═════ ೋღ🍂🌸🍂ღೋ════
#حکمت19
1⃣:براساس این حکمت و امثال آن یعنی تلاش برای تحقق آرزوها مذموم است؟
2⃣:منطق امیرمومنان علیه السلام در تلاش انسان برای نیل به آرزوها چیست؟
#جواب:
با توجه به اهمیت بحث آرزوها و سوالات مکرر و متعددی که برای افراد در این زمینه پیش می آید به نظرم رسید که بحث کاملی درباره آرزو، انواع و اثار آن و روش مدیریت بهینه آرزوها از نهج البلاغه تقدیم کنم.
✳️حضرت بیش از ۲۶ بار مطالبی پیرامون آرزو در نهج البلاغه بیان فرموده اند که دسته بندی و منطق آن از قرار زیر است.(اگرچه متاسفانه در فهرست موضوعی پایان ترجمه مرحوم دشتی ۶۹ ادرس داده شده که بیش از نیمی از آنها اصلا ربطی به موضوع آرزوها ندارد)
#مقدمه: اگرچه اصل آرزو و آرزو داشتن یکی از لوازم طبیعی زندگی است و اساساً نیروی محرکه انسان ها برای فعالیت، تلاش، مبارزه و تحمل دشواریها آرزوهای آن هاست پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)نقل شده که فرمود: «الاَْمَلُ رَحْمَةٌ لاُِمَّتِی وَلَوْ لاَ الاَْمَلُ مَا رَضَعَتْ وَالِدَةٌ وَلَدَهَا وَلاَ غَرَسَ غَارِسٌ شَجَراً; آرزو مایه رحمت براى امت من است و اگر آرزو نبود هیچ مادرى فرزندش را شیر نمى داد و هیچ باغبانى درختى نمى کاشت».۱
زیرا آرزوهاست که انسان را به تلاش و کوشش براى رسیدن به اهداف برتر و بالاتر وا مى دارد.
ولی از آنجا که اکثر انسان ها در اکثر اوقات گرفتار آرزوهای واهی، طولانی و مخرّب هستند؛لذا غالب بیانات حضرت پیرامون آرزوها جنبه سلبی، تحذیری و آسیب شناسانه دارد.
🌹آرزوها محصول تلاش ها
در #خطبه28 میخوانیم: " ... آگاه باشيد! همه در دوران آرزوئی بسر مي بريد كه اجل و مرگ بدنبال دارد با اين حال هر كس پيش از رسيدن اجلش، در همان دوران آرزوهايش به عمل پردازد، اعمالش به او منفعت مي بخشد و مرگش به او زياني نمي رساند، و آن كس كه در اين ايام آرزو پيش از فرا رسيدن اجل در عمل كوتاهي كند گرفتار خسران شده و فرا رسيدن اجل براي وي زيانبخش است."
💠انواع آرزوها
از مجموع بیانات امام علیه السلام میتوان دریافت که آرزوها بر دو نوع اند:
1⃣● آرزوهای #خوب: که سه ویژگی یا نشانه دارند:
۱. واقعی هستند
۲. قابل دسترسی هستند
۳. ارزش آن را دارند که در قالب دعا از خداوند مسالت شود.
بعنوان نمونه آرزوی شهادت که در #نامه53 سطر آخر برای خود و مالک اشتر مسالت کرده اند.
2⃣● آرزوهای #بد:که سه ویژگی یا نشانه دارند:
۱. واقعی نیستند.
۲. طولانی و دور از دسترس هستند.
۳. ارزش آن را ندارد که از خداوند مسالت شود.
