✅ روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «#یکشنبه‌ها_با_نهج‌البلاغه» ✍️ مناسبت روز: امروز #یکشنبه است و طبق روایات این روز، متعلق به امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا (س) می‌باشد؛ لذا طبق روال هفته‌های قبل، امروز نیز مبحثی را تحت عنوان «یکشنبه‌ها با نهج‌البلاغه» تقدیم حضور شما می‌نمائیم و امیدواریم با همت شما عزیزان و بیان این مبحث بعد از اقامه نماز مغرب و عشاء، همه‌ی مؤمنین در کل مساجد کشور حداقل در هر یکشنبه، دقایقی در محضر مولای متقیان قرار گیرند. 📗 عنوان: حکمت ٢٠٨ 🧿 «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ، وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ، وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ، وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ، وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ، وَ مَنْ فَهِمَ عَلِمَ» امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «هر کس به حساب خود برسد، سود می‌برد؛ و آن کس که غافل بماند، زیان می‌بیند؛ و کسی که از خدا پروا کند، ایمن می‌گردد؛ و کسی که عبرت گیرد، بینا می‌شود؛ و آن کس که بینا گردد، حقایق را می‌فهمد؛ و آن کس که (حقایق را) بفهمد، دانا می‌شود» در این کلام حکیمانه امیر بیان، شش جمله وجود دارد که سه جمله از آن مستقل از یکدیگر و سه جمله دیگر مرتبط با جملات دیگر هستند و البته هر کدام به نکته‌ مهمی اشاره می‌کنند که در سخن امروز به جملات اول و دوم می‌پردازیم: ✍️ «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِح، وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ»؛ امیر بیان، در جمله اول و دوم اشاره به موضوع «حسابرسی» می‌نمایند؛ مسئله‌ای که در زندگی مادی مردم نیز وسیله‌ای برای رسیدن به سود و پرهیز از زیان‌ می‌باشد و آدمی از قدیم الایام، وسایل مختلفی را برای ثبت و ضبط آن فراهم نموده‌ است تا با بررسی مداوم حساب‌ها، هرگاه احساس زیان نماید بلافاصله به سراغ نقطه‌ آسیب‌پذیر رفته و آن را اصلاح کرده و زیان را تبدیل به سود نماید! بر همین اساس اسلام در امور معنوی نیز به محاسبه دقیق حساب خویش دستور داده تا انسان مراقب اعمال خویش باشد و حسابرسی مداوم و دقیق انجام دهد تا همواره از ضرر جلوگیری کرده و سود معنوی ببرد و مسلماً کسی که از آن غافل گردد، دچار خسران و زیان در دنیا و آخرت می شود؛ چنانچه رسول خدا (ص) می‌فرمایند: «لا يَكونُ العَبدُ مؤمنا حتّى يُحاسِبَ نفسَهُ أشَدَّ مِن مُحاسَبَةِ الشَّريكِ شَريكَهُ و السَّيّدِ عَبْدَهُ»: «بنده، مؤمن نباشد مگر آنگاه كه سخت‌تر از حسابرسى شريك از شريكش و خواجه از غلامش، از نفْس خود حساب بكشد» (بحارالأنوار، ٧٠/٧٢/٢٢) لذا انسان عاقل و آینده‌نگر در مسائل معنوی و امور اخروی، حسابگری شدیدتر و دقیق‌تر می‌نماید، چراکه می‌داند که خداوند حسابگرانی ویژه برای حساب دقیق اعمال هر فرد قرار داده، چنانچه در آیات ١٠ الی ١٢ سوره انفطار می‌فرماید: «وَ إِنَّ عَلَيْكُمْ لَحٰافِظِينَ كِرٰاماً كٰاتِبِينَ يَعْلَمُونَ مٰا تَفْعَلُونَ‌»: «و به یقین نگاهبانانی بر شما گمارده شده که نویسندگانی والا‌مقام هستند و می‌دانند شما چه می کنید» و در ٢٩ سوره جاثیه نیز می‌فرماید: «هٰذا كِتابُنا يَنطِقُ عَلَيكُم بِالحَقِّ ۚ إِنّا كُنّا نَستَنسِخُ ما كُنتُم تَعمَلونَ»: «این نامه اعمال شماست که ما نوشته‌ایم و به حق بر ضدّ شما سخن می‌گوید؛ و بدانید قطعاً آنچه را شما انجام می‌دادید، ما می‌نوشتیم» ✍️ علاوه بر آیات قرآن کریم، در روایات اسلامی نیز بر حسابرسی دقیق و مداوم و همه روزه تأکید شده و به آدمی توصیه گردیده که همانگونه که طبق معمول در پایان هر روز کاری، بازرگانان و تجار و کسبه، حساب روز خود را محاسبه و در دفاتر مربوطه ثبت می‌نمایند، انسان در امور معنوی نیز می‌بایست هر شب به اعمالی که در روز انجام داده است، نگاهی حسابگرانه افکنده و اگر خطایی کرده، توبه نموده و اگر کار خوبی انجام داده، شکر الهی به جا آورده و تصمیم بر تکرار آن بگیرد؛ چنانچه امام کاظم (ع) می‌فرمایند: «لَيس مِنّا مَن لَم يُحاسِبْ نَفْسَهُ في كُلِّ يَومٍ ، فإنْ عَمِلَ خَيرا اسْتَزادَ اللّه َ مِنهُ وحَمِدَ اللّه َ علَيهِ ، وإنْ عَمِلَ شَيئا شَرّا اسْتَغْفَرَ اللّه َ وتابَ إلَيهِ»: «از ما نيست كسى كه هر روز به حساب خود رسيدگى نكند و ببيند كه اگر كار نيكى انجام داده است از خداوند توفيق انجام بيشتر آن را بخواهد و خدا را بر آن سپاس گويد و اگر كار بدى انجام داده است از خدا آمرزش بخواهد و توبه كند» (الاختصاص، ص٢۶) در پایان این بخش از حکمت ٢٠٨ #نهج‌البلاغه باید بدانیم که علماء و ارباب سیر و سلوک نیز برای پیمودن مسیر قرب الهی از نخستین توصیه‌هایی که به رهروان سیر الی الله می‌کنند، مراقبه و محاسبه اعمال است؛ چرا که بدون آن، پیمودن این راه خطیر امکان‌پذیر نمی‌باشد. ✅با ما همراه شوید. 🔗ایتا: نگهبان https://eitaa.com/mnegahban

✅ روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «#یکشنبه‌ها_با_نهج‌البلاغه» 📗 عنوان مبحث: ادامه حکمت ٢٠٨ 🧿 «مَنْ حَاسَبَ نَفْسَهُ رَبِحَ، وَ مَنْ غَفَلَ عَنْهَا خَسِرَ، وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ، وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ، وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ، وَ مَنْ فَهِمَ عَلِمَ» امیرالمؤمنین (ع) فرمودند: «هر کس به حساب خود برسد، سود می‌برد؛ و آن کس که غافل بماند، زیان می‌بیند؛ و کسی که از خدا پروا کند، ایمن می‌گردد؛ و کسی که عبرت گیرد، بینا می‌شود؛ و آن کس که بینا گردد، حقایق را می‌فهمد؛ و آن کس که (حقایق را) بفهمد، دانا می‌شود» در یکشنبه گذشته به جملات اول و دوم این سخن حکیمانه پرداختیم و از ضرورت «حسابرسی» در زندگی مادی و معنوی از نگاه آیات و روایات سخن گفتیم و عرض کردیم که غفلت از آن قطعاً باعث ضرر و زیان انسان می‌شود و در پایان سخن نیز به حدیث امام کاظم (ع) اشاره نمودیم که فرمودند: «از ما نيست كسى كه هر روز به حساب خود رسيدگى نكند و ببيند كه اگر كار نيكى انجام داده است از خداوند توفيق انجام بيشتر آن را بخواهد و خدا را بر آن سپاس گويد و اگر كار بدى انجام داده است از خدا آمرزش بخواهد و توبه كند». (الاختصاص، ص٢۶) ✍️ انشاالله در روزبرگ امروز نیز به ادامه این گفتار حکیمانه می‌پردازیم که حضرت امیر (ع) در بخش سوم سخن خود فرمودند: «وَ مَنْ خَافَ أَمِنَ» یعنی اگر کسی خواهان امنیت و آرامش است و می‌خواهد تراز حسابش همیشه مثبت باشد، باید خائف باشد! چرا که خوف، سپری در برابر حوادث خطرناک است و اصلاً راز این که خداوند خوف را در وجود آدمی قرار داده، این است که اگر انسان از حوادث و موجودات خطرناک نترسد، خیلی زود خود را گرفتار انواع مسائل مرگبار خواهد نمود!