✅ #گفتگوهای_فقهی 18
🔶 آیت‌الله ملک زاده
⏮ #روزه در حال #جهاد
🔶 #پرسش:
یکی از مسائلی که مجاهدان و #رزمندگان_اسلام، در جنگ با تروریست‌های #تکفیری، با آن مواجه هستند ادامه یافتن جنگ در ماه #رمضان است، و این در حالی است که با وجود گرسنگی، و به خصوص تشنگیِ ناشی از روزه، عملاً جنگیدن و انجام مأموریت برای مجاهدین امکان‌پذیر نیست. با این شرایط، تکلیف آنان برای روزۀ ماه رمضان چیست؟ آیا روزه برای مجاهدان در حال انجام عملیات هم واجب است؟ یا اینکه از نظر شرعی این اجازه به آنها داده می‌شود که روزه نگیرند؟
💥 #پاسخ:
روزۀ ماه مبارک رمضان بر مجاهدان در راه خدا، همانند دیگران، البته در صورتی که شرایطش را داشته باشند #واجب است. به همین خاطر، شخص مجاهد باید هنگام طلوع فجر (اذان صبح) در #ماه_رمضان، روزش را با نیت روزه آغاز نماید و روزه‌اش را ادامه دهد تا زمانی که شدت گرسنگی یا تشنگی برای او به میزانی برسد که وی با وجود پرداختن به #عملیات_نظامی و مأموریت‌های جهادی که موظّف به انجام آنها می‌باشد، تحمّل این حدّ از گرسنگی یا تشنگی را نداشته باشد، و به اصطلاح، دچار #حَرَج شود؛ آنگاه اجازه دارد افطار کند و روزه‌اش را باطل نماید. در باقیمانده از روز هم لازم نیست از خوردن یا آشامیدن و یا سایر کارهایی که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید. اما باید بعداً قضای این روزه را به جا آورد.
http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9
✅ #گفتگوهای_فقهی 19
⏮ محدودیت #تعداد_همسران در #ازدواج_موقت
🔶 آیت‌الله ملک زاده
⏮ #پرسش:
اینجانب از طلاب هستم و فایل برخی از دروس #خارج_اصول شما را گوش کرده‌ام و [بر این اساس،] می‌دانم که شما برای #اجماع و #شهرت، ارزش و اعتبار زیادی قائلید. اما علی رغم این مبنای اصولی‌تان، از بعضی از طلاب و فضلایی که در درس شما شرکت می‌کنند شنیده‌ام که شما بین ازدواج دائم و موقت، از جهت منحصر بودن به چهار همسر تفاوتی قائل نیستید. حال سؤالم این است که چگونه شما چنین فتوایی دارید در حالی که فقهای شیعه در حکم به عدم محدودیت در ازدواج موقت از جهت تعداد زوجات، نه تنها هیچ اختلافی ندارند بلکه کاملاً #اتفاق_نظر دارند؟
#مؤید این مطلبی که به #فقهای_شیعه نسبت می‌دهم را از قسمت نکاحِ کتاب «دروس تمهیدیة في الفقه الإستدلالي» (نوشته آقای شیخ #باقر_ایروانی) برایتان می‌آورم که هم اکنون کتاب درسی #حوزه‌های_علمیه_خواهران در سراسر کشور است:
«لاتجوز الزيادة في العقد الدائم علی أربع زوجات ... و أمّا التخصيص بالعقد الدائم، فلا خلاف فيه ... و إذا قيل: إنّ موثّقة عمّار عن أبي عبدالله (ع) قالت عن المتعة: "هي أحد الأربعة"، و هذا يدلّ علی الخلاف. قلنا: لابدّ من توجيهها بشکل آخر لعدم التزام أحد بمضمونها.»
