*باسمه تعالی* *از منشور حسینی تا منشور مهدوی* (شماره ۳۵) *دکتر رضا زمانی* *باقر العلوم رمز گشایی علوم ، بنیانگذار جهاد علمی و نهضت سیاسی شیعه* امام پنجم شیعیان، محمد بن علی بن حسین بن علی، ملقب به «باقر» و مکنی به ابوجعفر، متولد سال ۵۷ هجری قمری که عمر با عزتشان هم ۵۷ سال بوده است. والده مکرمشان ، فاطمه دختر امام مجتبی علیه السلام است. او از سلاله پدر و مادری هاشمی علوی و فاطمی به شمار می رود. *معروف ترین القاب حضرتشان؛ الباقر ، باقر العلم ، الباقری ، الامین ، الشاکر ، الشاکر لله ، الهادی و الشبیه می باشد*. مشهورترین لقب حضرت ، #باقر است که در تورات هم اشاره شده و رسول مهربانی ها، خاتم النبیین صلوات الله علیه، در#حدیث جابر به این ویژگی امام باقر اشاره می کنند . «بقر العلم بقرا » (علم را بسیار شکافت و آشکار ساخت.) او گنجینه علمی که در درون خود داشته و معدن علم الهی که در وجودشان بود را محقق کرده و در جامعه گسترش داد. شرائط زمانی و موقعیتی امام باقر، منحصر به فرد است.! ایشان معاصر ده نفر از حاکمان جور اموی _مروانی است و فضای مناسبی برای تبیین اندیشه های مختلف ایجاد می شود. امام با هوشمندی، از این فضایی که بالقوه می تواند تهدیدی برای انتشار افکار معیوب و مسموم نحله ها و فرق متعددی باشد، با رویکرد جهاد علمی، استراتژی حفظ موجودیت اقلیت شیعه و تقویت بنیان های فکری شیعه را پی ریزی می کند. از طرفی امام با رویکرد پدافندی مراقبند تا نظام فکری شیعه در نظام تفکری خلیفه گری نلغزد و از طرفی با رویکرد آفندی، با تشکیل مناظره های علمی، تلاش می کنند تا منطق و برتری مطلق مکتب شیعه ناب نبوی_علوی را نشان دهند! *عمده اقدامات باقر العلوم در قالب های پدافندی_ آفندی* ۱. آغاز تبیین و تدوین دیدگاه شیعه. با تشکیل حلقه درسی و تربیت نخبگان علمی در حوزه های فقهی _کلامی، تلاش کردند تا نهضت سیاسی اسلام علوی را از لحاظ علمی، غنی سازی کنند. با این اقدام بیش از ۴۰۰ نخبه را در ابعاد مختلف دینی پرورش دادند: آبان بن تقلب ، زرارة ، جابر جعفی ، محمد بن مسلم ، کمیت اسدی، ابوخالد کابلی و.....از جمله این بزرگان هستند. ۲. تاسیس قواعد اجتهاد. در برابر افزایش مشرب فقهی اهل سنت که تکیه بر قواعد قیاس، استحسان و...داشتند و اصولاً بی پایه بود، امام قواعد اصولی مثل استصحاب ، قاعده تجاوز و فراغ ، قاعده ضرر و....را بنیانگذاری کردند. ۳. بنیانگذاری نهضت علمی _فقهی. امام با این اقدام، سبب چیرگی فقه اهل بیتی بر فقه اهل سنت شدند. بالغ بر ۳۰ هزار حدیث را محمد بن مسلم و ۷۰ هزار حدیث را جابر جعفی از امام در مقابله با احادیث جعلی و اسرائیلیات نقل کرده اند. ۴.گسترش علم کلام و مناظرات علمی. مناظرات ایشان با اسقف مسیحیان، حسن بصر، هشام بن عبدالملک، محمد بن منکدر، نافع بن ازرق و...مبتنی بر رویکرد آفندی امام برای تقویت شیعه و غلبه گفتمانی شیعه بود . ۵. پایه گذاری نهضت سیاسی شیعه. امام در کنار جهاد علمی تلاش کردند تا واقعه کربلا را شناسنامه دار کنند. برای حفظ پیوند سیاسی شیعه با حماسه حسینی، #منشور زیارت عاشورا را انشا کردند که با صد لعن و سلام، مبتنی بر‌ دو اصل #تولی و #تبری است. امام خمینی(س) درباره حضرت امام باقر(علیه السلام) چنین فرموده اند: ما مفتخریم که "باقر العلوم" بالاترین شخصیت تاریخ است و کسی جز خدای تعالی و رسول الله - صلی الله علیه و آله- و ائمه معصومین- علیهم السلام- مقام او را درک نکرده و نتوانند درک کنند - ، از ما است. (صحیفه امام، ج ۲۱، ص ۳۹۷) .....امیدواریم رهرو واقعی حضرات معصومین علیهم السلام باشیم. *اللهم صل علی محمد و آل محمد* *اللهم عجل لولیک الفرج*🤲