‌ هرچند که مسلماً خوفی مفید است که در حد اعتدال باشد، چراکه افراط در خوف، آدمی را از تلاش و کوشش باز داشته و به محرومیت و ایستایی منجر می‌شود. البته امیر بیان در این بخش از حکمت ٢٠٨ نهج‌البلاغه، اشاره به خوف از خدا یعنی خوف از عدالت و مجازات‌های عادلانه حضرت حق دارند و مسلماً کسانی که دارای چنین خوفی باشند از عذاب الهی در دنیا و آخرت در امان خواهند بود ولی آنهایی که تنها رحمت الهی را قبول دارند و اثری از خوف در وجود آنها وجود ندارد، خود را آلوده به انواع گناهان نموده و گرفتار مجازات الهی در این سرا و آن سرا می‌شوند! اینگونه افراد با عنوان فریبنده «اسلام رحمانی» و حرفهای زیبایی همچون: «دیگران را قضاوت نکنید! خدا می‌بخشد! خدا، رحمان و رحیم است!» همان عقاید فرقه ضاله «مرجئه» در زمان ائمه هدی را مطرح می‌کنند که بارها توسط حضرات معصومین (ع) لعن شده‌اند! به همین دلیل در تعلیمات دینی ما کراراً آمده است که انسان با ایمان باید با دو بال «خوف» و «رجا» پرواز می‌کند؛ چنانچه امام صادق (ع) فرمودند: در وصایای لقمان حکیم مسائل شگفت‌آوری آمده و از همه شگفت‌آورتر این که به فرزندش گفت: «آنگونه از خداوند عزوجل ترسان باش که اگر تمام اعمال نیک جن و انس را به جا آوری احتمال ده که تو را به سبب بعضی از اعمالت عذاب می‌کند و آنچنان به خداوند امیدوار باش که اگر گناه انس و جن را انجام داده باشی ممکن است مشمول رحمت او واقع شوی». سپس حضرت افزودند: پدرم چنین میَ‌فرمود: «در قلب هر فرد با ایمانی دو نور هست، نور خوف و نور رجا؛ اگر این را وزن کنند چیزی اضافه بر آن نیست و اگر آن را وزن کنند چیزی اضافه بر این نخواهد بود». (الکافی، ج۲، ص۷۱) در روایت دیگری نیز از حضرت صادق (ع) آمده که راوی عرض می‌کند: جمعی از دوستان شما هستند که خود را آلوده گناهان می‌کنند و می‌گویند: امید به رحمت خدا و محبت اهل بیت داریم! امام در جواب فرمودند: «آنها دروغ می‌گویند و از دوستان ما نیستند! آنها کسانی هستند که در چنگال آرزوها گرفتار شده‌اند، زیرا کسی که امید به چیزی داشته باشد برای آن عمل می‌کند و کسی که از چیزی بترسد از آن می‌گریزد». (الکافی، ج۲، ش ۱۵۵) ✍️ در ادامه حکمت ٢٠٨ نهج‌البلاغه، حضرت امیر (ع) سه جمله دیگر فرمودند: «وَ مَنِ اعْتَبَرَ أَبْصَرَ، وَ مَنْ أَبْصَرَ فَهِمَ، وَ مَنْ فَهِمَ عَلِمَ»: «و کسی که عبرت گیرد، بینا می‌شود؛ و آن کس که بینا گردد، حقایق را می‌فهمد؛ و آن کس که (حقایق را) بفهمد، دانا می‌شود»؛ یعنی اگر انسان با چشم عبرت به اطراف خود بنگرد با حقایق این عالم آشنا می‌شود و سپس به تحلیل آن حقایق پرداخته و اسباب و نتایج آن را درک می‌کند و کسی که به اسباب و نتایج آن حقایق آشنا گردد عالِم شده و راه را به سوی سرمنزل مقصد پیدا می‌کند! در واقع در این بخش از کلام حضرت امیر (ع) پیوندی ناگسستنی میان سه جمله می‌باشد و بر این اساس چشم عبرت داشتن، باعث تحلیل درست حوادث شده و تحلیل درست باعث آگاه شدن و مایه علم و بصیرت می‌شود. ✅با ما همراه شوید.

