💠معرفی کتاب آموزه های عرفانی از منظر امام علی علیه السلام
ا
✳️محمدامین صادقی اُرزگانی؛ چ۲، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۷، ۳۴۴ صفحه رقعی.
در طول تاریخ اسلام نگرش هایی کم وبیش متناقض دربارۀ عرفان وجود داشته است؛ برخی آن را تخطئه کرده، بر خلاف موازین شریعت می دانستند و برخی نیز آن را به صورت مطلق می پذیرفتند. برای پرهیز از هرگونه افراط و تفریط چاره ای نیست جز عرضه آموزه های عرفانی به قرآن و سنّت.
🔽نویسنده در کتاب مذکور چنین هدفی را دنبال کرده است. مطالب این کتاب در یک مقدمه و چهار فصل ارائه شده است.
⏺ در مقدمه کتاب مباحثی مانند تعاریف لغوی و اصطلاحی عرفان و نظر بزرگانی مانند ابن سینا، ملاصدرا و امام خمینی درباره عرفان مطرح و در ادامه تفاوت عرفان با فلسفه و اخلاق و رابطه عرفان با عشق بیان گردیده است.
🔽 در فصل اول مباحث معرفت شناختی عرفانی، در فصل دوم مباحث هستی شناختی عرفانی و مقایسه آنها با سخنان امیر مؤمنان علیه السلام، در فصل سوم مباحث مربوط به انسان کامل و نظریات اهل کلام و حکمت و عرفا و در نهایت مسئله از دیدگاه روایات و نهج البلاغه بررسی شده است. در فصل آخر کتاب نیز مباحثی دربارۀ ولایت الهی از منظر امام علی علیه السلام مطرح شده است.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#محمد_امین_صادقی_ارزگانی
#کتب_کلامی
اسلام و مسیحیت در عصر حاضر
ویلیام مونتگمری وات؛ ترجمۀ خلیل قنبری؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی، بهار ۱۳۸۹، ۳۲۸ صفحه رقعی.
هدف از نگارش کتاب مذکور گفتگوی میان اسلام و مسیحیت به منظور شفاف سازی مواضع دینی دو طرف است که می تواند کمک بزرگی برای اتخاذ روی آورهای مشترک به مسائل روز باشد. به نظر وات ادیان در عمر تاریخی
شان به طور کلی همواره با دو مشکل و چالش مواجه بوده و هستند: الف ) چالش ادیان مختلف با پدیدۀ علم و علم زدگی و دستاوردهای علوم جدید ( مشکلات بیرونی )؛ ب ) چالش درونی ادیان گوناگون با همدیگر به لحاظ محتوا، اصول و مبانی. به نظر نویسنده هر دو مسئله سبب تضعیف جایگاه ادیان در میان دانشمندان، حتی عامه مردم شده و لازم است صاحبان ادیان برای هر یک از این دو مسئله چاره اندیشی کرده و راه حل هایی را برای برون رفت دو دین بزرگ الهی ( اسلام و مسیحیت ) از این مشکل ارائه کنند.
