بررسی وضعیت کنونی و مطلوب محتوایی شعر ولایی در دومین روز همایش "آینه‌داران"
در دومین روز از دومین دوره همایش "آینه‌داران"، کارگاهی تخصصی با عنوان "وضعیت کنونی و مطلوب محتوایی شعر ولایی و نقش انجمن ادبی" برگزار شد. این نشست با سخنرانی استاد سید رضا جعفری و حجت‌الاسلام جواد محمدزمانی، به تحلیل وضعیت محتوای شعر ولایی و نقش انجمن‌های ادبی در تقویت آن پرداخت.
استاد سید رضا جعفری در این نشست به نقش خطیر انجمن‌های ادبی در تربیت شاعران اشاره کرد و توجه توأمان به صورت و سیرت شعر را وظیفه اصلی آن‌ها دانست. ایشان با اشاره به وضعیت اشعار ارسالی به کنگره "۱۸ سال نوری"، از محتوای ضعیف آن‌ها ابراز نگرانی کرد و گفت:
«بیش از ۵۰۰ قطعه شعر به این کنگره ارسال می‌شود، اما در نهایت تنها از ۵ شعر تقدیر می‌شود و هیچ شعری برگزیده نمی‌شود. این وضعیت، نشان‌دهنده کم‌توجهی به مضمون‌یابی و اصلاح محتوای اشعار در انجمن‌ها است.»
استاد جعفری همچنین بر لزوم گسترش توجه به قالب‌های شعری متنوع، از جمله شعر سپید و نیمایی، تأکید کرد و افزود:
«شاعرانی وجود دارند که ارادتمند اهل‌بیت (ع) هستند اما در قالب شعر سپید یا نیمایی فعالیت می‌کنند. اگر انجمن‌های ادبی این شاعران را حمایت نکنند، دچار سرخوردگی می‌شوند.»
ایشان در ادامه به ضرورت توجه به تاریخ و اعتقادات در شعر ولایی اشاره کرد و گفت:
«شعری که در مجامع ادبی ارائه می‌شود، باید حداقل بیان درستی از تاریخ داشته باشد. از طرفی سخن گفتن در ساحت قدسی اهل‌بیت (ع) نیازمند شناخت عمیق و دقت در انتخاب کلمات است.»
استاد جعفری در انتها با انتخاب یکی از اشعار واصله به کنگره ۱۸ سال نوری به نقد محتوایی این شعر پرداخت.
در ادامه حجت‌الاسلام جواد محمدزمانی انجمن‌های ادبی را بهترین بستر رشد و تعالی شعر دانست و گفت:
«در بسیاری از کشورها، شاعران شاخص انگشت‌شمارند، اما در ایران، به برکت انجمن‌های ادبی، انبوهی از شاعران برجسته پرورش یافته‌اند.»
ایشان با اشاره به مشکلات زبانی و محتوایی در شعر امروز افزود:
«اگر شعر را مانند ساختمانی در نظر بگیریم، زبان ستون های این ساختمان است و در ابتدا باید این ستون ها سالم باشند و سپس سراغ نمای ساختمان که صورت شعر است برویم. امروزه زبان شعر به لطف انجمن‌های ادبی بهبود یافته است، اما متأسفانه محتوا همچنان ضعیف است.»
حجت‌الاسلام زمانی با استناد به بیانات مقام معظم رهبری، اندیشه و حکمت را از مهم‌ترین آسیب‌های شعر امروز برشمرد و اظهار داشت:
«شاعران ولایی امروز مسافرت درونی ندارند و این باعث کم‌رنگ شدن حکمت در اشعار شده است. انجمن‌های ادبی باید با استفاده از کارشناسان متخصص دینی و تاریخی، محتوای اشعار را نقد کنند و شاعران را به خلق مضامین عمیق و اندیشه‌محور ترغیب نمایند.»
در پایان جلسه آقایان رسول احدی(زنجان)، قاسم مزین(اردبیل)، مجید صحرانورد(داراب)، خدابخش صفادل(نیشابور)، سید علیرضا شفیعی(اهواز)، مصطفی کارگر(گراش)، سید باقر سیدی زاده(بجنورد) و علیرضا احرامیان(یزد) نفراتی بودند که به معرفی انجمن و دغدغه های خود پرداختند.