🚫آثار مخرب آرزوهای بد:
۱_ ناکام مردن:
در #خطبه183 بند ۳ می خوانیم: " پیش از آن که اجل فرا برسد آماده باشید؛ زیرا ناگهان آرزوهای مردم با فرارسیدن اجل قطع شده، مرگ انها را در کام خود فروکشد و درِ توبه بسته می شود"
لذا در #حکمت19 فرمودند: " کسی مهار خود را به دست آرزوهایش بسپارد، با اجل از پای در میآید"
۲_کور شدن چشم دل: در #حکمت275 آمده است: " آرزوها چشم بصیرت را کور می کنند"
۳_ بیماری دل: در #حکمت228 می خوانیم : کسی که دلش با دنیاطلبی پیوند بخورد همواره قلبش گرفتار سه بیماری است: اندوهی رهانشدنی، حرصی جدانشدنی و آرزویی دست نیافتنی"
۴_ زشتی اعمال: #حکمت36 درباره رابطه آرزوهای طولانی با ارتکاب اعمال زشت می فرماید:" مَن اَطالَ الاَمَلَ اَساءَ العَمَلَ" هرکس آرزوهایش را طولانی قرار دهد، رفتارهایش زشت می شود.
۴_ وسیله شیطان شدن: حضرت در #نامه10 نهج البلاغه درباره معاویه ملعون می نویسند:" تو نازپرورده ای هستی که شیطان ... با تو به آرزوهایش می رسد!"
۵_ فریب خوردن: در #خطبه64 میخوانیم:« فَاِنَّ اَجَلَه مَستورً عَنه و اَمَلَه خادِعً لَه» همانا اجل انسان مخفی و ارزوهایش حیله گر و فریب دهندهء اویند"
۶_ آینده نگران کننده: در #خطبه42 از دو چیز بر ما نگران هستند :" ای مردم! بدترین چیزهایی که بخاطرش برای شما نگرانم دو چیز است: پیروی از هوای نفس و آرزوهای طولانی. " سپس دلیل نگرانی خود از آرزوهای طولانی را فراموشی آخرت بیان کرده می فرمایند: " آرزوهای طولانی آخرت را از یاد می برند!"
↩️ ادامه دارد ...
┄┅═══✼🍃🌼🍃✼═══┅┄
#خطبه191
... آن کس را که تقوا بلند مرتبت کرد خوار نشمارید، و آن کس را که دنیا عزیزش کرد گرامی ندارید.
#سوال 1⃣ : اگر کسی ، با تقوا، بلند مرتبه شود؛ مگر نه این است که خداوند او را در چشم مردم عزیز میگرداند؟
پس چگونه مردم او را خوار شمارند؟
#جواب:
✅چند نکته در باب تقوا و آثار آن وجود دارد :
🔴۱. در نهج البلاغه تقوا آثار دنیوی و اخروی دارد .
👈همانطور که حضرت در همین خطبه هم فرموده اند: تقوا امروز( دنیا) سپر بلا و فردا ( آخرت )راه رسیدن به بهشت است .
💯اما آثار اخروی آن بیشتر است و توشه اصلی آخرت است .
🔴 ۲. در ابتدای همین فراز حضرت ابتدا می فرمایند:" در برابر دنیا ، خویشتن دار و در برابر آخرت دلباخته باشید ."
⏪ یعنی متقی را در آخرت بنگرید که چه علو درجه ای دارد و او را به خاطر ظاهری که شاید از دنیا طلبی نشانه ای و از دنیای حرام شما بهره ای ندارد ، خوار نسازید .
📢 چون در ادامه همین فراز حضرت می فرمایند: و آن را که دنیا عزیزش کرد ( از متامع دنیایی و بهره های مادی چیزی دارد ) گرامی ندارید .
↩️ در این جا به یکی از خطبه ها که آثار اخروی و دنیوی تقوا در آن بیان شده اشاره می کنم :
📣 آگاه باشید ، آن کس که تقوا پیشه کند و از خدا بترسد ، (در دنیا ) از فتنه ها نجات یابد و با نور هدایت از تاریکی ها می گریزد .
