بنابراين مهماني دادن با نيت‌هايي غيرالهي مانند كسب شهرت، فخرفروشي به ديگران و... آثار و بركات مهماني با قصد قربت را نخواهد داشت.
تشويق به پذيرفتن دعوت مؤمن
ترغيب و تشويق به مهماني دادن و مهمان كردن ديگران، با هدف ايجاد برادري و دوستي ميان امت اسلامي تنها با ترغيب و تشويق دعوت‌شدگان به پذيرش دعوت دعوت‌كنندگان به مهماني امكان‌پذير است؛ ازاينرو، در روايات اسلامي، به پذيرش دعوت ميزبان تشويق شده است و نپذيرفتن دعوت ديگران نقض آداب اجتماعي شمرده مي‌شود. پيامبر اكرم(ص) فرموده‌اند: «از ادب به دور است... كه مردي به مهماني دعوت شود و نپذيرد يا بپذيرد و غذا نخورد» (حميري، 1413ق، ص 160، ح 583).
در تبيين اين مطلب مي‌توان گفت دعوت ديگران به مهماني، نشانة توجه دعوت‌كننده به مدعو و بيان‌گر علاقه، اظهار دوستي و محبت او به مدعو است، ازاينرو، نپذيرفتن دعوت، به‌معناي بي‌توجهي به دعوت‌كننده و رد كردن رابطة دوستي و محبت اوست و اين با اصول ديني و اخلاقي مخالف است. ازاينرو، در روايات ديني، پذيرش دعوت ديگران و غذا خوردن با آنان نشانة علاقه‌مندي و دوستي بيان شده است.هشام‌بن‌سالم مي‌گويد: با عبدالله‌بن ابي‌يعفور وارد خانة امام صادق(ع) شديم؛ ما گروه فراواني بوديم و من در ميانشان از همه جوان‌تر بودم. امام ما را به صرف غذا دعوت كردند؛ همه سر سفره نشستيم و با حضرت، غذا خورديم. حضرت رو به من كرده، فرمودند: «هشام! مگر نمي‌داني دوستي مسلمان با برادر مسلمانش وقتي ثابت مي‌شود كه با كمال علاقه از غذاي او ميل نمايد؟» (مجلسى، 1403ق، ج 15، ص 239).
پذيرفتن دعوت ديگران چندان اهميت دارد كه در رواياتي از پيامبر اكرم(ص)، حتي در صورت دور بودن منزل ميزبان و با وجود زحمت اياب و ذهاب براي مهمان، به پذيرش دعوت سفارش شده است: «به حاضران و غايبان امت خود سفارش مي‌كنم كه دعوت مسلمان را، حتي اگر از فاصلة پنج ميل باشد، بپذيرند؛ زيرا اين كار بخشي از دين است» (برقي، 1413ق، ج 2، ص 180، ح 1510).
اما با وجود توصيه‌هاي مؤكد براي پذيرفتن دعوت ميزبان، در برخي شرايط از پذيرفتن آن نهي كرده‌اند؛ از جمله، نپذيرفتن دعوت فاسق است. پيامبر اكرم(ص) در اندرزي بــه ابوذر مي‌فرمايند: «از غذاي مردمان فاسق تناول مكن» (حر عاملي، 1409ق، ج 24، ص 2744). مورد ديگر، مهماني ثروتمنداني كه فقرا را به مهماني خود دعوت نمي‌كنند: «پـذيرفتن دعـوت كـسي كـه ثروتمندان بر سر سفره مهماني او هستند و فقيران حضور ندارند، كراهت دارد» (راوندي، 1407ق، ص 141، ح 358).
پس از بيان فلسفة سفارش به مهماني دادن و رفتن و نيز اهميت اين موضوع در دين اسلام، به بيان آداب و وظايف ميزبان و مهمان در قبال يكديگر مي‌پردازيم.
آثار و بركات مهمان براي ميزبان
برخلاف تصور برخي كه مهمان را ماية زحمت و دردسر مي‌دانند، در روايات ديني بركات دنيوي و اخروي فراواني براي مهمان شمرده شده است. امام‌رضا(ع) به نقل از پدران خود و آنان به نقل از رسول خدا(ص) اكرام مهمان را در يك جامعه ضامن خوشي و سلامت آن دانسته‌اند: «هميشه امتم در خوشى و خوبى باشند تا زمانى كه با هم دوستى كنند و امانت را بپردازند و از حرام دورى كنند و از مهمان پذيرايى كنند و نماز را برپا دارند و زكات بدهند، چون انجام ندهند گرفتار قحطى و خشك‌سالى شوند» (نوري، 1407ق، ج 16، ص 258).
