🍁بيان آيات سوره کافرون در تفسیر المیزان🍁
✅در اين سوره رسول خدا (ص) را دستور میدهد به اينكه برائت خود از كيش #وثنيت آنان را علنا اظهار داشته، خبر دهد كه آنها نيز پذيراى دين وى نيستند، پس نه دين او مورد استفاده ايشان قرار میگيرد، نه دين آنان آن جناب را مجذوب خود میكند.
✅مفسرين در اينكه سوره مورد بحث مكى است و يا مدنى #اختلاف كرده اند، و از ظاهر سياقش بر مى آيد كه در #مكه نازل شده است.
🔴انواع قلب❤️
⭕️بيست نوع قلبي که در قرآن ذکر شده است:
⭕️القلب السليم: و آن قلبي است مخلص براي خدا و خالي از کفر و نفاق و هرگونه پستي .
{ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ }
⭕️ القلب المنيب: و آن قلبي است که هميشه در حال برگشت و توبه به سوي خدا و از آن سو ثابت و پابرجاست بر طاعت خدا .{ مَنْ خَشِيَ الرَّحْمَن بِالْغَيْبِ وَجَاء بِقَلْبٍ مُّنِيبٍ }
⭕️ القلب المخبت: و آن قلبي است فروتن و آرام به ذکر خدا .{ فتُخْبِتَ لَهُ قلُوبُهُمْ }
⭕️القلب الوجل: و آن قلبي است که از ياد خدا مي لرزد که مبادا عمل وي به درگاه خدا قبول نشود و از عذاب خدا نجات نيابد .{ وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ }
⭕️القلب التقي: و آن قلبي است که به احکام خدا احترام مي گذارد .{ ذَلِکَ وَمَن يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ }
⭕️القلب المهدي: و آن قلبي است که تسليم امر خدا و راضي به قضا و قدر پروردگار است .{ وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ }
⭕️القلب المطمئن: و آن قلبي است که با ياد خدا و توحيدش آرام مي گيرد .{ وتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّه }
⭕️القلب الحي: و آن قلب زنده اي است که از شنيدن داستان هاي امت هاي گذشته که با گناه و طغيان هلاک شدند پند و اندرز مي گيرد .{ إِنَّ فِي ذَلِکَ لَذِکْرَى لِمَن کَانَ لَهُ قَلْبٌ }
⭕️القلب المريض: و آن قلبي است که دچار بيماري شک و نفاق شده و مبتلا شده به فسق و فجور و شهوت هاي حرام .
{ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ }
⭕️القلب الأعمى: و آن دل کوري است که حق را نمي بيند و در نتيجه پند و اندرز نمي گيرد .
{ وَلَکِن تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ }
⭕️القلب اللاهي: و آن دلي است که از قرآن غافل و مشغول لهو و لعب و شهوت هاي دنياست .
{ لاهِيَةً قُلُوبُهُمْ }
⭕️ القلب الآثم: و آن دلي است که گواهي حق را کتمان مي کند و مي پوشاند .
{ وَلاَ تَکْتُمُواْ الشَّهَادَةَ وَمَن يَکْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ }
⭕️القلب المتکبر: و آن دل مغرور و متکبري است که از توحيد و طاعت خداوند رويگردان است ، زورگو و جبار است به خاطر ظلم و طغيان .
{ قلْبِ مُتَکَبِّرٍ جَبَّارٍ }
⭕️القلب الغليظ: و آن دلي است که عطوفت و رحمت و رأفت از آن برداشته شده .
{ وَلَوْ کُنتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِکَ }
⭕️القلب المختوم: و آن قلبي است که هدايت را نمي شنود و تعقل نمي کند .
{ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ }
⭕️القلب القاسي: و آن دلي است که به عقيده و ايمان نرم نمي شود و وعظ و ارشاد در آن تأثيري ندارد و از ياد خداوند رويگردان است .
{ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً }
⭕️القلب الغافل: و آن قلبي است که مانع ذکر و ياد پروردگار است و هوا و هوسش را بر طاعت حق تعالي ترجيح مي دهد .
{ وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِکْرِنَا }
⭕️الَقلب الأغلف: و آن دلي است که پوشيده شده است به طوري که اقوال و فرمايشات رسول اکرم صلى الله عليه و آله در آن نفوذ و رسوخ نمي کند .
{ وَقَالُواْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ }
⭕️القلب الزائغ: و آن قلبي است که از حق و حقيقت اعراض مي کند .
{ فأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ }
⭕️القلب المريب: و آن قلبي است که در شک و شکوک متحير و سرگردان است .
{ وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ }
🔴اللهم إجعل قلوبنا من القلوب السليمة المطمئنة البيضاء.. وثبتنا على الهدى والايمان
🍁 بیان آیات 1⃣ و2⃣ سوره کافرون🍁
قل يا ايها الكافرون1⃣
✳️ تفسیر المیزان
🔹#ظاهرا خطاب به #يك طبقه #معهود و معين از #كفار است نه تمامى كفار، به دليل اينكه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) را #مامور كرده از دين آنان #بيزارى جويد و خطابشان كند كه شما هم از پذيرفتن دين من #امتناع مى ورزيد.
🍁🍁🍁🍁🍁
لا اعبد ما تعبدون2⃣
🔹از اين آيه تا #آخر سوره آن مطلبى است كه در جمله (قل يا ايها الكافرون) مامور به #گفتن آن است، و مراد از (ما تعبدون) #بت هايى است كه #كفار_مكه مى پرستيدند، و #مفعول (تعبدون) ضميرى است كه به #ماى موصول بر مى گردد، و با اينكه مى توانست بفرمايد: (ما تعبدونه) اگر ضمير را #حذف كرده براى اين بود كه كلام دلالت بر آن مى كرده، حذف كرد تا #قافيه آخر آيات هم درست در آيد و جمله (لا اعبد) #نفى استقبالى است، براى اينكه حرف (لا) مخصوص #نفى_آينده است، همچنان كه حرف (ما) براى نفى حال است، و #معناى آيه اين است كه من #ابدا نمى پرستم آنچه را كه شما بت پرستان امروز مى پرستيد
🍁بیان آیه3⃣ سوره کافرون🍁
و لا انتم عابدون ما اعبد3⃣
✳️ تفسیر المیزان
🔹اين جمله نيز #نفى_استقبالى نسبت به پرستش #كفار بر معبود رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) است، و اين خبرى #غيبى از اين معنا است كه كفار معهود، در #آينده نيز به دين #توحيد در نمى آيند.
🍁🍁🍁🍁🍁
اين #دو آيه(۲,۳) با انضمام امر ( #قل ) كه در #آغاز سوره است، اين معنا را به دست مى دهد كه گويا رسول خدا (ص) به كفار فرموده: پروردگار من مرا #دستور داده به اينكه به طور #دائم او را بپرستم، و اينكه به شما خبر دهم كه شما #هرگز و تا ابد او را نمى پرستيد، پس تا ابد #اشتراكى بين من و شما در #دين واقع نخواهد شد.
بنابراين آيه شريفه در #معناى آيه (لقد حق القول على اكثرهم فهم لا یومنون)
«سوره یس، آیه۷»
و آيه شريفه زير است كه مى فرمايد: (إنَ الذينَ كفروا سواء عليهم ءانذرتهم أم لم تنذرهم لا يومنون).
«سوره بقره، آیه ۶»
🍁🍁🍁🍁🍁
در آيه مورد بحث #جا داشت بفرمايد: (و لا انتم عابدون #من اعبد - و شما #نخواهيد پرستيد كسى را كه من مى پرستم)، چون بين معبود رسول خدا (ص) و معبود بت پرستان #فرق بسيار است:
✅ #يكى اين است كه معبود بت پرستان #جماد و #بى شعور است، و #موصولى كه از آن #تعبير مى كند موصول #مخصوص بى شعوران يعنى كلمه ( #ما) است، وموصول مخصوص صاحبان #شعور كلمه ( #من - كسى كه) است.
پس چرا در آيه مورد بحث #بجاى اين كلمه، كلمه ( #ما) را بكار برده؟
#پاسخش اين است كه منظور #صرفا مطابقت اين آيه با آيه (لا اعبد ما تعبدون) است.
🍁بیان آیات 4⃣ و 5⃣ سوره کافرون🍁
✅بعضى از مفسرين🔹در توجيه اينكه چرا بين دو موصول فرق نگذاشت، گفته اند: اصلا كلمه (ما) در دو جمله (ما عبدتم ) و (ما اعبد) موصوله نيست، بلكه مصدريه است، و معناى آيه اين است كه:
🍃 من نحوه پرستش شما را نخواهم پرستيد، و شما نحوه پرستش مرا نخواهيد پرستيد.🍃
🔹مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۵۵۲
🍁بیان آیات 4⃣و 5⃣و 6⃣ سوره کافرون🍁
و لا انا عابد ما عَبدتُم 4⃣
و لا انتم عابدون ما اعبد5⃣
لَکم دینُکم وَلی دین6⃣
✳️ تفسیر المیزان
⬅️اين #دو آيه #تكرار مضمون دو آيه #قبل است كه به منظور #تأكيد آن تكرار شده، نظير تكرارى كه در آيه (كلا سوف تعلمون ثم كلا سوف تعلمون)
«تکاثر، آیات ۳،۴»
آمده، و نيز تكرارى كه در آيه (فقتل كيف قدر ثم قتل كيف قدر )
«مدثر، آیات ۱۹, ۲۰»
آمده است.
🍁🍁🍁🍁🍁
⬅️بعضى از مفسرين در #توجيه اينكه چرا #بين دو موصول #فرق نگذاشت، گفته اند: #مصدريه است، و معناى آيه اين است كه #خلاصه نه من #شريك شما در پرستش هستم و نه شما شريك منيد، نه در #عبادت مشتركيم و نه در #معبود، چون معبود من خداى تعالى است، و معبود شما #بت است، عبادت من عبادتى است كه خدا #تشريعش كرده، و عبادت شما چيزى است كه خودتان از در #جهل و افتراء #بدعت نهاده ايد.
🍁🍁🍁🍁🍁
بنابراين توجيه، #دو آيه مورد بحث #تكرار و #تأكيد دو آيه قبل #نيستند، ولى #عيبى كه در اين توجيه است اين است كه از نظر عبارت آيه #بعيد به ذهن مى رسد.
🍁🍁🍁🍁🍁
لَكُم دينُكُم وَلىَ ديٖن6⃣
🔹اين آيه به #حسب معنا #تأكيد مطلب گذشته، يعنى #مشترك نبودن #پيامبر و #مشركين است، و #لام در (لكم ) و در (لى) لام #اختصاص است، میفرمايد: دين شما كه همان #پرستش_بتها است #مخصوص خود شما است، و به من #تعدى نمى كند، و #دين من نيز مخصوص خودم است، شما را فرا نمی گيرد.
🍁🍁🍁🍁🍁
در اينجا #ممكن است به #ذهن كسى برسد كه اين آيه مردم را در #انتخاب دين #آزاد كرده، مى فرمايد هر كس #دلش خواست دين #شرك را انتخاب كند، و هر كس خواست دين #توحيد را برگزيند. و يا به #ذهن برسد كه آيه شريفه مى خواهد به #رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) #دستور دهد كه #متعرض دين مشركين نشود. وليكن #معنايى كه ما براى آيه كرديم اين #توهم را #دفع مى كند، چون گفتيم آيه شريفه در #مقام اين است كه بفرمايد شما به دين من #نخواهيد گرويد و من نيز به دين شما نخواهم گرويد، و اصولا دعوت #حقه اى كه قرآن #متضمن آن است، اين توهم را #دفع مى کند.
🍁بیان آیه 6⃣ سوره کافرون در تفسیر المیزان🍁
⬅️ بعضى از #مفسرين🔹براى دفع اين توهم گفته اند: كلمه دين در آيه شريفه به معناى مذهب و آئين نيست، به معناى #جزا است. میفرمايد: جزاى شما مال شما، و جزاى من از آن من است. بعضى ديگر گفته اند: در اين آيه #مضافى حذف شده، و تقديرش این است (جزاى دين شما مال شما و جزاى دين من مال من). ولى اين دو وجه دور از فهم است.
