✍ عرف بازدارندگی ندارد، نهی کافی نیست
#دانشطلب
🔸 مجلس عراق در ۲۰۱۶ تصویب کرد که وارادات، تولید و فروش مشروبات الکلی ممنوع باشد. پس از چند سال این قانون بالاخره از ابتدای اسفند ماه عملی شد و حکومت عراق یک گام مهم در مردمی شدن جلو آمد. این همان گامی است که مصدق برنداشت و باعث شد فدائیان اسلام و آیت‌الله کاشانی از او فاصله بگیرند.
🔹 عراق یکی از قوی‌ترین عرف‌های مذهبی را دارد و مثلا نمی‌توان با ایران و ترکیه مقایسه‌اش کرد. نه دیکتاتورهای ضدحجاب و دشمنِ هویت دینی داشته‌اند نه حکومت‌شان با پول نفت طبقه‌ای نوکیسه و غرب‌گرا بر ساختار حاکم کرده. نیازی به توصیف شهرهای مذهبی هم نداریم، با این حال به قوانین دینی نیاز پیدا کرده‌اند.
🔸 عرف به تنهایی کار نمی‌کند و هنجارهای اجتماعی به قانون هم نیاز دارند. عرف را بیشتر به عنوان منبعِ قانون باید در نظر بگیریم تا ضابطِ هنجارها. در دوره پهلوی به خوبی تجربه شد که عرف نمی‌تواند سیاست را مهار کند؛ نه در محیط شهری، نه در سواحل و تفریح‌گاه‌ها و - به خصوص - نه در محیط‌های هنری مثل سینما و تئاتر.
🔹 حتی نهی مردمی هم کافی نیست. سال ۱۳۸۰ آیت‌الله خامنه‌ای در همین باره تصریح می‌کنند: «با شیوع منكرات و با تظاهرِ به آن باید مقابله كرد. اسلام مرتكبِ منكر را نصیحت و هدایت می‌كند؛ اما حد هم برای او می‌گذارد. با صِرف زبان و توصیه نمی‌شود كاری كرد. قدرت نظام باید جلوِ سیرِ فحشا و فساد را بگیرد».
🔸 عده‌ای می‌گویند اگر امری مورد توافق اکثریت باشد و نسبت به آن احساسِ تهدید کنند خود مردم مانع شیوعش خواهند شد اما این ادعا ذهنی است چون اقلیت می‌توانند جریان بسازند و فضا را دست بگیرند. در بحرانِ کرونا معلوم شد حتی وقتی پای جان در میان است عرف کار نمی‌کند و جز با قانون نمی‌شود آلودگی را مهار کرد.
🔹 مثالِ دیگر عدالت است. عرف نتوانسته جلوی فقر مطلق و تبعیض‌های زننده را بگیرد، نهی‌های رسانهای هم نه چنان اثر داشته نه فساد را کم کرده. همانطور که نمی‌شود اقتصاد را آزاد کرد و حمایت‌ها را برداشت تا مردم خودشان با صدقه و خیریه یا با نقد و توصیه جامعه را عادلانه کنند در فرهنگ هم رهاسازی نتیجه عکس می‌دهد.
🔸 محل نزاع چگونگی اجرا است. وقتی قانونی بد اجرا شود در هجمه‌ها اینطور القا می‌کنند که اشکال از خود قانون است پس باید حذفش کنند. این همان تمثیلِ متناقض‌نما را به یاد می‌آورد که اگر سقف چکه کند باید سقف را برداریم! چاره اما در ترمیمی شدن رویکردها و متناسب کردنِ برخوردها است نه حذف مقررات به طور کلی.
🔹 حکومت دینی نمی‌تواند احکام اجتماعی را تعطیل کند و اگر عینکِ رسانهای و مجازی را کنار بگذاریم تصدیق خواهیم کرد که محدودیت در بدن‌نمایی و تظاهر به منکرات از حمایت مردمی برخوردار هست. شانه خالی کردنِ ساختار شاید برخی سکولارها را راضی کند اما قیمتش سرخوردگی اکثریت و - به خصوص - مدافعان است.
🆔 @meybode_ma
📝 رضاخان ضد ایرانی بود، نظام برعکس
#دانشطلب
🔸 کار رضاخان مثل این بود که قرمه‌سبزی را ممنوع کند و کار جمهوری اسلامی مثل اینکه علیه فست‌فود قانون بگذارد. یک عده می‌گویند اینها شبیه بوده‌اند چون هر دو از اجبار استفاده کردند! انگار در خلأ زندگی می‌کنیم و فرهنگِ ایرانی هیچ هویت و شخصیتی ندارد.
🔹 این وضعِ روشنفکرها و دانشگاهی‌ها در ایران است. حتی عوام نباید چنین اشتباهی بکنند و چنان قیاس خنده‌آوری ازشان سر بزند اما با کوهی از ادعای عقل و سال‌ها درگیری با علوم انسانی و فلسفه باز همین خبطِ کودکانه ازشان دیده می‌شود. ایران را تُهی فرض می‌کنند.
🔸 رضاخان خلاف جهتِ آب حرکت کرد و تنش و بحران ساخت اما جمهوری اسلامی سعی می‌کند آن حرکتِ معکوس را آرام کند و از شدتِ تنش‌ها بکاهد. یکی تهاجمی و غربی بود و دیگری تدافعی و ایرانی، یکی به زیان مردم است و دیگری در خدمت مردم. کجا شبیه‌ِ هم‌اند؟
🔹 رضاخان طبقه‌ای ساخت که قرمه‌سبزی را تحقیر می‌کنند و خودشان را با فست‌فود خفه کردند تا شبیه غربی‌ها شوند. دقیقا بعد از سفر ترکیه و دیدنِ زن‌های لخت و پتی احساس حقارت کرد و وحشی شد. قرمه‌سبزی را عامل عقب‌ماندگی دانست و فست‌فود را نشانه تجدد.
🔸 فست‌فود ضرر دارد، وظیفه حکومت است که تا می‌تواند از رونق بیاندازدش. مالیات ببندد، جریمه کند، هر کاری انجام بدهد تا مردم کمتر سراغش بروند. اگر بعضی‌ها غلط‌شان را نمایش دادند و به خصوص بچه‌ها در معرض تغییرِ فرهنگ قرار گرفتند باید برخورد هم بکند.
🔹 آزادی و عدم دخالت حرفِ پوچی است. در سیاست هر کاری بکنید یا نکنید در حال تجویزید. دخالت نکردن در جایی که یک ابرقدرت با شرکت‌های بزرگش می‌خواهد فرهنگ غذایی‌تان را تغییر بدهد تا کاملا به‌شان شبیه و وابسته شوید خودفریبیِ رقت‌انگیزی است.
🔸 ما نسبت به حجاب و کشف حجاب علی‌السویه نبوده و نیستیم. هویتی داریم که روشنفکرها آن را ندیده می‌گیرند و پشت به قدرتِ جهانی می‌خواهند با زور تغییرش بدهند. از قضا باسوادترهایشان مثل فروغی که محرک اصلی کشف حجاب بود توحش بیشتری دارند.
💥به میبدما بپیوندید:
🆔 @MEYBODE_MA