💬 و( در آخرت ) به بهشت و آنچه دوست دارد ،جاودانه دسترسی پیدا می کند .
✳️ این قسمت خطبه فوق العاده است و انسان رو از هرچه دنیا و احترام اهل دنیا دور می کند .
🔰خدا او را در منزل کرامت خویش مسکن می دهد ( درجه ای و مرتبه ای بالاتر از این ) ، خانه ای که مخصوص خداست . سقف آن عرش پروردگاری و روشنایی آن از جمال الهی و.... #خطبه183 ( بقیه اش را مراجعه بفرمایید.)
... برق درخشنده دنیا شما را خیره نکند، وسخن ستاینده دنیا را نشنوید . به دعوت کننده دنیا پاسخ ندهید، و از تابش دنیا روشنایی نخواهید...
#سوال2⃣: منظور حضرت از اینکه فرمودند:« از تابش دنیا روشنایی نخواهید » چیست؟
#جواب:
✍ شما از سراب انتظار رفع عطش و خنکای سایه بانی رو دارید ؟ قطعا خیر.
📣 حضرت می فرمایند: برق درخشنده دنیا ( یعنی ظواهر فریبنده دنیا و مال و جاه آن و عشوه گری های آن ) شما را خیره نکند، .... واز تابش دنیا روشنایی نخواهید .
⬅️ یعنی تابش و روشنایی دنیای حرام بی فروغ است و شما را به راه سلامت و سعادت نخواهد رساند ، چرا که اصلا نوری وجود ندارد و سرابی بیش نیست .
🖊حجت الاسلام مهدوی ارفع
┄┅═══✼🍃🌼🍃✼═══┅┄
📣📣📣🌿🌹﷽🌹🌿📣📣📣
📣آفريدگار توانا
(قسمت_اول)
1⃣خداشناسی
♦️ستايش خداوندی را سزاست که شناخته شد بی آن که ديده شود، و آفريد بی آن که دچار رنج و زحمتی گردد. با قدرت خود پديده ها را آفريد، و با عزّت خود گردن کشان را بنده خويش ساخت، و با بخشش خود بر همه بزرگان برتری يافت. او خدايی است که دنيا را مسکن مخلوقات برگزيد، و پيامبران خود را به هدايت جنّ و انس فرستاد، تا دنيا را آن گونه که هست بشناسانند، و از زيان های دنيا بر حذر دارند، و با مطرح کردن مَثَل ها، عيوب دنياپرستی را نشان دهند، و آنچه را که مايه عبرت است تذکّر دهند، از تندرستی ها و بيماری ها، از حلال و حرام، و آنچه را که خداوند برای بندگان اطاعت کننده و نافرمان، از بهشت و جهنّم آماده کرده، که وسيله کرامت يا سقوط و پستی است، بازگو نمايند. خدا را ستايش می کنم چنان که خود از بندگان خواسته است، و برای هر چيزی اندازه ای قرار داده و برای هر اندازه ای مدّتی معيّن کرده، و هر مدّتی را حسابی مقرّر داشته است.
(قسمت_دوم)
2⃣ويژگيهای قرآن
♦️قرآن فرماندهی بازدارنده، و ساکتی گويا، و حجّت خدا بر مخلوقات است. خداوند پيمان عمل کردن به قرآن را از بندگان گرفته، و آنان را در گرو دستوراتش قرار داده است. نورانيّت قرآن را تمام، و دين خود را به وسيله آن کامل فرمود، و پيامبرش را هنگامی از جهان برد که از تبليغ احکام قرآن فراغت يافته بود، پس خدا را آن گونه بزرگ بشماريد که خود بيان داشته است. خداوند چيزی از دينش را پنهان نکرده، و آنچه مورد رضايت يا خشم او بود وا نگذاشته، جز آن که نشانه ای آشکار، و آيتی استوار برای آن قرار داده است که به سوی آن دعوت يا پرهيز داده شوند، پس خشنودی و خشم خدا در گذشته و حال يکسان است. بدانيد، همانا خداوند از شما خشنود نمی شود به کاری که بر گذشتگان خشم گرفته، و خشم نمی گيرد به کاری که بر گذشتگان خشنود بود. شما در راهی آشکار قدم برمی داريد. و سخن گذشتگان را تکرار می کنيد. خداوند نيازمندی های دنيای شما را کفايت کرده و به شکرگزاری وادارتان ساخت، و ياد خويش را بر زبان های شما لازم شمرد.