برای رفع چالش نظریه های علمی با تعالیم و آموزه های ادیان ابتدا روش اثبات حقانیت گزاره ها و معیارهای اثبات حقیقت دینی را مبرهن می کند و آن گاه به بررسی اشکالاتی که علوم جدید متوجه ادیان و آموزه های دینی آنها کرده است، می پردازد. نظریۀ تکامل تدریجی حیات، نظریۀ آفرینش، نظریۀ بی نظمی های موجود در عالم و نظریۀ مهار و تدبیر امور به دست خدا، همچنین کارهای خارق العاده و ماورای طبیعی پیامبران و ناسازگاری آن با علوم و دستاوردهای علمی بشر و ناسازگاری گزارش های تاریخی موجود در متون مقدّس با گزارش های تاریخی، برخی چالش های بیرونی ادیان است. در بحث چالش های درون دینی اسلام و مسیحیت، به نظر وات، عمدۀ مشکلات از رویکرد سنتی هر یک از این دو دین نسبت به یکدیگر سرچشمه می گیرد. در رویکرد سنّتی مسلمانان نسبت به مسیحیت مسائلی از جمله اصل آسمانی بودن کتاب مقدس - عهدین - نظریۀ تحریف کتاب مقدس، نظریۀ تثلیث مسیحی، تَجسّد عیسی و ده ها مسئلۀ دیگر بروز کرده است و در نگاه سنتی مسیحیان نسبت به اسلام نیز مسائلی از جمله بدعت بودن اسلام، گسترش اسلام با شمشیر و خشونت و ده ها مسئلۀ دیگر رخ نموده و سبب شده است این دو دین
توحیدی نتوانند به دیدگاه مشترکی در بسیاری از این مسائل دست یابند؛ در حالی که با تجدید نظر در این رهیافت می توان بسیاری از سوء برداشت ها و سوءفهم ها را برطرف کرد. وات در هر مسئلۀ چالش برانگیز میان مسیحیت و اسلام، برای هر دو طرف دعوا ابتدا نمونۀ نقضی از دین دیگر ارائه کرده و آن گاه به توضیح آن و ارائۀ پاسخ حلّی از جانب دین دیگر مبادرت نموده است.
خلاصۀ فصول هشت گانه: کتاب از یک مقدمه و پیشگفتار و هشت فصل تشکیل شده است. نویسنده در فصل اول ( رویکردها و رهیافت ها ) به تبیین رویکرد سنتی مسلمانان و مسیحیان نسبت به یکدیگر و نقد و بررسی آن پرداخته است.
در فصل دوم ( اثبات حقیقت دینی در مقابل علم زدگی ) با هدف دفاع از حقانیت باورهای دینی، ضمن پذیرش برخی نتایج که عموم دانشمندان به رسمیت می شناسند، می پردازد. در فصل سوم ( اسما و صفات خدا ) به پاره ای موضوعات کلی ناظر به اسما و صفات الهی که به عقیدۀ او به زبان نمادین و رمزی تعبیر شده اند، می پردازد. در فصل چهارم ( کتاب آسمانی، کلام خدا ) به مباحثی چند از جمله کیفیت و ابعاد وحی و نبوت از منظر اسلام و مسیحیت را مطرح می کند.
در فصل پنجم ( خدای خالق ) به منظور شناخت جهان از منظر وحی و عقل و علم بشری و توجه به چالش میان این دو قلمرو شناخت و احیاناً کمکی که هر یک به دیگری می تواند داشته باشد، دیدگاه مورد قبول خود را که تنها پذیرش نتایج قطعی علم است، بیان می کند.
وات در فصل ششم تلاش می کند برای تکمیل مباحث فصل پیشین، به این پرسش ها پاسخ دهد که آیا خداوند طرح و برنامه ای برای ادارۀ جهان داشته و
دارد و آیا او رخدادهای تاریخ را مهار و تدبیر می کند.
فصل هفتم به گزارش دیدگاه اسلامی و مسیحی دربارۀ ارتباط انسان با خدا اختصاص یافته است و نویسنده از میان مفاهیم کلیدی این حوزه در تعالیم اسلام به بررسی دو اصطلاح « عبد » و « خلیفه » پرداخته و با استناد به دیدگاه های دو مکتب فکری اشاعره و معتزله به تحلیل مقوله اجبار یا اختیار انسان در ارتباطش با خداوند متعال و مسئولیت او در قبال کارهایش می پردازد.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#خلیل_قنبری
#کتب_کلامی
#آثار_ترجمه_ای
اسلام و مسئله نفس و بدن
جمعی از پژوهشگران؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۲، ۳۸۴ صفحه رقعی.