#مجمع_شاعران_اهل_بیت_علیهم_السلام
#دومین_گردهمایی_تخصصی_انجمن_های_ادبی_کشور
#آینه_داران
#روز_دوم
@majmashaeran
برگزاری کارگاه "انتقال تجربه جلسه‌گردانی و ویژگی‌های ناقد" در دومین روز همایش "آینه‌داران"
در ادامه برنامه‌های دومین روز دومین دوره همایش "آینه‌داران"، کارگاه تخصصی با عنوان "انتقال تجربه جلسه‌گردانی و ویژگی‌های ناقد" با سخنرانی استاد سید مهدی حسینی برگزار شد. این نشست به بررسی نقش مهم نقد ادبی، ویژگی‌های ناقد، و نحوه تربیت شاعران در انجمن‌های ادبی اختصاص داشت.
تعریف نقد و چالش‌های پیش‌رو
استاد حسینی در آغاز، به تعریف نقد و نقش اصلی ناقد اشاره کرد و گفت: "یک نگاه منفی به نقد وجود دارد که تصور می‌شود ناقد فقط به دنبال ایراد گرفتن است، در حالی که کار ناقد دو بخش دارد: جدا کردن سره از ناسره و ریل‌گذاری و آینده‌پژوهی برای شاعر."
وی همچنین به بحران‌هایی که نقد ادبی را دشوار کرده‌اند، اشاره کرد و از جمله این چالش‌ها به موارد زیر پرداخت:
- بحران فقر تئوری
- بحران مطالعه
- روش‌مند نبودن نقدها
- بحران تجاری شدن شعر
- تحمیل سلیقه مداح به شاعر
و ...
استاد حسینی همچنین با بیان اینکه در تعاریف نظر واحدی وجود ندارد، افزود: "گاهی شعری در یک جلسه تحسین می‌شود و در جلسه‌ای دیگر مورد استقبال قرار نمی‌گیرد. این تناقض باعث سردرگمی شاعر می‌شود و او نمی‌داند کدام نقد صحیح است."
ویژگی‌های یک ناقد خوب
ایشان در ادامه به ویژگی‌های لازم برای یک ناقد اشاره کرد:
- شاعر بودن
- تسلط بر ادبیات
- توانایی تشخیص سره از ناسره
- معلم بودن
وی تأکید کرد: "خوب است ناقد صاحب یک مکتب شعری باشد تا شاعر نیازی به مراجعه به منتقدین مختلف نداشته باشد و بتواند با اعتماد به نقد‌های او تصمیم بگیرد."
استاد حسینی در ادامه به مدل‌های مختلف انجمن‌های ادبی پرداخت و نکات زیر را در آسیب شناسی محافل ادبی مطرح کرد:
1. فاصله میان شعر امروز و ادبیات دانشگاهی باید کاهش یابد و این وظیفه بر عهده انجمن‌های ادبی است.
2. اگر تمرینی به شاعر داده می‌شود، ناقد باید پیش‌تر خودش آن تمرین را انجام داده باشد.
3. انجمن‌ها باید شاعران را به مطالعه ترغیب کنند. هر شاعری موظف است حافظ و سعدی را بخواند و حتی هر سال یک بار آن‌ها را مرور کند.
4. ارائه "مطروحه" به شاعران، روش مؤثری برای فعال کردن ذهن آن‌ها و مقابله با تنبلی شاعر است.
اشاره به روش انجمن‌داری استاد مجاهدی
در پایان، استاد حسینی به روش‌های موفق انجمن‌داری استاد مجاهدی اشاره کردند و سه ویژگی برجسته در جلسات ایشان را برشمرد:
1. برخورد متواضعانه با شاعران، حتی تا حد پذیرایی از آن‌ها.
2. سرودن شعر بر اساس مطروحه‌های ارائه‌شده توسط خودشان.
3. پایان یافتن جلسات با توسل، که باعث برکت بیشتر در جلسات می‌شد.
این کارگاه با ارائه مباحث کاربردی و تجارب ارزشمند، فضایی برای تعامل سازنده و تبادل نظر در حوزه نقد ادبی و اصول انجمن‌داری فراهم آورد.
#مجمع_شاعران_اهل_بیت_علیهم_السلام
#دومین_گردهمایی_تخصصی_انجمن_های_ادبی_کشور
#آینه_داران
#روز_دوم
@majmashaeran
آغاز سومین روز همایش "آینه‌داران" با کارگاه "استعدادیابی و تربیت شاعر ولایی"
سومین روز از دومین دوره همایش "آینه‌داران" با حضور حجت‌الاسلام باباخانی، رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی، آغاز شد. سید محمدجواد شرافت اجرای این جلسه را به عهده داشت و از سه تن از انجمن داران - ایوب پرندآور (فارس)، میثم جعفری (بروجرد) و محسن ناصحی (اصفهان)- دعوت کرد تا به معرفی انجمن‌های خود و بیان دغدغه‌ها و مشکلات پرداختند.
