🔴تفأل (فال نیک) و تطیّر (فال بد)؛ خرافه یا واقعیت؟ 🔷بخش اول 🖊احمدحسین شریفی 🔶آیا در آموزه‌های اجتماعی و فرهنگی اسلام چیزی به نام «فال نیک» و «فال بد» مورد تأیید قرار گرفته است یا خیر؟ آیا اینکه عده‌ای از مردم با دیدن کلاغ سیاه یا شنیدن صدای آن یا دیدن گربه سیاه و شنیدن زوزه گرگ یا صدای جغد و امثال آن فال بد یا به اصطلاح عوام، نفوس بد می‌زنند و احیاناً از کاری که در صدد انجامش هستند، دست می‌کشند، ریشه و منشأیی دینی دارد یا خیر؟ #تفأل یا فال نیک زدن یعنی اینکه حادثه‌ای از حوادث یا چیزی را نشانه خیر یا امید دستیابی به خیر تلقی کردن و #تطیر یا فال بد زدن یعنی اینکه حادثه‌ای از حوادث یا چیزی را نشانه شر دانستن یا انتظار شر دانستن. واقعیت این است که اولاً، هیچ برهانی فلسفی و دلیلی عقلی در اثبات یا رد این مسأله وجود ندارد. نه می‌توان دلیلی عقلی برای اثبات شوم بودن صدای کلاغ یا بد بودن شنیدن زوزه گرگ اقامه کرد و نه هیچ براهنی فلسفی در نفی آن. ثانیاً، شوم بودن این امور با هیچ دلیل تجربی ضابطه‌مندی هم اثبات نشده است. تاکنون هیچ تحقیق عالمانه و ضابطه‌مندی در این موضوعات صورت نگرفته است. همه سخنانی که در این زمینه مطرح شده است صرفاً سخنانی عوامانه و برداشت‌هایی شخصی است و نه تجربیاتی علمی و متدیک. ثالثاً، در عین حال، این مسأله در روایات منقول از معصومان(ع) مورد توجه جدی بوده است. ۱. از طرفی در روایات فراوانی از فال بد زدن و یا ترتیب اثر دادن به فال بد به شدت نهی شده است. در ضمنِ «حدیث رفع» که از شهرت بسیار زیادی در میان اصولیان و فقیهان اسلامی برخوردار است، پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید یکی از اموری که از امت اسلام برداشته شده است «طیره» یا فال بد زدن است: «وُضِعَ عَنْ أُمَّتِي ... الطِّيَرَةُ». در حدیث دیگری از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است که هرگز نباید نفوس بد یا فال بد مانع از فعالیت شما شود. بلکه به جای فال بد، باید توکل به خدا کنید و کاری را که تصمیم به انجام آن گرفته‌اید انجام دهید: «كَفَّارَةُ الطِّيَرَةِ التَّوَكُّلُ.» باز هم در حدیث دیگری که از آن حضرت نقل شده است، به مسلمانان دستور دادند که هرگز به فال بد اعتنا نکنید و اگر فال بد زدید، کار خود را انجام دهید: «إِذَا تَطَيَّرْتَ فَامْضِ». پیامبر اکرم(ص) به افرادی که به چیزی فال بد می‌زدند و یا چیزی را نشانه‌ای شوم می‌پنداشتند می‌فرمود این دعا را بخوانید و کار خود را انجام دهید: «اللَّهُمَّ لَا يُؤْتِي الْخَيْرَ إِلَّا أَنْتَ وَ لَا يَدْفَعُ السَّيِّئَاتِ إِلَّا أَنْتَ وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ.» ۲. و از طرفی در روایات دیگری به «تفأل» یا فال نیک زدن تأکید شده است. حتی گفته شده است که پیامبر اکرم(ص) فال نیک زدن را دوست داشت: أَنَّ النَّبِيَّ‌ ص كَانَ يُحِبُّ الْفَأْلَ الْحَسَنَ وَ يَكْرَهُ الطِّيَرَةَ. آن حضرت می‌فرمود: «تَفَأَلُوا بِالخَیرِ تَجِدُوه؛ فال نیک بزند تا خیر ببینید.» خود آن حضرت هم آنگونه که گفته شده است در بیشتر مواقع حتی حوادث به ظاهر ناگوار را به فال نیک می‌گرفت. گفته شده است در داستان حدیبیه وقتی سهیل بن عمرو به نمایندگی از مشرکان مکه به محضر حضرت آمد، آن حضرت به نام او فال نیک زد و فرمود: «قد سهل علیکم امرکم». یا وقتی شنید که خسرو پرویز پادشاه ایران، نامه آن حضرت را مچاله و پاره کرده است و به جای آن مشتی خاک را فرستاده است، همین مسأله را به فال نیک گرفت و فرمود: «أنَّ المُؤمِنِين سَيَملِكُون أرضَهم؛ [ارسال این خاک نشانه آن است که] مؤمنان به زودی مالک سرزمین آنها می‌شوند.» در حدیثی از امیر مؤمنان(ع) نیز چنین نقل شده است که فرمودند: «تَفَأَّلْ بِالْخَيْرِ تَنْجَحْ؛ فال نیک بزن تا رهایی یابی». ✔️ ادامه دارد #تنجیم #تنجیم_طبی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴تفأل (فال نیک) و تطیّر (فال بد)؛ خرافه یا واقعیت؟ 🔷بخش دوم 🖊احمدحسین شریفی 🔶علامه طباطبائی در تحلیل نهی از طیره و تشویق به تفأل در روایات اسلامی می‌فرماید: تأثیر #تفأل و #تطیر، تأثیری نفسانی و روان‌شناختی است. طیره، نوعی منفی‌بافی و نگاه منفی داشتن به امور یا پاره‌ای از امور است؛ در حالی که تفأل، مثبت‌نگری و نگاه ایجابی داشتن به امور و اشیاء است. و اسلام همواره بر داشتن نگاه مثبت و درس‌آموز و نیروبخش و حرکت‌آفرین در همه امور، تأکید دارد. به همین دلیل نه تنها با تفأل مخالفتی ندارد بلکه به آن هم دعوت می‌کند و در مقابل نه تنها با طیره مخالف است بلکه تأکید می‌کند اگر به هر دلیلی به چیزی فال بد زدی، اعتنا نکن و از آن عبور کن و کار خودت را انجام بده. نهی اسلام از فال بد زدن، تا آنجا است که گفته شده است «الطّيرة شِرْكٌ‏؛ فال بد زدن نوعی شرک است». این دو گرچه اثر طبیعی ندارند، ولی بدون تردید اثر روانی می‌توانند داشته باشند، فال نیک غالباً مایه امیدواری و حرکت است ولی فال بد موجب یأس و نومیدی و سستی و ناتوانی است. 🔶در روایتی از امام صادق علیه السلام، به نقش روان‌شناختی فال‌ بد زدن به خوبی اشاره شده است. آن حضرت می‌فرماید: «الطِّيَرَةُ عَلَى مَا تَجْعَلُهَا إِنْ هَوَّنْتَهَا تَهَوَّنَتْ وَ إِنْ شَدَّدْتَهَا تَشَدَّدَتْ وَ إِنْ لَمْ تَجْعَلْهَا شَيْئاً لَمْ تَكُنْ شَيْئاً؛ فال بد اثرش به همان اندازه است كه آن را مى‌پذيرى، اگر آن را سبك بگيرى كم‌اثر خواهد بود و اگر آن را محكم بگيرى پر اثر، و اگر به آن اعتنا نكنى، هيچ اثرى نخواهد داشت.» این حدیث به خوبی نشان می‌دهد که اگر انسان به فال بد توجه نکند، هیچ تأثیری در زندگی او نخواهد داشت اما اگر توجه کند، یعنی توقع آسیب‌ و درد و رنجی به دلیل آن فال بد داشته باشد، ممکن است دچار آن شود، اگر هم دچار نشود همین نگرانی و دلهره نسبت به امکان دچار رنج شدن، خودش نوعی رنج است. به نظر این بنده، این