برای محفل تلنت شوها در جهان از دهه ۹۰ میلادی آغاز و به سرعت به قالبی جذاب برای مخاطبان در کشورهای گوناگون تبدیل شدند. این امر در ایران، با فاصله زمانی نسبتا طولانی تری در دهه ۹۰ شمسی و با برنامه هایی چون شب کوک، خنداننده شو و آقای گزارشگر آغاز شد و با عصر جدید به اوج رسید. موج انتقادات به برخی رویکردها و نتایج این برنامه ها در عرصه های فرهنگی و گاه، سیاسی باعث شد با وجود محبوبیت بالای این قالب، بازنگری در آن در دستور کار رسانه ملی قرار گیرد. در چند سال اخیر تلفیق قالب تلنت با مسابقات تلویزیونی و بومی سازی آن با برخی برنامه های سنتی قالبی تازه تر را وارد رسانه ملی نموده که گرچه به محبوبیت برنامه های پیشین نمی رسد اما رضایتمندی بخش سنتی تر جامعه را فراهم ساخته و کاهش فشار بر مدیران رسانه را نیز در پی داشته است؛ رویکردی که بخش قابل توجهی از مخاطبان تلویزیون را به سمت پایگاه مخاطبان فرهنگی و اجتماعی ارزشهای سنتی و مذهبی جامعه تغییر داده است. از جمله این برنامه ها معلی و محفل است که اولی یک حسینیه تلویزیونی با رویکرد عزاداری و محوریت مداحان اهل بیت علیهم السلام و دومی یک محفل قرآنی با محوریت قاریان و حافظان و مفسران قرآن است. این دو برنامه به شکل آشکاری ظرفیت بالایی برای جذب مخاطبان عام مذهبی ایجاد نموده است. شباهت دو برنامه در قالب ترکیبی آنها و بهره مندی از تلنت، مسابقه و هیأت یا محفل های سنتی و تفاوت آشکار این دو در رویکرد آنان به ثقلین است. معلی، علاقه مندان به هیأت و مداحی و عزاداری را جذب نموده و محفل شادی و نشاط مبتنی بر قرآن و اهل بیت ع را دستور کار خود دارند و در این دو زمینه هر دو توفیقات قابل توجهی داشته اند. شاید مهمترین نقد وارد بر معلی، خروج از این رویکرد سوگ محور و ورود به شادی و نشاط معنوی بود که با طنز های کلامی و موقعیتی و شوخی با پشت صحنه رفتارهای خصوصی مداحان و گاه شوخی با آنچه در ذهنیت مخاطبان مذهبی و سنتی، مقدس تلقی می شوند گاه به لودگی منجر شد و با انتقادات زیادی نیز روبرو شد. در مقابل، برنامه محفل را می توان یک برنامه ترکیبی استاندارد با رویکرد نشاط و شادی ملایم و سالم و در شرایط زمانی ماه رمضان تلقی کرد که جایگزین بسیار خوبی برای برنامه های پیش از افطار در سالهای گذشته بوده است. برنامه ای که با طراحی خوب و اجرای جذاب و خلق صحنه های نشاط بخش مبتنی بر قرآن و اهل بیت ع مخاطبان مذهبی سنتی و جدید را همزمان جذب می کند. در محفل حتی به راحتی می توان گریه دید اما برخلاف گریه های ماه عسل که بغض و سنگینی به همراه داشت، عمدتا گریه شوق است و بهجت قلبی می سازد. حتی شوخی های موقعیتی و کنایه های شخصی داوران، آزار دهنده نیست بلکه شیرین است و از دایره دوستی خارج نمی شود. محتوای برنامه نیز سراسر لطایف قرآنی و اندرزهای اخلاقی و تفسیر آیات الهی است که با تلاوت های زیبا، کوتاه و موضوع محور بر جذابیت برنامه می افزاید. به نظر می رسد رسانه ملی پس از مدتها آزمون و خطا به یک قالب استاندارد برای جذب مخاطبان سنتی و مذهبی رسیده که در کنار قالب های عمومی مورد پسند سایر سلایق فرهنگی همچون پانتولیگ یا معرکه و احیا و ترمیم برنامه های پرمخاطب و‌جذاب پیشین همچون عصر جدید و خنداننده شو و ... می تواند امیدی برای احیای سرمایه اجتماعی مخدوش شده خود ایجاد کند. پی نوشت : ۱) این یادداشت را به پاس لحظات شیرین دم افطار با برنامه محفل نوشتم. خداوند به طراحان و‌مجریانش خیر دهد. ۲) بعد از هر برنامه محفل، نمی توانم از بزرگی و ماندگاری استاد عبدالباسط یاد نکنم. تاثیری که او بر جهان اسلام و آشنایی و علاقه کودکان و جوانان به قرآن داشت کم نظیر است. خداوند او را در بالاترین درجات بهشت جای دهد. #دکتر_اخضریان #رسانه_ملی #صداوسیما #محفل منبع: @sabzkhat 『🇮🇷در ایتا همراه #مامردم باشید↯ 『🆔@ma_mardom_pakdasht