✅درآمدی بر سبک بندگی؛ اعتدال عبادی در سیره معصومان
دلیری، کاظم؛ درآمدی بر سبک بندگی: اعتدال عبادی در سیره معصومان؛ تهیهکننده: پژوهشکده اخلاق و معنویت؛ چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۹۳، ۴۴ص وزیری.
***
🔶یکی از منابع مهم اخلاق، سیره معصومان است که این سیره در طول دو و نیم قرن از حیات آن بزرگواران انعکاس یافته است، اما نگاههای غیرروشمند به آن در نقل و فهم و نقد سیره آسیبهایی را به همراه داشته است.
🔷 از مهمترین این آسیبها هرج و مرج اخلاقی در تحیّر انسان در برابر تعارضات و تناقضات موجود در سیره معصومان است که گاه این تحیر به شک در عصمت علم الهی منتهی میگردد. نمونهای از تعارضات در سیره، تعارضات سیره عبادی اهل بیت است که کتاب حاضر به بررسی آن پرداخته است.
♈️البته قلمرو بحث، اعمال عبادی غیر واجب است و در واجبات افراط و تفریط معنا ندارد؛ زیرا عبادات واجب حداقلِ تکالیفِ بندگان است که بر همه آنان واجب است، جز در مواردی که شارع استثنا کرده است.
🔶بر این اساس، نویسنده در صدد پاسخ به این سؤالات است:
۱. آیا زیادهروی که امر مذمومِ اخلاقی است، عبادات را نیز شامل میشود؟
۲. حقیقت میانهروی در عبادت چیست؟
۳. ادله و شواهد سلبی میانهروی در عبادات را چگونه میتوان تجزیه و تحلیل کرد؟
۴. معیارها و ملاکهای تمیز افراط در عبادت از میانهروی در آن کداماند؟
۵. الگو و سبک عبادت معصومان چیست و چگونه قابل ارائه به دنیاست؟
برای یافتن پاسخ این پرسش و حل اشکالات پیشگفته دربارة مشکلات تعارضات سیرة عبادی اهل بیت(ع)؛
♈️ نویسنده در صدد دستیابی به چند هدف در کتاب حاضر بوده است که عبارتاند از:
۱. ارائه نمونههای عملی از تعارضهای سیره معصومان و حل آن؛
۲. زمینهسازی برای کشف حل این تعارضها؛
۳. زمینهسازی برای گسترش بحثهای فقه الاخلاق و اصول فقه الاخلاق در مجامع علمی و حوزوی و اصلاح هرج و مرج علمی موجود در استفاده و استنباط از سیره؛
۴. ترسیم تصویری واقعی و سازوار و عرصهپذیر به دنیای امروز از شخصیت و سبک زندگی معصومان. این اثر مبتنی بر روش تحلیل ـ انتقادی است. نویسنده کوشیده است اگر در سیر بحث به نتیجهای بر خلاف فرض خود رسید، آن را بپذیرد.
سند بیشتر احادیث در پانوشت ذکر و در برخی موارد درجه اعتبار آن بیان شده است. مبنای نویسنده در پذیرش روایات، حجیت خبر نبوده، بلکه وثوق به خبر بوده است. نویسنده روایتی را حجت میداند که شواهد بر وثوق به آن باشد، چه صحیحالسند باشد یا نباشد. همچنین به اعتبار و درجه و دستاولبودن مصادر بسیار اهمیت داده شده و از مصادر کماهمیتتر بهعنوان شاهد یا مؤید بهره گرفته شده است.
🔷پژوهشگر از ادله و شواهد میانهروی در عبادت، دو معیار را برای تشخیص افراط و تفریط در عبادت به دست آورده است: نخست ظرفیتها و تواناییهای جسمی و روحی افراد؛ مثل درجات ایمان و حالات عارضیشان؛ مانند ملالت یا عدم ملالت نفس از انجامدادن مستحباب. معیار دوم، کتاب و سنت است. چه بسا عبادتی در حدّ طاقت و با میل و رغبت باشد، اما به امضای شارع نرسیده باشد که این از مصادیق افراط در عبادت است و چه بسا تلاش عبادی اندک به دلیل مطابقت با کتاب و سنت، امری میانهروانه در عبادت تلقی گردد.
