موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان
ویژه برنامه معرفی *خاکی آسمانی*
🔰نصرتالله محمودزاده: «خاکی آسمانی» با وفاداری به واقعیت، داستان یک آزادیخواه بزرگ است
مراسم معرفی کتاب "خاکی آسمانی" اثری از انتشارات پیام آزادگان به قلم نصرتالله محمودزاده، با حضور نویسنده، پژوهشگران، آزادگان و علاقهمندان به حوزه ادبیات پایداری، در فروشگاه کتاب ترنجستان بهشت برگزار شد. این برنامه که فضایی فرهنگی داشت، با حضور و سخنرانی محمدجواد کاموربخشایش و محمودزاده درباره کتاب، شخصیت سید علیاکبر ابوترابی و چالشهای نگارش این اثر همراه بود. "خاکی آسمانی"، روایتی مستند داستانی از زندگی سید آزادگان، از دوران کودکی تا شهادت ایشان، اثری بینظیر در ادبیات پایداری به شمار میآید.
🖇نویسنده باید آینده را ببیند و به نیازهای مخاطب توجه کند
محمودزاده در سخنرانی خود به نقش اساسی مخاطب در مسیر نویسندگی اشاره کرد و گفت: یک نویسنده باید بداند که مخاطبش چه میخواهد و چه مسیری را دنبال میکند. این شناخت باعث میشود که نویسنده متوقف نشود و انگیزه بیشتری برای ادامه کار خود داشته باشد. در این کتاب، مخاطبان من طیفهای مختلفی بودند؛ از روحانیون تا روشنفکران. دلیل آن این است که اردوگاههای اسرا همچون ایران کوچکی بودند که تمام اقشار جامعه را در خود جای داده بودند. بهعنوان مثال، ما در اردوگاهها حوزه علمیهای همچون حوزه علمیه موصل داشتیم، بهترین سازمانهای ورزشی را ایجاد کردیم و حتی در مذاکرات با صلیب سرخ، قویترین عملکردها را از خود نشان دادیم.
🔅"خاکی آسمانی"، کتابی که با امید زنده است
وی با اشاره به محتوای کتاب ادامه داد: این کتاب مملو از امید است، اما این امید در قالب مفاهیم انتزاعی ارائه نشده، بلکه در رفتارها و مصادیق عینی تبلور یافته است. تمامی بخشهای این اثر، نمونههای واقعی از صبر، پایداری و ایستادگی آزادگان را نشان میدهد."
🔅چالش در انتخاب نام کتاب
محمودزاده درباره نامگذاری کتاب گفت: هنگامی که تصمیم به انتخاب نام برای این کتاب گرفتیم، متوجه شدیم که نام پیشنهادی ما شباهت زیادی به عنوان یک کتاب معروف خارجی دارد. ابتدا تصمیم گرفتیم که نام دیگری انتخاب کنیم، اما بعد به این نتیجه رسیدیم که چرا باید عقبنشینی کنیم؟ ما باید این نام را با داستان و ژانر بومی خودمان ماندگار کنیم. نتیجه، نام 'خاکی آسمانی' شد که بهخوبی بیانگر محتوای کتاب است.
🔅شخصیت چندبعدی سید علیاکبر ابوترابی
نویسنده با اشاره به ابعاد شخصیتی شهید ابوترابی بیان کرد: ابوترابی شخصیتی پیچیده و چندوجهی داشت. او در برههای چنان چریکی عمل میکرد که حتی ساواک نمیتوانست او را شناسایی کند، و در برههای دیگر چنان خاکی و ساده بود که برخی آزادگان نمیتوانستند باور کنند این همان ابوترابی است که از او شنیده بودند. آزادگان، بهویژه آنهایی که او را از نزدیک میشناختند، او را مصداق بارز بزرگواری و ایثار میدانستند. من نیز هنگام نگارش این کتاب کاملاً تحت تأثیر شخصیت والای او بودم. اما دقت داشتم که آرمانها و باورهای شخصیام در روایت داستان دخالت نکند.
