🍃🍃 #آفات_زبان #سخن_چینى قسمت اول (۱): تعریف سخن چینى ((سخن چینى )) بیان سخنان گفته شده درباره کسى ، به خود او است به این معنا که به وى بگویند: فلان شخص درباره تو چنین مى گفت ، و سخن چین به کسى مى گویند که سخن فردى را به کسى که مطلب درباره او گفته شده برساند. امام صادق (علیه السلام ) درباره لشکر عقل و جهل مى فرماید: … و صون الحدیث ، وضده النمیمه . و نگاهبانى گفتار (از لشکریان عقل است ) و ضد آن ، سخن چینى است (که از لشکریان جهل به شمار مى رود.) نگهبانى و صیانت از گفتار دیگران ، به معناى باز نگفتن آن نزد دیگران است و سخن چینى به معناى بازگفتن سخن دیگرى نزد کسانى است که مطلب درباره آن ها گفته شده است ؛ البته ((نمیمه )) مفهومى گسترده تر از این دارد و فقط به بازگفتن سخن افراد محدود نمى شود؛ زیرا ممکن است حرکت و علمى درباره شخصى ، بدون آگاهى او انجام شود و کسى این عمل را براى او باز گوید؛ یعنى سخن چینى نزد او رفته ، او را از عمل انجام شده آگاه کند. بیان گفتار یا رفتار دیگرى ، گاه با لفظ انجام مى شود و گاه از راه اشاره یا نوشتن یا رفتارى خاص به فرد مقابل فهمانده مى شود که این هم از مصادیق نمیمه است . تعریف سعایت آن گاه که سخن چینى ، نزد کسى انجام شود که از او بیم زیان و آزار است ، ((سعایت )) نامیده مى شود؛ مانند سعایت نزد پادشاهان و بزرگان که از آنان ترس زندان ، تبعید و قتل وجود دارد. (۲): اقسام سخن چینى سخن چینى از جهت ابزار انجام آن ، به گفتارى ، نوشتارى و اشاره اى ، قابل تقسیم است . نقل گفتار یا رفتار دیگران به هر یک از سه شکل پیش گفته ممکن است . سخن چینى را از جهت موضوع به اقسام ذیل نیز مى توان تقسیم کرد: ۱ – نقل گفتار گاه سخن چین آن چه را دیگران گفته اند، نقل مى کند. ۲ – نقل رفتار گاه آن چه را انجام داده اند، نقل مى کند. ۳ – نقل پندار گاه از آن چه در دل مى گذرانند، حکایت مى کند. دامنه سخن چینى ، نقل عیب ها و نقیصه هاى گفتارى و رفتارى و پندارى دیگران را هم در بر مى گیرد به این معنا که سخن چینى ، فقط حکایت امورى را که عیب نیستند در بر نگرفته ؛ بلکه نقل هر چیزى را که عیب یا نقص ‍ پنداشته شود نیز در بر مى گیرد؛ براى نمونه ، گاه سخن چین گفتار راست دیگران و گاه گفتار دروغ ایشان را نقل مى کند و روشن است که با نقل گفتار دروغ ، شنونده به دروغگویى آن شخص پى مى برد که در این موارد، گاه سخن چین با غیبت همراه است . سخن چینى گاه به انگیزه زیان رساندن به فردى که از او حکایت مى شود انجام مى گیرد که این رفتار، به شکل معمول ، نزد قدرتمندان صورت مى پذیرد و گاه چنین انگیزه اى در کار نیست که نوع اول را سعایت مى نامند. سخن چینى گاه یک سو داشته ، فقط از یک طرف براى دیگرى نقل مى شود و گاه دو طرف دارد که از آن به ((دو به هم زنى )) یا ((افساد بین الناس )) تعبیر مى کنند به این معنا که سخن چین براى به هم زدن رابطه دو نفر، سخن هر کدام را براى دیگرى نقل مى کند. ✅✅ #ادامه دارد... اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان//استاد ایت الله مجتبی تهرانی #آیت_الله_مجتبی_تهرانی 🍃🍃🍃➖➖➖🍃🍃🍃