🔹مجمع البیان، ج ۳۰، ص۵۵۲
🍁 بحث روايتى سوره کافرون🍁
✳️ تفسیر المیزان
🔹در #الدرالمنثور آمده كه #ابن جرير، ابن ابى حاتم، و ابن انبارى در كتاب (#المصاحف)، از سعيد بن ميناء مولاى ابى البخترى روايت كرده اند كه گفت: #وليد بن مغيره و #عاصى بن وائل و #اسود بن مطلب و #اميه بن خلف رسول خدا (ص) را ديدند و گفتند: اى محمد بيا #خدايانمان را روى هم بريزيم، ما خداى تو را بپرستيم و تو خدايان ما را در نتيجه #غائله و كدورت بين ما بر طرف شود، همه در پرستش معبودها #مشترك باشيم، و بالاخره يا معبود ما حق است و يا معبود تو، اگر معبود ما حق و #صحيح تر بود سر تو بى كلاه نمانده، و از عبادت آنها #حظى برده اى، و اگر معبود تو حق و صحيح تر از معبود ما باشد سر ما #بیكلاه نمانده، از پرستش او بهره مند شده ايم. در پاسخ اين پيشنهاد خداى تعالى اين #سوره کافرون را نازل كرد كه بگو: هان اى كفار! من #هرگز نمى پرستم آنچه را كه شما مى پرستيد، تا آخر سوره.
🍁🍁🍁🍁🍁
#مؤلف: مرحوم شيخ در #امالى به سند خود از #ميناء از عده اى از اصحاب #اماميه قريب به اين معنا را روايت كرده.
🍁🍁🍁🍁🍁
و در تفسير #قمى از پدرش از #ابن ابى عمير روايت كرده كه گفت: #ابوشاكر از ابى جعفر احول از سوره مورد بحث سؤال كرد، كه مگر يك سخنگوى #حكيم اينطور حرف مى زند كه در يك سطر مطلبى را #دوبار بگويد و تكرار كند؟ ابى جعفر احول جوابى از اين اشكال نداشت.
#ناگزير به طرف #مدينه روان شد، و در مدينه از امام #صادق (عليه السلام) پرسيد حضرت فرمود: #سبب نزول اين سوره و #تكرار مطلبش اين بود كه قريش به رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) #پيشنهاد كرده بود، بيا تا بر سر پرستش خدايان #مصالحه اى كنيم، #يك_سال تو خدايان ما را عبادت كن و يك سال ما خداى تو را، #باز يك سال تو خدايان ما را عبادت كن و يك سال ما خداى تو را، خداى تعالى در پاسخشان #عين سخن آنان را يعنى #تكرار_مطلب را بكار برد، آنها گفته بودند يك سال تو خدايان ما را عبادت كن در پاسخ فرمود: (لا اعبد ما تعبدون)
آنها گفته بودند و يك سال ما خدای تو را. در پاسخشان فرمود: (و لا انتم عابدون ما اعبد لكم دينكم و لى دين ).
🍁🍁🍁🍁🍁
#ابوجعفر احول وقتى اين پاسخ را شنيد نزد #ابى شاكر رفت، و جواب را بدو گفت. ابوشاكر گفت: اين جواب مال تو نيست اين را #شتر از #حجاز بدينجا حمل كرده، (يعنى تو نزد #جعفر بن محمد رفته اى و #پاسخ را از او گرفته اى).
🍁🍁🍁🍁🍁
#مؤلف: #مفاد تكرار در كلام قريش اين است كه بيا تا به #آخر_عمر يك سال تو خدايان ما را و يك سال ما خداى تو را بپرستيم.
🍁بيان آيات سوره کوثر در تفسیر المیزان🍁
✅در اين سوره #منّتى بر رسول خدا (ص) نهاده به اينكه به آن جناب #كوثر داده كه آن جناب را دلخوش سازد و بفهماند كه آن كس كه به وى #زخم_زبان مى زند كه اولاد #ذكور ندارد و اجاق كور است، خودش اجاق كور است
✅ اين سوره #كوتاهترين سوره قرآن است.
✅ روايات در اينكه آيا اين سوره در مكه نازل شده و يا در مدينه #مختلف است وظاهرش اين است كه در #مكه نازل شده است.