حدیث بهترین تبیین را از تأثیرگذاری فال بد ارائه می‌دهد. #تنجیم #تنجیم_طبی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴قمر در عقرب در منابع اسلامی 🖊احمدحسین شریفی 🔶بخش اول: مسافرت و ازدواج 🔶بر اساس هیئت بطلمیوسی می‌گفتند قمر (ماه)، ۲۸ منزل دارد و بروج فلکی هم ۱۲ برج‌اند که یکی از آنها برج عقرب است. حال اگر قمر در برج عقرب باشد، که در تقویم‌های نجومی زمان آن را در هر ماهی مشخص می‌کنند، معتقد بودند که آثار مخرب و پیامدهای ناگواری بر زندگی بشر دارد! فی المثل در روایاتی از پاره‌ای رفتارها، به ویژه مسافرت و ازدواج به هنگام قمر در عقرب پرهیز داده‌ شده و گفته‌اند کسی که در چنان زمانی ازدواج کند یا به مسافرت برود، خیر نمی‌بیند. از امام صادق(ع) چنین وارد شده است که: «مَنْ سَافَرَ أَوْ تَزَوَّجَ وَ الْقَمَرُ فِي الْعَقْرَبِ، لَمْ يَرَ الْحُسْنَى.» 🔶سید بن طاوس در کتاب الامان من اخطار الاسفار و الازمان، معتقد است روزهایی که سفر در آن روزها آثار ناگواری بر زندگی انسان دارد عبارتند از روزهای ۳، ۴، ۵، ۸، ۱۳، ۱۶، ۲۰، ۲۱، ۲۳، ۲۴، ۲۵ و ۲۶ هر ماه! البته در روایاتی هم گفته شده است که روزهای ۴ و ۲۱ هر ماه برای مسافرت خوب است! در روایاتی آمده است که مسافرت و ازدواج در سه روز آخر هر ماهی (مُحاق الشهر) درست نیست: «أَنَّهُ يُكْرَهُ التَّزْوِيجُ فِي مُحَاقِ الشَّهْرِ» در روایتی دیگر اثر وضعی چنین ازدواجی را سقط جنین بیان کرده و فرموده‌اند: «مَنْ تَزَوَّجَ فِي مُحَاقِ الشَّهْرِ فَلْيُسَلِّمْ لِسِقْطِ الْوَلَدِ.» بر این اساس افزون بر آن ۱۲ روز قبلی باید سه روز دیگر هم بر آن افزود. ⭕️به اعتقاد ما: اولاً، التزام به چنین سخنانی بدان معناست که اساساً مسافرت نرویم و ازدواج هم نکنیم و هیچ کار مهمی در زندگی انجام ندهیم. چون درست است که ازدواج یا مسافرت‌های تجاری و طولانی مدت یا خرید منزل و ... در یک روز صورت می‌گیرد اما اقدام به آنها و تهیه مقدمات آنها بعضاً روزها و ماه‌ها طول می‌کشد و حتماً برخی از آن روزها مصادف با یکی از آن ۱۵ روز خواهد بود! حتی اگر بگویند که منظور آغاز عملی سفر و منعقد کردن پیوند ازدواج است، باز هم عسر و حرج فراوانی برای زندگی افراد پدید خواهد آورد و معلوم است که اسلام چنین عسر و حرجی را در سبک زندگی نمی‌پذیرد. ثانیاً، همانطور که علامه مجلسی تصریح می‌کنند، اساساً آن حدیث منقول از امام صادق(ع) که مشهورترین حدیث در این مسأله است، از نظر سندی مجهول است بنابراین فی نفسه اعتبار لازم را ندارد. حتی میرداماد در کتاب ارزشمند الرواشح السماویه فی شرح الاحادیث الامامیه می‌گوید حدیث «لا تسافروا و القمر فى العقرب» از احادیثی است که توسط زنادقه ساخته و پرداخته شده است و به ائمه اسلام نسبت داده شده است. ثالثاً، با توجه به عمومات و اطلاقات دیگری که درباره ازدواج و مسافرت داریم، این روایات هرگز به معنای حرمت مسافرت یا ازدواج به هنگام قمر در