eitaa logo
مناهج 🇵🇸🇮🇷
19.6هزار دنبال‌کننده
3.4هزار عکس
1.3هزار ویدیو
177 فایل
﷽ 🌀 نگرش‌ها و دغدغه‌های حوزه و روحانیت 🌐 Manahejj.ir 📠 ارتباط با سردبیر: 🆔 @Manahejj_Admin 📻 رادیو مناهج: 🎧 @Manahejj_Radio 💳 جهت حمایت مالی از مناهج: به ادمین پیام بدهید... ⛔️ تبلیغ و تبادل
مشاهده در ایتا
دانلود
🌀 علم اصول، علم آلی است و مطلوبیت ذاتی ندارد. 🔹 آیت‌الله شب‌زنده‌دار 🔺 روشن است که ، علم آلی و ابزار است و خود، موضوعیت و مطلوبیت ذاتی ندارد. اصول را می‌خوانیم تا در علوم دیگر از آن استفاده کنیم: در فقه، تفسیر و ... .پس به اصول نباید با چشم اصالت نگاه کنیم. 🔺اگر کسی فقه یا تفسیر یا علوم دیگر را فدای اصول کند این کار غلطی است. 🔰مسائل علم اصول چند نوع است: 1⃣ زوائد اصول یک. مسائلی که نه مباشرتا و نه مع‌الواسطه بر آن فایده‌ای مترتب نیست. یک آثار و تعلیقی ممکن است داشته باشد. مثلا در بحث خبر واحد یا تعارض گفته می‌شود: بنابر اینکه حجیت خبر واحد بنابر سببیت باشد، نه بنابر سلوکیه و طریقیه؛ بیاییم و آثار سببیت را بگوییم با اینکه سببیت باطل است، این یک قسم که لا اشکال در اینکه عمر، اعز از این است که در یک چنین مسائلی که آن مسلم است بخواهد از آثار آن بحث کند. 2⃣ مسائل کم‌فایده دو. جایی است که اثر دارد و فایده بر آن مترتب است؛ چه مستقیم یا غیر مستقیم؛ ولی آن یا خیلی مترتب نیست و راه دیگری برای حل مسأله است یا اینکه کاربرد آن خیلی نادر است و علاوه بر اینها چالشی هم نیست. و خیلی احتیاج به مشورت و بحث ندارد و هر کسی که را خوانده می‌تواند این بحث را از آب در بیارود . این بحث را که نمی‌توان از علم اصول حذف کرد چون فرض اینکه اثر دارد ولی لازم نیست که همفکری و بحث شود؛ در اولویت بندی این مسائل هم در بحث‌های خارج باید گذاشته شود؛ نه از علم اصول. مطالعاتی شود. لذا بزرگانی از علما چه در فقه و چه در اصول گزینشی بحث کرده‌اند. اینطور نیست که شرح شرایع یا عروه را کلا بگویند. 🔺 یادم می‌آید مثلا آن موقع، شرح عروه مرحوم تبریزی را شرکت نمی‌کردیم، ایشان طهارت می‌گفتند و ما طهارت را بحث آسید کاظم شرکت کرده بودیم. رفقایی که بحث آقای تبریزی می‌رفتند می‌گفتند که درس خارج ایشان مثل مسأله‌گویی شده چون خیلی از مسائل آن فرع بر مسائل قبلی بود. 🌐 ولی مرحوم بروجردی یا امام یا دیگران همه مباحث را نگفته‌اند. بلکه مسائلی را که چالش علمی دارد و طلبه‌پروری دارد را انتخاب می‌کنند. 3⃣ مسائل اصلی اصول سه. مسائلی که هم فواید دارد و هم نیاز به بحث دارد، پیچیدگی دارد، نیاز دارد که انسان بشنود از کسانی که کار کرده‌اند در این قسم سوم نباید کم گذاشت اینها را هم مانند فقه باید به نتیجه رسید. اینها که پیچدگی دارد و تعقیب در آن است اگر بخواهیم در اینها ساده برخورد کنیم مثلا مدعا را بگوییم و دلیل آن را هم بگوییم و فقط به مدعا و دلیل خود بسنده کنیم ولی به اقوال و ادله دیگران نپردازیم می‌شود؛ بله می.