"بنفشه‌ی طبری"
همانگونه که پیش از این در یادداشتی نوشته شد؛ در شعر کهن، صفت "طبری" بیش از هم در وصف و ستایش "بنفشه" کاربرد داشته است.
تلقی همنسلان ما از گل بنفشه، عمدتا گونه‌های وارداتی چندرنگ و جعبه‌ای، در روزگار ماست؛ هیاتی که در گل‌کاری‌های شهری یا جعبه‌های کنار خیابان، بارها دیده‌ایم و به تصویر آن نیز در شعر معاصر نگریسته‌ایم چون شعر "کوچ بنفشه" از شفیعی کدکنی:
در روزهای آخر اسفند/ کوچ بنفشه‌های مهاجر زیباست/ در نیمروز آخر اسفند/ وقتی بنفشه‌ها را/ در جعبه‌های کوچک چوبی/ می‌آورند/ جوی هزار زمزمه در من/ می‌جوشد...
اما بنفشه‌ی شعر کهن از منظر شکل هندسی و اندازه و رنگ تاحدودی متفاوت با این تلقی است:
همه را دسته کن و بسته کن و پیش من آر
چون به هم کردی بسیار بنفشه‌ی طبری
(دیوان منوچهری)
در نمونه‌ها، رنگ آن تیره و کبود وصف شده است:
هوا و خاک ز گرد و ز خون به گونه و رنگ
بنفشه‌ی طبری گشت و لاله‌ی نعمان
(دیوان مسعود سعد)
چنانکه در اشعار دیده می‌شود؛ دسته‌دسته بودن و در کنار هم رُستن از دیگر ویژگی‌های این گیاه عطرآگین است:
صورتی همچو سرو غاتفری
نظم او چون بنفشه‌ی طبری
(حدیقه‌ی سنایی)
شاید به همین علت است که زلف و خط معشوق به بنفشه همانند شده است:
سمن شکفته ز نرگس چو زهره و پروین
فتاده بر گل سوری بنفشه‌ی طبری
(دیوان قطران)
آن خط نو دمیده نگر بر دو عارضش
همچون بنفشه‌ی طبری بر گل طری
(دیوان معزی)
همچنان زلف و دسته‌ی بنفشه، هردو درهم تنیده و شکسته‌اند:
بنفشه‌ی طبری را نگر به طرف چمن
چو پشت عاشق و زلف شکسته جانان
(دیوان ادیب صابر)
#مازندران
#شعر_فارسی
#سبک_خراسانی
@mmparvizan
اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
با همراهی علمی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز و مرکز حافظ‌شناسی برگزار می‌کنند:
سلسله‌نشست‌های هفته‌ی فرهنگی و هنری حافظ
نشست دوم:
چندصدایی در دیوان حافظ
سخنران:
دکتر معین کاظمی‌فر
زمان: یک‌شنبه شانزدهم مهرماه، ساعت ۱۶ و ۳۰ آرامگاه حافظ
#هفته_حافظ
#شعر_فارسی
https://eitaa.com/mmparvizan
اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
با همراهی علمی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز و مرکز حافظ‌شناسی برگزار می‌کنند:
سلسله‌نشست‌های هفته‌ی فرهنگی و هنری حافظ
نشست سوم:
حافظ و حافظ‌شکنی
سخنران:
دکتر سعید حسام‌پور
زمان: دوشنبه هفدهم مهرماه، ساعت ۱۶ و ۳۰ آرامگاه حافظ
#هفته_حافظ
#شعر_فارسی
https://eitaa.com/mmparvizan
"به بهانه‌ی مهرگان"
یکی از موضوع‌های پرتکرار در قصاید فارسی سده‌های نخستین، توصیف جشن‌های ایرانی و آیین‌های مربوط به آن و تبریک به مخاطبان، به‌خصوص ممدوحان است.
در شعر فارسی، از مناسبت‌های ایرانی، پس از نوروز بیش از همه به مهرگان و جشن آن توجه شده است.
اشاره به این آیین را در نخستین سروده‌های فارسی هم می‌توان دید؛ چنانکه رودکی گفته است:
ملکا جشن مهرگان آمد
جشن شاهان و خسروان آمد
(دیوان رودکی)
در شاهنامه نیز، به مهرگان و آیین‌های آن توجه شده است؛ اما به نظر می‌رسد در تاریخ شعر فارسی، بیش از همه در دیوان شاعران عصر غزنوی به‌خصوص در دوران محمود، به مهرگان توجه شده باشد. به همین دلیل در دیوان اغلب شاعران متصل به دربار غزنوی نشانه‌های این جشن را می‌بینیم از عنصری که چند قصیده با این موضوع سروده تا فرخی که بیش از دیگر شاعران صاحب دیوان به این آیین توجه کرده تا آنجا که حدود ۳۰ قصیده در ستایش جشن‌های ایرانی (جز نوروز) به‌ویژه مهرگان سروده است:
به فرخی و به شادی و شادی ایران‌شاه
به مهرگانی بنشست بامداد پگاه
(دیوان فرخی)
هرچه از دوران شعر خراسانی به عصر شاعران سلجوقی و پس از آن شعر عراقی نزدیک می‌شویم؛ از اهمیت مهرگان در شعر فارسی کاسته می‌شود؛ البته در سده‌ی پنجم قطران و مسعود سعد و معزی نیز، در دیوانشان به مهرگان توجهی بارز کرده‌اند. (بنگرید به مقاله‌ی پیوست)
در شعر فارسی سده‌ی هفتم به بعد از حضور مفهومی و مضمونی این آیین در شعر به دلایل مختلف اجتماعی و فکری و ادبی کاسته شده؛ به‌طوری که غالب شاعران وقتی از "مهرگان" سخن می گویند، مرادشان فصل خزان و فرارسیدن پاییز یا مطلق ماه مهر بوده است؛ مفهومی که در شعر دوران صفوی و قاجار نیز دیده می‌شود.
#مهرگان
#قصیده_سرایی
#شعر_فارسی
https://eitaa.com/mmparvizan
اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
با همراهی علمی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شیراز و مرکز حافظ‌شناسی برگزار می‌کنند:
سلسله‌نشست‌های هفته‌ی فرهنگی و هنری حافظ
نشست چهارم:
اقبال و القاب حافظ
سخنران:
دکتر محمد مرادی
زمان: سه‌شنبه هجدهم مهرماه، ساعت ۱۶ و ۳۰ آرامگاه حافظ
#هفته_حافظ
#شعر_فارسی
https://eitaa.com/mmparvizan