ مهدوی! مهدی یاور عزیز! بترس از شرایطی که برای تو مهیا است! بترس از انقلابی که مبنایش امام زمان بوده و هست! بترس از اینکه هیچ قدمی برای زمینه سازی برنداری! و امید داشته باش! سرانجام این کشتی را می‌سازیم و سکان دار آن، تنها مهدی فاطمه است. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠نمایش کمتر از خود  🔹 تواضع، ویژگی انسان هایی است که از نظر روحی و روانی به کمال رسیده اند؛ مانند درختانی که شاخه هایی پر میوه دارند و دلیل پایین آمدن شاخه ها، سنگینی آنها است. یکی از ویژگی های شاخه ای که پایین آمده، این است که همه، حتی افراد کوچک هم می‌توانند از آن بهره مند شوند. 🔹 امام صادق علیه‌السلام فرمودند: «تواضع آن است که به کمتر از جایگاه شایسته خود در مجلس قانع باشی و هرگاه کسی را ملاقات کردی، در سلام پیشی بگیری و جر و بحث را رها کنی؛ هر چند حق با تو باشد.» 📚 بحارالانوار، ج ٧۵، ص ١٧۶ 📌 یاران امام زمان علیه السلام در مقابل دوستان، متواضع و فروتن هستند؛ بدون شک تا متواضع نباشی، نمی‌توانی در زمره یاران حضرت باشی. به یاد داشته باش که این دوره، دوره یارگیری است. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠هشدارِ امیرالمومنین علیه السلام!! 🔹حضرت علی در وصیتنامه خویش فرمودند: «امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید، که افراد شرور و بدکار جامعه، بر شما مسلط می‌شوند» 🔹این حدیث، حجت و دلیلی است برای افرادی که از شرایط روزگار ناراضی هستند. و در ادامه می‌فرماید: «[در این صورت] هرچه دعا کنید، به اجابت نرسد» 📚 (نهج البلاغه، نامه ۴۷) 📌اگر منتظر اجابتِ دعای اللهم عجل لولیک الفرج هستید، نسبت به دیگران احساس نگرانی داشته باشید و این نگرانی خود را با رفتار و اعمال خوب ابراز کنید، نه صرفا با زبان. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠لقب بی بهانه ها 🔹 مومنین بی بهانه شکر می‌کنند؛ چون می‌دانند در برابر خدای ارحم الراحمین چیزی برای ناشکری وجود ندارد. مومنین کسانی هستند که نعمت هایی که دیده نمی‌شوند هم در نگاه آنان به چشم می‌آیند، پس خدا را بخاطر آنها هم شکر می‌کنند. 🔹 خداوند به حضرت موسی خطاب می‌کند: «همین ‌که بدانی من نعمتی را به تو دادم، این شکر است، حقّ شکر است.» اکثر ما انسانها، از اینکه نعمت‌ها از کیست و چه کسی آن را به ما داده است، غافل هستیم. اگر این‌ را بدانیم، خدا را شکر می‌کنیم و شکر لفظی، شکر عملی را در پی دارد و این شکر عملی، مانع معصیت ما می‌شود. 🔹 یکی از نتایج مهم شکرگزاری افزایش نعمت است؛ به همین دلیل گفته اند شکر نعمت، نعمتت افزون کند. اما بزرگترین نعمتی که در نتیجه شکرگزاری بدست می‌آید، چیست؟ 📌 بهترین، ارزشمندترین و قشنگ ترین نعمتی که بالاتر از آن وجود ندارد، نعمتِ وجود امام معصوم است. این نعمت، همان قلعه خداست؛ همان «فمن دخل حصنی» است که اینبار تو شرط آن هستی. و شرطش دعا در حق او و عمل برای زمینه سازی ظهور اوست. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠هنرمندانه زندگی کن! 🔹قناعت، کلید رضایت از زندگی است. شخص قانع برای کسب روزی تلاش می کند ولی به آنچه خدا روزی اش کرده، اکتفا می کند. چنین کسی نه معترض است و نه احساس ناکامی می کند؛ در نتیجه از زندگی خود احساس رضایت خواهد کرد. 🔹تفاوت فرد قانع با فرد حریص، تنها یک چیز است: ✅ آرامش👌؛ چیزی که فرد قانع از آن بهره مند و فرد حریص از آن محروم است. 🔹 امام صادق میفرمایند: «به آنچه خدا قسمت تو کرده قانع باش، تا زندگی ات با صفا شود» 📚قصص الانبیا، ص١٩۵ 📌کدام شایسته تر است: منتظرِ حریص یا منتظرِ قانع⁉️ 🔰ادامه دارد... #امام_زمان