🍁بیان آیه 1⃣ سوره کوثر🍁
إنا أعطيناكَ الكوثر1⃣
✳️ تفسیر المیزان
🔹در #مجمع البيان مى گويد: كلمه (#كوثر) بر وزن (فوعل) به معناى چيزى است كه شأنش آن است كه كثير باشد، و كوثر به معناى #خير_كثير است.
ولى #مفسرين در تفسير كوثر و اينكه كوثر چيست #اختلافى عجيب كرده اند.
🍁🍁🍁🍁🍁
⬅️ #بعضى گفته اند: خير كثير است. و بعضى #معانى ديگرى كرده اند كه فهرست وار از نظر خواننده مى گذرد:
1⃣ نهرى است در بهشت.
2⃣حوض خاص رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) در بهشت و يا در محشر است.
3⃣اولاد رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) است.
4⃣ اصحاب و پيروان آن جناب تا روز قيامت است.
5⃣علماى امت او است.
6⃣قرآن و فضائل بسيار آن.
7⃣مقام نبوت است.
8⃣تيسير قرآن و تخفيف شرايع و احكام است.
9⃣ اسلام است.
0⃣1⃣ توحيد است.
1⃣1⃣ علم و حكمت است.
2⃣1⃣ فضائل رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم)است.
3⃣1⃣ مقام محمود است.
4⃣1⃣ نور قلب شريف رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) است.
🍁🍁🍁🍁🍁
و از اين قبيل #اقوالى ديگر كه به طورى كه از #بعضى از مفسرين نقل شده بالغ بر #بيست_و_شش قول است.
🍁بیان آیه 1⃣ سوره کوثر🍁
✳️ تفسیر المیزان
⬅️صاحبان #دو قول اول استدلال كرده اند به #بعضى روايات، و اما #باقى اقوال #هيچ دليلى ندارند به جز #تحكم و بى دليل حرف زدن، و به هر حال اينكه در #آخر_سوره فرمود:
(ان شانئك هو الابتر).
با در نظر گرفتن اينكه كلمه (#ابتر) در ظاهر به معناى #اجاق_كور است، و نيز با در نظر گرفتن اينكه جمله مذكور از باب #قصر_قلب است، چنين به دست مى آيد كه منظور از كوثر، #تنها و تنها #كثرت_ذريه اى است كه خداى تعالى به آن جناب #ارزانى داشته، (و بركتى است كه در نسل آن جناب قرار داده )، و يا مراد #هم خير كثير است و هم كثرت ذريه، چيزى كه هست كثرت ذريه يكى از #مصاديق خير كثير است، و اگر مراد مساله ذريه به #استقلال و يابه طور #ضمنى نبود، آوردن كلمه (إن) در جمله (ان شانئك هو الابتر) #فايده اى نداشت، زيرا كلمه (إن) علاوه بر #تحقيق، #تعليل را هم مى رساند و معنا #ندارد بفرمايد ما به تو #حوض داديم، چون كه #بدگوى تو اجاق كور است و يا بى خبر است.
🍁🍁🍁🍁🍁
و روايات هم #بسيار زياد رسيده كه سوره مورد بحث در پاسخ كسى نازل شده كه رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) را به اجاق كورى #زخم_زبان زد و اين زخم زبان هنگامى بود كه #قاسم و #عبداللّه دو فرزندان رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) از #دنيا رفتند، پس با اين بيان روشن شد كه سخن آن #مفسر كه گفته:
(منظور #صاحب اين زخم زبان از كلمه (#ابتر) بريدگى از #مردم يا انقطاع از #خير بوده و خداى تعالى در #رد گفتارش فرموده او خودش #منقطع از هر چيز است) سخن #بی_وجهى است.
🍁🍁🍁🍁🍁
و چون جمله (انا اعطيناك الکوثر) در مقام منت نهادن بود، با #سياق متكلم مع الغير (#ما) آمد كه بر #عظمت دلالت مى كند، و چون منظور از آن #خوشدل ساختن رسول خدا (صلى اللّه عليه و آله و سلم) بود مطلب را با واژه #اعطاء كه ظاهر در #تمليك است بيان داشت و فرمود: ما به تو #كوثر عطا كرديم.