عقرب نیست. بلکه نهایتاً بر کراهت این اعمال دلالت می‌کنند. شیخ حر عاملی احادیث مربوط به قمر در عقرب را در باب‌هایی با عنوان «کراهة السفر و القمر فی العقرب» و «باب کراهة التزویج و القمر فی العقرب» گردآوری کرده است و همانطور که می‌دانیم، شیخ حر عاملی در اغلب موارد فتوا و برداشت نهایی خود از مجموعه روایات ناظر به یک مسأله را در عنوان‌گذاری آن روایات اظهار می‌کرد. و ایشان حداکثر دلالتی که برای این روایات قائل است، «کراهت سفر و ازدواج در قمر در عقرب» است. رابعاً، خود امام صادق(ع) در روایت دیگری می‌فرماید: «سَافِرْ أَيَّ يَوْمٍ شِئْتَ وَ تَصَدَّقْ بِصَدَقَةٍ؛ هر روزی که خواستی مسافرت برو، و صدقه‌ای بده». سفیان بن عمر، از شاگردان امام صادق، می‌گوید، محضر امام رسیدم و گفتم بر اساس حالات نجوم و بروج و امثال آن زندگی خود را سامان می‌دهم اما الان در تردید افتاده‌ام که آیا واقعاً نجوم و بروج و امثال آن در زندگی ما تأثیر دارند یا خیر؟ امام فرمود: «به این وسوسه‌ها اعتنایی نکن و هر گاه دچار چنین وسوسه‌ای شدی، به نخستین مسکینی که می‌بینی صدقه‌ای بده و کاری را که تصمیم گرفته‌ای انجام بده؛ اگر هم چیزی باشد خداوند با این صدقه آن را از تو دفع می‌کند.» و خامساً، خود ائمه علیهم السلام هم عملاً هرگز تصمیم‌ها و کارهای خود را به سبب حالات بروج و افلاک و نجوم تغییر نمی‌دادند. (محاسن، ج۲، ص۳۴۸) #تنجیم #تنجیم_طبی @Ahmadhoseinsharifi 🌹

🔴قمر در عقرب در منابع اسلامی 🖊احمدحسین شریفی 🔶بخش دوم: مواجهة امیرمؤمنان با قمر در عقرب 🔷ابن ابی‌الحدید می‌گوید در یکی از جنگ‌ها، منجمی به نزد امیرمؤمنان آمد و عرض کرد که: «لا تحاربهم اليوم فإن القمر في العقرب؛ امروز به جنگ نرو؛ زیرا قمر در عقرب است!» آن حضرت در پاسخ فرمود: «قمرنا أم قمرهم؛ قمر ما در عقرب است یا قمر آنها؟!» یعنی اگر جنگ به هنگام قمر در عقرب شوم است و موجب شکست می‌شود، طبیعتاً هر دو گروه متخاصم که شکست نمی‌خورند، شکست یکی مساوی پیروزی دیگری است. حال اینکه می‌گویی قمر در عقرب است و جنگ سرنوشت خوبی ندارد، این قمر در عقرب بودن برای ما عاقبت خوبی ندارد یا برای آنها؟ یا اینکه قمر ما در عقرب است! و قمر آنها در منزلی دیگر؟!! «و قيل لعلي ع لا تحاربهم اليوم فإن القمر في العقرب فقال قمرنا أم قمرهم.» 🔷این برخورد حضرت نشان می‌دهد که اموری مثل قمر در عقرب یا هیچ ارتباطی با تصمیمات و انتخاب‌های ما ندارند یا اگر هم احیاناً تأثیری داشته باشند، آنقدر دور و ضعیف است که قابل اعتنا نیست. و نهایتاً همانطور که معصومان علیهم السلام فرموده‌اند، اگر کسی تحت تأثیر فرهنگ عمومی، تبلیغات یا هر چیز دیگری از نظر روحی و ذهنی احتمال چنین تأثیری را می‌دهد، با صدقه‌ دادن و توسل و توکل، نگرانی ذهنی خود را برطرف کند و کاری را که تصمیم به انجامش گرفته است را بدون هیچ نگرانی و دل‌شوره‌ای انجام دهد. #تنجیم #تنجیم_طبی @Ahmadhoseinsharifi 🌹