پنجشنبهها (اعتقادی)
✅ شبهات امر به معروف و نهی از منکر ١ (گناه هر کس بپای خودش)
⬅️ در جلسه گذشته شبهات و مسائل مهم در رابطه با امر به معروف و نهی از منکر بیان شد. امروز به بررسی و پاسخ به یکی از آنها میپردازیم.
شبهه: گناه دیگران را به پای ما نمینویسند.
چند جمله مشهور بین مردم که همین عقیده را بیان میکند:
عیسی به دین خود موسی به دین خود.
هرکسی را در قبر خودش میگذارند.
برای پاسخ به این مطلب باید گفت:
👈١. اصل این مطلب که هر کس مسئول گناه خویش است و دیگران بار گناه او را به گردن نمیگیرند امری صحیح و مسلم است. در این رابطه آیه شریفه زیر به صراحت تأیید میکند:
(..وَ لاٰ تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلاّٰ عَلَيْهٰا وَ لاٰ تَزِرُ وٰازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرىٰ..) ١۶۴/انعام
ترجمه: هیچ کس جز به زیان خود [عمل زشتی] مرتکب نمی شود، و هیچ سنگین باری بار گناه دیگری را بر نمی دارد.
👈 ٢. اما این نکته که چه اموری گناه محسوب میشوند، به عهده دین است. من نمیتوانم دخالتی بکنم. و یکی از گناهان بزرگ در اسلام بیتوجهی به گناه دیگران و ترک نهی از منکر است. در این که امر به معروف و نهی از منکر از واجبات مهم اسلام است شکی نیست اما توجه شما را به دو دلیل ( قرآنی و روایی) جلب میکنیم:
📌 دلیل قرآنی
: كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنّٰاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ اَلْمُنْكَرِ ١١٠/آل عمران
ترجمه: شما بهترین امتی هستید که [برای اصلاح جوامع انسانی] پدیدار شده اید، به کار شایسته و پسندیده فرمان می دهید و از کار ناپسند و زشت بازمی دارید.
👌 خداوند در این آیه مهمترین ویژگی امت اسلام را توجه به فریضه امر به معروف و نهی از منکر دانسته است.
📌 دلیل روایی
امام علی علیه السلام:
«وَمَا أَعْمَالُ الْبِرِّ کُلُّهَا وَالْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللّه ِ، عِنْدَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ، إِلاَّ کَنـَفْثَةٍ فِی بَحْـرٍ لُـجِّیٍّ.»
تمام کارهاى نیک و حتى جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون آب دهان است در برابر دریاى پهناور.
منبع: نهج البلاغه، حکمت ۳۷۴
👌 در این روایت اهمیت امر به معروف و نهی از به روشنی تمام بیان شده است. وقتی در کنار جهاد فی سبیل الله بلکه بالاتر از آن قرار گرفته است.
👈 ٣. فلسفه امر به معروف و نهی از منکر
حال شاید برخی بپرسند چرا اسلام این واجب را قرار داد؟ این واجب نوعی تجویز دخالت در امور دیگران است. اصلا فلسفه این واجب چیست؟
میتوان پاسخ این سوال را عقلا و نقلا بدست آورد:
📌 عقلی
همانطور که برخی رفتارهای اجتماعی مثل بیاحتیاطی در رانندگی و یا توزیع علنی مواد مخدر در جامعه ضرر اجتماعی دارد و همگان عقلا باید خود را مسئول بدانند و تذکر بدهند، برخی گناهان هم اثرات اجتماعی داشته و در بقیه اثرگذار است. مثلا بدحجابی یا ظلم کردن یا... اثرات اجتماعی دارد و عقل حکم میکند انسان نسبت به آن حساس باشد.
📌 نقلی ( روایی)
امام باقر علیه السلام :
همانا امر به معروف و نهی از منکر، راه انبیای إلهی و شیوه صالحان است. وظیفه ی بزرگی است که به برکت آن
🌺سایر واجباتْ برپا،
🌺 راه ها أمن،
🌺کسب و تجارتْ حلال،
🌺 ظلم و تجاوزْ دفع،
🌺زمینْ آباد،
🌺إعاده ی حقّ بر گردنِ متجاوز گذارده 🌺و همه ی کارها سامان می پذیرد.