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠 این قلب، خدا را می‌خواهد...  🔹 یک راه مطمئن و آسان که می‌توان با انجام آن همیشه خدا را در نظر داشت، ذکر و یاد خداست. 🔹ذکر خدا اطمینان و آرامش قلب می‌آورد و اضطراب و نگرانی را از وجود انسان می‌برد؛ از ارتکاب گناهان صغیره و کبیره و تکرار آنها جلوگیری می‌کند و وسوسه های شیطان را خنثی می‌کند. 🔹 کسی که فراوان به یاد خداست یعنی او را دوست دارد، و وقتی خدا را با صفاتی مانند حکیم، علیم، رحمان و رحیم یاد کردی، این صفات خدا تو را به سمت پدر نازنینی سوق می‌دهد و خدا یاد و انتظار او را در دلت زنده می‌کند. 📚 رعد/۲۸؛ عنکبوت/۴۵؛ آل عمران/۱۳۵؛ اعراف/ ۲۰۱ 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠 اولین سوال❗️ 🔹 نماز تنها عبادتی است که در هیچ حال از انسان ساقط نمی‌شود. ترک عمدی آن مرز میان اسلام و کفر و همچنین اولین سوال در روز قیامت است. نماز پایه و اساس دین است؛ اما این نماز شروطی دارد. 🔹جوانی که به نماز توجه دارد و اهل عبادت است، دست به دزدی و خیانت نمی‌زند. امام باقر علیه‌السلام می‌فرمایند: «کسی که به خدا ایمان دارد و عبادت جان فرسا هم انجام می‌دهد ولی امام شایسته ای از طرف خدا ندارد، تلاشش بی فایده و نپذیرفته است.» 📚 وسائل الشیعه، جلد ۱، ص ۹۰ 📌 اولین مشخصه جامعه پس از قیام حضرت مهدی، اقامه نماز است؛ اگر دوست داری در آن روز جزء نمازگزاران باشی، باید قبل از ظهور به سمت نماز بشتابی. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠حکایت فضله موشی که دیگ آشی را لایق سطل آشغال می‌کند! 🔹 امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: «شرک عملی وحشتناک است که اگر انسان با این حالت از دنیا برود و توبه نکند، مورد خشم خدا قرار می‌گیرد» (١) در جایی دیگر رسول الله صلی الله علیه و آله میفرمایند: «ریاکار با چهار اسم در روز قیامت خوانده می‌شود؛ ای کافر، ای فاجر، ای بی تعهد، ای زیانکار.» (٢) 🔸 پس ای زیانکار، زیان کردی؛ چون عملی که می‌توانست برای پروردگارت باشد، خرج مردم شد. ⬅️ از دلایل آن می‌توان دوستی دنیا، ضعف ایمان و علاقه به محبوبیت در نزد دیگران را نام برد. 🔺 زمانی که عقل ها رشد کند، انسانها فقط در مقابل خدا خودنمایی می‌کنند. آمدن آن روز برای منتظران یک رویا نیست؛ بلکه آنها تلاش می‌کنند زمان آینده را به حال نزدیک کنند. 📚 ۱. نهج البلاغه خطبه ۱۵۳؛  ۲. بحارالانوار، ج ۶٩، ص ٢٩۵ 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠 باشه بخند؛ ولی اینو بدون که… 🔹 مسخره کردن دیگران، باعث اذیت و آزار آنها می‌شود و امری حرام و مورد نکوهش عقل و شرع مقدس است. خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده اید، گروهی از شما گروه دیگر را به تمسخر نگیرید؛ چه بسا آنها از شما بهتر باشند.» (١) 🔹 امیرالمومنین علیه السلام هم فرمودند: «مسلمان کسی است که مسلمان دیگر، از دست و زبان او در امان باشد.» (٢) 📌 ای منتظر! اگر در راه انتظار، کسی به تو خندید و هدفت را مسخره کرد، زیر لب زمزمه کن: 🔅عاشقی درد سری بود، نمی‌دانستیم... 🔅حاصلش خون جگری بود، نمی‌دانستیم... 📚 ١- حجرات/آیه ۱۱؛  ٢- نهج البلاغه، خطبه ۱۶۷ 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠 برای راضی کردن خودت و یا خدا؟  🔹 گاهی هدف از نصیحت کردن، راضی کردن هوا و هوس است؛ نه خیرخواهی برای دیگران. اما این گاهی وقت ها، امروزه کمی زیاده شده و به همین دلیل شاید از نصیحت خاطره خوشی نداشته باشیم. 🔹 اما نصیحت برای اینکه موثر باشد، دارای ویژگی هایی است که در اینجا به دو مورد آن اشاره می‌شود: 🌸 پیام دهنده یا مبلغ باید محبوب، پر شور، علاقه مند، مطمئن و قابل اعتماد و صادق باشد. 🌸 پیام دهنده باید به کلام خود ایمان داشته باشد. (١) 🔹امیرالمومنین علی علیه السلام می‌فرمایند: «مسلمان آینه برادر خویش است؛ هرگاه خطایى از برادر خود دیدید، همگى او را مورد حمله قرار ندهید؛ بلکه او را راهنمایى و نصیحت نمایید و با او مدارا کنید…» (٢) 🔺 در دعای معروف حضرت مهدی علیه السلام از خداوند طلب می‌کنیم: «خدایا بر دانشمندان ما زهد و نصیحت و خیر خواهی عطا فرما… و بر شنوندگان، تبعیت و پندپذیری تفضل فرما »(٣) 📚 ١- اخلاق مهدوی، اسماعیل حاجیان؛ ٢- تحف العقول، ص ١٠٨؛ ٣- مفاتیح الجنان، ص۲۱۴