شود یک دوره اصول در یک ماه گفت، صاحب معالم یکی از اقوال در مسأله توقف است. 🔺اگر انسان بخواهد اینطور بسنده کند، جرقه‌های جدید نمی‌زند، انفتاح جدید نمی‌شود، خاصیت انسان اینطور است که وقتی اقوال و ادله مختلف را می‌بیند، جرقه‌های جدید به ذهن می‌آید، همینطور علم اصول آمده و به اینجا رسیده است. این در اثر این بوده که نقض و ابرام‌ها شده. و اینها هم حکم الهی است که برائت چه است، استصحاب چه است، احتیاط چه است. اینها همه حکم الهی است. همان دقت و تأملی که باید در فقه شود در این مسائل اصولی هم باید بشود. 🔺 ملاک در گزینش مسائل اصول پس بنابراین اینطور مسائل علم اصول که دو جنبه در آن است باید سرمایه‌گذاری درستی راجع به آن انجام شود: یک. هم فواید و آثاری زیادی بر آن مترتب است. دو. هم طلبه پروری و ملاپروری دارد. 🔺 کیفیت تدریس اصول حضرت امام این باید درست دقت شود مرحوم والد ما می‌فرمود که مرحوم امام در درس خودشان علاوه بر مدعای خودشان مدعای آقا ضیاء و آقای نائینی و شیخ و آخوند و بعضا محقق اصفهانی را مطرح می‌کردند. بعضی می‌گفتند که آقا نیاز نیست که همه اینها را بگویید. امام می‌فرمودند کسانی که اینطور می‌گویند اینها درسخوان نیستند. مگر من می‌توانم بدون اینکه کلام مرحوم نائینی را بگویم بحث کنم. پس خدمت شما عرض شود که این را دقت کنید. 🔺یک دوره اصول خواندن موضوعیت ندارد اصلا یک دوره اصول خواندن چه معنا دارد . مگر ما درس خارج اصول که می‌رویم برای این است که یک دوره اصول برویم. یا فقه همینطور اصلا فقه که یک دوره نمی‌شود. بلکه مقصود از درس خارج این است که مجتهدپروری شود. اگر چند باب را که معرکه آراء است و طلبه‌پرور است را برود و همانطور که ینبغی است، روی آن کار کند این آثار برای او مترتب می‌شود؛ ولی اگر کل اصول را هم شرکت کند ولی ضعیف شرکت کند، چیزی نمی‌شود. پس اینکه بگوییم یک دوره اصول ۲۰ سال طول می‌کشد پس نرویم، نه مگر کسی گفته که شما یک دوره اصول شرکت کنید؟! ۲۶/اسفند/۱۳۹۷ 🔹🔹🔹🔹 📝 پ.ن: آیا می‌توان ادعا کرد: علم اصول مهمترین علم حوزوی است؟!! () @Manahejj
🌀 برترین رتبه در «کتاب سال حوزه» 📝 کتاب الفائق فی الاصول 🔹 در مراسم بیست و دومین همایش کتاب سال حوزه که امروز در سالن همایش های مدرسه معصومیه قم برگزار شد، کتاب «الفائق فی الاصول» که به همت اساتید دفتر فقه معاصر حوزه های علمیه تالیف گشته است، به عنوان «کتاب برگزیده» (بالاترین رتبه) در موضوع فقه و اصول شناخته و مورد تقدیر واقع شد. @Manahejj
