📚اسلام و علم 📚 🖌 دکتر حميدرضا شاكرين 👈 به رغم تعارض و ناسازگاري مسيحيت با علم و معرفت، دين اسلام با دانش و معرفت، پيوندي نزديك و ناگسستني دارد. وفاق و آشتي دين و دانش در اسلام در سه حوزه چشمگير است: ✅ 1. تشويق به فراگيري دانش: در اين عرصه اسلام گوي سبقت از هر مكتب و آئيني را ربوده است و از اين هم فراتر رفته و كسب دانشهاي لازم در جهت تأمين نيازمنديهاي دنيوي و اخروي را ضروري دانسته است؛ پيامبر اكرم(ص) فرمودند: «ان طلب العلم فريضه علي كل مسلم» و نيز آمده است: عالمي كه از دانش او بهره برد از هفتاد هزار عابد برتر است. در كتابهاي روايي و نصوص ديني ابواب مفصلي در اين زمينه وجود دارد. ✅ 2. تقويت روحيه علمي: اسلام روحيه پژوهشگري را ارج مينهد و در مسير حقيقتيابي و معرفت‌اندوزي هيچ مانعي نمي‌نهد. قرآن آواي تحقيق و جست‌وجوي آزاد و گزينش رهاورد معقول پژوهش را صلا داده است: «فَبَشِّرْ عِبَادِي الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَه» ✅ 3. دارا بودن مضامين علمي: نصوص ديني اسلام آكنده از مضامين و مطالب علمي است. در اين عرصه اسلام هم در بردارنده مباني و پيش‌فرضهاي عام و متافيزيكي علوم است و هم دارنده بسياري از گزارههاي علمي، به گونهاي كه يكي از وجوه اعجاز كتاب آسماني اسلام اعجاز علمي آن است تا آنجا كه دانشمندان مسلمان و غير مسلمان صدها كتاب در باب رهاوردهاي علمي قرآن به نگارش درآوردهاند. 🔶 از جهت سازگاري با علم و دانش بشري نيز اسلام كارنامه درخشاني دارد. موريس بوكاي دانشمند فرانسوي، به دو امتياز اساسي در اين رابطه اشاره ميكند: الف. غناي فراوان قرآن در حوزه مسائل علمي؛ در حالي كه عهد قديم (تورات) و عهد جديد (انجيل) نسبت به بسياري از آنها ساكت و فاقد اطلاعات و دادههاي مشخصي هستند. 🖌 ب. استواري و توافق دادههاي قرآن با دستاوردهاي متقن و معتبر علوم روز؛ در حالي كه عهد عتيق و اناجيل به تعارضات آشتي‌ناپذيري در اين زمينه مبتلا هستند. بوكاي مينويسد: «من بدون سبق ذهن و با عينيت كامل، ابتدا به قرآن توجه كردم و خواستم درجه سازگاري اين متن را با معلومات علمي امروز بسنجم... در پايان كار بر من مسلّم شد كه قرآن، به ايجاب و اثبات هيچ مطلبي نميپردازد كه در اين دوره معاصر، بتوان آن را از نظر گاه علمي محل انتقاد و ترديد قرار داد. براساس همين روش عيني، عهد عتيق و اناجيل را نيز مطالعه كردم. در مورد عهد عتيق به هيچ وجه نيازي نبود كه پا را از كتاب نخست آن، يعني، سفر تكوين (پيدايش) فراتر بگذارم، تا به تأكيداتي آشتيناپذير، با معلومات متقن علمي اين روزگار برخورد كنم! در همان صفحه اول انجيل نيز، شجره و نسب عيسي(ع) ما را دچار اشكال ميكند؛ زيرا در اين باب متن انجيل متي با متن انجيل لوقا آشكارا در تناقض است. درباره تاريخ ظهور بشر بر روي زمين نيز مطالب انجيل لوقا با معارف امروزي كاملاً ناسازگار است». البته اسلام در اين باره، امتياز اساسي ديگري نيز بر مسيحيت دارد و آن نوع نگاه اسلام به علم و دانش است. اسلام ديني است كه به گسست‌ناپذيري علم، عقل، ايمان، معرفت و رستگاري فتوا ميدهد. اما به اعتقاد رسمي مسيحيت شجره ممنوعه، چيزي جز شجره معرفت و دانش نيك و بد نبود: «پس گرفته خداوند پروردگار آدم را در بهشت عدن قرار داد تا او را رستگار و مورد عنايت خود سازد و آدم را امر نموده، چنين گفت: آنچه از درختان خواهي بخور؛ اما مبادا كه از درخت معرفت نيك و بد بخوري كه هر گاه از آن بخوري خواهي مرد». بر اساس اين آموزه، جست‌وجوي دانش و معرفت در تعارض با رستگاري و خلود انسان در بهشت است. به عبارت ديگر، چنين وانمود ميكند كه يا بايد رستگاري در بهشت را برگزيد و يا در جست‌وجوي دانش و معرفت برآمد. پس آنكه بهشت و رستگاري ميخواهد، بايد از پيمودن طريق دانش و معرفت فاصله گيرد و آنكه دانش و معرفت ميجويد، بايد بهاي سنگين خروج از بهشت و سعادت جاودان را بپردازد! استاد مطهري در اين باره مينويسد: «بر اساس اين برداشت همه وسوسهها، وسوسه آگهي است؛ پس شيطان وسوسهگر همان عقل است». #اسلام #علم #عهدین 📨 منبع: نشریه معارف، شماره 51 - آذر 86. http://maarefmags.ir/node/648

