🔰من دخالتی نمی‌کنم! 🔹«قدرت» میل به بسط و مداخله و دست‌درازی دارد و قانون تلاشی است برای مهار آن. بنابراین، قانون‌گرایی و تعهد صندلی قدرت به قانون یکی از مختصات حکمرانی مطلوب به شمار می‌آید. حضرت امام(ره) از جمله شخصیت‌های ممتازی هستند که در زمان رژیم دست‌نشانده پهلوی در همان حال که در جایگاه رهبر اپوزیسیون و براندازان قرار گرفته‌اند تا آنجایی که ممکن است خود را پایبند به رعایت قانون می‌دانند. ایشان حتی در دوران تبعید نیز خود را به رعایت قانون کشورهای میزبان ملزم کرده‌اند. 🔸امام(ره) در مقام رهبر جامعه اسلامی، از آنجا که خود را به رعایت قانون ملزم می‌دانستند، در بسیاری از امور که مستقیم به ایشان مربوط نبود، به هیچ وجه دخالت نمی‌کردند. گاه بین مسئولی اختلافاتی پیش می‌آمد که حضرت امام(ره) از ورود به این مسائل در گام اول پرهیز می‌کردند و ترجیح می‌دادند مسائل از طریق گفت‌وگوی افراد حل و فصل شود. شهید بزرگوار محمدعلی رجایی نقل می‌کند: «در قضیه اختلاف بر سر تعیین بعضی از وزرا [که بین شهید رجایی نخست‌وزیر با بنی‌صدر رئیس‌جمهور وقت اختلاف بود] برادران‌مان آقایان موسوی‌اردبیلی و مهدوی‌کنی اطلاع دادند که خدمت امام رفته‌اند و درباره وزرایی که من انتخاب کردم، خدمت امام گفته‌اند. امام فرموده‌اند: من دخالت نمی‌کنم، بروید با هم بنشینید و به تفاهم برسید.» 🔹در اوایل سال 1367 که کار شورای بازنگری قانون اساسی آغاز شده بود، مرحوم آیت‌الله مشکینی که رئیس این شورا بودند، سؤالی از امام(ره) درباره متمم قانون اساسی پرسیدند. امام(ره) در جواب ایشان نوشتند: «پس از عرض سلام خواسته بودید نظرم را در مورد متمم قانون اساسی بیان کنم. هرگونه آقایان صلاح دانستند عمل کنند، من دخالتی نمی‌کنم.» 🔸امام(ره) حتی در حوزه‌های نظامی و امنیتی نیز مادامی که مسئولان کارها را به درستی تدبیر کرده و به اعلام نظر مستقیم و صریح ایشان نیازی نبود، در امور دخالت نکرده و تدبیر را به مسئولان امر می‌سپردند؛ ‏از جمله وقتی آقای هاشمی‌رفسنجانی بر اساس حکم امام(ره) جانشینی فرماندهی کل قوا را به عهده داشتند، بعضی از دانشجویان و طلاب از چگونگی رفتن‌شان به جبهه و جمع بین درس و جبهه و تعیین اولویت هر یک از امام سؤال می‌کردند، سؤال را که به عرض ایشان رساندم، فرمودند: «بگویید از آقای هاشمی سؤال کنند.» 🔹امام(ره) بر روی استقلال مسئولان و تقسیم کار قانونی تأکید داشتند، لذا خود نیز در امور ایشان دخالت نمی‌کردند و به مرزهای قانونی ترسیم شده پایبند بودند. میرحسین‌موسوی، نخست‌وزیر دوران دفاع مقدس تأکید دارد که امام(ره) از دخالت در وظایف دستگاه‌ها ابا داشته و همین روش موجب پختگی و رشد دستگاه‌ها و دولت شد. 🔸حضرت امام(ره) تلاش داشتند تا در مواقعی که قوانین کشور شامل حال ایشان می‌شد، پیشگام رعایت و عمل به قانون باشند. برای نمونه، مرحوم آیت‌الله موسوی‌اردبیلی نقل می‌کرد: «وقتی قرار شد طبق قانون اساسی مسئولان صورت دارایی خود را بدهند، اول کسی که صورت دارایی خود و متعلقان خود را داد، امام بود و تمام موجودیش را نوشت.» ✍🏻مهدی سعیدی #امام‌خمینی #چهارده‌خرداد