🌀 آموزش غیر روشمند علم اصول 📝 بلای جان انگیزه و عمر طلاب 🖋 رضا حسینی 🔸 غالب فقها و اصولیون قائل به آلی و ابزاری‌بودن «علم اصول» برای فقه هستند؛ چراکه هدف اصلی از یادگیری اصول، تسلط بر استنباط فقهی است. از این رو در حوزه علمیه که ستون فقراتش است، عمده وقت طلاب صرف یادگیری علم اصول می‌‌شود؛ به طوری که گزاف نیست بگوییم‌: بیشتر زمان بحثهای فقهی نیز صرف تعلیم اصول می‌شود! ⚠️ حال اگر طلبه، اصول بخواند ولی به تسلط لازم برای استنباط احکام فقهی نرسد، این شخص با کسی که اصول نخوانده تفاوت زیادی نخواهد داشت. علم‌آموز در این حالت شبیه کسی است که ده سال مشغول شخم‌زدن زمین با دست بوده! و پس از ده سال، اگر چه با کسی که اصلا شخم‌نزده تفاوت دارد لکن اگر با ابزار مناسب این کار را انجام می‌داد این مقدار شخم زدن بجای ده سال، کمتر طول می‌کشید و بدن و جسمش نیز تحلیل نمی‌رفت! ❓حال باید دید با این صرف وقت طولانی برای فراگیری اصول، واقعا چند درصد از طلاب روش استنباط فقهی را یاد می‌گیرند؟! و این یادگیری، چقدر کیفیت دارد؟! ‼️ با یک بررسی ساده مشخص می‌شود که اغلب طلاب‌ پس از پایه ده، به نسبت مقدار زمانی که صرف آموختن اصول می‌کنند، شیوه حل مسأله فقهی را نمی‌آموزند و به «غایت علم اصول» حتی نزدیک هم‌ نشده‌اند! 🔻 برای این آفت، دلایل‌متعددی می‌شود نام برد لکن شاید مهمترین دلیل این باشد که در کتب اصولی، عمده وقت صرف شناختن خود مسأله اصولی و رفع شبهات راجع به مسأله و بررسی اقوال علما می‌شود و در نهایت طلبه دقیقا متوجه نمی‌شود این مسأله‌ی اصولی، چگونه و در چه مسائلی در استنباط فقهی دخیل می‌شود. ✅ به نظر می‌رسد راه حل این مسأله این است که در هر بحث اصولی، ابتدا چند مثال برای آن بحث مطرح شود و سپس‌ در همان مثال‌ها توضیح داده شود که این بحث اصولی در کجای حل این مسأله استفاده می‌شود؛ سپس به تفاوت مبناها اشاره کنند که طبق هر مبنا، نتیجه فقهی چه تفاوتی می‌کند و در آخر وارد مسئله شوند و تحلیل اصولی قضایا را بررسی کنند. 🔹 با این کار هم‌ از برخی زوائد احتمالی در پردازش بحث جلوگیری می‌شود، هم طلبه در ضمن تمرین، استنباط فقهی را می‌آموزد! در نتیجه با پیشرفت پایه‌های تحصیلی و نزدیک‌شدن به درس خارج، توان حل مسائل پیچیده‌تر فقهی و اصولی را نیز خواهد داشت. 🗂 @Manahejj
📠 انعکاس نظر طلاب و اساتید 🔖 موضوع: آموزش غیر روشمند اصول 💬 محمد: سلام من خودم چهار ساله درس خارج هستم و معدلم هم همیشه خوب بوده (نه فقط نمره بیارم انصافا درس و بحثمم به راه بوده خنگ هم نیستم) ولی واقعا شما اصول رو که وارد یه مسئله می‌شید مثلا فرض کنید اقسام وضع! اولش نمیان بگن آقا این اقسام‌وضع تو فهم مراد متکلم اینجوری اثر داره، مثلا تو هیئات و صیغه امر اثرش اینه و هر مبنایی این اثرو داره از اول وضع عام موضوع له عام بعد وضع خاص موضوع له عام ممتنع هست نیست اگه نیست واقع شده نشده کلی بحث می‌شه جوری که اصلا ۹۹درصد طلاب یادشون میره که‌ اصل بحث برای چی بود؟! اتفاقا به نظرم عمده مشکل طلاب اینه نه معیشت، طرف از اول میدونست معیشت حوزه بده، الان اگه معیشت بهش فشار میاره چون ثمر و پیشرفتی در درس خوندنش نمی‌بینه! @Manahejj
🌀 ۵۷۶۰ ساعت!! 🎥 این یک عدد نیست، یک عمر است 🔻 آماری از ساعات تحصیل اصول در سطوح حوزه‌های علمیه ✅ دیدن این کلیپ برای همه خصوصا مسؤولان ضروری است! ♨️♨️♨️♨️♨️♨️♨️ ⏱ انتشار تا دقایقی دیگر 📌 با مناهج همراه باشید 👇🏻 🗂 @Manahejj