3⃣ سفارش به پرهيزگاری
♦️خدا شما را به پرهيزکاری سفارش کرد، و آن را نهايت خشنودی خود، و خواستش از بندگان قرار داده است. پس بترسيد از خدايی که در پيشگاه او حاضريد، و اختيار شما در دست اوست، و همه حالات و حرکات شما را زير نظر دارد. اگر چيزی را پنهان کنيد می داند، و اگر آشکار کرديد ثبت می کند، برای ثبت اعمال، فرشتگان بزرگواری را گمارده که نه حقّی را فراموش، و نه باطلی را ثبت می کنند. آگاه باشيد! «آن کس که تقوا پيشه کند و از خدا بترسد»، از فتنه ها نجات می يابد. و با نور هدايت از تاريکی ها می گريزد، و به بهشت و آنچه که دوست دارد، جاودانه دسترسی پيدا می کند. خدا او را در منزل کرامت خويش مسکن می دهد، خانه ای که مخصوص خداست، سقف آن عرش پروردگاری، و روشنايی آن از جمال الهی، و زائرانش فرشتگان، و دوستان و همنشينانش پيامبران الهی می باشند. پس به سوی قيامت بشتابيد، و پيش از آن که مرگ فرا رسد آماده باشيد، زيرا ناگهان آرزوهای مردم قطع شده، و مرگ آنها را در کام خود می کشد، و دَرِ توبه بسته می شود. شما امروز به جای کسانی زندگی می کنيد که قبل از شما بودند و ناگهان رفتند و پس از مرگ، تقاضای بازگشت به دنيا کردند.
↩️و ادامه دارد...
📜 #نهج_البلاغه، #خطبه183
📣🌹🕊
📣🌿🌹
📣📣📣📣
📣📣📣🌿🌹﷽🌹🌿📣📣📣
(قسمت_سوم)
4⃣ضرورت ياد قيامت
♦️ مردم! شما چونان مسافران در راهيد، که در اين دنيا فرمان کوچ داده شديد، که دنيا خانه اصلی شما نيست و به جمع آوری زاد و توشه فرمان داده شديد. آگاه باشيد! اين پوست نازک تن، طاقت آتش دوزخ را ندارد! پس به خود رحم کنيد، شما مصيبت های دنيا را آزموديد، آيا ناراحتی يکی از افراد خود را بر اثر خاری که در بدنش فرو رفته، يا در زمين خوردن پايش مجروح شده، يا ريگ های داغ بيابان او را رنج داده، ديده ايد که تحمّل آن مشکل است؟. پس چگونه می شود تحمّل کرد که در ميان دو طبقه آتش، در کنار سنگ های گداخته، همنشين شيطان باشيد؟. آيا می دانيد وقتی مالک دوزخ بر آتش غضب کند، شعله ها بر روی هم می غلتند و يکديگر را می کوبند؟ و آنگاه که بر آتش بانگ زند، ميان درهای جهنّم، به هر طرف زبانه می کشد؟ ای پير سال خورده! که پيری وجودت را گرفته است، چگونه خواهی بود آنگاه که طوق های آتش به گردن ها انداخته شود، و غُل و زنجيرهای آتشين به دست و گردن افتد، چنان که گوشت دست ها را بخورد؟
5⃣ روش استفاده از دنيا
