آیات 281-275 بقره قسمت سوم
بخش اول1⃣
● وجه تشبيه بيع به ربا، نه بلعكس در سخن رباخوارن : ((قالو انما البيع مثل الربا))
ذَلِك بِأَنَّهُمْ قَالُوا إِنَّمَا الْبَيْعُ مِثْلُ الرِّبَوا
در سابق گفتيم كه چرا خريد و فروش را تشبيه به ربا كرد و ربا را تشبيه به خريد و فروش نكرد و وعده داديم كه بيشتر توضيح دهيم .
توضيح : اين است كه رباخوار مبتلاى به خبط و اختلال ، حالتى خارج از حالت عادى و سالم دارد براى او آنچه در نزد عقلا زشت و منكر است مفهومى ندارد، براى او زشت و زيبا، عمل معروف و منكر، يكى است و وقتى يك انسان عاقل به رباخوار مى گويد به جاى رباخوارى به خريد و فروش بپردازد در حقيقت حرف تازه اى زده كه بايد اثباتش كند و لذا او اگر بخواهد جواب بدهد قهرا بايد بگويد از نظر من آنچه را كه تو مى گوئى ((از ربا بهتر)) است با ربا هيچ فرقى ندارد
چون اگر به عكس اين بگويد يعنى بگويد: ربا در نظر من با خريد و فروش يكى است ، آنچه مرا از آن نهى مى كنى ، با آنچه كه مرا به آن امر مى كنى يكى است مردى عاقل خواهد بود و ادراكش مختل نخواهد شد، چون معناى اين كلامش اين مى شود كه من قبول دارم آنچه كه مرا به آن امر مى كنى مزيتى دارد ليكن به نظر من آنچه هم كه مرا از آن نهى مى كنى مزيتى ديگر دارد و نمى خواهد مزيت را به كلى انكار كند و مانند ديوانگان بگويد: اصلا مزيتى در خريد و فروش و ربا نمى بينم و رباخوار همين را مى گويد او به خاطر خبطى كه در درونش دارد مى گويد: خريد و فروش هم مثل ربا است و اگر بگويد ربا هم مانند خريد و فروش است در حقيقت شريعت خدائى را انكار كرده ، نه اينكه چون جن زده ها سخن پرت و بى معنى گفته باشد.
و ظاهرا جمله : ((ذلك بانهم قالوا انما البيع مثل الربوا)) حكايت حال رباخواران است نه اينكه چنين سخنى را گفته باشند و اينگونه تعبيرات ، (حال اشخاص به لسان قال حكايت كردن ) معروف و بين مردم متداول است .
با اين بيان فساد گفتار بعضى از مفسرين روشن مى شود كه گفته اند، منظور رباخواران از اينكه گفتند: خريد و فروش هم مثل ربا است و نگفتند ربا هم نظير خريد و فروش است ، مبالغه در درستى و صحت ربا است چون ربا را اصل و خريد و فروش را فرع گرفته اند، نظير كلام شاعر كه گفته :
و مهمه مغبرة ارجاوه
كان لون ارضه سماوه
، يعنى : بيابانى كه غبار آن را فرا گرفته گوئى زمينش به رنگ آسمانش در آمده است . و منظور اين بوده كه گوئى آسمانش از شدت غبار به رنگ زمينش در آمده است .
ترجمه تفسير الميزان جلد 2 صفحه 638
و فساد گفتار بعضى ديگر نيز روشن مى شود كه گفته اند: احتمال مى رود كه عبارت ، مقلوب و پس و پيش نبوده و معناى جمله چنين باشد كه رباخواران منطقشان اين بوده : اگر خريد و فروش حلال است براى اين حلال است كه راه كسب معيشت است ، و اين علت در بيع موهوم و خيالى است چون نفع خريد و فروش صددرصد نيست و بعضى از خريد و فروش ها ضرر هم دارد ولى در ربا صددرصد نفع است (و وجه اين دو تفسير از آنچه گذشت روشن مى شود).