امام صادق(ع) نيز اجر و ارزش مهمان‌داري را از آزاد كردن بنده بالاتر دانسته و فرموده‌اند: «اگر مؤمني دو نفر مؤمن را با غذا پذيرايي كند، بالاتر از اين است كه برده‌اي را آزاد كرده باشد» (كليني، 1388، ج 2، ص 201).
بركات مهمان براي ميزبان هم شامل دنيا و هم شامل آخرت است. مهمان، باعث ريزش گناهان ميزبان و حرام شدن جهنم بر او و راهنماي او به بهشت برين است. پيامبر اكرم(ص) نگاه محبت‌آميز به مهمان را مانع آتش جهنم بيان كرده‌اند: «هيچ بنده‌اي نيست كه مهمان برايش بيايد و به صورت او نظر كند مگر اينكه چشم او بر آتش جهنم حرام گردد» (نوري، 1407ق، ج 16، ص 258).
همچنين، پيامبر اكرم(ص) در روايت ديگري مهمان را راهنماي بهشت خوانده‌اند: «الضَّيْفُ دَلِيلُ الْجَنَّةِ»؛ مهمان، راهنماي بهشت است (همان، ص 257).
حضرت علي(ع) نيز مهمان‌نوازي را سبب آمرزش گناهان بيان كرده‌اند: «هر مؤمني كه صداي مهماني را بشنود و خوشحال شود، گناهانش آمرزيده مي‌شود، اگرچه گناهان او به اندازة زمين تا آسمان باشد» (همان).
ازآنجاكه در اين احاديث سياق كلام مطلق است، هم شامل مهمان دعوت‌شده و هم مهمان دعوت‌نشده مي‌شود؛ ازاينرو، اين پاداش‌هاي الهي، مي‌تواند انگيزه‌اي براي تكريم بيشتر، همراه با گشاده‌رويي، نسبت به مهمان ناخوانده براي كساني باشد كه به مهمانان ناخوانده چندان روي خوش نشان نمي‌دهند.
#فروردین
#نوروز
#اخلاق
#مهمانی
#اهمیت_مهمانی
کانال ره توشه مبلغین
@mobaleqin20
پندارهاي غلط نقل شده است. از منظر دين اسلام، روزي مهمان تضمين شده است و ميزبان نبايد نگران آن باشد. پيامبر خدا فرموده‌اند: «مهمان، روزي خود را مي‌آورد و گناهان اهل خانه را مي‌برد» (مجلسى، 1403ق، ج 72، ص 461).
همچنين ايشان در روايت ديگري فرموده‌اند: «كسي كه اطعام مي‌كند، رزق و روزي براي او سريع‌تر از سرعت فرو رفتن كارد در كوهان شتر مي‌رسد» (البرقي، 1413ق، ح 1533).
4. غذا خوردن همراه مهمان
يكي ديگر از وظايف ميزبان آن است كه پس از تهية غذا براي او، خود نيز همراه مهمان غذا بخورد. پيامبر اكرم(ص) فرموده‌اند: «هركس دوست دارد خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با مهمانان خود غذا بخورد» (نهج‌‌البلاغه، خ 176).
امام صادق(ع) سنت و روش پيامبر در غذا خوردن با قوم و مهمانان خود را چنين بيان كرده‌اند كه ايشان پيش از همه، دست به غذا مي‌برد و شروع به غذا خوردن مي‌كرد و آخر از همه دست از غذا مي‌كشيد تا همة مهمانان غذاي كافي خورده باشند (كليني، 1388، ج 6، ص 285).
سبب اين دستور در روايات ديگر، شرم و حياي مهمان از غذا خوردن به‌تنهايي بيان شده است. روشن است كه اگر ميزبان زودتر از مهمان دست از غذا بكشد، مهمان در ادامة غذا خوردن دچار مشكل مي‌شود و از اينكه ديگران دست از غذا كشيده‌اند او هنوز مشغول غذا خوردن است، شرم كند و با وجود گرسنگي مجبور به ترك سفره شود.
5. پرهيز از به‌كار گرفتن مهمان
همچنين ميزبان بايد توجه كند كه مهمان خود را به‌كار نگيرد؛ زيرا اين كار خلاف اصل تكريم مهمان است. ابن ابي‌يعفور مي‌گويد: «در خانة امام صادق(ع) مهماني را ديدم؛ روزي او براي انجام كاري برخاست، حضرت به او اجازه نداد و شخصاً آن كار را انجام داد و فرمود: رسول خدا(ص) از به‌كار گرفتن مهمان، نهي فرموده است» (همان، ص 283).
در روايت ديگري از امام محمد باقر(ع) آمده است كه ايشان فرموده‌اند: «به‌كار گرفتن مهمان، جفا [در حق او] ست...» (همان، ص 284).
