💢 گفتوگویی درباره وقایع اخیر
🔸 فقه آن وضعیت مطلوب زندگی و زیست را بیان میکند؛ اما علوم و معرفتهای کاربردی و دانشهای تجربی چگونگی برنامهریزی و رسیدن به آن قلمرو را ذکر میکنند.
🔸 وقتی که فقاهت، وضعیت مطلوب و آرمانی را برای امت اسلامی در نظر میگیرد، کار اجتماعی و جمعی را یک فرد نمیتواند انجام دهد. کار جمعی را باید عموم مردم انجام دهند و فرهنگ باید کشش آن را داشته باشد. اگر این کشش وجود نداشت و انجام نشد، به زور نمیشود دیگران را وادار کرد.
🔸 تعبیر قرآن کریم لا اکراه فی الدین است؛ یعنی دین به زور اجرایی نمیشود. خداوند وقتی با حضرت موسی سخن میگوید، موسی میگوید: من خودم و برادرم را میتوانم عملاً به اجرای احکام الهی دعوت کنم و دیگران را نمیتوانم. این، امر تکوینی مسائل اجرایی و مدیریت مربوط به خود را به دنبال دارد. اگر در جامعه میبینید که برخی موارد قانون، مردم را الزام میکند، آن محدودهی الزام را ظرفیت فرهنگی جامعه میپذیرد؛ یعنی وقتی که ظرفیتی وجود نداشت، گاهی الزام هم نمیتوانید بکنید.
#انعکاس
#تحلیل_جامعهشناختی
#تغییر_فرهنگی
👈 ادامه متن رااینجا مطالعه کنید.
🆔 @m_rasad
🔰بازی خورده!؟
واکنش دکتر علیرضا شجاعی زند به موضع اسلاوی ژیژک، پیرامون اتفاقات ایران در مهر1401
👤 اسلاوی ژیژک:
🔸آنچه در ایران جریان دارد در تاریخِ جهانی اهمیتی تعیینکننده دارد: جنبشی که مبارزاتی متفاوت را در وحدتی ارگانیک ترکیب میکند (ستیز علیه #سرکوبِ_زنان ، علیه #بنیادگرایی مذهبی، و مبارزه برای آزادی سیاسی در مقابلِ ترورِ دولتی).
🔸ایران بخشی از غربِ توسعهیافته به شمار نمیآید، از این رو شعار «زن، زندگی، آزادی» بسیار با #جنبشِ_میتو (metoo) در کشورهای غربی متفاوت است: این جنبشِ ایرانی، میلیونها نفر از زنان _ که مستقیماً با همهی تضادهای موجود دست به گریبان هستند _ و مردان را به حرکت واداشته است. اتفاقاً این جریان برخلافِ آنچه اغلب در فمینیسمِ غربی مشاهده میشود هیچ خصلتِ مردستیزانه یا مذکرهراسانه ندارد. زنان و مردان در کنار یکدیگر در آن مشارکت میکنند و علیه دشمنِ مشترک یعنی بنیادگرایی مذهبی که از جانب وحشتِ دولتی حمایت میشود متحد میشوند.
🔸علاوه بر این معترضان به وضوح میبینند که #بنیادگرایی_مذهبی تنها تا زمانی میتواند در قدرت حاضر باشد که قدرتِ عریانِ دولتی با وسایلی مثلِ آنچه در ایران پلیسِ امنیتِ اخلاقی مینامند از #بنیادگرایی حمایت کند. آنچه معترضان میبینند این است که حکومتی که برای تداومِ خودش به ددمنشیِ پلیسِ اخلاقی محتاج است در واقع دارد به آن تجربهی مذهبیای خیانت میکند که برای کسبِ مشروعیتِ خودش از آن بهره میبُرد.
🔸نتیجهی بیواسطهی این اعتراضات هرچه باشد، مهم این است که این جنبش زنده نگه داشته شود، شبکههای اجتماعی حولِ آن شکل بگیرد، و حتی اگر سرکوبِ دولتی بتواند موقتاً آن را به پس براند، زیر پوستِ جامعه به حیات خود ادامه دهد و بنیادی برای تولد دوباره پی افکند.
