جامعه متعادل | مهدی تکلّو
دو انتقاد پیرامون هیات
اول این که معتقدم صحبت کردن و نقد مقوله هیات و جماعت به اصطلاح هیاتی، برای آنان که هیات را مطالعه نکرده و در هیات عمر نگذرانده و نفس نزده اند مجاز نیست.
مخصوصاً عزیزان جامعه شناسِ دین که نوعاً دست و پای دین را می بندند و دهانش را مهر میکنند و میگویند لالمانی بگیر، ما خودمان تو را تعریف و تفسیر میکنیم. مدعی هستند دارند امر دین را از مسند بیرونی مطالعه میکنند، اما محض رضای خدا کسی نیست بگوید زاویه نگاه بیرونی مؤخّر از معرفت درونی دقیق است، که سروران در این زمینه حقیقتاً دست شان خالی است.
اما بعد از این مقدمه، هیأت را تقلیل دادن به محفل عشاق و میخانه، از ابتدا اشتباه هیاتی ها بود (باز هم عرض میکنم این نقد به آنها که نسبتی با هیات ندارند مربوط نیست، این یک دعوای درون گفتمانی است، نگارنده خودش را مجاز به نقد می داند) ایده هیات در اصل، آن طور که ساخته و پرداخته خود حضرات معصومین بوده بیشتر از سویه های سلوکی و عبادی فردی اش، کارکرد اجتماعی داشته و از مطالعه در این حوزه مشخص میشود که این تشکل مردمی چقدر در این باره مأمور بوده است. در حقیقت آنها که هیات را برای خودشان میخواهند نه خودشان را برای هیأت، مسائل اجتماعی را از دوش این دست مراکز ارتباطات اجتماعی-سیاسی ساقط میکنند. بعبارتی آنها نظام اسلامی را میخواهند تا بتوانند مشغول لذت های معنوی شأن بشوند. اما رهبری که فرمودند «ما هیات امام حسین سکولار نداریم!» در حقیقت مجالس و محافل غیرسیاسی (به معنای اصطلاحی اش) را از دایره معنایی مفهوم هیات خارج کردند. میتوان ادعا کرد که اساساً اکمال و تتمیم روضه ها و گریه ها و حال شخصی، در پرداخت فردی و تشکیلاتی به نیازهای اجتماعی است.
حال، تجربه کرونا، هم پیش از محرم در عرصه ارائه خدمات اجتماعی و هم در نحوه برگزاری مراسمات دهه اول محرم، هیأتی ها را از کلیسا، صومعه و چهار دیواری هایی که نسبت به جامعه اسلامی لابشرط زیست میکرد بیرون کشید. خانه ها و محله ها هم در قالب هیات های خانگی و هیات های سیار رونق و مشارکت جدی تری یافتند و القصه احساس میکنم عاشورا، امسال بیش از گذشته #مردمی شده است که صد البته به حقیقت روضه و دم و دستگاه هیات نزدیک تر است.
در برکاتی که اخیراً نصیب هیاتی ها شده (در ضمن عقوبت برخی محرومیت ها) دست مدیریت خدا را می توان دید. چیزی که برنامه ریزان غالباً فکرش را هم نمیکردند.
پ.ن: به احیای مجالس #زنانه و خانوادگی فکر میکنم، حتی پس از کرونا. نظر شما چیست؟