#معرفی_کتاب
#کتاب_خانه
#پویش_کتاب_خانه
✅@lib_isca_ac_ir
✅کتاب سیره سیاسی پیامبر (ص) به نوشته جمعی از محققان با تبیین بخشی از ابعاد شخصیتی رسول اکرم(ص) برخی از پرسشها و معضلات فکری و نظری زندگانی سیاسی و حکومتی ایشان را مطرح و بررسی کرده است.
🔷مسایلی مانند مبانی نظری سیره سیاسی و حکومتی پیامبر اکرم(ص)، مبانی انسان شناختی، اصول حاکم بر سیره اخلاقی_ سیاسی، سیره نظامی، مناسبات قدرت و شریعت، سیاست خارجی، ساختار نظام سیاسی نبوی، توزیع قدرت، حقوق اقلیتها، شیوه برخورد با مخالفان، بررسی تطبیقی دولت نبوی با دولتهای مدرن از جمله سؤال و دغدغه های نسل سوم انقلاب است که مطالعه این کتاب می تواند راهگشای حل این مسایل باشد.
🔶این کتاب در سه بخش تنظیم شده که در بخش اول با عنوان مبانی، کلیات و نظریه ها 9 مقاله وجود دارد که در مقاله اول با موضوع سیر تاریخی مبانی سیره سیاسی پیامبراعظم(ص) با نگاه به اندیشه قرآنی علامه طباطبایی(ره) تلاش شده است از مبانی نظری آغاز و به مبانی علمی بیانجامد و چه در مبانی نظری و چه در مبانی عملی اصولی مانند انسان و ویژگیهای آن، حیات اجتماعی و مقتضیات آن، توحید الهی و مساوات اجتماعی، عمل پیامبران الهی و پیامبر اکرم(ص) مورد توجه قرار گرفته و در ضمن تبیین توحید و ایمان، چگونگی شرک و کفر نیز مطرح شده است.
🔶مقاله دوم با عنوان مبانی انسان شناختی سیره سیاسی پیامبر(ص) با دو نگرش ماهیت شناسانه و وجودشناسانه به چگونگی تعیین مبانی انسان شناسانه در حکومت نبوی می پردازد و همچنین اصول حاکم بر سیره اخلاقی سیاسی پیامبر اسلام(ص) عنوان مقاله سوم است که شیوه های رفتاری ایشان در عرصه سیاسی را بررسی وبه اعتقاد نگارنده مقاله کلیت رفتار سیاسی حضرت به سمت تکریم، تعالی و فضیلت انسانی می باشد.
✍در مقاله ای با عنوان «جریان شناسی دولت نبوی» با تبیین جریانها و جناحهای سیاسی دوران پیامبر(ص) به علل و عوامل پیدایش این جریانهای سیاسی و عملکرد آن پرداخته میشود.
▶️ و درمقاله پنجم این بخش با عنوان جریان شناسی سیاسی در دولت نبوی نویسنده این مقاله درصدد پاسخگویی به این سؤال است که جریان تقابل با اندیشه و رفتار رسول خدا(ص) در دو دوره حیات شریف ایشان در مکه و مدینه در قالب چند جریان سیاسی قابل شناسایی است.
❎در مقالات بعدی این بخش موضوعاتی مانند ماهیت و چرایی جنگهای پیامبر (ص)، تقسیم بندی جنگها، سازمان نظامی رسول خدا(ص)، اصول رهیافت امنیتی پیامبر(ص) در قرآن کریم، نظریه سیاست خارجی در دولت نبوی و عدالت در گفتار و اقدامات رسول الله(ص) مورد بررسی قرار میگیرد.
♈️15 مقاله در بخش دوم کتاب با عنوان ابعاد الگویی و تربیتی و نظام سیاسی نبوی(سیاست داخلی) وجود دارد که در مقاله اول به صورت خلاصه ویژگیهای کارگزاران حکومت پیامبر(ص) بیان و در مقاله دوم با تبیین رفتاری ایشان مناسبات قدرت و شریعت و تقدم کدام یک از ایندو تحلیل و بررسی می شود.
🔶نسبت دین و سیاست در سیره نبوی، بررسی مبانی و ماهیت دولت نبوی و دولت مدرن، ساختار نظام سیاسی نبوی، توزیع قدرت در دولت نبوی، ولایت سیاسی پیامبر اعظم(ص)، جایگاه رهبری در دولت اسلامی، نبوت، شریعت و قانون، قانون اساسی مدینه و مساله امنیت در دولت نبوی، شورا و مشورت در حکومت نبوی، عدالت در سیره نبوی، عدالتخواهی و عدالت محوری در سیره پیامبراعظم(ص)، بیعت و وفاداری سیاسی در نظام سیاسی عصر نبوی و کارویژههای دولت نبوی از عناوین دیگرمقالات این بخش است.
