#چالدران
#جنگ_چالدران
✳️ جنگ چالدران؛نبرد آذری های ایران با ترکان عثمانی
🔸️اول شهریورماه سالگرد وقوع نبرد تاریخی چالدران در۸۹۳خورشیدی(۵۰۸ سال پیش)است.
🔸️پس ازنبردهای متعددشاه اسماعیل صفوی وتفوق بررقبای داخلی وخارجی به خصوص شیبک خان ازبک،سلطان سلیم عثمانی به شدت احساس خطرکردودرپی جنگ بااین قدرت نوظهوربرآمد .
🔸️ازعلل دیگرجنگ چالدران می توان به تمایل مردم شرق ترکیه به مذهب تشیع و دیدگاه های صوفی گرایانه شاه اسماعیل و پیروی ازعوامل متمایل به ایشان مانند شاهقلی باباتکلوونورعلی خلیفه روملوو شورش های مکرردرآن مناطق وهمچنین تحویل ندادن سلطان بایزیدسوم پسر عموی سلطان سلیم که به دربارصفوی پناهنده شده بودرانام برد .
🔸️شاه اسماعیل به دلایل داخلی وخارجی تمایلی به جنگ نداشت اماپس ازتوهین های مکررسلطان سلیم ، درنهایت به نبرد وادارشدوبخشی ازسپاهش راکه متشکل از ۴۰ هزارقزلباش آذربایجانی بودرادرچالدران مستقرکرد .
البته قسمتی دیگررابه فرماندهی زینل خان شاملودرشرق نگاه داشت تابتوانددرصورت حمله ازبکان خطرآنان رادفع کند.
🔸️این اولین اشتباه مرشدقزلباشان بود زیراچالدران دشتی مسطح بودکه توپخانه و تفنگ نیروهای عثمانی می توانست به راحتی درعرصه نبردنیروهای ایرانی راهدف قراردهد.
🔸️پس ازمدتی محمدخان استاجلوحاکم دیاربکرنیزبه شاه صفوی پیوست؛اوبادر پیش گرفتن استراتژی زمین سوخته تمام آبادی هاوچاههاومزارع رادرسرراه خودبه آتش کشیدوسختی های بسیاری رابه لشکرهای متعدد عثمانی واردساخت.
🔸️محمدخان که فردی باتدبیربودواز قدرت توپخانه ارتش عثمانی اطلاع داشت، پیشنهاددادکه تاتوپخانه آنان( که عددآن به ۳۰۰عراده می رسید)مستقرنشده است باید دریک شبیخون آنان رانابودکرد؛پیشنهادوی توسط سرلشکردیگرارتش ایران یعنی نورعلی خلیفه روملوتاییدگردیدامایکی دیگر ازفرماندهان نزدیک به شاه صفوی یعنی دورمیش خان شاملو(حاکم اصفهان)این عمل رابه دورازجوانمردی دانست واظهار داشت:نیروهای ما در هر شرایطی از پس ترکان برخواهند آمدونیازی به اینگونه اقدامات نیست(شاه طهماسب پسرارشد شاه اسماعیل وجانشین اوهمیشه دورمیش خان رابه سبب شکست چالدران لعن می کرد).
🔸️شاه اسماعیل جوان نیزکه غرور فتوحات گذشته رادرسرداشت باپیشنهاد دورمیش خان موافقت کردوآماده نبرددر روزروشن شد.
🔸️سپاه۴۰هزارنفری آذربایجان ایران در برابرارتش ۱۴۰هزارنفری ترکان عثمانی در ابتدای نبردپیروزبودومیمنه ارتش ترکان در هم شکست ووضعیت برای آنان تاجایی حادشدکه سلطان سلیم قصدعقب نشینی داشت که ناگهان خبردارشدسنان پاشابا نیروهای کمکی رسیده وتوپخانه نیزآماده انجام آتشباری است .
🔸️درمقابل سپاه ایران فاقدسلاح آتشین بودکه دوعلت داشت؛یکم ناجوانمردانه بودن استفاده ازتوپ وتفنگ دراذهان ایرانیان ودیگری اتکای ارتش صفوی به سواره نظام سرعتی ودرنتیجه۳۰۰توپ قدرتمندعثمانی،جنگاوران آذری رامانندبرگ درخت برزمین می ریختند .
🔸️شاه اسماعیل مجبورشدخودراسابه توپخانه حمله کندوتعدادی ازتوپ هاراازکار انداخت امادراثنای عملیاتش درمیان تعداد زیادی شتروقاطرواسب رمیده ازصدای آتشباری گرفتار شدوتوسط ترکهامحاصره گشت.