یکی از مهم ترین و بنیادی ترین پرسش های ما بعد طبیعی دربارۀ انسان این است که آیا انسان صرفاً موجودی مادی است یا افزون بر جنبه های مادی و جسمانی، ساحتی غیرمادی نیز دارد. از این مسئله با عنوان « مسئلۀ نفس ( ذهن ) و بدن » یاد می شود. آیا ذهن یا نفس انسان چیزی جز بدن جسمانی او نیست یا امری فراتر از جسم است ؟ به طورکلی نظریه های مربوط به مسئلۀ نفس و بدن به دو دستۀ کلی تقسیم می شوند: نظریه های دوگانه انگارانه که نفس را غیرمادی می دانند و نظریه های مادی انگارانه که ذهن را کاملاً مادی قلمداد می کنند؛ البته هر یک از این دو دیدگاه کلی، تقریرها و شکل های گوناگونی داشته اند.
نظریه های مربوط به مسئلۀ نفس و بدن در برداشت یا تبیین ما از آموزه های دینی مختلف مانند آخرت، معاد، توبه، وحی و اعجاز تأثیرگذارند؛ برای مثال یک دوگانه انگار معاد را بازگشت نفس مجرد به بدنی که در قیامت بازسازی می شود، تبیین می کند؛ اما یک مادی انگار معاد را صرفاً ترکیب دوبارۀ اجزای پراکندۀ بدن فرد می داند. یک دوگانه انگار اعجاز را مرتبه ای از تکامل نفس مجرد نبی می داند که به توانایی تصرف در طبیعت می انجامد؛ اما یک مادی انگار آن را صرفاً تصرف نامتعارف خدا در طبیعت می داند که از مجرای این فرد خاص انجام می شود؛ همچنین گاهی ممکن است برخی متون یا آموزه ها با یکی از نظریه های نفس و بدن سازگاری بیشتری داشته باشند.
در تاریخ تفکر اسلامی ـ اعم از تفکر فلسفی یا کلامی و شیعی یا سنی - هم دیدگاه های دوگانه انگارانه دربارۀ مسئلۀ نفس و بدن مطرح بوده اند و هم دیدگاه های مادی انگارانه. بسیاری از متکلمان شیعی - تا قرن هفتم هجری - به جسم انگاری اعتقاد داشتند و انسان را صرفاً همین بدن مشهود می دانستند؛ اما تقریباً همۀ فیلسوفان مسلمان در سنت مشاء، اشراق و حکمت متعالیه انسان را مرکب از بدن مادی و نفس مجرد تلقی می کردند. گروهی از محدثان و متکلمان نیز انسان را مرکب از بدن مادی و نفس مادی لطیف ( نفس به عنوان جسم لطیف ) می دانستند. هر سه دسته بر اساس دیدگاه های خود، تبیین هایی از آموزه های دینی به ویژه آموزۀ معاد ارائه داده اند.
کتاب پیش رو نیز به بررسی مسئلۀ نفس و بدن از منظر آموزه های اسلامی می پردازد.
کتاب اسلام و مسئلۀ نفس و بدن مجموعه مقالاتی است که پیش تر به طورپراکنده در نشریه ها و مجلات علمی مختلف به چاپ رسیده بود؛ ولی در این کتاب کوشیده ایم این مقالات پراکنده را در ساختاری مناسب و هماهنگ و با عطف نظر به مسئله نفس و بدن عرضه کنیم. کتاب در سه فصل تدوین یافته و در هر فصل، برخی آموزه های اسلامی بر اساس نظریات مربوط به مسئلۀ نفس و بدن بررسی شده است.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#کتب_فلسفی
#همایش_نفس_وبدن
الحاد و ازخودبیگانگی: بررسی خاستگاه های فلسفی الحاد معاصر
پتریک مسترسن؛ ترجمه سیدابراهیم موسوی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، زمستان ۱۳۸۹، ۲۴۸ صفحه رقعی.