وَ أَحَلَّ اللَّهُ الْبَيْعَ وَ حَرَّمَ الرِّبَوا
جمله اى است مستأنفه و از نو، البته در صورتى جمله اى است از نو كه به خاطر نبودن كلمه (قد) در آغاز آن جمله حاليه نباشد چون جمله اى كه با فعل ماضى شروع مى شود اگر حاليه باشد واجب است كلمه (قد) بر سر آن فعل در آمده باشد مثل اينكه مى گوئيم : (جائنى زيد و قد ضرب عمروا) (زيد نزد من آمد، در حالى كه عمرو را زده بود) و جمله مورد بحث بخاطر اينكه اين كلمه را بر سر ندارد نمى تواند حاليه باشد.
#تفسیر_المیزان
#سوره_بقره
#علامه_طباطبایی_ره
🔹🔶🔸🔷🔹🔶🔸🔷🔹🔶🔸
🔹💠کانال کیش,مهر💠🔹
🔺درمحضرعلامه طباطبایی ره🔺
▶️: https://telegram.me/mohamad_hosein_tabatabaei
■●گریۀ حضرت سیّدالشهداء علیه السلام بر مسلم بن عقیل●■
■آية الله شيخ جعفر شوشترى قدّس الله تربته آورده است كه:
■سيّد (ره) گويد: خبر كشته شدن مسلم بن عقيل در منزل «زُبالَه» به امام رسيد. حضرت به سير خود ادامه داد تا فرزدق او را ديدار كرد، و به او سلام نمود و گفت:
■اى پسر رسول خدا! چطور اعتماد میكنى به اهل كوفه درحالیكه آنان پسر عمويت مسلم بن عقيل و پيروان او را كشتند!؟
■پس حضرت امام حسين عليه السّلام سرشک از ديدگان بريخت و گريست. و پس از آن گفت:
■خداوند رحمت كند مسلم را! وى به سوى رَوح و ريحان و تحيّت و رضوان خدا خراميد! هان كه او آنچه را كه بر عهده داشت به اتمام رسانيد، و آنچه را كه بر عهده ماست هنوز باقى مى باشد.
■●«الله شناسی» ج ۱ ص ۳۷۷ از «خصائص الحسین علیه السلام»●■
@mohamad_hosein_tabatabaei
□●شب و روز عرفه از ايام و ليالى متبرّكه است، اعم از اينكه انسان در منى و عرفات باشد يا نباشد●■
□●روزها گاهى شرافت و فضيلت خود را از همان دستورى كه در آن روز رسيده است كسب مىكنند و اين يك جنبه روانى و روحى هم دارد. اينكه انسان در يك حالِ تنهاى تنها عبادت كند و خدا را بخواند و به درگاه الهى ابتهال و تضرّع كند، با اين كه صدايش همراه صداى جمع باشد عملًا هم فرق [دارد و اثر آن] در روح خود انسان هم متفاوت است.
□●ما در سوره مباركه حمد مىخوانيم: «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ» خدايا همه باهم تو را مىپرستيم؛ در صورتى كه انسان نماز را با حالت انفراد مىخواند. نماز، اصلش نماز فرادى است، نماز جماعت سنتى است كه اگر انسان نخوانْد هم نخواند. ولى در نماز فرادى هم انسان به خدا اينطور مىگويد: خدايا ما همه باهم تو را مىپرستيم و همه باهم از تو مدد مىخواهيم و كمك مىجوييم.
□●امام فخر رازى معروف، صاحب التفسير الكبير در همين آيه تعبير شاعرانه و زيبايى دارد. از یک اصل فقهی استفاده می کند و آن اين است كه در موارد زيادى مىگويند فروشنده يا خريدار، خيار فسخ پيدا مىكند. يكى از موارد را «خيار تبعّض صفقه» مىگويند ...
□●استاد شهید مطهری، آشنایی با قرآن ج ۶ ص ۲۴۶●□
@mohamad_hosein_tabatabaei
□کسانی که به اندازه تمامی عمرشان آگاهی به دست آورده اند ولی به اندازه #یک_لحظه هم گامی بر نداشته اند ، بدانند که همین آگاهی ها ، اغلال و زنجیرهاشان می شود و آنها را خُرد و خسته می کند .