✳️تنوع مباحث و نمایان ساختن ابعاد مختلف سیاست داخلی پیامبر اکرم(ص) در این بخش برای خواننده کتاب میتواند جذاب باشد و جواب خیلی از سؤالات و شبهات نظری خود را در این موضوع پیدا کند.
♈️نظام سیاسی نبوی(سیاست خارجی) مباحث تطبیقی و آسیبشناسی حکومت عنوان بخش سوم کتاب است که در مقاله اول شیوه برخورد پیامبر با مخالفان و منتقدان و در مقاله دوم این بخش جنبههای سهگانه قدرت، فرصتها و محدودیت ساختاری در سیاست خارجی مورد تحلیل و بررسی قرار میگیرد.
معیار روابط با بیگانگان در سیره نبوی، حقوق اقلیتها در حکومت نبوی، بررسی تطبیقی دولت نبوی و دولت سکولار، دولت دینی پیامبر(ص) و دولت سکولار لیبرال با تاکید بر اندیشه های امام خمینی(ره) و آسیب شناسی حکومت اسلامی در سیره نبوی از موضوعات دیگر مقالات این بخش کتاب است.
🔷تبیین معیار روابط با بیگانگان، توصیف سیره نبوی در روابط و زیست همگانی، رفتار پیامبر(ص) با اقلیتها، حقوق فرهنگی، دینی، امنیتی، اجتماعی، قضایی و اقتصادی اقلیتها در حکومت اسلامی و تبیین نسبت اربعة دولت اسلامی پیامبر اکرم(ص)
با دولت غربی از جمله مباحث بخش سوم کتاب است که توانسته به خوبی ابعاد گوناگونی از سیاست خارجی حکومت الهی رسول الله(ص) را برای مخاطب تبیین کند.
این کتاب مفصل و علمی در ۶۳۸ صفحه از سوی اتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به چاپ رسیده است.
#معرفی_کتاب
#کتاب_خانه
#پویش_کتاب_خانه
✅@lib_isca_ac_ir
▌│█║▌║▌║ تربیت اخݪاقـے با نگاهـے قرآنـے - محمد مهدـے فیرۅز مهر ║▌║▌║█│▌
🔳خلافت انسان از خدای بیمانند از اصول مسلم قرآنی است. خلافت مقتضی سنخیت خلیفه و مستخلفعنه است و تا خلیفه ویژگیهای مستخلفعنه را نداشته باشد نمیتواند خلافت کند. خلیفة خداشدن مستلزم شناخت اسما و صفات الهی و تخلق به آن میباشد، چنانکه پیامبر فرمود: به اخلاق خدایی متخلق شوید. تربیت اخلاقی با رویکرد قرآنی به معنای متخلقساختن به اخلاق الهی است. کتاب حاضر مبانی، اهداف، اصول و روشهای تربیت اخلاقی با رویکرد قرآنی را بررسی و تحقیق کرده است.
🔶فیروزمهر، محمدمهدی؛ تربیت اخلاقی با نگاهی قرآن؛ تهیهکننده: مرکز فرهنگ و معارف قرآن؛ چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، تابستان ۱۳۹۳، ۴۲۰ص رقعی.
***
⬅️در بیان نورانی قرآن کریم سه وظیفه یا هدف برای حضرت رسول خاتم مذکور است: یکی تلاوت آیات خدا، دیگر تزکیه مردم، و سوم تعلیم کتاب و حکمت. بر این اساس، تربیت اخلاقی (تزکیه) و تعلیم حکمت که جنبههایی از پرورش اخلاقی است، از اهداف اصلی نزول قرآن به شمار میآید. روشن است که هرگاه خود قرآن هدف پیامبر را تزکیه و اخلاق بیان میکند، به بیان چگونگی و روش خود در این زمینه بپردازد. به دلیل مقام خلیفة اللهی انسان که خداوند در قرآن به آن تصریح فرموده، انسان باید خود را به اخلاق رحمانی مزیّن سازد و از اخلاق شیطانی دوری جوید. این مقام الهی انسان،ضمن آنکه مسئولیت انسان را در این زمینه افزون میسازد، ضرورت و اهمیت کاوش در آیات قرآن را در این موضوع روشن میکند.