💥 #پاسخ:
مطلبی که از کتاب مذکور در سؤالتان، به عنوان مؤید ذکر کرده و به آن تکیه کرده‌اید صحیح نیست و متأسفانه #دقت و #تتبّع لازم در تألیف آن به کار نرفته است. اما از آنجا که مرقوم فرموده‌اید صوت دروس خارج را استماع می‌کنید، پس علی القاعده، چند سالی است که از خواندن شرح لمعه فاصله گرفته‌اید، لذا برای آنکه برایتان تجدید خاطره‌ای هم بشود، در پاسخ به پرسش حضرتعالی، تنها به عنوان نمونه، بخشی از کتاب النکاح در #شرح_لمعه را متذکر می‌شوم تا روشن گردد که فتوای #عدم_حصر_عددیِ_زنان_متعه، نه تنها در فقه شیعی، متفقٌ علیه نیست، بلکه حتی نمی‌توان درباره آن ادعای #لاخِلاف کرد؛ چراکه عده‌ای از فقهای بزرگ و صاحب‌نام مذهب اهل بیت (ع)، به تصریح، قائل به حصر عددیِ همسران موقت و استیفای عدد زوجات اربع (چهار زن) با نکاح موقت بوده‌اند. یعنی رأیشان این بوده است که یک مرد، نمی‌تواند همزمان و در عرض هم، بیش از #چهار_زن داشته باشد، اعمّ از آنکه همه آن زنان، دائم باشند، یا همه موقت و یا بعضی دائم و بعضی موقت.
در کتاب النکاح از «الروضة البهية في شرح اللمعة الدمشقية»، #شهید_ثانی در ذیل عبارت متن لمعه (أما المتعة فلا حصر له علی الأصح) پس از آنکه در مقام موجّه و مدلّل ساختن نظر شهید اول به اصل و بعضی روایات اشاره می‌نماید، سپس در مقام اشکال به این فتوا و بیان رأی مختار خویش می‌نویسد:
و فيه نظر: لأنّ الأصلَ قد عُدل عنه بالدليل الآتي، و الأخبارَ المذکورةَ و غيرَها في هذا الباب ضعيفةٌ أو مجهولةُ السند أو مقطوعةٌ. فإثبات مثل هذا الحکم المخالفِ للآية الشريفة و إجماعِ باقي علماء الإسلام مشکلٌ.
... و نبّه بالأصح علی خلاف ابن البرّاج حيث مَنَع في کتابيه من الزيادة فيها علی الأربع، محتجّاً بعموم الآية، و بصحيحة أحمد بن أبي نصر عن أبي الحسن الرضا (ع): قال: سألته عن الرجل تکون عنده المرأة، أيحلّ له أن يتزوّج بأختها متعة؟ قال: «لا». قلتُ: حَکی زرارةُ عن أبي جعفر (ع) إنّما هي مثل الإماء يتزوّج ما شاء. قال: «لا، هنّ من الأربع». و قد رَوَی عمّار عن أبي عبد الله (ع) في المتعة، قال: «هي إحدی الأربع».
و اجيب بأنّه محمول علی الأفضل و الأحوط جمعاً بينها و بين ما سبق، و لصحيحة أحمد بن أبي نصر عن الرضا (ع)، قال: قال أبو جعفر (ع): «اجعلوهنّ من الأربع»، فقال له صفوان بن يحيی: علی الاحتياط؟ قال: «نعم».
و اعلم أنّ هذا الحمل يحسن لو صحّ شيء من أخبار الجواز لا مع عدمه، و الخبر الأخير ليس بصريح في جواز مخالفة الاحتياط. و في المختلف اقتصر من نقل الحکم علی مجرّد الشهرة و لم يصرّح بالفتوی؛ و لعلّه لما ذکرناه.
همان‌گونه که در این فِقره از کتاب نکاح شرح لمعه ملاحظه می‌گردد، شهید ثانی، از بزرگ‌ترین فقهای شیعه، موافق با نظر #قاضی_ابن_بَرّاج، از قدمای اصحاب و #فقهای_متقدّم، تعداد زوجات یک مرد را اعمّ از دائم و متعه، بیش از چهار زن نمی‌داند و اینکه مردی بتواند همزمان و در عرض هم بیش از چهار همسر دائم و موقت داشته باشد را مخالف آیه سوم سوره مبارکه نساء (... فانکِحوا ما طابَ لکم من النساءِ مَثنی و ثُلاثَ و رُباعَ فإن خِفتم ألاتعدلوا فواحِدَةً ...) دانسته و به برخی روایات نیز در این زمینه استناد نموده است. ایشان روایات بدون حصر بودن تعداد همسران موقت را #ضعیفه یا #مجهولة_السند و یا #مقطوعه معرفی کرده است. همچنین ایشان احتمال می‌دهد که عدم تصریح به فتوای عدم حصر عددی در کلام علامه حلی در کتاب مختلف نیز ناشی از توجه به همین ادله و نکات فنی بوده است.