🔸️شاه اسماعیل به شدت زخمی گشت و درمحاصره تعدادی سربازترک قرارگرفت که دراین لحظه یکی ازملازمانش به نام سلطانعلی میرزاافشاربرای منحرف کردن آنان فریادزدشاه ایران منم ودرنتیجه آنان از شاه اسماعیل دست برداشته ووی توانست ازمهلکه بگریزد؛سلطانعلی میرزااگرچه بلافاصله گردن زده شداماتوانست با فداکاری خودجان شاه راحفظ کندوبااین کار ایران راازخطرسقوط حتمی نجات دهد.
🔸️شاه صفوی پس ازازدست دادن ۴۰ هزارنظامی توانمندبالاجباربا۳۰۰نفربه تبریز عقب نشینی کردو پس ازآن به همدان رفت.
🔸️ترکان عثمانی واردتبریزشدندوچنان جنایتی درحق آذربایجانی های ایران کردند که مورخان ازبیان اعمالشان شرم دارند.
🔸️ارتش سلطان سلیم ۸ روزدرتبریزماندو مجبوربه عقب نشینی شدوسپس شاه اسماعیل مجدداواردتبریزگشت وفرمان داد تمام آذربایجان بزرگ سیاه پوش شودو سادات نیزعمامه سیاه به سرکنند.
🔸️پس ازجنگ چالدران مناطقی ازعراق و ترکیه امروزی همچون دیاربکربه دست عثمانی افتادوخطرهمسایه شرقی برای آنان تاحدزیادی رفع شد.
🔸️شاه اسماعیل نیزپس ازاین جنگ با توجه به این که افسانه شکست ناپذیری اش فروریخته بودودوتن ازهمسرانش اسیر دشمن شده بودندبه شدت دچارافسردگی شدونتواست روحیه خودرابازیابدوچندسال بعددرسن۳۶سالگی درگذشت.
🔸️امااین جنگ خونین برای ایران عبرت هایی نیزداشت ازجمله لزوم تجهیزبه سازو برگ جنگی جدیدکه دردوره شاهان بعدی صفوی صناعت آن دنبال شد.
@taghaviniaa
🇮🇷
#کانال_مطالب_تحلیلی در #ایتا( eitaa# ) 👇
🆔 eitaa.com/mrgh110
#کانال_مطالب_تحلیلی 1⃣ در #واتساپ 👇
https://chat.whatsapp.com/DrKmdrW9VW25fUqAkkM1yb
2⃣ در #واتساپ 👇
https://chat.whatsapp.com/GNgI5RnsmIl5OLW19t64n9
#کانال_مطالب_تحلیلی در #تلگرام 👇
🆔 https://t.me/mrgh110
❤️❤️❤️❤️
#چالدران
#نبرد_چالدران
#نقش_تجهیزات_جنگی
✳️ جنگ چالدران ؛ نبرد آذری های ایران با ترکان عثمانی
🔸️اول شهریورماه سالگرد وقوع نبرد تاریخی چالدران در۸۹۳ خورشیدی (۵۰۸ سال پیش) است.
🔸️پس ازنبردهای متعدد شاه اسماعیل صفوی و تفوق بررقبای داخلی و خارجی به خصوص شیبک خان ازبک ، سلطان سلیم عثمانی به شدت احساس خطرکرد و درپی جنگ با این قدرت نوظهور برآمد .
🔸️ازعلل دیگرجنگ چالدران می توان به تمایل مردم شرق ترکیه به مذهب تشیع و دیدگاه های صوفی گرایانه شاه اسماعیل و پیروی ازعوامل متمایل به ایشان مانند شاهقلی بابا تکلو و نورعلی خلیفه روملو و شورش های مکرر در آن مناطق وهمچنین تحویل ندادن سلطان بایزیدسوم پسر عموی سلطان سلیم که به دربارصفوی پناهنده شده بود را نام برد .
🔸️شاه اسماعیل به دلایل داخلی و خارجی تمایلی به جنگ نداشت اما پس ازتوهین های مکررسلطان سلیم ، درنهایت به نبرد وادارشد و بخشی ازسپاهش را که متشکل از۴۰ هزارقزلباش آذربایجانی بودرا در چالدران مستقر کرد .
البته قسمتی دیگررا به فرماندهی زینل خان شاملو در شرق نگاه داشت تا بتواند در صورت حمله ازبکان خطرآنان رادفع کند.
🔸️این اولین اشتباه مرشدقزلباشان بود زیرا چالدران دشتی مسطح بودکه توپخانه و تفنگ نیروهای عثمانی می توانست به راحتی درعرصه نبردنیروهای ایرانی را هدف قرار دهد.
🔸️پس ازمدتی محمدخان استاجلو حاکم دیاربکر نیز به شاه صفوی پیوست ؛ او با در پیش گرفتن استراتژی زمین سوخته تمام آبادی ها و چاهها و مزارع را در سر راه خود به آتش کشید و سختی های بسیاری را به لشکرهای متعدد عثمانی وارد ساخت.
