#مقاله_رسیده
💢 تأملی بر روایت امتداد شیعه در عصر ظهور
✍ولی اله مهدوی فر، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه پیام نور
🔹با توجه به رویدادهای گوناگون در جوامع و عصر حاضر و انتقال قدرت از وسایل سخت افزاری به تکنولوژی های نرم افزاری ضرورت دارد زیست مردم و خاص شیعیان در عصر ظهور و نزدیک به قیام حضرت حجت عج بیش از پیش مورد بررسی و واکاوی قرار بگیرد.
🔸 با تامل در برخی روایات به دست میآید که قدرت نرم افزاری، سایبری و هوش مصنوعی به سمت جریان حق در حال چرخش خواهد بود و این مهم را شیعیان با تلاش خود می بایست تحقق بخشند.
برای اثبات مدعا می توان به حدیثی از امام صادق علیه السلام اشاره کرد که فرمود «إنّ قائمَنا إذا قامَ مَدَّ اللّه ُ عزّ و جلّ لِشيعتِنا في أسْماعِهِم و أبْصارِهِم ، حتّى (لا) يكونَ بينَهُم و بينَ القائمِ بَريدٌ ، يُكلِّمُهُم فيَسْمَعونَ ، و يَنظُرُونَ إليهِ و هُو في مكانِهِ .[الكافي : 8 / 241 / 329 .] زمانى كه قائم ما قيام كند، خداوند عزّ و جلّ گوشها و چشمهاى شيعيان ما را چنان توانا مى كند كه ميان آنان و قائم پيكى نباشد. از همان جايى كه هست با شيعيان سخن مى گويد و آنها سخنانش را مى شنوند و او را مى بينند.
🔹روایت مذکور به مدعای مقاله یعنی پیشرفت تکنولوژی در عصر ظهور دلالت دارد و چند نکته از روایت مورد بررسی قابل بهرهبرداری است:
۱-از عبارت امتداد توانایی شیعه یا گسترش دادن قوه شنوایی و دیداری آنها به دست میآید که دنیا در سیطره شیعه خواهد بود و شیعه خواهد توانست علوم را به توانمندی های محسوس تبدیل کرده و از آنها استفاده نماید.
۲-این موهبت اختصاص به شیعه دارد و شیعیان فقط به این تکنولوژی دست پیدا خواهند کرد که سایر روایات هم ناظر به این موضوع است.
۳-ارتباط شیعیان با یکدیگر از راه دور یکی از مواردی است که روایت به آن اشاره دارد. طوری که این موضوع در چندین سال گذشته دور از ذهن افراد بود ولی با پیشرفت علوم و تبدیل علوم به تکنولوژی های جدید درک آن محسوس گردید.
۴- احتمال میرود قوام قیام حضرت حجت بعد از عنایت الهی و یاران راستینش پیشرفت های عصری خواهد بود چرا که امام عج که عالم همه علوم است متناسب با شرایط عصر قیام خواهد کرد و همه علوم در سیطره وی درخواهد آمد.
۵-توانایی شیعیان به لطف خداوند و تلاش آنها روی می دهد و این توانمندی تا پایان دنیا ادامه خواهد داشت.
۶-با توجه به عبارت ««فقدان برید و پیک در بین شیعیان و امام عصر «به دست میآید پیشرفت در عصر ظهور به اندازه ای خواهد بود که ارتباط امام با شیعیان بالاتر از تکنولوژی های جدید مانند فضای مجازی و هوش مصنوعی و... رخ دهد و این مسأله می تواند انقلابی در ارتباطات جمعی و صنعتی به وجود آورد.
۷-با توجه به اعتبار سند حدیث از محتوای روایت دریافت می گردد عصر ظهور عصری پیشرفته و همه استعداد های بالقوه بالفعل شده و قدرت مطلق که مبتنی بر علوم است دست شیعیان خواهد بود و این قدرت را شیعیان درک خواهند کرد و این موهبت مدیون تفکر شیعه است که ان شاء الله شیعیان تلاش کنند موازنه قدرت را به سمت خود انتقال دهند و با ظهور موعود به تکامل برسد.
پنجم اسفند ماه 1402 ، مصادف با ۱۴ شعبان
┄┅┅┅┅❀⚜️❀┅┅┅┅┄
🌐 کانال نشریه معارف🔻
https://eitaa.com/maarefmags_ir
#مقاله_رسیده
💢پیشینی بودن امر حقیقت از منظر امام باقر(ع)
✍حجت الاسلام حسین ثنایی
"خذوا کلمه الطیبه ممن قالها و ان لم یعمل بها"
فرمود گزاره درست را از هرکس که بدان تفوه کند، بگیرید و بیاموزید، هر چند رفتارهای گوینده سخن متعارض با آن باشد.( بحارالانوار، ج۱۱۰ص۱۶۰؛ تحف العقول،ص۳۹۱)
این سخن را پیش از امام باقر، امیرمومنان علی علیه السلام- در حکمت ۸۰ نهج البلاغه- فرموده بود که:
*الحکمه ضاله المومن فخذ الحکمه ولو من اهل النفاق*
نکته مهم این دو حدیث، توجه دادن به آموزش بدون جان آرایی استاد و آراستگی او به پرورش است.به عبارت روشن تر از منظر امامین، اسلام در مقام تعلیم، نگاه موسعی دارد و هر چند به پیروان خویش و جامعه مومنان توصیه می کند که بی توجه به پرورش، امر آموزش عقیم است و حتی پرورش را به دلیل کریمه: ویزکیهم و یعلمهم الکتاب، به لحاظ منزلت و رتبه- و نه زمان- مقدم بر تعلیم می داند، اما آن را وظیفه مخاطب و مکلف (به دلیل طلب العلم فریضه) می خواند؛ یعنی شخص دیندار باید آموختن علم را با اندودن جان به پارسایی همراه سازد،اما در بهره مندی از دستاوردهای علمی دیگران قائل به این آمیختگی و اندودگی نیست و افزون بر آن، مسلمان را به فراگیری آنچه در دست رقیبان و بیگانگان است، حتی اگر رویه و رفتارآنها با آموزه های شان نسبت معکوس داشته باشد،ترغیب می نماید.