http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9
🔊 #یادآوری 🔊
⏮ #شنبه ۲۴ آبان
🔶 جلسه #شش
✅ #سلسله_جلسات_علمی
⏮ موضوع: #فلسفه_فقه و #روش_شناسی_اجتهاد
🔶 مدرّس: آیت‌الله ملک زاده
🗓 زمان: شنبه ها، ساعت۱۶ تا ۱۸
🕌 مکان: قم، خیابان گلستان، خیابان اخلاقی، پلاک۱۱۰
◾️ مرکز راهبردی #برهان
💥 ثبت نام جهت حضور در کلاس (با رعایت شیوه نامه های #بهداشتی) از طریق پیام رسان بله و ایتا: 09157401915
http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9
✅ #گفتگوهای_فقهی 20
⏮ #خیار_مجلس در #تجارت_الکترونیکی و خرید و فروشهای سایبری
🔶 آیت‌الله ملک زاده
⏮ #پرسش:
همان طور که می‌دانید در تجارت الکترونیکی و خرید و فروش‌هایی که از طریق فضای سایبر انجام می‌شود، معمولاً خریدار و فروشنده در کنار همدیگر و در یک مکان قرار ندارند و حتی گاهی در مناطقی بسیار دور از هم و مثلاً یک نفر در این طرف کره زمین و دیگری در آن طرف کره زمین، یا یک نفر در هواپیما در آسمان و دیگری بر روی زمین است. با توجه به این واقعیت، آیا در چنین معاملات و خرید و فروش‌هایی هم خیار مجلس می‌تواند وجود داشته باشد؟
💥 #پاسخ:
⏮ #پاسخ_کوتاه و اجمالی به پرسش شما این است که:
خیار مجلس در تجارت الکترونیکی و خرید و فروشهای سایبری هم، با رعایت شرایطش، امکان جریان دارد.
⏮ اما #پاسخ_تفصیلی:
خیار مجلس، به معنای اختیار و حقّ بر هم زدن معامله به وسیله هر یک از خریدار و فروشنده است، البته تا زمانی که هنوز از یکدیگر جدا نشده‌اند. این خیار، از خیارات مختصّ بیع و یکی از مهم‌ترین خیارات است، که مورد اتّفاق نظر فقها در #فقه_شیعه می‌باشد. اخبار و ادله‌ای که بر آن داریم هم در حد #استفاضه (بسیار زیاد) است.
ولی همان‌گونه که اشاره شد، خیار مجلس مُغَیّی به غایتی می‌باشد که عبارت است از افتراق و جدا شدن متبایعَین؛ یعنی فقط تا زمانی، هر یک از خریدار و فروشنده، این حق و اختیار را دارند که معامله را بر هم بزنند که هنوز از یکدیگر جدا نشده باشند. این قید، و به تعبیر دیگر، این ضابطه از روایات به دست آمده است و عبارت مشهور: «البیّعان بالخیار ما لم یفترقا أو حتّی یفترقا» ناظر به این قید و ضابطه است.
آنچه در بَدو امر از عنوان «خیار مجلس»، و مشخصاً کلمه «مجلس»، به ذهن تبادر می‌کند این است که مُتَبایعانی (خریدار و فروشنده‌ای) که می‌خواهند از حقّ خیار استفاده کنند در مجلس واحدی قرار دارند و از وحدت مکانی برخوردار می‌باشند. لکن در خرید و فروش اینترنتی، معمولاً مفروض این است که متبایعان (خریدار و فروشنده) در کنار یکدیگر و در مکان واحد حضور ندارند. پس خیار مجلس در #تجارت_الکترونیکی و #بیع_اینترنتی نمی‌تواند جاری شود.