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🌀 ۵۷۶۰ ساعت!! 🎥 این یک عدد نیست، یک عمر است 🔻 آماری از ساعات تحصیل اصول در سطوح حوزه‌های علمیه 🔻 میزان علمیت اصولی طلاب ✅ دیدن این کلیپ برای همه خصوصا مسؤولان ضروری است! 🎞 کیفیت خوب در آپارات مناهج: Aparat.com/v/7nW6d 🗂 @Manahejj
🌀 جزوه ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول 📝 در دو نسخه مطالعه و چاپ 🖋 شهید سید محمدباقر صدر ♨️ ضرورت و دلایل تغییر کتاب‌های درسی فعلی: 1️⃣ بازتاب نیافتن پیشرفت‌های علم اصول 2️⃣ آموزشی نبودن 3️⃣ مناسب نبودن برای نوآموزان 4️⃣ ساختار نامناسب کتاب‌های موجود ♨️ پیشینه تلاش برای تغییر کتاب‌های آموزشی ➖ بررسی کتاب «اصول الفقه» 📌 لینک دانلود جزوه: 📲 مطالعه در گوشی همراه 🖨🖥 مطالعه در لپ‌تاپ و پرینت A5 ⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است. 🗂 @Manahejj
🌀 کتاب‌های علم‌آموز 📝 بایسته‌های کتب درسی و آموزشی 🖋 شهید سید محمدباقر صدر ♨️ کتابی که نویسنده، آن را به عنوان کتاب درسی تدوین کرده با کتابی که برای عمیق‌ترین و استوارترین اندیشه‌ها و پژوهش‌هایش تألیف کرده است، تفاوت بسیاری دارد... 📌 جزوه شهید صدر درباره ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول: https://eitaa.com/manahejj/4718 📌 مطالعه بیشتر پرونده تحول کتب درسی: https://eitaa.com/manahejj/4687 📌 موشن گرافیک ۵۷۶۰ ساعت: https://eitaa.com/manahejj/4691 ⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است. 🗂 @Manahejj
🌀 سیر نادرست 📝 بایسته‌های کتب درسی و آموزشی 🖋 شهید سید محمدباقر صدر ✅ کتاب‌های درسی باید از سطح ساده شروع شوند و به تدریج به عمق آنها افزوده شود؛ ♨️ اما این تدریجی‌بودن، نباید بر اساس تاریخ علم اصول شکل بگیرد... 🔻 چون سبب می‌شود طلاب وقت زیادی را صرف آموختن مطالب و اندیشه‌هایی کنند که دیگر جایگاهی در وضعیت کنونی علم اصول ندارند. 📌 اشکالات جدی کتاب رسائل به عنوان کتاب آموزشی: https://eitaa.com/manahejj/4698 📌 جزوه شهید صدر درباره ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول: https://eitaa.com/manahejj/4718 📌 مطالعه بیشتر پرونده تحول کتب درسی: https://eitaa.com/manahejj/4687 📌 موشن گرافیک ۵۷۶۰ ساعت: https://eitaa.com/manahejj/4691 ⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است. 🗂 @Manahejj