بنابراین رفتار اخلاقی متکلم، جزء متغیرهای راستی آزمای گفتارها و آموزه های او نیست و این نشان می دهد آموختن از عالمان نامتعهد، شکستن حریم علم و خروج از تعهد تلقی نمی گردد.
احتمال قابل اعتماد آن است که امام باقر علیه السلام که خود دارای کرسی علم آموزی و دانشجو پروری بود، نمی خواسته پیروانش در تعاملات علمی و داد و ستد با جوامع علمی معاصر و فراورده های علمی دیگران،برای خود عسر و حرج ناروا و بن بست نابجا بسازند ،ضمن آنکه همین سخن امام یک آموزه جامع برای فراگیران و دانش طلبان بوده و نشان می دهد صرف نظر از دین و تدین و تعهد به آن، گزاره های درست و راست وجود دارد و بنابراین، حقیقت دانش، یک امر پیشادینی است و آنان که در درستی هر آنچه فاقد منبع دینی است، یا آورندگان و گویندگان آن فارغ از تعلقات دینی هستند،تردید روا می دارند، ناروا بشر را از بهره گیری تجارب و دانش انسانی محروم می سازند.این نکته درافق جمعی و جاری بشر و دربستر حیات اجتماعی،شایسته تامل و تمرکز بیشتری است و به نظر می رسد در آنجا اگر بهره مندی از دانش دیگران در شکل ساختاری و تمدنی،توان بهتری برای برون رفت از بحران ها و معضلات را داشته باشد،نه فقط بهره گیری از آن ، بلکه اتکا بر آن دانشها، ضرورت و لزوم می یابد.
بنابراین نیاز به ارائه هیچ دلیل دیگری- جز همین یک حدیث- نیست که بگوییم:
۱. از منظر دین،علم صائب وگزاره های واجد حقیقت ،هیچوقت و هیچگاه با دین گره نخورده است. البته ممکن است کسی بپرسد تتمه حدیث که می گوید : " هر چند عالم آن سخن،عمل کننده به سخنش نباشد، اما حرف درست را از او بگیرید" نشانه دینی بودن علم است ؛ زیرا " عمل یا بی عملی" از مختصات دانش دینی است،پس آن سخنان طیب منشا دینی دارد،هر چند فرد عامل بدان نیست.
در پاسخ فقط به این نکته اشاره می رود که اتفاقا متن حدیث،نشان می دهد بشر فارغ از دیانت،می تواند یابنده حقیقت و درستی در گزاره ها باشد و انسان فارغ از دین، لزوما فارغ از حقیقت نخواهد بود.
۲.تعهد و تدین، به خودی خود، گزاره ها را واجد درستی و حقیقت نمی سازد، بلکه راستی و حقیقت امر پیشینی است و ازین رو مکلفان باید پیش از سنجش و ارزیابی متکلم،کلام و گزاره او را ارزیابی کنند. به دیگر سخن، سلامت روان و جان متکلم،سخن او را سالم و منطقی و حقیقی نمی سازد، بلکه حقیقت مندی سخن فارغ از متکلم او، تعبیه و محک زنی می شود.
۳.مبنی بر منطق دین، تعصب در امر آموزش و بسنده کردن به دانش های دینی و دینداران- خاصه با عنایت به سیاق امری حدیث- نه شایسته است و نه شایستگان در تعاملات علمی، چنین جمود و رکودی از خود نشان می دهند ،ویژه آنکه حل نابسامانی ها و دورشد از ویرانی ها و وارونی ها در قلمرو گسترده اجتماع و صورت بندی و سامانگری خیرمحورجامعه،فراگیری و اندوختن دانش از دانایان غیرهمکیش و اندیشوران درستگو و حقیقت دان را ضروری و بایدانه ساخته باشد.
۴.اگر حدیث یاد شده امام باقر علیه السلام برای ما باورپذیر شده باشد، حتما در بهره گیری از دانش دانشورانی که مثلا فاقد تعهد باشند، تمهید و تدبیری اتخاذ خواهد شد که به هدر رفت آن سرمایه های انسانی و تهی سازی فراگیران دانش از بخشی از دانش ها ،منتهی نشود.
این نکته کلیدی و کاربست آن می تواند به رونق و شکوفایی علم دامن زند.
شاید نظریه کرسی های آزاد اندیشی رهبر معزز انقلاب، حفظه الله تعالی می خواهد به زبانی دیگر، ترجمان و برگردان این حدیث باشد.
┅┅┅❀
🌐 کانال نشریه معارف🔻
https://eitaa.com/maarefmags_ir