منبع: وسائل الشیعه، ج۱۶، ص۱۱۹
#امر_به_معروف
#نهی_از_منکر
#مسئولیت_اجتماعی
#فریضه_فراموش_شده
#بالاتر_از_جهاد
#ویژگی_امت_اسلام
#شبهات
پنجشنبهها (اعتقادی)
✅ شبهات امر به معروف و نهی از منکر
(اسلام دین مهربانی و رحمت)
⬅️ عدهای با نهی از منکر مخالفند بر این اساس که در اسلام و شیوه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آنچه بسیار مشهور است، مهربانی با همه مردم است. مثلا در قرآن خداوند فرموده است : (قولوا للناس حسنا). با تمام مردم به خوبی سخن بگویید حتی مردمی از دیگر ادیان. حال چطور میتوان تذکر دادن به برخی مسلمانان در عقایدشان را توجیه کرد؟ نهی از منکر در اکثر موارد باعث آزرده شدن خاطر افراد میشود و این خلاف رحمت است.
مسلمانی که نماز و روزه انجام میدهد اما در حجابش نوع خاصی را انتخاب کرده که بسته نیست. چرا دیگران به او با تندی سخن بگویند و او را نهی از منکر کنند؟ به نظرم اسلام دین رحمت است و با همه مهربان است مخصوصا افرادی که مسلمان هستند وفقط در برخی احکام کوتاهی دارند. که ممکن است از روی نا آگاهی یا ضعف ایمان باشد. مگر ترببت تدریجی نیست؟ پس باید به جوانها فرصت بدهیم خودشان تغییر دهند نه اینکه با أمر و نهی آنان را از دین برانیم!
📌در پاسخ به این شبهه به نکات زیر اشاره میکنیم :
👈١. اسلام دین رحمت است. همچنین سهل و آسان است و هیچ حکمی از احکام آن بیرون از طاقت و توان بشر نیست.
و ما ارسلناک إلا رحمة للعالمین.
(انبیاء/١٠٧)
ما یرید الله لیجعل علیکم من حرج: خداوند نمیخواهد که شما مؤمنان به سختی و مشقت زیاد بیفتید. (مائده/۶)
👈٢. مبنای امر به معروف و نهی از منکر( رحمت و الفت) است.
خداوند متعال در آیه شریفه اینگونه میفرماید :
وَ اَلْمُؤْمِنُونَ وَ اَلْمُؤْمِنٰاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيٰاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ اَلْمُنْكَرِ... (توبه/٧١)
ترجمه : مردان و زنان با ایمان دوست و یار یکدیگرند؛ همواره به کارهای نیک و شایسته فرمان می دهند و از کارهای زشت و ناپسند بازمی دارند.
♦️ نکته : بعد از این که فرمود مؤمنان دوست یکدیگر هستند فرمود امر به معروف و نهی از منکر میکنند. یعنی لازمه محبت و دوستی توجه به رفتار و کردار دوست است. چگونه اگر دوستم بخواهد سمت اعتیاد برود یا به قمار بازی روی آورد، او را نهی میکنم به طرق مختلف منصرفش میکنم.
گناهان هم باعث خسارت دوست میشود البته خسارت به روح او که مهمتر است. پس همواره دوستان بر یکدیگر نظارت دارند تا همدیگر را حفظ کنند. این فلسفه ی أمر به معروف و نهی از منکر است.
👈٣. شیوه أمر به معروف و نهی از منکر
نکته مهم درباره این واجب، شیوه انجام آن است. أمر به معروف باید به صورت معروف انجام شود. یعنی خودش مصداق منکر نباشد.
اینکه برخی تصور کردند، امر به معروف مخالف دوستی و محبت است، شاید به خاطر رفتار بد عدهای دیگر باشد. کدام انسان از صحبت نرم و منصفانه و خیرخواهانه بدش میآید. اینکه برخی هنگام نهی از منکر با عصبانیت رفتار میکنند نه تنها خیرخواهی را منتقل نمیکنند بلکه احساس دشمنی به طرف مقابل میدهند. بنا براین شیوه نهی از منکر امروز از هر چیزی بیشتر مغفول مانده است.
چرا امروز از گروه أمر به معروف و نهی از منکر چهره بدی در ذهن مردم نقش بسته است؟چهرهای عبوس و خشن. چون برخی بد عمل کردند. البته در مقابل عدهای هم امروز بسیار خوب عمل میکنند مثلا در باب حجاب گروهی که در کشور فعال هستند و خودجوش با تقدیم شال به شیوه بسیار زیبا به زنان بد حجاب و با رویی خوش آنان را دعوت کرده و اکثرشان تغییر رویه میدهند و حجابشان را بهتر میکنند. 👌👌
👈۴. تفاوت گذاشتن بین گناه کاران
البته همه یکسان نیستند. برخی افراد در جامعه دینی به دنبال فاسد کردن فضا و به گناه انداختن دیگران هستند و با تذکر و روی خوش تأثیر نمیگیرند. اینها نباید رها شوند چون موجب فساد بسیاری شده و فضای جامعه را آلوده میکنند. این دسته که البته کم هستند و شاید ۵ درصد یا کمتر از آنها را در بر میگیرند، باید با فشار قانون کنترل شوند. فلسفه #گشت_ارشاد همین افراد هستند نه تمام خانمهای بد حجاب.