🌀 حق انتخاب کتاب را به مدارس و طلاب بدهید 📝 راهکاری برای حل تغییر کتب 🖋 محمد حق پرست 🔸 بقا یا تغییر کتب فعلی حوزه مسئله‌ای قدیمی و اختلافی است و هر دو نظر، ادله و طرفداران جدی دارد. اختلاف اصلی هم بر سر کتاب‌هایی مثل المنطق نیست؛ محل نزاع کتب فقهی و اصولی است. 🔹 امروز برنامه آموزشی و امتحانی بر اساس نظریه مخالفان تغییر است. اما واقعیت این است که طلاب نسبت به کتاب‌های درسی ناراضی‌اند. حجم انتقادات به کتاب‌ها و محتوای درسی در این چند سال زیاد شده و جمعیت موافقان تغییر اگر بیشتر نباشد، قطعا کمتر نیست. یکی از دلایل ضعف درسی طلاب، پیچیدگی‌های متون فعلی است و همین مسئله سبب شده تا از اصل درک مطالب اصولی و فقهی باز بمانند. ❓اما اکنون با این اختلاف نظر بزرگان و خواسته طلاب باید چه کرد؟ ✅ یکی از ساده‌ترین کارهایی که به ذهن می رسد این است که مدیریت، کتاب حلقات شهید صدر و یا مصباح الاصول مرحوم خویی و امثال آن را به رسمیت بشناسد (کتبی که مورد تایید بزرگانی همچون آیت‌الله شب زنده دار نیز هست). بر این اساس انتخاب کتاب درسی بین رسائل و کفایه و حلقات به مدارس و طلاب محول شود. حلقات کتابی است که از لحاظ محتوایی عمق خوبی دارد و از لحاظ متنی نیز فهم خیلی راحتی ندارد؛ هرچند نسبت به کفایه راحت‌تر است. 🔹 بنابراین تا حدود زیادی نگرانی مخالفان نسبت به معایب تغییر کتب برطرف خواهد شد. و از سویی خواسته موافقان تغییر هم تمکین شده است. اگر طلبه ای احساس می‌کند با خواندن رسائل و کفایه، اصول بهتری خواهد آموخت، آنها را درس بگیرد. در عوض این هجمه از انتقاد به کتب و بهانه برای ضعف درسی، جبران خواهد شد. ♨️ نمی‌شود همه استعدادها و ظرفیت‌های طلاب را ملزم و وادار به یک برنامه آموزشی واحد کرد. 🗂 @Manahejj
🌀 تدریج صحیح در آموزش اصول 📝 بایسته‌های کتب درسی و آموزشی 🖋 شهید سید محمدباقر صدر 🔸 روش صحیح در تألیف کتاب‌های درسی برخوردار از ویژگی ، این است: ✅ رویکرد همه کتاب‌ها ارائه آخرین افکار، تحقیقات و اصطلاحاتی باشد که علم به آنها دست یافته است؛ ✅ اما نوع ارائه مباحث در این کتابها باید از لحاظ کمیت با کیفیت یا هر دو متفاوت باشد. 〰〰〰〰〰〰 📌 اشکالات جدی کتاب رسائل به عنوان کتاب آموزشی: https://eitaa.com/manahejj/4698 📌 جزوه شهید صدر درباره ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول: https://eitaa.com/manahejj/4718 📌 مطالعه بیشتر پرونده تحول کتب درسی: https://eitaa.com/manahejj/4687 📌 موشن گرافیک ۵۷۶۰ ساعت: https://eitaa.com/manahejj/4691 〰〰〰〰〰〰 ⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است. 🗂 @Manahejj
🌀 کتاب‌های نظری و نه درسی! 📝 بایسته‌های کتب درسی و آموزشی 🖋 شهید سید محمدباقر صدر 🔻 کتاب‌های اصولی (معالم و قوانین و و کفایه) از ابتدا به هدف آموزش و به عنوان کتاب درسی تألیف نشده‌اند... 📌 اشکالات جدی کتاب رسائل به عنوان کتاب آموزشی: https://eitaa.com/manahejj/4698 📌 جزوه شهید صدر درباره ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول: https://eitaa.com/manahejj/4718 📌 مطالعه بیشتر پرونده تحول کتب درسی: https://eitaa.com/manahejj/4687 📌 موشن گرافیک ۵۷۶۰ ساعت: https://eitaa.com/manahejj/4691 ⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است. 🗂 @Manahejj