♻️ عصري كردن دين؟! 🖌دکتر حميدرضا شاكرين 🔶 نبود نص الهي در اديان ديگر و تعارض آموزههاي كتب مقدس با ره آوردهاي علمي و حاجات عصري، انديشمندان و متألهان غرب را بر آن داشت كه به عصري كردن دين، روي آورند؛ زيرا نه چشمپوشي از دستاوردهاي نوين علمي و نيازهاي عصري امكانپذير مينمود و نه با تعارض ميتوان زيست و نه متون مقدس از چنان اعتبار و وثاقت و درونمايهاي بر خوردار بود كه بر علم پيشي گيرد. از اين رو يا بايد با دين معارض عقل و علم، خداحافظي كرد و يا براي جمع بين دينداري و زيستن در زمان حال، دين را به رنگ زمانه درآورد و اين گزينه مقبول انديشمندان غربي شد. 🔶 منظور از عصري كردن دين، جايگزين ساختن دين يا كتابهاي آسماني جديد و تغيير پياپي آنها، همگام با تحولات عصري نيست؛ بلكه تغيير فهم و ارائه قرائتهاي گوناگون از دين به تناسب تحولات فكري، فرهنگي و تاريخي است. به عبارت ديگر، اگر كتاب مقدس سخن خدا نباشد و نويسندگان آن برداشت خود از پيام الهي را نگاشته باشند، ‌ـ برداشتي كه تابع فرهنگ زمان و علوم و دانستههاي آن زمان بوده و عاري از خطا و اشتباه نميباشد ‌ـ هيچ دليل منطقي بر تعبّد در برابر نص نخواهد ماند و هر كس ميتواند دين را مطابق پسند و فرهنگ حاكم بر زمان خود ‌ـ بدون داوري و سنجش كتاب مقدس ‌ـ فهم و تفسير كند؛ زيرا آنچه در كتاب مقدس است، كلام مستقيم الهي نيست، بلكه فهمي از آن است، بدون آنكه نويسنده آن و فهم او از پيام خدا، برتر از فهم انسان امروزي باشد. 🔶 چنين چيزي در نهايت به آنارشيزم معرفتي خواهد انجاميد و راه هرگونه ارزش داوري در باب بسياري از برداشتهاي گوناگون را مسدود خواهد ساخت؛ زيرا در اينجا نه ميتوان «نص محور» بود و نه «مؤلف محور»؛ زيرا نصي الهي وجود ندارد و آنچه هست تفاسير و تجربههاي مؤلفان بشري است، و چون نص الهي در ميان نيست، راهي به سوي فهم مراد شارع نيز وجود ندارد. پس تنها يك راه ميماند و آن «مفسّر محوري» است. بنابراين دين، امري كاملاً شخصي و عصري ميشود؛ زيرا چنين ديني، چيزي جز معرفت ديني و برداشت مفسر نيست و هيچ نص و متن نهايي وجود ندارد كه بتوان معرفت ديني را با آن موزون كرد و مورد سنجش قرار داد. اما در اسلام مسئله كاملاً برعكس است. در دسترس بودن متن وحي، جامعيت دين، هماهنگي اسلام با علم و عقل، اجتهاد زنده و پويا، هماهنگي دين با فطرت ثابت بشري، وجود قوانين ثابت براي نيازهاي ثابت و قوانين متغير براي نيازهاي متغير و بسياري از عوامل ديگر، حاجت به عصري شدن و لجام گسيختگي در تفسير دين را مسدود ميسازد. آنچه در اينجا لازم است تنها شناخت نيازهاي نو شونده در طول زمان و عرضه آنها بر منابع ديني و گرفتن پاسخ از دين بر اساس متدلوژي فهم دين است. اگر چه در اين عرصه نيز گاه برداشتهاي متفاوتي رخ مينمايد؛ اما چند تفاوت اساسي در اينجا وجود دارد؛ از جمله: ✅ 1. وجود برداشتهاي متفاوت، تنها در پارهاي از آموزههاي ديني؛ يعني، برخي از امور ظني و نه همه آنها است و شامل امور يقيني و ضروري نميشود. ✅ 2. نص معتبر و خدشه ناپذيري وجود دارد كه ملاك و معيار سنجش است و لاجرم هرگز به آنارشيزم معرفتي نميانجامد. افزون بر آنچه گذشت امتيازات ديگري براي اسلام قابل شمارش است؛ از جمله: مورد بشارت انبياي پيشين بودن و اعتبار پذيري اديان الهي و پيامبران پيشين از اسلام و... كه به جهت اختصار از بررسي آنها خودداري ميشود. #دین #عصری #اسلام 📚 منبع: نشریه معارف، شماره 52 - دی 86. 👈 لینک مطلب در پایگاه اینترنتی نشریه: http://maarefmags.ir/node/668

#نشست 🔰سلسله جلسات تورات خوانی 👤 زیرنظر دکتر مهدی قاسمی استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر مطالعات #اسلام و ادیان 🔹شنبه‎ها ساعت ۱۴:۱۵ 📎لینک نشست : https://b2n.ir/farhangi-tarbiati 👇کانال نشریه معارف:👇 https://eitaa.com/maarefmags_ir