حجت‌الاسلام باباخانی پس از شنیدن صحبت‌های انجمن‌داران، ضمن اشاره به محدودیت‌های موجود در سازمان تبلیغات اسلامی، از اشتیاق و آمادگی این سازمان برای همکاری در رفع مشکلات خبر داد.
وی همچنین با ابراز نگرانی از محتوای برخی از نوحه‌هایی که در هیئت‌ها خوانده می‌شود، گفت: "امروزه بسیاری از هیئت‌ها به ملودی و فرم نوحه توجه زیادی دارند، اما محتوا اغلب در حاشیه قرار می‌گیرد. این وضعیت باعث ترویج سطحی‌نگری در مستمعین می‌شود و وظیفه محافل ادبی است که با مداحان و هیئت‌ها ارتباط برقرار کنند تا این خلأ پر شود. نوحه‌ای که فاقد محتوای غنی است، نمی‌تواند روح معنوی مخاطب را سیراب کند، حتی اگر موسیقی آن جذاب باشد."
حجت‌الاسلام باباخانی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به روایت امام صادق (ع)، که فرمودند "تَجْلِسُونَ وَ تُحَدِّثُونَ"، محافل ادبی و شعری را مصداق چنین جلساتی دانست که باعث خرسندی اهل بیت (ع) می‌شود. وی افزود: "در ادامه این روایت، حضرت تأکید می‌کنند که *امر ما را احیا کنید* که این توصیه بسیار اهمیت دارد. این احیا تنها به گردهمایی و گفت‌وگو ختم نمی‌شود، بلکه باید امری مهم‌تر را دنبال کنیم. امر اهل بیت (ع) در هر زمان متفاوت است و وظیفه ما این است که با دقت در بیانات ولی فقیه، نیازهای امروز جامعه را شناسایی و بر اساس آن عمل کنیم."
#مجمع_شاعران_اهل_بیت_علیهم_السلام
#دومین_گردهمایی_تخصصی_انجمن_های_ادبی_کشور
#آینه_داران
#روز_سوم
@majmashaeran
#بخش_دوم
در ادامه کارگاه تخصصی "استعدادیابی و تربیت شاعر ولایی" با حضور دکتر محمدرضا سنگری و محمود حبیبی کسبی برگزار شد.
دکتر محمدرضا سنگری: هجرت، نیازی اساسی برای شعر امروز
دکتر محمدرضا سنگری در این کارگاه، سخنان خود را با اشاره به اهمیت مفهوم هجرت آغاز کرد و اظهار داشت: "نه میلاد، نه بعثت و نه رحلت پیامبر اکرم (ص)، هیچ‌کدام مبدأ تاریخ قرار نگرفتند، بلکه هجرت ایشان چنین جایگاهی یافت. این امر نشان‌دهنده اهمیت هجرت است؛ چراکه نمادی از تحول و گام برداشتن به سوی کمال است."
او با اشاره به اینکه شعر امروز نیز به نوعی هجرت نیاز دارد، گفت: "شاعران برای رشد و ارتقا باید از مرزهای متداول عبور کنند و به قلمروهای تازه‌ای پا بگذارند."
سنگری در ادامه پنج قلمرو هجرتی را معرفی کرد که می‌تواند زمینه‌ساز پیشرفت شعر ولایی باشد:
1. هجرت تعلیمی:
وی با تأکید بر اهمیت شعر تعلیمی گفت: "شعر تعلیمی یکی از چهار عرصه اصلی شعری است که امروزه به شدت کم‌رنگ شده است. این در حالی است که در اشعار اهل‌بیت (ع) آموزه‌های تعلیمی به وفور دیده می‌شود. بازگشت به این نوع شعر، ضرورتی برای تقویت محتوای آثار ادبی است."
2. هجرت فرمیک:
سنگری محدود شدن شاعران به قالب‌های سنتی را یک چالش جدی دانست و بیان کرد: "امروزه شاعران اغلب در قالب‌های کلاسیک همچون غزل و قصیده توقف می کنند و کمتر به قالب‌های جدیدی نظیر سپید و نیمایی توجه دارند. در حالی که این قالب‌ها در دوره‌های مختلف توانسته‌اند تأثیرات عمیقی در ادبیات فارسی بگذارند."