🌀 استدلال مبهم! 📝 بایسته‌های کتب درسی و آموزشی 🖋 شهید سید محمدباقر صدر 🔻 تفاوت استدلال در کتاب‌های اصولی که برای علما نگاشته شده‌اند با کتبی که برای علم‌آموزان اصول نوشته می‌شود... 〰〰〰〰〰〰 📌 اشکالات جدی کتاب رسائل به عنوان کتاب آموزشی: https://eitaa.com/manahejj/4698 📌 جزوه شهید صدر درباره ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول: https://eitaa.com/manahejj/4718 📌 مطالعه بیشتر پرونده تحول کتب درسی: https://eitaa.com/manahejj/4687 📌 موشن گرافیک ۵۷۶۰ ساعت: https://eitaa.com/manahejj/4691 〰〰〰〰〰〰 ⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است. 🗂 @Manahejj
🌀 آسان به سخت 📝 بایسته‌های کتب درسی و آموزشی 🖋 شهید سید محمدباقر صدر 🔻 کتاب‌های درسی باید در ارائه اندیشه‌ها، نخست آرای ساده‌تر را بیان کنند و سپس به تدریج به آرای پیچیده‌تر بپردازند... 〰〰〰〰〰〰 📌 اشکالات جدی کتاب رسائل به عنوان کتاب آموزشی: https://eitaa.com/manahejj/4698 📌 جزوه شهید صدر درباره ضرورت تغییر کتب آموزشی علم اصول: https://eitaa.com/manahejj/4718 📌 مطالعه بیشتر پرونده تحول کتب درسی: https://eitaa.com/manahejj/4687 📌 موشن گرافیک ۵۷۶۰ ساعت: https://eitaa.com/manahejj/4691 〰〰〰〰〰〰 ⚠️ هشدار: کوتاهی مسؤولین در امر تحول حوزه، موجب رفع مسؤولیت طلبه از درس‌خواندن نخواهد بود؛ چراکه هویت طلبه در گروی تحصیل است. 🗂 @Manahejj
فعلا قابلیت پخش رسانه در مرورگر فراهم نیست
مشاهده در پیام رسان ایتا
🌀 علم غیب امامان علیهم‌السلام، حجت فقهی بر ایشان نیست 📝 اگر حوزه این را تبیین می‌کرد ما آن خسارت‌ها را نمی‌دادیم 🎥 آیت الله جوادی آملی 🔸 علم امام در بخشهای فقهی حجت نیست. اگر علم این کار را می‌کرد، ما مشكل و آن غائله‌ها و آن تشکیلات فراوان را نداشتیم. اینها هم طلبه‌های فاضل بودند، و گفتند: چه جور می‌شود امام بداند و عمداً زن و بچه‌اش را به کشتن بدهد! ✅ ولی اگر در علم اصول ثابت می‌شد که علم غیب ممّا لا ريب فيه است، برای تبیین یک روایت و دو روایت و صد روایت نیست؛ یک حادثه و دو حادثه و صد حادثه نیست؛ ولی علم غیب بالاتر از این است که در سند فقهی قرار بگیرد. ❗️آنها [امثال نویسنده شهید جاوید] ناچار شدند بگویند که مگر می‌شود کسی علم داشته باشد او را می‌کشند زن و بچه‌اش را به اسارت می‌برند؛ زن و بچه‌اش را می‌برد؟! ❌ لذا معاذ الله می‌گفتند: سیّدالشهداء نمی‌دانست در کوفه چه می‌گذرد... ♨️ از بس مراجع، مخصوصاً سيدنا الاستاد علامه طباطبایی رضوان الله علیه گفتند و اینها را توجیه کردند؛ کم کم آنهایی که نسخه‌های اصلی شهید جاوید نزدشان است می‌دانند حداکثر اصلاحی که کردند به جای اینکه بگوید نمی‌دانست گفت مکه خبر نداشت، کوفه خبر نداشت؛ یعنی مسلم و حسین (سلام الله علیهما) را به مکه و کوفه تبدیل کردند. ✅ اگر این کار را می‌کرد ما آن خسارت‌ها را نمی‌دادیم. 🎥 درس خارج تفسیر قرآن کریم قم 📅 ۱۳۹۵/۰۱/۳۰ @Manahejj