🔰اگر تخلفی‏‎ ‎‏از من هم سر زند، مهیای مؤاخذه‌ام 🔹اگر بخواهیم ویژگی عینی دیگری برای دیکتاتورها برشماریم، بدون شک «انتقادناپذیری» می‌تواند شاخص مناسبی باشد. معمولاً دیکتاتورها چندان تمایلی برای شنیدن سخن دیگران ندارند، به ویژه آنگاه که این سخن از جنس انتقاد باشد. بنابراین، دهان‌ها بسته و سرکوب می‌شوند! باور حضرت امام(ره) باور دیگری بود. ایشان اعتقاد داشتند: «نباید ماها گمان کنیم که هرچه می‌گوییم و می‌کنیم کسی را حق اشکال نیست. اشکال، بلکه تخطئه، یک هدیه الهی است برای رشد انسان‌ها.» 🔸در این میان، جملاتی تاریخی از حضرت امام(ره) ثبت شده است که حضرت امام(ره) با صراحت خود را نقدپذیر و پاسخگو در برابر ملت دانسته و جایگاه ممتاز حقیقی و حقوقی برای خود قائل نمی‌شوند. از جمله می‌توان به این تعبیر ماندگار در منشور روحانیت اشاره کرد که فرمودند: «‏خدا می‌داند که شخصاً برای خود ذره‌ای مصونیت و حق و امتیاز قائل نیستم. اگر تخلفی‏‎ ‎‏از من هم سر زند، مهیای مؤاخذه‌ام.»‎ 🔹«محسن رفیق‌دوست» در شرح این کلام امام(ره) به حادثه‌ای اشاره می‌کند: «اینکه امام می‌گویند آماده مؤاخذه‌ام، در عمل هم آن را نشان دادند؛ زمان جنگ یک نفر به دادگستری رفت و از امام شکایت کرد که طول کشیدن جنگ کار امام است و بچه‌ام شهید شده. موضوع را پیگیری کرد و پرونده تشکیل داد. امام به آقای موسوی‌اردبیلی، رئیس وقت قوه قضائیه، می‌فرمایند چون حضور من در دادگاه تبعاتی دارد و باعث اذیت مردم می‌شود، شما به نمایندگی از طرف من به دادگاه بروید و پاسخگو باشید. ایشان هم در دادگاه حاضر می‌شود و با دلیل و مدرک از امام دفاع می‌کند.» 🔸امام(ره) نه تنها خود با سعه‌صدر به استقبال انتقادات می‌رفت، بلکه دیگر مسئولان کشور را نیز به تحمل انتقادات توصیه می‌کرد. برای نمونه، در نامه‌ای خطاب به علی‌اکبر ولایتی، وزیر وقت امور خارجه، می‌نویسند: «شما و دوستان‌مان در وزارت امور خارجه باید تحمل انتقاد را، چه حق و چه ناحق، داشته باشیم.» 🔹تواضع و فروتنی امام(ره) هیچ‌گاه اجازه ندادند که در مسیر نهضت از خود سخنی به میان آورند و همواره خویشتن را یک خدمتگزار معرفی می‌کردند و می‌فرمودند: «اگر به من بگویند خدمتگزار، بهتر از این است که بگویند رهبر. رهبری مطرح نیست، خدمتگزاری مطرح است. اسلام، ما را موظف کرده که خدمت بکنیم. خدمتگزاری مطرح است.» 🔸در زندگی خصوصی امام(ره) نیز تواضع موج می‌زند. «حاج عیسی جعفری» خادم منزل امام(ره) که سال‌ها با ایشان محشور بوده است. در جواب این سؤال خبرنگار که «آیا موردی پیش آمد که امام خمینی(ره) با شما برخورد تند کند؟» می‌گوید: «امام هیچ‌گاه من را دعوا نکردند. امام می‌گفت خدایا من را با حاج عیسی محشور کن. چنین آدمی با تواضعی چطور ممکن بود من را دعوا کند! حتی امام چایی خودش را خودش درست می‌کرد؛ اما وقتی میهمان برای ایشان می‌آمد؛ من برای آنها چایی می‌بردم.» ✍🏻مهدی سعیدی #امام‌خمینی #چهارده‌خرداد