3. هجرت واژگانی:
او با اشاره به اهمیت گسترش دایره واژگان شاعران، افزود: "یکی از چالش‌های جدی در اشعار امروز، محدودیت واژگان است. شاعران باید با مطالعه مستمر و استفاده از منابع غنی، دایره واژگان خود را توسعه دهند تا اشعارشان از تازگی و جذابیت بیشتری برخوردار باشد."
4. هجرت زیستی و تجربه‌ای:
وی بیان داشت: "گاهی شاعران به موضوعاتی می‌پردازند که تجربه زیسته‌ای از آن ندارند و این باعث ارائه روایتی ناقص و نادرست می‌شود. برای خلق اثری تأثیرگذار، شاعر باید به درک عمیق از موضوع دست یابد و تجربه شخصی خود را به شعر وارد کند."
5. هجرت تصویری و معنایی:
دکتر سنگری در ادامه با انتقاد از مدهای تکراری در اشعار معاصر گفت: "تصاویر و مضامین بسیاری از اشعار امروز تکراری شده‌اند. شاعران باید با استفاده از منابع ادبیات کلاسیک و خلق تصاویر و مفاهیم جدید، از این تکرار جلوگیری کنند."
سنگری در پایان، این پنج قلمرو را به‌عنوان مسیرهایی برای تربیت و ارتقای شاعران ولایی معرفی کرد و تأکید کرد: "هجرت در هر یک از این قلمروها می‌تواند به خلق اشعاری عمیق‌تر و تاثیرگذارتر منجر شود."
محمود حبیبی کسبی: احیای جایگاه رسانه‌ای شعر و تربیت شاعر ولایی
در بخش پایانی این کارگاه، محمود حبیبی کسبی، شاعر برجسته و منتقد باسابقه، سخنان خود را با اشاره به قدرت رسانه‌ای شعر در تاریخ آغاز کرد. او بیان کرد: "شعر چه از منظر شیعی و چه از منظر ملی، همواره کارکرد رسانه‌ای قوی داشته است. در گذشته، شعر نه‌تنها وسیله‌ای برای انتقال مفاهیم بود، بلکه در جنگ‌ها و مجامع عمومی نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کرد. شاعران با سرودن اشعاری انگیزشی، روحیه لشکر خودی را تقویت و دشمن را تضعیف می‌کردند. حتی در آثار علمی و مذهبی نیز شعر جایگاه ویژه‌ای داشت؛ برای مثال، علامه امینی در اثبات حقانیت امیرالمؤمنین (ع) ابتدا به اشعار قدیمی مراجعه می‌کند و سپس به روایت‌ها استناد می‌نماید."
وی با ابراز تأسف از کاهش جایگاه رسانه‌ای شعر در سال‌های اخیر، تأکید کرد: "شعر آیینی می‌تواند بستری مناسب برای آشتی مردم با شعر باشد. یکی از دلایل قهر مخاطب با شعر این است که ما شاعران در جمع‌های محدود خود محصور شده‌ایم و کمتر به ارائه عمومی شعر می‌پردازیم. مردم ایران عاشق شعر هستند و اگر اشعار باکیفیت و با محتوای غنی به آن‌ها ارائه شود، از آن استقبال خواهند کرد."
راهکارهای پیشنهادی کسبی برای تربیت شاعر ولایی
محمود حبیبی کسبی، با توجه به تجربیات خود در زمینه انجمن‌داری، پیشنهاداتی برای تربیت شاعران ولایی ارائه داد که عبارتند از:
- معرفی بنیانی چیستی شعر اهل بیت (ع).
- تشویق به شاعرانگی و توجه به تمایزات آثار شاعران.
- تقویت روحیه نقدپذیری.
- ترغیب به سرودن در موضوعات مغفول و قالب‌های متنوع.
- معرفی منابع مطالعاتی و تشویق به مطالعه مستمر
- صمیمی شدن با اعضاء
ـ قرائت شعر بزرگان در جلسه
و...
این کارگاه با ارائه راهکارهای کاربردی و تجربیات ارزشمند، مورد استقبال شرکت‌کنندگان قرار گرفت و فضایی برای بحث و تبادل نظر تخصصی در حوزه استعدادیابی و تربیت شاعران ولایی فراهم آورد.
#مجمع_شاعران_اهل_بیت_علیهم_السلام
#دومین_گردهمایی_تخصصی_انجمن_های_ادبی_کشور
#آینه_داران
#روز_سوم
@majmashaeran