🔗متن کامل را دراینجا مشاهده نمایید.
👤دکتر علیرضا شجاعی زند:
🔸از فحوای یادداشت کوتاه ژیژک معلوم است که #بازی_خورده و به درخواست کسی یا کسانی وارد موضوع و مصداقی شده که اطلاعات چندانی از آن ندارد و درعینحال میخواهد با دو کلیشه #زن و #بنیادگرایی مأخوذ از جای دیگر آن را توصیف و تحلیل کند. درحالیکه مساله این روزهای ایران، نه زنان است و نه بنیادگرایی و از این حیث نه قابل تطبیق با ماجرای داعش و طالبان است و نه با جنبش میتو؛ و نه دنباله و دوامی دارد که قابل عرضه به دیگران باشد و برای آمریکا و لهستان الگوسازی کند. اینکه میشود پای او را بهسادگی به چنین ورطهای کشید و یادداشتی از او گرفت تا به اعتبار اسم و شهرتش در اوساط دانشگاهی و اجوای فکری ایران، اثری داشته باشد، ناشی از منش و #مشرب_ژورنالیستی اوست. پس بهتر است آن را به همان اندازه که هست و نه بیشتر، به حساب آورد.
🔗متن کامل را دراینجا مشاهده نمایید.
#انعکاس
#تحلیل_جامعهشناختی
#تغییر_فرهنگی
🆔 @m_rasad
🔰 شکاف اسلام و مدرنیته، شکاف بنیادین در جامعه ایران
👤 دکتر علیرضا شجاعیزند:
🔸 با تحلیلهای طبقاتی در باب جامعه ایران خیلی موافق نیستم. منازعه «سبک زندگی» در ایران بیش از آن که ماهیت طبقاتی داشته باشد، مضمون گفتمانی دارد و بیش از آن که بنیانهای معرفتی- اعتقادی داشته باشد، ریشههای نفسانی دارد؛ همان که وبلن هم از آن با عنوان «تنآسایی» یاد کرده است.
🔸 شکاف بنیادی و اصلی جامعه ما که شکافهای دیگر را نیز فعال میسازد، #شکاف_اسلام_و_مدرنیته است. اعتراض و آشوبهای اخیر را نیز بر پایه این شکاف، بهتر از شکافهای قومی و نسلی و جنسیتی میتوان تحلیل کرد.
🔸 مساله ما با غرب، بر سر زندگی است؛ بر سر سبک زندگی است که خود برخاسته از نگاه هریک به هستی و بهمعنایی که از زندگی دارد. مساله ما با غرب بر سر فرهنگ است، بر سر سویههای فرهنگ. زن و بدن و حجاب و موسیقی و ورزشگاه و فضای مجازی از فروعات و تبعات آن هستند.
🔗متن کامل را در اینجا مشاهده نمایید.
#انعکاس
#تحلیل_جامعهشناختی
#شکاف_اسلام_و_مدرنیته
🆔 @m_rasad
🔰 حجاب، ابزاری برای پوشاندن نابرابری های اقتصادی
نقد سید مهدی ناظمی قرهباغ به یادداشت یوسف اباذری، پیرامون اغتشاشات ایران در مهر 1401:
👤یوسف اباذری:
🔸میگویند حجاب رکن نظام است، زیرا که این نظام بر دین متکی است.
🔸فاشیسم جدید و راست افراطی، مسائل فرهنگی را چنان اغراقآمیز جلوه میدهند که مردمان نابرابری وسیع اجتماعی را فراموش کنند. تناقضات اقتصادی، معلمان و کارگران و بازنشستگان و اقوام را به روز سیاه انداخت اما حکومت کماکان بر طبل فساد حجاب و حمله به آزادیهای فردی زنان کوبید.