6. وانداشتن مهمان به كاري كه دوست ندارد
وظيفة ديگر ميزبان كه در جهت وظيفة اصلي او يعني اكرام و پذيرايي شايسته از مهمان است، وانداشتن او به انجام كارهايي است كه تمايل به انجامشان ندارد. گاه ميزبان، كاري را كه خود به انجامش علاقه دارد، به گمان آنكه مهمانش نيز آن را دوست دارد، از او مي‌خواهد و بدين‌ترتيب او را در رودربايستي قرار مي‌دهد. پيامبر اكرم(ص) دراين‌باره فرموده‌اند: «هركس به خدا و روز قيامت ايمان دارد، بايد مهمانش را اكرام كند و... مي‌فرمودند: مهمانت را به انجام چيزي كه براي او سخت است، وادار نكن» (طبرسي، 1412ق، ص 135).
7. بدرقة مهمان
وظيفة آخر ميزبان، بدرقة مهمان با احترام و گشاده‌رويي است. پيامبر اكرم(ص) فرموده‌اند: «يكي از حقوق مهمان، اين است كه او از اتاق تا درب خانه، همراه و بدرقه كني» (قمي، بي‌تا، ج 2، ص 76).
در روايت زيبايي از امام محمد باقر(ع) آمده است كه ايشان فرموده‌اند: «... وقتي مهماني بر شما وارد شد، او را كمك كنيد و وقتي مي‌خواست از پيش شما برود، كمكش نكنيد، چراكه ماية حقارت و بي‌ارزش شدن مهمان است؛ و براي او زاد و توشه بگيريد و توشه‌اش را پاك گردانيد كه اين، سخاوت است» (كليني، 1388، ج 6، ص 284).
نكتة زيبا و ظريفي كه در اين حديث وجود دارد آن است كه كمك كردن به مهمان هنگام ورود و گرفتن چمدان‌ها و وسايل همراه او نشانة علاقة ميزبان به ورود مهمان و نشانة تكريم اوست؛ ولي هنگام رفتن مهمان، كمك كردن در جمع‌كردن وسايل و بردن آنها ممكن است براي مهمان اين سوتفاهم پيش آيد كه ميزبان از دست او خسته شده و مشتاق رفتنش است.
ناخوانده چندان روي خوش نشان نمي‌دهند.
#فروردین
#نوروز
#اخلاق
#مهمانی
#وظایف_میزبان
کانال ره توشه مبلغین
@mobaleqin20
طوركلي، چه مهمان و چه غير او را، از تجسس در امور خصوصي ديگران نهي كرده است. مهم‌ترين دليل بر حرمت تجسس در امور شخصي ديگران، آية دوازده سورة حجرات است: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا»؛ اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، از بسياري از ظن‌ها و گمانه‌زني‌ها بپرهيزيد؛ همانا بعضي از ظن‌ها گناه هستند و تجسس نكنيد... .
پيامبر اكرم(ص) در روايتي مي‌فرمايند: «از عيوب و اسرار پنهاني مؤمنين جست‌وجونكنيد؛ چراكه هركس از عيوب مردم تجسس كند خداوند نيز از عيوب او تجسس مي‌كند و هركس خداوند از عيوبش تجسس كند مفتضح و بي‌آبرو خواهد شد، گرچه در گوشه خانه‌اش لغزشي كرده باشد» (محمدي ري‌شهري، 1379، ج 3، ص 2208).
10. رازداري
وقتي مهمان وارد خانه ميزبان مي‌شود، خواسته يا ناخواسته، بر نحوة زندگي ميزبان و خانواده‌اش، سطح زندگي و مشكلاتشان آگاه مي‌شود. شرع اسلام در اينجا به رازداري توصيه مي‌كند. وقتي مهمان بر اسرار ميزبان آگاه شد، اجازة خارج كردن، اطلاعات و سخن گفتن از اسرار، سطح زندگي و مشكلات ميزبان و خانواده‌اش را ندارد. پيامبر اكرم(ص)، كساني را كه در مجالس دوستان و آشنايان حاضر مي‌شوند و از مسائل خصوصي آنان مطلع مي‌شوند، به رازداري توصيه مي‌كنند و مي‌فرمايند: «در مـجلس‌ها امـانت‌دار باشيد؛ فـاش كردن راز برادرت خيانت است؛ از اين كار دوري كن؛ و از نشست‌هاي عشيره‌اي بپرهيز» (مجلسى، 1403ق، ج 77، ص 89، ح 3).
ناخوانده چندان روي خوش نشان نمي‌دهند.
#فروردین
#نوروز
#اخلاق
#مهمانی
#وظایف_مهمان
کانال ره توشه مبلغین
@mobaleqin20