✅ روزبرگ_شیعه بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ السَّلاَمُ عَلَى مَهْدیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم موضوع: «#یکشنبه‌ها_با_نهج‌البلاغه» 📗 عنوان: «حکمت ٣»: «نکوهش بخل و ترس» 🧿 «الْبُخْلُ عَارٌ، وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ...» «بخل، ننگ است؛ و ترس، مایه نقصان است...» ✍️ امیرالمؤمنین (ع) در این حکمت والا به چند نقطه ضعف اخلاقی و اجتماعی انسان اشاره کرده و آثار سوء هر یک را بر می‌شمرند تا در نتیجه همگان از آنها فاصله بگیرند. ✅ نخست می‌فرمایند: «الْبُخْلُ عَارٌ»: «بخل ننگ است» نقطه مقابل بخل، سخاوت و کرم است که گاه سبب می‌شود انسان حتی وسائل مورد نیاز خود را به دیگران ببخشد و خود به کمترین مواهب حیات قناعت کند! مسلماً عار بودن بخل و افتخار بودن کرم و سخاوت بر کسی پوشیده نیست؛ زیرا: 🔹اولاً بخل سبب نفرت مردم می‌شود و افراد نزدیک و دور از بخیل فاصله می‌گیرند؛ 🔹ثانیاً بخل، سبب سنگدلی و قساوت می‌شود زیرا بخیل، ناله مستمندان را می‌شنود و چهره رقت‌بار آنها را می‌بیند و در عین حال به آنها کمکی نمیکند که قطعاً این خصوصیت مایه قساوت می‌گردد. 🔹ثالثاً بخل سبب می‌شود که بسیاری از منابع اقتصادی از گردش تجاری سالم خارج شود و به صورت کنز و اندوخته درآید در حالی که گروه‌هایی در جامعه به آنها نیاز دارند. 🔹رابعاً افراد بخیل، گاه به زن و فرزند خود نیز چنان تنگ و سخت می‌گیرند که عزیزان آنها مرگشان را آرزو می‌کنند و این عار و ننگ افزون است. 🔹خامساً افراد بخیل به سبب دلبستگی فوق‌العاده و غیر منطقی به مال و ثروتشان از نظر تفکر اجتماعی بسیار ضعیف و ناتوان می‌شوند که این هم رذیله دیگری است! ✍️ لذا امیر بیان در عهدنامه معروف مالک اشتر (نامه ۵٣ نهج‌البلاغه) به او توصیه می‌کنند که هرگز بخیل را در مشورت خود دخالت ندهد که او را به ترک بخشش دعوت کرده و از تهی دستی و فقر می‌ترساند: «وَلاَ تُدْخِلَنَّ فِي مَشُورَتِكَ بَخِيلاً يَعْدِلُ بِكَ عَنِ الْفَضْلِ وَيَعِدُكَ الْفَقْرَ». همچنین حضرت در «حکمت ۳۷۸» درباره بخل می‌فرمایند: «الْبُخْلُ جَامِعٌ لِمَسَاوِي آلْعُيُوبِ، وَ هُوَ زِمَامٌ يُقَادُ بِهِ إِلَى کُلِّ سُوءٍ»: بخل، جامع تمام عيوب است و وسيله‌اى است که انسان را به هر بدى و زشتی مى‌کشاند». حضرت رضا (ع) هم درباره بخل می‌فرمایند: «البُخلُ يُمَزِّقُ العِرْضَ»: «بخل، آبروی انسان را بر باد می‌دهد». بر همین اساس در کلام بزرگان ما آمده: «أَبْخَلُ النَّاسِ بِمَالِهِ أَجْوَدُهُمْ بِعِرْضِهِ»: «بخیل‌ترین مردم در مورد مال خود، سخاوتمندترین آنها در مورد آبروی خویش هستند». ✅ در ادامه‌ی «حکمت ٣» نهج‌البلاغه، حضرت امیر (ع) به رذیله اخلاقی دیگری به نام «ترس» اشاره کرده و می‌فرمایند: «وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ»: «ترس مایه نقصان می‌شود». بدیهی است افراد ترسو هرگز نمی‌توانند از قابلیت‌ها، شایستگی‌ها و استعدادهای خود استفاده کنند و نتیجه آن، عقب ماندگی در زندگی است؛ به علاوه هنگامی که دین و جان و ناموس و کشور آنها به خطر بیفتد از جهاد ابا دارند و به جای این که در صف مجاهدان باشند، در صف قاعدان و بیماران و از کار افتادگان و کودکان قرار می‌گیرند؛ لذا هرگز هیچ آدم ترسویی به مقامی نرسیده؛ و کشف مهمی نکرده؛ و پیروزی چشمگیری به دست نیاورده و هرگز به قله‌های کمال نرسیده است! چنانچه امام باقر (ع) می‌فرمایند: «لا يُؤمِنُ رَجُلٌ فيهِ الشُّحُّ وَالحَسَدُ وَالجُبنُ، ولا يَكونُ المُؤمِنُ جَبانا ولا حَريصا ولا شَحيحا»: «هیچ یک از کسانی که دارای بخل و حسد و ترس باشند به حقیقت ایمان نمی‌رسند؛ (لذا) مؤمن (هرگز) ترسو و بخیل و حریص نیست». بر این اساس حضرت امیر (ع) در این زمینه نیز به مالک اشتر توصیه نمودند که هرگز افراد ترسو را در حوزه مشاوران خود راه مده»: «لَاتُدْخِلَنَّ فِي مَشُورَتِكَ بَخِيلًا... وَ لَا جَبَاناً» و سپس سرچشمه جبن و ترس را سوء ظن به ذات پاک پروردگار دانستند چراکه خداوند به افراد با ایمان وعده داده که من شما را تنها نمی‌گذارم، پس به جنگ مشکلات بروید و از من یاری بطلبید. ‌ ✅با ما همراه شوید. 🔗ایتا: نگهبان https://eitaa.com/mnegahban