🔸از نظر آنها مردم فقیر و زیادهخواه و پرتوقع اند. مثبت نمیاندیشند و نمیتوانند موفق و ثروتمند شوند. آنان قادر نیستند از محدودیتهایشان فضیلت بسازند. آنها فقر خود را بدل به ابزار باجگیری از دولت کردهاند. حاکمان به همین سبب به شکستخوردگان وقعی نمیگذارند. نه کارگران مورد توجه چندان آنها هستند، نه معلمان نه، بازنشستگان. اما به شیوهای منفی زنان همواره مورد توجه آنان بودهاند و هستند.
🔸هیئت حاکمهی ایران هر کنش اجتماعی را به تنش فرهنگی بدل کرد تا مانع پرداختن مردم به مسائل حقیقی زندگیشان شود. در این میان مسائل زنان، به ویژه مسئلهی حجاب، به صدر مسائل فرهنگی رانده شد و هر نوع تفاوت با فرهنگ رسمی مُهر فساد خورد.
👤سید مهدی ناظمی قره باغ:
🔸اباذری همچون همیشه بهخوبی تشخیص داده است که دلیل اصلی عدم رضایت مردم ایران و ایجاد انبوهی از مشکلات مختلف اقتصادی و اجتماعی در کشور، پیروی کور از سیاستهای نئولیبرالیستی با رمز «علم اقتصاد» و دعاوی فریبنده و اتوپیایی آن است که از سال 68 آغاز شد و ریلگذاری کشور را تغییر داد. او همچنین تلویحا و تصریحا تذکر میدهد که فرهنگ لذتجویانه مقتضی این سرمایهسالاری افسارگسیخته، وجه گریزناپذیر آن است و همین فرهنگ امروز گریبان جامعه ایران را هم گرفته است.
🔸احتمالا یکی از همین اقتضائات سرمایهداری که در بیان یوسف اباذری فراموش میشود، تبعات «انقلاب جنسی» است.
🔸از دیگر اقتضائات این سرمایهداری متاخر، انحلال هویت و اندیشه بهویژه در جوانان در زندگی رادیکال رسانهای و نمایشی شدن یا به تعبیر دیگر، فانتزی شدن همه امور است. فانتزی شدن اندیشه جوانان، عامل مهمی در تهی شدن آنها از هر نوع فرهیختگی و درنگ و تامل و حتی تصمیمات پخته است. جهان فانتزی رسانه، ارتباط بین واقعیت و خیال را از بین میبرد و هر نوع امر متعالی و استعلایی را نابود میکند.
🔸من نمیفهمم چرا وقتی استاد اباذری درحال مقایسه و کشف مشترکات سیاستهای نئولیبرالیستی در ایران و جهان است، اینقدر هوشمندانه تحلیل میکند، ولی وقتی که به عاملیتهای سیاسی میرسد، همه عاملیت را محدود به سیاستمداران ایرانی میکند؟ آیا سالهای متمادی فعالیتهای رسانهای حرفهای شبکههای فارسیزبان و پیوست آنها در فضای مجازی که همگی به مزدورانهترین شکل ممکن تابع سیاستهای نئولیبرالیستی هستند و شریک هر نوع اقدام کلان سرمایهسالارانه در ایران، قرار است هیچتاثیری در نسل جوان نداشته باشد و این نسل صرفا نتیجه منطقی مشاهده و بررسی تعارضات و تناقضات سیاسی ایران باشند؟
🔸آیا این جمهوری اسلامی بود که سیاست خود درباره حجاب را برجسته کرد یا نمایشهای رسانهای سالها فیلمسازی و گزارشسازی از ایران بود که سیاست حجاب جمهوری اسلامی را پیش چشم آورد؟ در کدام سند و بیانیه جمهوری اسلامی، حجاب بهعنوان رکن نظام گزارش شده است؟ آیا استاد بیش از حد تحتتاثیر کاریکاتورسازی فعالان رسانهای خارج از کشور قرار نگرفته است؟
🔗متن کامل را اینجا بخوانید.
#انعکاس
#تحلیل_جامعهشناختی
#تغییر_فرهنگی
🆔 @m_rasad