تصدیق وجود خدا بیانگر تلاش انسان برای معنادار ساختن آرزوها و محدودیت های اوست؛ اما انکار این تصدیق نیز در حوزۀ تأمل است. الحاد خود را پدیده ای پسا الهیاتی می داند و مدعی است تصویری دقیق تر و موثق از انسان در مورد برداشت هایی که خداباورانه است، ارائه می دهد. الحاد را می توان از منظرهای گوناگون روان شناختی، جامعه شناختی یا کلامی تفسیر کرد که البته ضرورتاً با یکدیگر ناسازگار نیستند.
اثر حاضر در پی فراهم ساختن بیانی بنیانی تر از معنای عمومی الحاد معاصر است که از طریق روشن ساختن تطوّر فلسفی آن حاصل می شود. در واقع این مطالعه در پی ردیابی نقطه عطف های فلسفی در مسیر پیشرفت الحاد معاصر از خاستگاه آن در تفکر مدرن تا زمان حاضر است؛ البته گسترۀ موضوع، نویسنده را واداشته است که شیوه ای گزینشی را در پیش گیرد؛ ازاین رو حتی به بسیاری از فیلسوفان که تأملات مهمی دربارۀ خدا داشته اند، مستقیماً توجه نمی شود. این مطالعه صرفاً می کوشد از طریق برخی توضیحات فلسفی مهم، بصیرتی را در مورد مضامین بنیانی ای شکل دهد که بسط الحاد معاصر بدان جان بخشیده است.
مباحث کتاب در اصل حاصل سلسله سخنرانی های نویسنده برای دانشجویان کارشناسی فلسفه بوده که برای تسهیل پژوهش خوانندگان، تا حد امکان به نسخه های انگلیسی آثار ارجاع داده شده است. نویسنده برای ارائۀ تصویری بهتر از مباحث تلاش کرده است تعبیرات ساده را به کار گیرد. پس از ارائه بیانی از این مسیر، برخی پیشنهادهای ایجابی که به مسئله خداوند در زمان حاضر می پردازد، در فصل نهایی ارائه می شوند. نویسنده در مباحث خود روش تحلیلی و تطبیقی دارد.
نویسنده در باب اعتقاد به خدا و الحاد و ازخودبیگانگی، اندیشه های دکارت، کانت، هگل، فوئرباخ و مارکس را تحلیل و بررسی کرده است. وی بر آن است که الحاد معاصر تأکید خود را بیشتر از نقادی برهان های وجودی خدا، به سمت انکار ویژگی هایی معطوف کرده است که به طور سنّتی به خدا نسبت داده می شدند. الحاد معاصر عمدتاً بر عدم امکان همبودی موجودی متناهی و نامتناهی تأکید می ورزد. به اعتقاد وی دیدگاه در نهایت خداباورانۀ دکارت، ادعای او دربارۀ ذهنیت را که در نظریه اش دربارۀ کوژیتو مضمر بود، به شکلی ریشه ای محدود می سازد. نویسنده بر آن است که فلسفۀ هگل می کوشد دیدگاه های انسان مدارانه و خدامدارانه را با هم سازگار کند؛ البته به قیمت ازدست رفتن تلقی های سنتی از انسان و از خدا. در تحلیل هگل دربارۀ ازخودبیگانگی، سرچشمۀ ازخودبیگانگی، تلقی نادرست از خداست.
نویسنده فلسفۀ فوئرباخ را فلسفه ای می داند که آگاهی انسان را با یک جهان بینی الحادی صریح و مؤکّد وفق داده است؛ ولی انسان گرایی آشکار ملحدانۀ فوئرباخ در فلسفۀ کارل مارکس عمق یافت. نویسنده پس از تحلیل و بررسی دیدگاه های فیلسوفان پیش گفته، در پی شکل دادن به فهمی مبنایی از دو صورت بسیار شاخص الحاد است؛ یعنی اگزیستانسیالیسم و طبیعت گرایی تحصّل گرایانه. وی در پایان طرح پیشنهادی خود را برای مرتبط دانستن معنا و ارزش به مسئلۀ خدا مطرح می سازد.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#سید_ابراهیم_موسوی
#کتب_فلسفی
#آثار_ترجمه_ای
الهیات اگزیستانسیالیستی
مهدی دشت بزرگی؛ چ۱، قم: بوستان کتاب، ۱۳۸۲، ۳۲۷ صفحه رقعی.