🍃🍃 #آفات_زبان #سخن_چینى قسمت دوم (۳): نکوهش سخن چینى از دید شرع سخن چینى در آیات و روایات به شدت نکوهیده ، و در مقایسه با دیگر رفتار ناپسند، از زشت ترین آن ها شمرده شده است . خداوند متعالى در قرآن مجید مى فرماید: ویل لکل همزه لمزه . واى بر هر عیب جوى سخن چین . که سخن چین (همزه ) در کنار غیبت کننده (لمزه ) آورده شده است . پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) در سوره قلم ، چنین خطاب مى شود: و لا تطع کل حلاف مهین هماز مشاء بنمیم . از سوگند خورندگان به دروغ که افرادى فرومایه اند، پیروى مکن ؛ از کسانى که بسیار عیب جو و سخن چین هستند. محدثان بزرگ در مجموعه هاى روایى خود، احادیث بسیارى را در نکوهش ‍ این عمل نقل کرده اند. کافى ، مستدرک الوسائل ، بحارالانوار، وسائل الشیعه و بسیارى از کتاب هاى روایى دیگر، درباره این بیمارى باب مستقلى دارند. امام صادق (علیه السلام ) به نقل از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید: لا انبئکم بشرارکم ؟ قالوا: بلى یا رسول الله قال : المشاءون بالنمیمه …. آیا شما را از بدترینتان آگاه کنم ؟ گفتند: بله اى رسول خدا! فرمود: کسانى از شما که سخن چینى مى کنند. حضرت سخن چینى را در شمار امورى که پیامبر از آن ها باز داشته ، معرفى کرده است : ان رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) نهى عن الغیبه … و نهى عن النمیمه . همانا رسول خدا از غیبت و…سخن چینى نهى فرموده است . سرور پرهیزکاران حضرت على (علیه السلام ) نیز مى فرماید: بئس الشیمه النمیمه. سخن چینى خلق و خوى بدى است . النمیمه شیمه المارق . سخن چینى ، خوى کسانى است که از دین خارج شده اند. حال ممکن است پرسیده شود: آیا حرفى را که درباره کسى زده شده ، مى توان براى او بازگفت با این توجیه که حرف او دروغ نیست ؛ بلکه واقعیت دارد؟ در پاسخ مى توان گفت : دروغ گفتن حرام است ؛ اما راست گفتن همه جا واجب نیست ؛ یعنى نمى توان گفت به دلیل آن که دروغ گفتن حرام است ، راست گفتن واجب است و حتى نمى توان حرمت دروغ را دلیل بر جواز هر سخنى راست دانست و این امر را بهانه قرار داد و هر سخنى را که از هر شخصى شنیده مى شود، براى دیگرى نقل کرد؛ زیرا این نوعى فتنه انگیزى است ، و گاه مفسده راست گفتن از دروغ گفتن بیش تر است . رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) مى فرماید: ثلاثه یقبح فیهن الصدق : ۱ – النمیمه …. راست گویى در سه جا زشت است : ۱ -سخن چینى … . امیر مؤ منان على (علیه السلام ) مى فرماید: اسوء الصدق النمیمه . زشت ترین راستگویى ها، سخن چینى است . حال به آسانى مى توان گفت : سخن چینى حرام ، و از گناهان بزرگ است و اگر سعایت باشد، از بدترین انواع سخن چینى به شمار مى رود و از آن بسیار نکوهش شده است ؛ چنان که رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: شر الناس المثلث قیل یا رسول الله و ما المثلث ؟ قال : الذى یسعى باخیه الى السلطان فیهلک اخاه و یهلک السلطان. بدترین مردم مثلث است . عرض شد: اى پیامبر خدا! مثلث چه کسى است ؟ فرمود: کسى که از برادرش نزد فرمانروا [= قدرتمند] بدگویى کند. او (با این عمل ، هم خودش و هم ) برادرش و فرمانروا را نابود مى کند؛ البته زشتى این عمل تا جایى است که براى آن وجه شرعى وجود نداشته باشد در غیر این صورت ، چه بسا نقل سخن و رفتار دیگران واجب شود. مانند آن که واجب است در محضر قاضى و دادگاه عدل ، مطالب براى روشن شدن حقیقت ، بیان شود؛ زیرا این جا تمایل هاى شخصى در کار نیست ؛ بلکه عقل و شرع هر دو به بیان واقعیت حکم مى کنند تا حقى نابود، و حکم نادرستى صادر نشود. دو به هم زدن یا ((افساد بین الناس )) نیز از بدترین انواع سخن چینى به شمار مى رود که به شدت نکوهش شده است . 🌺خداوند متعالى در سرزنش چنین افرادى مى فرماید: الذین ینقضون عهد الله من بعد میثاقه و یقطعون ما امر الله به ان یوصل و یفسدون فى الاءرض اولئک هم الخاسرون . 🔶کسانى که پیمان خدا را پس از استوار کردن آن مى شکنند و آن چه را خداوند به پیوستن آن فرمان داده مى گسلند و در زمین فساد مى کنند، ایشان زیان کارانند. ✅✅ #ادامه دارد... اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان//استاد ایت الله مجتبی تهرانی #آیت_الله_مجتبی_تهرانی 🍃🍃🍃➖➖➖🍃🍃🍃 🌹 🌹 ✨✨✨✨✨