🔸️محمدخان که فردی با تدبیر بود و از قدرت توپخانه ارتش عثمانی اطلاع داشت، پیشنهاد داد که تا توپخانه آنان( که عدد آن به ۳۰۰ عراده می رسید ) مستقر نشده است باید دریک شبیخون آنان را نابود کرد ؛ پیشنهاد وی توسط سرلشکر دیگر ارتش ایران یعنی نورعلی خلیفه روملو تایید گردید اما یکی دیگر از فرماندهان نزدیک به شاه صفوی یعنی دورمیش خان شاملو(حاکم اصفهان) این عمل را به دور از جوانمردی دانست و اظهار داشت : نیروهای ما در هر شرایطی از پس ترکان برخواهند آمد و نیازی به اینگونه اقدامات نیست(شاه طهماسب پسر ارشد شاه اسماعیل و جانشین او همیشه دورمیش خان را به سبب شکست چالدران لعن می کرد).
🔸️شاه اسماعیل جوان نیز که غرور فتوحات گذشته را در سر داشت با پیشنهاد دورمیش خان موافقت کرد و آماده نبرد در روز روشن شد.
🔸️سپاه ۴۰ هزار نفری آذربایجان ایران در برابر ارتش ۱۴۰ هزار نفری ترکان عثمانی در ابتدای نبرد پیروز بود و میمنه ارتش ترکان در هم شکست و وضعیت برای آنان تا جایی حاد شد که سلطان سلیم قصد عقب نشینی داشت که ناگهان خبردار شد سنان پاشا با نیروهای کمکی رسیده و توپخانه نیز آماده انجام آتشباری است .
🔸️در مقابل سپاه ایران فاقد سلاح آتشین بود که دو علت داشت؛ یکم ناجوانمردانه بودن استفاده از توپ و تفنگ در اذهان ایرانیان و دیگری اتکای ارتش صفوی به سواره نظام سرعتی و در نتیجه ۳۰۰ توپ قدرتمند عثمانی، جنگاوران آذری را مانند برگ درخت بر زمین می ریختند .
🔸️شاه اسماعیل مجبور شد خود راسا به توپخانه حمله کند و تعدادی از توپ ها را از کار انداخت اما در اثنای عملیاتش در میان تعداد زیادی شتر و قاطر و اسب رمیده از صدای آتشباری گرفتار شد و توسط ترکها محاصره گشت.
🔸️شاه اسماعیل به شدت زخمی گشت و در محاصره تعدادی سرباز ترک قرار گرفت که در این لحظه یکی از ملازمانش به نام سلطانعلی میرزا افشار برای منحرف کردن آنان فریاد زد شاه ایران منم و در نتیجه آنان از شاه اسماعیل دست برداشته و وی توانست از مهلکه بگریزد ؛ سلطانعلی میرزا اگر چه بلافاصله گردن زده شد اما توانست با فداکاری خود جان شاه را حفظ کند و با این کار ایران را از خطر سقوط حتمی نجات دهد.
🔸️ شاه صفوی پس از از دست دادن ۴۰ هزار نظامی توانمند بالاجبار با ۳۰۰ نفر به تبریز عقب نشینی کرد و پس از آن به همدان رفت.
🔸️ارتش سلطان سلیم ۸ روز در تبریز ماند و مجبور به عقب نشینی شد و سپس شاه اسماعیل مجددا وارد تبریز گشت و فرمان داد تمام آذربایجان بزرگ سیاه پوش شود و سادات نیز عمامه سیاه به سر کنند.
🔸️پس از جنگ چالدران مناطقی از عراق و ترکیه امروزی همچون دیاربکر به دست عثمانی افتاد و خطر همسایه شرقی برای آنان تا حد زیادی رفع شد.
🔸️شاه اسماعیل نیز پس از این جنگ با توجه به این که افسانه شکست ناپذیری اش فروریخته بود و ۲ تن از همسرانش اسیر دشمن شده بودند به شدت دچار افسردگی شد و نتواست روحیه خود را بازیابد و چند سال بعد در سن ۳۶ سالگی درگذشت.
🔸️اما این جنگ خونین برای ایران عبرت هایی نیز داشت از جمله لزوم تجهیز به ساز و برگ جنگی جدید که در دوره شاهان بعدی صفوی صناعت آن دنبال شد.
@taghaviniaa
🇮🇷
#محمدرضاقربانی
#کانال_مطالب_تحلیلی در #ایتا 👇
🆔 eitaa.com/mrgh110
#کانال_مطالب_تحلیلی در #تلگرام 👇
🆔 https://t.me/mrgh110