💠کتاب حاضر با این نگاه که انسان خلیفه خداست و باید خود را متخلق به اخلاق و صفات الهی کند، مهمترین جنبههای اخلاقی را بررسی کرده و کوشیده است رابطه مقام خلافة اللهی و تخلق به اخلاق الهی را با اخلاق و تربیت اخلاقی و البته از منظر قرآنی تبیین کند.
طرح اینگونه مباحث را از منظر قرآنی در آثار برخی از پیشینیان مانند ذریعه الی مکارم الاخلاقِ راغب اصفهانی به صورت اشارهوار میتوان دید، اما مباحث آن با محوریت معارف قرآن شکل نگرفته است. اثر حاضر که متأثر از کتاب تربیت اخلاقی نوشته محمد داودی است، که وی با تکیه بر سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت این موضوع را بررسی کرده است. ویژگی اثر حاضر آن است که تربیت اخلاقی را با محور قراردادن معارف قرآن که هسته مرکزیاش خلافت الهی انسان است، مورد بررسی و تحلیل قرار داده و مبانی، اهداف، اصول و روشهای جدیدی را مطرح ساخته است؛ بنابراین اثر حاضر از آیات قرآن و کتب تفاسیری بهرههای فراوانی جسته و با روش کتابخانهای و تحلیلی موضوع مورد نظر را کاویده است.
🔷نویسنده در پنج فصل به کلیات و مبانی، اهداف، اصول و روشهای تربیت اخلاقی از منظر قرآن پرداخته است.
وی بر آن است که به دلیل ابعاد مختلف انسان و اخلاق، روشهای متنوعی نیز در قرآن برای تربیت اخلاقی بیان شده است یکی از روشها، روشهای زمینه است که بیشتر به عوامل محیطی و نیز روشهای پرورش بصیرت اخلاقی میپردازد و این روشها به بُعد شناختی انسان مربوط است. روش دیگر، روش پرورش گرایشها و عادات مطلوب اخلاقی است که به میل و گرایشهای انسان میپردازد. در این میان، مؤثرترین روش تربیت اخلاقی از منظر قرآن، تعلیم معارف و حکمتهای قرآنی، توجهدادن به خودشناسی و پرورش عشق توحیدی است.
💠خرید نسخه دیجیتالی اثر
#معرفی_کتاب
#کتاب_خانه
#پویش_کتاب_خانه
🌐https://eitaa.com/lib_isca_ac_ir/393
هدایت شده از پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
✅راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاریهای اجتماعی
🔷واسعی، سیدعلیرضا؛ راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاریهای اجتماعی؛ تهیهکننده: پژوهشکده تاریخ و سیره اهلبیت؛ چاپ اول، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، زمستان 1394، 348ص رقعی.
***
🔶امامان معصوم شیعه که با نص پیامبر خاتم تعیین و نصب شدهاند، به جهت برخورداری از علم لدنّی و داشتن ویژگی عصمت که بهمعنای مصونیت آنان از هرگونه خطا و اشتباه و گناه است، وظیفه هدایتگری انسانها را بر عهده گرفته و در جایگاهی قرار گرفتهاند که میتوانیم آنان را در همه زمینهها الگوی خود قرار دهیم. بدینمنظور باید از ابعاد مختلف، سخنان و سیره و زندگی آن بزرگواران مورد پژوهش و کاوش و بررسی قرار گیرد. گرچه در این زمینه تلاشهای علمی فراوانی شده، هنوز برخی از زوایای زندگی آنان مغفول مانده است که یکی از این موارد مغفول، چگونگی مواجهه آنان با ناهنجاریهای اجتماعی است. این امر همان مطلبی است که پرسش اصلی تحقیق حاضر را شکل میدهد و آن اینکه امامان با ناهنجاریهای اجتماعی زمانی خود چگونه مواجه میشدند و مهمترین راهبردهای آنان چه بود؟
🔷نویسنده در این کتاب چهار هدف را پی میگیرد: 1. شناسایی ناهنجاریهای اجتماعی عهد امامان؛ 2. ارائه راهبردهای امامان در برخورد با ناهنجاریها برای رسیدن به جامعه مطلوب انسانی و با رضایت خدا؛ 3. نشاندادن بهترین و کمهزینهترین راهکار مواجهه با انحرافات اجتماعی؛ 4. معرفی راههای تربیت صحیح جامعه انسانی با شناخت موانع تأثیرگذاری راهبردهای امامان.