#گشت_ارشاد
#شبهات
#أمر_به_معروف
#نهی_از_منکر
#محبت
#دین_مهربانی
#شیوه_معروف
#اعتقادی
پنجشنبهها (اعتقادی)
✅ شبهات امر به معروف و نهی از منکر ۵
(احترام به عقاید دیگران )
⬅️ فهم من برای خودم مهم است و فهم دیگران برای خودشان. شما اینطوری اسلامو فهمیدی ولی دیگری به گونهای دیگر.
مثلا برخی به حجاب چادر معتقدند ولی برخی مانتو، برخی دیدهشدن موها را در جامعه امروزی منکر نمیدانند ولی برخی میدانند. فهم هر کس محترم است و نباید به او تذکر داد. (البته بحث اعتقادی چیز دیگری است، اما اینکه خود را قبول داشته باشیم و دیگران را خطاکار بدانیم خلاف اخلاق است.)
برای پاسخ به این شبهه نکاتی را تقدیم میکنیم:
👈١. احترام به عقاید دیگران
اگرچه هر کسی در انتخاب عقیده آ اد است و به این آزادی باید احترام گذاشت اما دلیل صحیح بودن همه عقاید نیست. برخی عقاید آثار شومی برای جامعه دارد مثلا داعش هم برای خودش عقیده دارد و بنابر عقیدهی او باید شیعیان را کشت و به بهشت وارد شد. این عقاید را هیچ عاقلی نمیپذیرد بلکه به مقابله با آنها میپردازد.
👈٢. شرایط نهی از منکر
یکی از نکات مهم توجه به شرایط نهی از منکر است. که از شرایط آن:
📌 علم فرد به منکر و معروف است.
برخی هنوز به احکام اسلامی آشنا نیستند و چیزی را نهی میکنند که شاید منکر نباشد. لذا یادگیری دین از مسیر صحیح مقدمه نهی از منکر است.
📌شرط دیگر : علم عامل منکر به گناه بودن فعلش
📌شرط دیگر: اصرار بر آن گناه داشته باشد.
پس اگر یکمرتبه از روی غفلت انجام داد نیازی نیست به او تذکر بدهیم.
👈٣. نفی پلورئالیسم
اسلام معتقد است که راه راست تنها یک راه است و آن اسلام میباشد. اینطور نیست که هر مسیری برای رسیدن به خدا صحیح باشد. (پلورئالیزم بر این عقیده است که همه عقاید صحیح اند و هر دینی بر حق است.)
بنابراین خیلی افراد در مسیر خطا به سر میبرند اگرچه گمان کنند که در مسیر درستی هستند. در این صورت به جای نهی از منکر باید آنها را ارشاد کرد تا آگاه شوند.
بسیاری از نهیاز منکرهای امروز ازین قبیل است. بارها دیدم که افرادی هنگام نماز در اول وقت نماز میخوانند اما حجاب ناقصی دارند، وقتی صحبت میکنی در ذهنش تصوراتی از حجاب وجود دارد غیر از آنچه در ذهن تو است. لذا باید از مسیر خیرخواهانه و منطقی با این افراد صحبت کرد نه از راه نهی کردن. این بسیار مهم است.
اول یقین کنیم که شخص عامدانه گناه میکند، بعد نهی از منکر کنیم.
👈۴. ما به هم ارتباط داریم
چطور اگر در ماجرای ویروس کرونا اگر کسی بگوید من به ماسک اعتقادی ندارم، دولت و بقیه مردم همه اعتراض میکنند که اگر اعتقاد هم نداری باید به فهم متخصصان پزشکی اعتماد کنی و جان دیگران را به خطر نیندازی.
گناهان هم فضای جامعه را آلوده میکنند و در دیگران اثر نامطلوب دارد. لذا اگر انسانی اعتقاد به حجاب هم ندارد ولی چون بد حجابی او آرامش روانی و روحی جامعه را بخطر میاندازد. ظلم و فساد در جامعه امنیت اقتصادی را بخطر میاندازد و همه باید در برابر ظلم موضع گیری کنند.
#عقیده
#آزادی
#شرایط_امر_به_معروف
#اصرار_گناهکار
#دین_شناسی
#نهی_از_منکر
#شبهات
#اعتقادی