🔅دقت در روایت و وفاداری به واقعیت
محمودزاده درباره فرآیند نگارش کتاب گفت: راستیآزمایی این کتاب دو سال به طول انجامید تا اطمینان حاصل کنیم که تمامی اطلاعات دقیق و مستند هستند. ما تلاش کردیم این کتاب به یک رمان تبدیل نشود. رمانها معمولاً تحت تأثیر زمانه و تخیل نویسنده هستند، اما این کتاب کاملاً بر پایه واقعیت استوار است. در مستندسازی، نویسنده باید تنها آنچه را که مطمئن است بنویسد و امانتدار باشد."
وی افزود: این کتاب شامل ۱۹ فصل است. دو فصل مربوط به دوران قبل از اسارت، یک فصل درباره دوره پس از آزادی و ۱۶ فصل به دوران اسارت اختصاص دارد. در کتاب 'خاکی آسمانی'، تلاش کردهایم که با حفظ امانتداری، تمامی زوایای شخصیتی سید ابوترابی را به تصویر بکشیم.
🔅چالشهای مستندنویسی و اهمیت روایتگری صحیح
محمودزاده درباره سختیهای مستندسازی بیان کرد: پشت پرده یک کتاب واقعی، رازهایی نهفته است که هیچکس نباید بداند. در رمانها، نویسنده میتواند با شخصیتهایش هر کاری که میخواهد انجام دهد، اما در مستندسازی، نویسنده باید با دقت و صداقت تمام روایت کند. امانتداری، رازدار بودن و پذیرش انتقادات دیگران، بخشی از مسئولیتهای سنگین نویسنده در این حوزه است.
🔅سید ابوترابی؛ نماد آزادی حتی در اسارت
وی با اشاره به تأثیر شخصیت سید ابوترابی در اردوگاهها گفت: در حالی که برخی از اسرا به دنبال فرار بودند، سید ابوترابی مفهوم آزادی را به اردوگاهها برد. او با رفتار و نگرش خود، حتی صلیب سرخ را تحت تأثیر قرار داد. زمانی که از او پرسیدند در اسارت چه دیدی، پاسخ داد: 'من اسیر نبودم.' این نگرش او بود که توانست در سختترین شرایط، امید و انگیزه را در دل آزادگان زنده نگه دارد.
🆔@mfpa_ir
موسسه فرهنگی هنری پیام آزادگان
🔰کامور بخشایش: زندگینامه داستانی، ژانری ناشناخته که «خاکی آسمانی» احیا میکند
کتاب "خاکی آسمانی"، اثری مستند-داستانی از زندگی شهید سید علیاکبر ابوترابی، ملقب به «سید آزادگان»، توسط انتشارات پیام آزادگان منتشر شد. این کتاب در مراسمی ویژه به میزبانی فروشگاه کتاب ترنجستان بهشت و با حضور محمدجواد کامور بخشایش و نصرتالله محمودزاده، نویسندگان برجسته حوزه دفاع مقدس، معرفی گردید. جمعی از آزادگان دوران دفاع مقدس و علاقهمندان به ادبیات پایداری نیز در این رویداد شرکت داشتند.
این کتاب زندگی سید علیاکبر ابوترابی را از دوران کودکی و نوجوانی تا زمان شهادت او روایت میکند. اثری که با نگاه ژرف و قلم توانمند نویسنده، بخشهای مختلف زندگی این شهید بزرگوار را به تصویر میکشد و ژانری کمتر شناختهشده، یعنی زندگینامه داستانی را معرفی میکند.
محمدجواد کامور بخشایش، نویسنده و پژوهشگر ادبیات پایداری، در این مراسم با اشاره به اهمیت کتاب "خاکی آسمانی" اظهار داشت: این اثر نمونهای درخشان از آثار جدید در حوزه ادبیات پایداری است که توانسته به خوبی جایگاه خود را در این حوزه پیدا کند. ادبیات بهعنوان یک نهاد اجتماعی، نقشی بیبدیل در تعامل با پدیدههای اجتماعی و تاریخی ایفا میکند. آنچه ادبیات را از تاریخ متمایز میکند، تأثیرگذاری آن بر فرد و جامعه است. تاریخ، روایت گذشته است؛ اما ادبیات این روایت را زنده و پویا میکند و بر قلب و ذهن مخاطب اثر میگذارد.
وی در ادامه به اهمیت تجربهنگاری اشاره کرد و گفت: در جهان، تجربهنگاری یک رسم مرسوم است. بهعنوان مثال، در ژاپن، هر معلمی که سی سال تدریس میکند، تجربیات خود را یادداشت و برای استفاده نسلهای بعدی ثبت میکند. این فرهنگ باید در ایران نیز تقویت شود، بهویژه در حوزه ادبیات مقاومت.