🔳نویسنده با مطالعه کتابخانهای به گردآوری دادههای پژوهش حاضر پرداخته و با روش تاریخ ترکیبی یعنی آمیزهای از توصیف نقلی، تحلیل عقلی و روش توسعی و تفهمی این پژوهش را سامان بخشیده است. قالب نظری پژوهش، تئوری کنش متقابل نمادین است که به نظر نویسنده این قالب بهتر از کارکردگرایی ساختی و کشمکش میتواند راهبردها و راهکارهای امامان را تبیین کند.
🔶فرضیه نویسنده بر این امر استوار است که امامان برای رساندن جامعه به کمال مطلوب به کاربست الگویی اختیارمند و ارادی برای مواجهه با ناهنجاریها میکوشیدند؛ بهبیان دیگر، شکلدهی به جامعه معطوف به رضایت خدا در ذیل ارادهگری بشر است که رفتارهای آنان را شکل میدهد.
چنانکه اشاره رفت، هدف اولیه نویسنده شناسایی راهبردهای ائمه در مواجهه با ناهنجاریهای اجتماعی و نشاندادن چگونگی روشهای آنان برای حل معضلات اجتماعی است، اما وی پس از بررسی منابع معتقد است که چنانکه انتظار میرفت، در منابع کهن مطالبی درباره موضوع پژوهش نیافته است، بهویژه آنکه اساساً ائمه در رأس امور سیاسی و اجتماعی قرار نداشتهاند تا گزارش سیره آنان در منابع پیشین درج شود. با اینهمه مباحث عرضهشده در کتاب در خور توجه است و میتواند برای پژوهشهای دیگر گرهگشا باشد. نکتة در تأمل در سیره پیشوایان معصوم شیعه، تفاوت رفتاری وکنشهای متفاوت آنان است که این تفاوت در زندگی امام حسن و امام حسین نمود بیشتری دارد. نویسنده در فصل اول کتاب رمز و راز این تفاوت را در اقتضائات عصری و ضرورتهای اجتماعی حاکم بر هر دوره میداند؛ اقتضای عصر امام رضا او را به پذیرش ولایتعهدی واداشت؛ همچنانکه اگر امام رضا در زمان امام حسین قرار میگرفت، همان مسیر امام حسین را میپیمود؛ زیرا اقتضای زمانه امام حسین چنین است.
🔹پرسشهای اصلی در فصل دوم کتاب این است که امام چه کسی است و چه وظایفی دارد؟ شیعه و سنی پاسخهای متفاوتی به این پرسشها دادهاند. بر اساس تفکر شیعی امام چه مورد پذیرش مردم واقع شود یا نشود، پیشواست و پیروی از او لازم است؛ زیرا شیعه امام را منصوب از جانب خدا میداند، اما تفکر سنی درباره امام چنین نیست.
✅در فصل سوم نویسنده به آسیبشناسی ادوار ائمه پرداخته است. برخی از این آسیبها مشترک در همه ادوار آن معصومان است و برخی مختص به دوره امام خاصی است. در این فصل از عوامل بازاندیشی و بسط ویژگیها و نقش امام، شرایط و وظیفه امام سخن به میان آمده است.
▪️نویسنده بر آن است که مهمترین راهبرد آنان، حفظ دین و صیانت از جامعه اسلامی بوده است. در فصل چهارم نویسنده نشان داده است که همه کنشهای رهبران معصوم شیعه، معطوف به ساخت جامعه اسلامی است.
🔹در فصل پایانی به موانع فعالیت امامان پرداخته شده است. از بررسیهای این پژوهش برمیآید که آنچه باعث کمرنگشدن نقشآفرینی امامان معصوم شده، موانع فراوانی بوده که پیش روی فعالیت آنان قرار داشته و برای حضور فعال امام معصوم در جامعه، وجود مقتضی به تنهایی کفایت نمیکند، بلکه باید موانع فعالیت آنان نیز برطرف شود.
💠دریافت کتاب از کتابخوان پژوهان
#معرفی_کتاب
#کتاب_خانه
#پویش_کتاب_خانه
🌐https://eitaa.com/isca24/7148