⚫️⚫️برد پژوهشی
🎙سوالات مامون ⁉️و
پاسخ های امام رضا علیه السلام 🔆
در یکی از مناظرات؛
1⃣مأمون : ای فرزند پیامبر، آیا این سخن شما نیست که پیامبران معصومند؟ حضرت فرمودند: آری.
مأمون عرض کرد: معنای قول خدای متعال در آیه «وَ عَصی آدَمُ رَبَّهُ فَغَوی؛ آدم پروردگارش را نافرمانی کرد پس بیبهره شد چیست؟
✨پس امام رضا (ع) آیه را اینگونه تفسیر فرمودند؛ که خداوند آدم و حوا را تنها از نزدیک شدن به درخت مورد نظر نهی فرموده و از خوردن میوه آن درخت و آنچه از جنس آن باشد، منع نفرموده بود و آدم و حوا در خودداری از نزدیک شدن به آن درخت، امر الهی را امتثال کردند، لیکن شیطان حقیقت را بر آنها مشتبه ساخت و از آنها خواست که از میوه درخت دیگری از جنس درخت مورد نهی بود تناول کنند و برای آنها سوگند خورد که خداوند آنان را از خوردن هر میوهای که با ثمره آن درخت همجنس باشد، نهی فرموده است و او خیرخواه آنهاست، آدم و حوا به سوگند او اطمینان کردند و از میوه درخت دیگری که با آن همجنس بود خوردند و این عمل پیش از آن بود که آدم به پیامبری برگزیده شود و به دنیا هبوط کند و آنچه را مرتکب شده بود، گناه کبیرهای نبود که به سبب آن مستوجب آتش دوزخ شود، بلکه از گناهان صغیره ای بود، که برای پیامبران، پیش از بعثت آنان جایز و بخشوده است و هنگامی که آدم را خداوند به پیامبری برگزید معصوم بود و روا نبود که هیچگونه گناهی چه صغیره و چه کبیره از او سر زند، چنان که خداوند عزوجل در این باره فرموده است: وَ عَصی آدَمُ رَبَّهُ فَغَوی ثُمَّ اجْتَباهُ رَبُّهُ فَتابَ عَلَیْهِ وَ هَدی؛ آدم پروردگارش را نافرمانی کرد، پس بیبهره شد، سپس خداوند توبه او را پذیرفت و هدایتش فرمود و او را به پیامبری برگزید.
2⃣پس از اینکه مامون پاسخی متقن از امام رضا (ع) شنید در پرسشی دیگر از امام ع درباره ابراهیم خلیل وعبور اواز مرحله شک پرسید؛ چنان که ظاهر قرآن در جایی که از ابراهیم (ع) سخن میگوید اشاره میکند که پس از آن حق بر او آشکار شد و بدان ایمان آورد. میفرماید: فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ رَأی کَوْکَباً قالَ هذا رَبِّی فَلَمَّا أَفَلَ قالَ لا أُحِبُّ الْآفِلینَ، فَلَمَّا رَأَی الْقَمَرَ بازِغاً قالَ هذا رَبِّی فَلَمَّا أَفَلَ قالَ لَئِنْ لَمْ یَهْدِنی رَبِّی لَأَکُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّینَ، فَلَمَّا رَأَی الشَّمْسَ ...(انعام ۷۶-۷۹)؛ چون شب فرا رسید، ستاره درخشانی را دید گفت این پروردگار من است و چون غروب کرد و ناپدید شد گفت من غروب کنندگان را دوست نمیدارم و هنگامی که ماه تابان را دید گفت این پروردگار من است و چون غروب کرد و ناپدید شد گفت (این نیز پروردگار من نیست) و اگر خداوند مرا رهنمون نشود همانا از گروه گمراهان خواهم بود، پس از آن خورشید فروزان را دید گفت این پروردگار من است، این بزرگتر است و چون غروب کرد گفت ای قوم از آنچه شما آن را شریک خدا قرار میدهید من بیزارم، من خالصانه روی به سوی خدایی آوردم که آسمانها و زمین را آفریده و من از مشرکان نیستم.
✨امام رضا (ع) پاسخ داد: ابراهیم (ع) در وادی شک به خدا گام ننهاده است و خلاصه داستان این است که او در زمانی میزیسته که سه گونه پرستش وجود داشته است و پرستش زهره، پرستش ماه و پرستش خورشید، گرایش مرحله به مرحله ابراهیم (ع) به این مذاهب، پیش از آن که ایمان خود را به خداوند آشکار کند، به طور ظاهری و برای کسب آگاهی و رد و انکار آنها بوده تا از این طریق فساد عقیده هر کدام را برای دیگری آشکار سازد، نه این که در هر مرحله اعتقاد آنها را پذیرفته و به آن مذهب ایمان واقعی پیدا کرده باشد، بلکه او میخواسته است از طریق استدلال عینی با روحی که سرشار از ایمان به خدا بوده، فساد آنچه را که مردم زمانش به صورت دین و عقیده بدان پایبند بودند، به آنها ثابت کند و مدلل سازد که زهره و ماه و خورشید و امثال اینها که در معرض دگرگونی و تغییر و دستخوش طلوع و افولند شایستگی پرستش را ندارند، زیرا اینها صفات مخلوقات است.
سپس امام رضا (ع) به سخن خود اینگونه ادامه دادند که این رفتار و گفتار ابراهیم خلیل به دلیل قول خداوند متعال در قرآن مجید که «وَ تِلْکَ حُجَّتُنا آتَیْناها إِبْراهیمَ عَلی قَوْمِهِ؛ اینها دلائل ما بود که به ابراهیم در برابر قومش دادیم» به الهام پروردگار متعال بوده است، بنابراین آنچه از او وقوع یافته است، صرف استدلال بر گفتار خویش درباره بطلان عبادات آنها و پرستش خدایانی جز خداوند یگانه میباشد و این روش استدلال، از شیوههای جالب قرآن در زمینه دعوت به ایمان است.
#تاریخ_امامان_معصوم_علیهم_السلام
فضل الله محمدجواد، تحلیلی از زندگانی امام رضا (ع): 238-240.
•┈┈••••✾•🌿🌺🌿•✾•••┈┈۰
#برد_پژوهشی
#مدرسه_علمیه_فاطمه_بنت_اسدس_بسطام
🌸 کانال رسمی حوزه علمیه خواهران استان سمنان
🆔 @mhw_semnan