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠زیر درخت گلابی، گلابی نخور!  🔹 یکی از مردان نیک خدا نقل می‌کرد که در مسیری به باغی رسیدم که درخت گلابی داشت. در زیر این درخت، خواستم گلابی بخورم، به فکر رفتم که اگر کسی مرا در این حالت ببیند، می‌گوید فلانی از میوه مردم می‌خورد، پس از خوردن آن منصرف شدم. 🔹 امیرالمومنین علی علیه السلام می‌فرمایند: «کسى که خود را در معرض اتهام و بدگمانى قرار دهد، نباید آنکس را که به او گمان بد برد، سرزنش کند.» 📚 ترجمه شرح نهج البلاغه ابن میثم، ج ۵، ص ۵۶۳ 📌 با توجه به مطالب گفته شده، باید در رفتارمان دقت عمل داشته باشیم، تا خدایی نکرده در جایگاه اتهام قرار نگیریم و مصداق آش نخورده و دهن سوخته نشویم. ما هم به عنوان یک مهدی یاور نباید جوری رفتار کنیم که مورد سوء ظن قرار بگیریم؛ زیرا این اتهام می‌تواند در راهی که انتخاب کرده ایم، سنگ اندازی کند.

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠ماجرای بی خانمان هایی که به آزادیشان می‌نازند...  🔹 انسان ذاتاً «بنده» و «عبد» آفریده شده است؛ به شکلی که نمی‌توان انسانها را به دو دسته بنده و آزاد تقسیم کرد. انسان در هر صورت بنده است؛ یا بنده خدا یا بنده غیر خدا؛ کسی که بنده چهارچوب های خالق خود نباشد، قطعا به آرامش و آزادی که در زندگی به دنبال آن می‌گردد، نمی‌رسد. 🔹 پس اگر نفع و ضررت را بسنجی، متوجه می‌شوی که اگر در بیابان، خانه ای باشد، در آن احساس آزادی می‌کنی؛ ولی اگر سر پناه و چهارچوبی نداشته باشی و در بیابان رها باشی، اسیر عقرب و مار و خطرات آن می‌شوی. هر وقت متوجه این موضوع شدی، بدان که پشت در نمی‌مانی و می‌توانی به جمع ما بپیوندی. و همانند ما اسیرانِ رهایی باشی. 🔹خطاب به اهالی این خانه می‌گویم: اگر چهارچوب ها را رعایت کنیم، روزی می‌آید که دیگر بیرون از خانه هم ناامن نیست؛ اگر ثابت قدم باشیم. 🔰ادامه دارد...

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠 آفت عمل 🔹 امیرالمومنین علی علیه السلام می‌فرمایند: «ترسناک ترین وحشت ها، عُجب و خود بینی است.» (١) 🔹 از ویژگی‌های این بیماری آن است که فرد کارهای نیکی را که انجام می‌دهد، بسیار بزرگ می‌پندارد. امیرالمومنین علیه السلام می‌فرمایند: «#گناهی که تو را پشیمان می‌سازد، نزد خدا بهتر از #کار_نیکی است که تو را مغرور می‌سازد.» (٢) 🔺 این همان آفت عمل است. انسانی که از آفت های وجودش بی اطلاع است، یا با آنها کنار آمده، با منتظر مجاهدی که به جان آفت ها افتاده و همه را نابود کرده و می‌کند، متفاوت است. 📚 ١- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، ج ۱، ص ۳۲۳، حکمت ۳۸؛ ٢- همان، ج ۱، ص ۳۲۵، حکمت ۴۶

🟢#اخلاق‌مهدوی 💠 اخلاق مهدوی 🔹 همانطور که در پیام ها گفته شد، اخلاق مهدوی یعنی #حسن_رفتار به خاطر امام زمان، نه از روی لطف؛ بلکه به طور صد در صد از روی وظیفه. 🔹 امام رضا علیه السلام فرمودند: خدایا (در زمینه خدمت و یاری رسانی به امام زمان) شخص دیگری را جایگزین ما نکن، که این تبدیل هر چند بر تو آسان است، ولی بر ما بسی گران خواهد بود. (١) 🔹 از آنجایی که دنیا محل تجارت اولیای خداست (٢)، در نتیجه #بهترین و #پرسودترین تجارت، تجارت با نماینده خدا و خلیفه الله فی الارض است. 🔺 کارنامه این نوع از افراد به شرح زیر است: ➖ اخلاقشان مهدوی ➖ رفتارشان مهدوی ➖ عشقشان مهدوی ➖ خوابشان، خورد و خوراک و سفر اربعین شان و خلاصه همه اعمالشان مهدوی است و حکایتشان، حکایت عاشقی است. 📚 ١- فرازی از دعای امام رضا برای امام زمان، مفاتیح الجنان؛ ٢- نهج البلاغه ،حکمت ۱۳۱ 📚 ١- نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، ج ۱، ص ۳۲۳، حکمت ۳۸؛ ٢- همان، ج ۱، ص ۳۲۵، حکمت ۴۶