موضوع و اهمیت آن: پرسش از نسبت میان الهیات و تفکر فلسفی همواره پرسشی مهم و اساسی، هم برای الهی دانان و هم فیلسوفان بوده است. تاریخ ادیان، چه توحیدی و چه غیرتوحیدی، نشان می دهد که همواره الهی دانان برای دفاع و تبیین آموزه های دینی، از مفاهیم و امکانات تفکر فلسفی بهره برده اند. با این حال، باید توجه داشت که استفاده از اندیشه های فلسفی که زاییدۀ تفکر انسان اند، چه بسا به معنای دل سپردن به فلسفه ای دنیوی بوده و منشأ انحراف و ابهام وحی الهی و آموزه های دینی شود. با توجه به این مسئله، تأمل در باب رابطه و نسبت میان الهیات و فلسفه و اینکه « چگونه می تواند الهیات به فلسفه شکل دهد ؟» ضروری به نظر می رسد. از این گذشته، هر تفکری پیش فرض هایی دارد. تفکر الهیاتی نیز چنین است و پیش فرض های آن در تعیین و تحدید قلمرو و تبیین مفاهیم اساسی آن نقش تعیین کننده ای دارند. این پیش فرض ها عمدتاً هستی شناختی اند که فلسفه عهده دار تبیین و تفسیر آنهاست و این از نکات دیگر در باب ربط میان الهیات و فلسفه است.
کتاب الهیات اگزیستانسیالیستی تلاشی است قابل توجه در جهت یافتن و تبیین نسبت مذکور. البته مؤلف سعی کرده است نسبت الهیات معاصر با نهضت فلسفی اگزیستانسیالیسم را با توجه به آرا و انظار دو متفکر بزرگ یعنی بولتمان، به عنوان متکلم مسیحی معاصر و هیدگر، به عنوان فیلسوف اگزیستانسیالیست، بررسی و آرای آنان را مقایسه و سنجش کند؛ بنابراین نویسنده به روش مقایسه ای توانسته است نسبت میان الهیات و فلسفه را در حوزۀ تفکر اگزیستانسیالیستی توضیح دهد.
مطالب این کتاب در یک مقدمه و دو بخش صورت بندی شده است. در مقدمه نسبت میان فلسفۀ وجود الهیات بررسی می شود. در بخش اول مبحث « وجود غیرحقیقی » آورده شده و بخش دوم با عنوان « حیات مسیحی به مثابۀ وجود حقیقی » به مباحث مطروحه می پردازد. در پایان نیز نتیجه گیری تحقیقات ارائه می گردد.
مؤلف سعی کرده است نتایج تحقیقات خود را در فصلی مستقل در آخر کتاب عرضه کند. رهیافت وجودی مبتنی بر نهضت اگزیستانسیالیسم، به الهیات بر فهم انسان و مسئلۀ اسطوره زدایی مبتنی است. با نشان دادن سهم بولتمان به عنوان یک متکلم مسیحی در انسان شناسی مسیحی در طول تحقیق، به نقد و بررسی آن پرداخته و با تفکر هایدگر مقایسه شده است.
ویژگی های اثر:
۱ ) مرجعیت و اعتبار نویسندۀ کتاب در حوزۀ تفکر اگزیستانسیالیستی؛
۲ ) اتقان و استحکام مطالب کتاب به لحاظ استناد و دقت در اظهار نظر؛
۳ ) جامعیت تجزیه و تحلیل در موضوع بحث؛
۴ ) رسایی، صراحت و دقت بیان نویسنده.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#کتب_کلامی
#آثار_ترجمه_ای
انتظار بشر از دین
محمدامین احمدی؛ چ۱، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، زمستان ۱۳۸۴، ۴۶۴ صفحه رقعی.