🔸اهمیت ادبیات پایداری
کامور بخشایش درباره جایگاه ادبیات مقاومت افزود: ادبیات مقاومت، بخشی از ادبیات معاصر است که در عین استفاده از زبان و نثر رایج، مفاهیمی متفاوت و عمیقتر، نظیر پایداری در برابر هجوم بیگانگان یا دشواریهای اسارت را منتقل میکند. نمونههایی از این نوع ادبیات، همچون ادبیات اردوگاهی، در جهان نیز وجود دارند.
وی همچنین به ژانر زندگینامه داستانی اشاره کرد و گفت: ژانر زندگینامه داستانی در دوران جنگ در ایران شکل گرفت و همچنان در حال غنیشدن است. اما متأسفانه، این ژانر هنوز بهدرستی در جامعه ما شناخته نشده و در جایزههای ادبی، همچون جایزه جلال، نیز جایگاهی ندارد.
🔸نقش روایتگری صحیح
کامور بخشایش به اهمیت روایتگری در ادبیات پایداری پرداخت و افزود: ما در دنیایی زندگی میکنیم که روایتها نقش محوری دارند. اگر آزادگان خودشان روایت نکنند، دیگران روایت خواهند کرد و ممکن است تصویری تحریفشده از آنان ارائه دهند. روایت صحیح، ابزاری است برای شناخت بهتر گذشته و تأثیرگذاری بر آینده. متأسفانه ضعف ما در روایتگری و ترجمه آثار باعث شده است که جهان از حقیقت دفاع مقدس ایران بیخبر بماند. حتی در برخی محافل بینالمللی، دفاع مقدس را بهاشتباه تجاوز ایران به خاک عراق تعبیر میکنند، که این ناشی از کمکاری ما ترجمه و معرفی به جهان است.
وی با اشاره به تلاشهای جهانی در حمایت از روایتهای خاص گفت: برای مثال، رژیم صهیونیستی با سرمایهگذاریهای کلان، تلاش میکند روایت هولوکاست را در جهان ترویج کند و هر اثری که حتی بهطور ضمنی به این موضوع اشاره کند، مورد حمایت قرار میگیرد. ما نیز باید ارزشهای خود را بهدرستی روایت کنیم، چراکه اگر این کار را انجام ندهیم، دیگران آن را بهدلخواه خود خواهند نوشت.
🔸تحلیل کتاب خاکی آسمانی
کامور بخشایش در ادامه به تحلیل کتاب پرداخت و اظهار داشت: آنچه کتاب "خاکی آسمانی" را متمایز میکند، رویکرد متفاوت نویسنده، نصرتالله محمودزاده، است. وی برخلاف بسیاری از نویسندگان که صرفاً به گزارشنویسی میپردازند، توانسته است به عمق ذهن و شخصیت شهید ابوترابی نفوذ کند و اثری تأثیرگذار خلق کند. این کتاب از مرگ آغاز میشود و با زندگی (شهادت) پایان مییابد؛ ساختاری که مخاطب را درگیر چالشهای درونی شخصیت میکند.
وی افزود: در این کتاب، برخلاف آثار صرفاً گزارشی که تنها به ثبت وقایع و شخصیتپردازی میپردازند، صحنهپردازیهای دقیق و هنرمندانهای وجود دارد. این اثر نشان میدهد که در زندگینامه داستانی، با وجود عدم تخیل، میتوان اثری عمیق و ماندگار خلق کرد.
نقد وضعیت ادبیات پایداری
کامور بخشایش به مشکلات ادبیات پایداری نیز اشاره کرد و گفت: ادبیات ما همچنان از فقدان سیاستگذاری مناسب و نگاه وظیفهگرایانه رنج میبرد. سفارشینویسی و کمبود ابزارهای مناسب برای معرفی آثار نیز از چالشهای جدی این حوزه است. بااینحال، کتاب "خاکی آسمانی" توانسته است این محدودیتها را پشت سر بگذارد و اثری متمایز ارائه دهد.
🆔@mfpa_ir
📸 روایت تصویری از ویژه برنامه معرفی کتاب خاکی آسمانی در فروشگاه ترنجستان بهشت
🆔@mfpa_ir