♦️پس خدا را! خدا را! ای جمعيّت انسان ها پروا کنيد! حال که تن درست هستيد نه بيمار، و در حال گشايش هستيد نه تنگ دست. در آزادی خويش پيش از آن که درهای اميد بسته شود بکوشيد، در دل شب ها با شب زنده داری و پرهيز از شکم بارگی، به اطاعت برخيزيد، با اموال خود انفاق کنيد، از جسم خود بگيريد و بر جان خود بيفزاييد، و در بخشش بُخل نورزيد که خدای سبحان فرمود: «اگر خدا را ياری کنيد، شما را پيروز می گرداند و قدم های شما را استوار می دارد.» و فرمود: «کيست که به خدا قرض نيکو دهد؟ تا خداوند چند برابر عطا فرمايد، و برای او پاداش بی عيب و نقصی قرار دهد؟.» درخواست ياری از شما به جهت ناتوانی نيست، و قرض گرفتن از شما برای کمبود نمی باشد، در حالی از شما ياری خواسته که: «لشکرهای آسمان و زمين در اختيار اوست و خدا نيرومند و حکيم است.» و در حالی طلب وام از شما دارد که گنج های آسمان و زمين به او تعلّق دارد و خدا بی نياز و حميد است، بلکه خواسته است شما را بيازمايد که کدام يک از شما نيکوکارتريد. پس به اعمال نيکو مبادرت کنيد، تا با همسايگان خدا در سرای او باشيد که هم نشينان آنها پيامبران، و زيارت کنندگانشان فرشتگانند، و چنان گرامی داشته می شوند که صدای آهسته آتش را نشنوند، و بر بدن هايشان هيچ گونه رنج و ناراحتی نرسد. «اين بخشش خداست، به هر کس بخواهد می دهد و خدا صاحب بخشش بزرگ است.» من آنچه را می شنويد می گويم، و خداوند را به ياری خود و شما می خوانم که او کفايت کننده و بهترين وکيل است.
📜 #نهج_البلاغه، #خطبه183
📣🌹🕊
📣🌿🌹
📣📣📣📣
═════ ೋღ🍂🌸🍂ღೋ════
#خطبه183
#بند_اول
« ...خدارا ستایش می کنم چنان که خود از بندگان خواسته و برای هرچیزی اندازه ای قرار داده و برای هر اندازه ای مدتی مقرر کرده و هر مدتی را حسابی مقرر داشته است»
1⃣: برای هر اندازه ای(قدر)،مدتی معین کرده ، یعنی چه؟
مگر در توضیح #حکمت149 نفرمودید که ما با هدف اصلاح خودمان نهج البلاغه بخوانیم تا به خودشناسی برسیم و اندازه خودمان را بشناسیم...؟ پس قدر و اندازه ی انسان، ماهیتش دچار تغییر می شود که حضرت فرمودند برای هر قدری مدتی تعیین فرمود؟... یا این فرمایش اشاره به مرگ دارد؟
#جواب:
✍ مقصود از اندازه در این خطبه، همان قَدَر در عبارت قضا و قَدَر است.
✅یعنی پدیده های عالم همه به دقت اندازه گیری شده اند مانند مقدار عمر من و شما، رزق من و شما و .... نه اینکه ارزش انسان اندازه گیری بسته شده است و قابل رشد و تغییر نیست.
↩️بنابراین اصلاً عرصه و مقوله دو موضوع تفاوت دارد.
✔️یکی مقوله ی قضا و قدر است.
✔️و دیگری مقوله ی ظرفیت بی نهایت انسان برای کمال است.
#بند_دوم:
«خدا چیزی از دینش را پنهان نکرده و آنچه مورد رضایت یا خشم او بود، وا نگذاشته است جز آنکه نشانه ای آشکار و آیتی استوار برای آن قرار داده است....پس خشنودی و خشم خدا در گذشته و حال یکسان است».
