در رساله ذهبیه که منسوب به امام رضا علیه السلام است، حضرت در مورد اولین ماه از فصل بهار می فرمایند:
أَمَّا فَصْلُ الرَّبِيعِ فَإِنَّهُ رُوحُ الْأَزْمَانِ وَ أَوَّلُهُ آذَارُ وَ عَدَدُ أَيَّامِهِ ثَلَاثُونَ يَوْماً وَ فِيهِ يَطِيبُ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ وَ تَلِينُ الْأَرْضُ وَ يَذْهَبُ سُلْطَانُ الْبَلْغَمِ وَ يَهِيجُ الدَّمُ وَ يُسْتَعْمَلُ فِيهِ مِنَ الْغِذَاءِ اللَّطِيفِ وَ اللُّحُومِ وَ الْبَيْضِ النِّيمَبِرِشْتِ وَ يُشْرَبُ الشَّرَابُ بَعْدَ تَعْدِيلِهِ بِالْمَاءِ وَ يُتَّقَى فِيهِ أَكْلُ الْبَصَلِ وَ الثُّومِ وَ الْحَامِضِ وَ يُحْمَدُ فِيهِ شُرْبُ الْمُسْهِلِ وَ يُسْتَعْمَلُ فِيهِ الْفَصْدُ وَ الْحِجَامَة
و اما فصل بهار به درستی که آن روح زمانهاست. اولین ماه آن اذار است (اولین ماه رومی که از 26 اسفند شروع می شود). در اين ماه هواى شب و روز پاكيزه و مفرح است. زمين نرم مىشود. غلبه بلغم کم شده و خون به هيجان مىآيد. بايد غذاها وگوشتهاى لطيف و تخم مرغ نیم برشت (عسلی) خورد. آشاميده شود در اين فصل شراب حلالى كه بيان خواهد شد، بعد از آن كه آب داخل آن نموده باشند و در اين فصل از خوردن پياز و سير و ترشيها پرهيز بايد نمود و پسنديده است در اين فصل خوردن مسهل و فصد و حجامت نمودن.
و اما چند نکته در مورد عبارات فوق:
۱- در ابتدای فصل بهار با کاهش بلغم و افزایش دم (خون) مواجه هستیم. "هیجان دم" که در کلام امام رضا علیه السلام آمده است می تواند به زبان امروز تعبیری از افزایش فشار خون و مشکلات قلبی و نیز آکنه و آلرژی فصلی و خارش بدن باشد. اگر دقت کنید آمار سکته های قلبی و آلرژی در فصل بهار افزایش می یابد.
۲- در روایت فوق بیان شده که در ابتدای فصل بهار فصد و حجامت و خوردن داروی مسهل خوب است. غرض از این کار پاکسازی بدن از اخلاط مضری است که در بدن جمع شده است ضمن این که با حجامت و فصد از هیجان و غلبه خون که منجر به سکته می شود پیشگیری خواهد شد. بر همین اساس به نظر می رسد بهترین زمان حجامت ابتدای بهار است یعنی زمانی که در هر شهری درختان شروع به شکوفه زدن می کنند (حجامت حزیران که اول تابستان است برخلاف تبلیغاتی که در چند سال اخیر شکل گرفته در مرتبه دوم اهمیت است).
۳- بنابراین خوب است همه افرادی که منعی برای حجامت و خوردن داروی مسهل ندارند در اول بهار حجامت کرده و یک نوبت هم داروی مسهل بخورند.
یک مسهل ساده: برگ سنا و گل سرخ از هر کدام ۲ ق غذاخوری در ۲ لیوان آب دم کرده و یک ساعت بعد از صبحانه مصرف شود.
توجه: سن زیر ۱۴ سال و بارداری و شیردهی از موارد ممنوعیت مسهل است
#تدابیر_بهار
#حجامت
#مسهل