اما در پاسخ می‌توان گفت که اساساً تعبیر مجلس و مجلس واحد در ادله و روایات باب نیامده است و این نامی است که فقها برای این نوع خیار برگزیده‌اند.
ولی به رغم این پاسخ، باز هم مشکل حل نمی‌شود چون در روایات، تعبیر «ما لم یَفترقا» آمده است و افتراقی که در اینجا مطرح شده است در افتراق مکانی ظهور دارد و در نتیجه «ما لم یفترقا» هم، باید مسبوق به وحدت مکانی باشد. در حالی که در عموم تجارات و بیوع الکترونیکی و سایبری، متبایعان (خریدار و فروشنده) نه تنها در یک مکان حضور ندارند، بلکه حتی ممکن است در دو شهر، دو کشور و یا حتی در دو قارۀ مختلف و دور از هم قرار داشته باشند و عدم وحدت مکانی به صورت کامل در مورد آنها صدق می‌کند. با این وصف، آیا می‌توان برای تجارت و معامله اینترنتی هم خیار مجلس در نظر گرفت و قاعده «البیّعان بالخیار ما لم یفترقا» را در مورد متعاقدین (طرفین عقد) در بیوع اینترنتی جاری دانست؟
البته نکته بسیار مهمی که نسبت به افتراق وجود دارد و فقها به آن اشاره کرده‌اند این است که باید ببینیم افتراق نسبت به چه چیزی مطرح می‌شود؟
در پاسخ باید گفت: افتراق نسبت به هیأت اجتماعیۀ حین البیع، حاصل می‌شود. هیأت اجتماعیه حین البیع، به زبان ساده عبارت است از: پای معامله آمدن. همچنین باید بدانیم که «اجتماعُ کلّ شیءٍ بحسبه و افتراقُ کلّ شیءٍ بحسبه».
کسانی که به صورت اینترنتی ارتباط برقرار می‌کنند هم، پای ارتباط می‌آیند. و با همین پای ارتباط آمدن که در معاملات و تجارت الکترونیکی و اینترنتی هم وجود دارد، اجتماع حاصل می‌شود و بعد از آن، افتراق هم می‌تواند حادث شود؛ البته اجتماع و افتراقی به حسب خودش.
در معامله اینترنتی، تفرّق یا افتراق بعد الاجتماع، این طور حاصل می‌شود که متبایعان (خریدار و فروشنده) بعد از پای معامله آمدن، از معامله فارغ شوند و مشغول کارهای دیگر شوند؛ و لو آنکه هنوز پای رایانه یا هر وسیله ارتباط اینترنتی قرار داشته باشند.
حتی در بحث خیار مجلسِ حضوری هم گفته شده است که افتراق نِسبی هم باعث سقوط خیار می‌شود. یعنی لزوماً ترک مجلس ملاک نیست، بلکه همین که به‌گونه‌ای شود که عرفاً بگویند که از عقد فارغ شده‌اند، در لزوم عقد کفایت می‌کند.
بایستۀ تذکر است که خیار مجلس در جایی است که طرفین به صورت زنده، بر خط و آنلاین مشغول معامله باشند و هر دو پای معامله باشند و ایجاب و قبولشان به دنبال یکدیگر بیاید، اما اگر بیع، آنلاین انجام نشود و مثلاً به صورت ایمیل باشد، بر فرضِ صحتِ چنین معامله‌ای که بین ایجاب و قبولش فاصله شده است، اساساً بحث خیار مجلس معنا پیدا نمی‌کند و تصویر و تصوّری ندارد.
http://eitaa.com/joinchat/761921543C9cf554b0c9
آیت‌الله ملک زاده
✅ #گفتگوهای_فقهی 20 ⏮ #خیار_مجلس در #تجارت_الکترونیکی و خرید و فروشهای سایبری 🔶 آیت‌الله ملک زاده
در همینجا بد نیست اشاره شود که حکم مذکور، شامل خرید و فروشهای #تلفنی، بیسیمی و امثال آنها می شود؛