2⃣: آیا منظور حضرت از اینکه خدا چیزی از دینش را پنهان نکرده، احکام فقهی است ؟
#جواب:
✅ با توجه به قبل و بعد این عبارت معلوم میشود مقصود امیرالمؤمنین علیه الصّلاة و السّلام همان احکام فقهی است.
💯یعنی آنچه که باعث میشود با انجام دادنش رضایت خدا را جلب کنیم و ترک آن غضب الهی را بیاورد یا آنچه که انجام آن غضب الهی را به دنبال دارد و ترک آن رضای خدا را به دنبال دارد.
‼️اما جامعیت هم میشود از آن فهمید یعنی اینکه قرآن کریم عقائد حقه که مورد رضایت خدا است را بیان کرده و چیزی را پنهان نکرده است.
🚫و عقائد باطل را که سبب خشم خدا میشود بیان کرده ، اخلاقیات و ارزش های اخلاقی و ضد ارزش های اخلاقی را هم بیان کرده .
↩️بنابراین از عبارت امیرالمؤمنین همه موارد قابل فهم است.
🔁منتها به تناسب آنچه که قبل و بعد از آن فرموده اند ؛ قاعدتاً نقطه تأکید احکام شرعی بوده است.
#بند_سوم :
.... برای ثبت اعمال فرشتگان بزرگواری را گمارده که نه حقی را فراموش کرده و نه باطلی را ثبت می کنند .
3⃣:منظور حضرت از اینکه باطلی را ثبت نمی کنند چیست ؟
#جواب:
✍ یعنی اشتباه ثبت نمی کنند.
⚠️هرچه از اعمال زشت و زیبای عبد که ثبت می کنند حق و حقیقت است و او حتماً مرتکب آنها شده است.
#بند_سوم:
«... آگاه باشید آنکس که تقوا پیشه کند و از خدا بترسد ، از فتنه ها نجات می یابد و با نور هدایت از تاریکی ها می گریزد و آنچه که دوست دارد جاودانه دسترسی می یابد . خدا او را درمنزل کرامت خویش مسکن می دهد خانه ای که مخصوص خداست...»
4⃣:منظور از خانه ای که مخصوص خداست چیست؟
#جواب:
✍ کرامت از کرم گرفته شده و کرم اولاً و بالذات، مخصوص خداوند است.
#بند_آخر :
و فرمود کیست به خدا قرض نیکو دهد ، تا خداوند چند برابر عطا فرماید و برای او پاداش بی عیب و نقصی قرار دهد . ...
5⃣:آیا منظور از قرض در اینجا همان بخشش است ؟
#جواب:
✍ قرض دادن به مستمند برای رضای خدا چنان اهمیت و ارزش دارد که خداوند آن را قرض دادن به خود خدا تعبیر کرده است.
⏪در واقع این نوعی تأکید بلیغ بر اهمیت والای قرض الحسنه است.
🔴شبیه آن درباره صدقه هم هست که صدقه قبل از آنکه به دست فقیر برسد اول به دست خدا می رسد!
↩️لذا گاهی برخی از بزرگان دین وقتی صدقه می دادند دست خودشان را می بوسیدند که اینکار تأویلی عرفانی دارد که مجال بیانش اینجا و الآن نیست.
#بند_آخر
بند_پنج حضرت در مورد بخشش صحبت می کردند؛ در بخشش به خدا بخل نورزید.
و فرمود کیست به خدا قرض نیکو دهد ، تا خداوند چند برابر عطا فرماید و برای او پاداش بی عیب و نقصی قرار دهد . ...
6⃣: آیا منظور از قرض در اینجا همان بخشش است ؟
#جواب:
‼️این عبارت کیست که بخدا ... عین آیه قرآن است و مرادش همانطور که در بالا عرض شد قرض الحسنه است.
🖊حجت الاسلام مهدوی ارفع
═════ ೋღ🍂🌸🍂ღೋ════