مسئلۀ انتظار بشر از دین، به عنوان مسئله ای فلسفی از مسائل معرفت شناسی دینی است و در مقام فهم دین و احکام شریعت مطرح می شود. توضیح اینکه افراد در مقام فهم متون دینی، به ویژه کسانی که بین دین داری و عقلانیت مدرن جمع می کنند، به لحاظ فلسفی با پرسش هایی از این دست مواجه می شوند. اساساً دین برای چیست و چه نقش بدیل ناپذیری در زندگی آدمیان ایفا می کند ؟ اصولاً نصوص و متون دینی در آموختن و فراگرفتن چه اموری می توانند مرجع نهایی باشند ؟
پاسخ به این پرسش معلوم می کند که توقّع آموختن چه چیزی را از دین و نصوص دینی باید داشت و چه چیزی را نباید داشت.
اهمیت مسئلۀ انتظار بشر از دین از این روست که عالمان هرمنوتیک ادعا کرده اند که فهم و تفسیر هر متنی تحت تأثیر پیش فرض هایی است که مفسر دارد. از جملۀ این پیش فرض ها انتظارات مفسر از متن مورد تفسیر است. هیچ کس بدون انتظارات خاصی سراغ دین نمی رود و برای فهمیدن آن تلاش نمی کند. آیا این مدعا صحیح است ؟ آیا هر فهمی از هر متنی همراه با پیش فرض ها و انتظارات خاصی از آن متن است و تحت تأثیر آنها قرار دارد ؟ اگر فهم از دین متأثر از انتظار از دین باشد، با تغییر و اصلاح انتظارات علمای دین از دین، فهم آنها از دین هم تغییر خواهد کرد.
مباحث اصلی اثر: در بخش اول مبادی تصوری و معرفت شناختی بررسی شده است.
مسائل عمده و اساسی این بخش به ترتیب ذیل است: معنای محصّل و دقیق « انتظار بشر از دین » چیست ؟ آیا به لحاظ تاریخی صورت بندی متفکران مسلمان از آموزه های اسلامی تحت تأثیر انتظارات آنان از دین بوده است ؟ آیا فهم ما از متون دینی لزوماً مسبوق به انتظاری است که از دین داریم ؟
در بخش دوم تحت عنوان « حدود و ثغور انتظار بشر از دین » مسائل زیر بررسی شده است: دین و متون دینی را مرجع نهایی آموختن و فراگرفتن چه اموری نمی توان به حساب آورد ؟ وجه حاجت بشر به دین چیست و فراگرفتن چه اموری را از دین باید انتظار داشت ؟ آیا بر پایۀ نظریۀ کمال دین می توان گفت هر چیزی که تعلیم آن توسط دین غیرمعقول نباشد، آموختن آن را باید از متون دینی انتظار داشت ؟
این کتاب تلاشی است برای پاسخ دادن به این دو پرسش: آیا می توان از دین انتظار معرفت بخشی در همۀ امور ناظر به واقع و ناظر به ارزش داشت ؟ ما در چه جهاتی به دین نیاز داریم و آیا این جهات نیاز تعیین کنندۀ انتظارات ما هم هستند ؟ مؤلف با رجوع به منابع اصلی علم هرمنوتیک و نقد و ارزیابی آنها سعی می کند پرسش نخست را پاسخ دهد. در بحث از پرسش دوم عمدتاً از روش برون دینی بهره می برد.
☸️👇👇👇برای خرید و مطالعه آنلاین به لینک زیر مراجعه کنید.
.
#پژوهشکده_فلسفه_وکلام
#محمد_امین_احمدی
#کتب_کلامی
#کلام_جدید