🍃🍃🍃 #آفات_زبان #سخن_چینى قسمت چهارم (۴): ریشه هاى درونى سخن چینى سخن چینى از سرکشى یکى از دو نیروى ((غضب )) و ((شهوت )) انسان سرچشمه مى گیرد و گاه در هر دو ریشه دارد. تجاوز این دو از حریم فرمانروایى خرد، موجب پدید آمدن صفات ناپسندى مى شود که آن ها نیز پیدایش رفتارهاى ناپسندى چون سخن چینى را در پى دارند. سخن چینى ، در یکى از عوامل ذیل ریشه دارد: ۱ – نفرت و دشمنى گاه انسان از روى نفرت سخن چینى مى کند و در صدد بد نام کردن دیگرى است . ۲ – حسد حسادت به مقام و مرتبه دیگران ، عامل بسیار مهمى براى سخن چینى ، به ویژه سعایت است . فرد مبتلا، براى از بین بردن شان دیگرى به سعایت از او مى پردازد. دو به هم زنى را مى توان از موارد فتنه به شمار آورد که در این صورت ، بر اساس آیات قرآن کریم ، از خونریزى و قتل شدیدتر و بزرگ تر خواهد بود؛ چنان که خداوند متعالى مى فرماید: الفتنه اشد من القتل . الفتنه اکبر من القتل . دقت در مجموعه آیات و روایت هایى که درباره سخن چینى آمده است ، نشان دهنده بزرگى و زشتى بسیار این گناه است . ۳ – طمع و چشم داشت گاه طمع به مال و مقام یا دیگر امور دنیایى ، انسان را به رفتار ناپسندى چون سخن چینى و سعایت از دیگران وا مى دارد. فرد بیمار مى کوشد تا با بدگویى از دیگران و نقل گفتار و کردار ایشان ، مال یا منزلتى براى خویش ‍ فراهم سازد. ۴ – تفریح و سرگرمى گاه انسان براى گذراندن وقت و سرگرمى ، به نقل گفتار و رفتار این و آن مى پردازد و سخن چینى مى کند. ✅✅ #ادامه دارد... اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان//استاد ایت الله مجتبی تهرانی #آیت_الله_مجتبی_تهرانی 🍃🍃🍃➖➖➖🍃🍃🍃 🌹🌹 ✨✨✨✨✨

🍃🍃 #آفات_زبان #سخن_چینى قسمت ششم 3 – رسوایى سخن چین : سخن چین به دنبال عیب ها و نقص هاى مردم مى رود تا ابزار لازم براى رفتار زشت خود را فراهم آورد. رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) پس از آن که سخن چینان را به تفرقه اندازى وصف مى کند، مى فرماید: …الباغون للبراء المعایب. … کسانى که در جست و جوى عیب هاى خوبان و صالحان هستند. امیر على (علیه السلام ) هم ایشان را با همین وصف نام برده ، است : المبتغون للبرآء المعایب . کسى که در پى عیب هاى مسلمانان است ، سرانجام رسوا مى شود. چنان که رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: یا معشر من اسلم بلسانه و لم یخلص الایمان الى قلبه لا تذموا المسلمین و لا تتبعوا عوراتهم ، فانه من تتبع عوراتهم تتبع الله عورته و من تتبع الله تعالى عورته یفضحه فى بیته . اى کسانى که به زبان اسلام آورده اید، ولى ایمان در دل شما خالص نشده ! مسلمانان را نکوهش ، و عیوب پنهان ایشان را دنبال نکنید. همانا کسى که در جست و جوى عیب مسلمانان باشد، خداوند به دنبال عیب او خواهد بود و هر کس خداوند در پى عیبش باشد، او را در خانه خودش رسوا مى سازد. ۴ – سلب اعتماد و دور شدن از مردم : بیم و هراس مردم از نقل رفتار و گفتارشان نزد دیگران ، موجب بى اعتمادى آن ها به سخن چین مى شود. مردم سخن چین را امانت دار ندانسته ، از سخن گفتن نزد او مى پرهیزند. امیر مؤ منان على (علیه السلام ) مى فرماید: لا تجتمع امانه و نمیمه . امانت با سخن چینى جمع نمى شود. سلب اعتماد از سخن چین ، موجب فاصله گرفتن مردم از او مى شود؛ چنان که امیر مؤ منان على (علیه السلام ) مى فرماید: ایاک و النمیمه فانها…تبعد عن الله و الناس . از سخن چینى بپرهیزید که موجب دور ساختن از خدا و مردم مى شود. ✅✅ #ادامه دارد... اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان//استاد ایت الله مجتبی تهرانی #آیت_الله_مجتبی_تهرانی 🍃🍃🍃➖➖➖🍃🍃🍃 ✨✨✨✨✨

