#تفسیر_یک_آیه حجت الاسلام محسن قرائتی با موضوع تفسیر سوره حمد - آیه اول «ربّ» به کسی گفته می‏شود که هم مالک وصاحب چیزی است و هم در رشد و پرورش آن نقش دارد. خداوند هم صاحب حقیقی عالم است و هم مدبّر و پروردگار آن. پس همه هستی حرکت تکاملی دارد و در مسیری که خداوند معیّن کرده، هدایت می‏شود. علاوه بر سوره حمد، چهار سوره‏ انعام، کهف، سبأ وفاطر نیز با جمله «الحمدللّه» آغاز گردیده، ولی فقط در سوره حمد بعد از آن «ربّ العالمین» آمده است. مفهوم حمد، ترکیبی از مفهوم مدح و شکر است. انسان در برابر جمال و کمال و زیبایی، زبان به ستایش و در برابر نعمت و خدمت واحسان دیگران، زبان به تشکّر می‏گشاید. خداوند متعال به خاطر کمال و جمالش، شایسته‏ ستایش وبه خاطر احسان‏ها و نعمت‏هایش، لایق شکرگزاری است. «الحمدللّه»، بهترین نوع تشکّر از خداوند است. هر کس در هرجا، با هر زبانی، هرگونه ستایشی از هر کمال و زیبایی دارد، در حقیقت سرچشمه‏ آن را ستایش می‏کند. البتّه حمد خداوند منافاتی با سپاسگزاری از مخلوق ندارد، به شرط آنکه به امر خداوند و در خط و مسیر او باشد. خداوند، پروردگار همه‏ آفریده‏ هاست. «و هو ربّ کلّ شی‏ء» آنچه در آسمان‏ها و زمین و میان آنهاست، پروردگارشان اوست. «ربّ السّموات والارض و مابینهما» حضرت علی علیه السلام می‏فرماید: «من الجمادات والحیوانات»؛ او پروردگار جاندار و بی‏جان است. «له الخلق والامر تبارک‏اللّه ربّ العالمین» هم آفرینش از اوست و هم اداره‏ آن، و او مربی و پرورش دهنده‏ همه است. مراد از «عالَمین» یا فقط انسان‏ها هستند، مانند آیه ۷۰ سوره حجر که قوم لوط به حضرت لوط گفتند: «أوَ لم ننهک عن العالمین» آیا ما تو را از ملاقات با مردم نهی نکردیم؟ و یا مراد همه‏ی عوالم هستی است. «عالَم» به معنای مخلوقات و «عالَمین» به معنای تمام مخلوقات نیز استعمال شده است. از این آیه فهمیده می‏شود که تمام هستی یک پروردگار دارد و آنچه در جاهلیت و در میان بعضی از ملّت‏ها اعتقاد داشتند که برای هر نوع از پدیده‏ ها خدایی است و آن را مدبّر و ربّ النّوع آن می‏پنداشتند، باطل است