🍃🍃 #آفات_زبان #بیهوده_گویى قسمت اول اعظم الناس قدرا من ترک ما لا یعنیه . ارزشمندترین مردم کسى است که آن چه را به کار او نمى آید، ترک کند. رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) (۱): تعریف بیهوده گویى مقصود از بیهوده گویى ، به زبان آوردن سخنى است که فایده مجاز و مشروع دنیایى با آخرتى ، مادى یا معنوى و عقلایى یا شرعى نداشته باشد. سخن گفتن از آن چه براى گوینده بهره اى ندارد، بیهوده گویى است که از آن به شهوت کلام نیز تعبیر شده است ؛ البته بى فایده بودن سخن براى گوینده ، به معناى بى ارزش بودن آن براى همگان نیست . چه بسا سخنانى که براى برخى بى فایده ، و براى دیگران سودمند و مفید است ؛ از این رو مفید بودن را مى توان امرى نسبى به شمار آورد؛ اگر چه ممکن است برخى سخنان ، براى همگان بى فایده باشد. (۲): اقسام بیهوده گویى ۱ – سخن گفتن درباره موضوع بى فایده گاه انسان از موضوعى سخن مى گوید که هیچ فایده اى براى او ندارد؛ اگر چه ممکن است همان موضوع ، براى برخى مفید باشد؛ در این حال ، سخن او از اقسام کلام بى فایده یا بیهوده گویى به شمار مى رود؛ مانند سخن گفتن از رنگ چشم و موى دیگران که براى بیش تر افراد بى فایده ، ولى براى برخى از مراکز اطلاعاتى ، مفید است . ۲ – سخن اضافى (فضول کلام ) سخن بیش از اندازه لازم و کافى – اگر چه درباره موضوعى سودمند هم باشد، از اقسام کلام بى فایده به شمار مى رود؛ البته روشن است که مقصود از آن ، توضیح یا تکرارى که جهت درک بهتر ارائه مى شود نیست ؛ زیرا به چنین تکرارى نیاز بوده از آن استفاده مى شود. اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان//استاد ایت الله مجتبی تهرانی ✅✅ #ادامه دارد... #آیت_الله_مجتبی_تهرانی 🍃🍃🍃➖➖➖🍃🍃🍃 🌹درس اخلاق🌹 ✨✨✨✨✨

🍃🍃 #آفات_زبان #بیهوده_گویى قسمت چهارم (۴): ریشه هاى بیهوده گویى عوامل ذیل ، انسان را به وادى بیهوده گویى مى کشاند: ۱ – کنجکاوى بیجا اشتیاق به دانستن چیزى که براى شخص سودى ندارد یا کاوش در مسائل غیر مفید، از عوامل مهم بیهوده گویى است ، البته این نباید با مساءله کسب دانش و فهمیدن امور مفید و نیکو، اشتباه شود. مقصود از این عامل ، حرص ‍ به دانستن چیزهایى است که فقط سرگرم کننده ولى بى فایده اند؛ مانند دانستن تعداد آجرهاى خانه فلان شخص ، یا پرسش از تعداد موهاى سر خود. ۲ – علاقه فراوان و صمیمیت شدت علاقه به دیگرى ، موجب پیدایش میل فراوان به سخن گفتن با او مى شود که این مى تواند انسان را به بیهوده گویى و پر گویى وا دارد. فرد، در این حال آن قدر سرگرم سخن گفتن است که به مفید بودن یا نبودن گفتارش ‍ توجه ندارد. ۳ – وقت گذرانى گاه گوینده به اشتباه گمان مى کند که وقت اضافى دارد و با سخن گفتن مى تواند این وقت را پر کند؛ براى همین به سخن گفتن درباره هر چیزى پرداخته ، وقت خویش را هدر مى دهد. ۴ – حب جاه (جلب توجه ) سخن گفتن گاه براى جاى گرفتن در دل دیگران است که در این حال ، فرد با سخن گفتن مى کوشد توجه دیگران را به خود جلب کند تا مردم به ارتباط با او تمایل نشان دهند. اخلاق الاهی جلد چهارم آفات زبان//استاد ایت الله مجتبی تهرانی #آیت_الله_مجتبی_تهرانی ✅✅ #ادامه دارد... 🍃🍃🍃➖➖➖🍃🍃🍃 ✨✨✨✨