□این که می بینید با باری از معلومات و مطالعات و آگاهی ها ، هر کدام فرعونی شده ایم و آشکار و پنهان دعواها داریم به همین خاطر است که آگاهی یک عمر را به دوش گرفته ایم ولی حرکت یک لحظه را هم نداشته ایم . باری که #بازده نداشته باشد ، چه کمرها که نمی شکند ! باشد که هر کدام از ما #مولّد باشیم نه #محتکر!
□○حرکت ، علی صفایی حائری ، ص ۲۳ و ۲۴○□
@mohamad_hosein_tabatabaei
□○سوال از علامه درباره فرازی از #دعای_عرفه○□
□معنای این جمله از دعای عرفه ی سید الشهدا - علیه السلام - که می فرماید:
الهی، ترددی فی الاثار یوجب بعد المزار (معبودا، توجهم به آثار (و موجودات) موجب دوری دیدار و لقای تو می گردد.)
□ #جواب: همه ی ما در بعد مزار گرفتاریم. و علت آن همان لم تجعل له من حبک نصیبا؛ (از محبت خود بهره ای برای او قرار ندادی) است، و راه وصول را هم خود بیان فرموده که: فاجمعنی علیک بخدمه توصلنی الیک(پس با بندگی و خدمتی که مرا به تو برساند، تصمیم را بر خود متمرکز گردان) که همان به جا آوردن واجبات و نوافل و ترک محرمات، و عبودیت و بندگی خالص است که می فرماید:
و اقمنی بصدق العبودیه بین یدیک (و مرا با بندگی راستین در پیشگاه خود بر پا دار.)
□○در محضر علامه طباطبایی
محمد حسین رخ شاد○□
@mohamad_hosein_tabatabaei
□○نظر علامه طباطبایی درباره بخش پایانی #دعای_عرفه○□
□برخی ها می گویند بخش دوم دعای عرفه از «الهی أنا الفقیر» تا آخر دعا، از مشایخ صوفیه است نه امام حسین(علیه السلام). اما آیة اللّه حاج شیخ علی #سعادت_پرور (پهلوانی) از علّامه سید محمد حسین طباطبایی نقل کرده اند که ایشان گفته اند:
□« کیست که بتواند این گونه حقایق را بیان کند؟ ما که عمری در مسائل فلسفی و عرفانی تلاش کرده ایم، دهنمان میچّاد* این طور حرف بزنیم!»
□ #ميچّاد ، ساخت عاميانه فعل «مى چايَد»، از مصدر «چاييدن» به معناى «سرما خوردن» است. در اين جا ، منظور اين است كه ما با صرف عمرى در فلسفه و عرفان، قادر به ساختن و پرداختن اين گونه عبارات با اين محتواى بلند و عميق نيستيم. بنا بر اين، چگونه مى توان آنها را به مشايخ صوفيّه نسبت داد؟
□○دانشنامه امام حسین(علیه السلام)، ج۱۴، ص ۴۴-۴۵○□
@mohamad_hosein_tabatabaei
□●فوقالعادگیِ زمان در روز عرفه●□
□●زمان و مکان میتواند تأثیر تشدید کننده در آثار طاعات و عبادات برای انسان داشته باشد.
□●در روایات برای شب و روز جمعه آثار فوقالعادهای قائل هستند. یا در ساعات شبانه روز؛ ثلث آخر شب یا بینالطلوعین یا هنگام اذان، آثار ویژهای دارد، تأکید بر نماز اوّل وقت هم به همین علّت است.
□●مکان هم میتواند چنین نقشی داشته باشد، مثل عبادتگاهها و زیارتگاهها. لذا فضیلت نمازی که در مسجد خوانده شود بسیار بیشتر از نمازی است که در منزل خوانده شود.
□●طاعات و عبادات در معابد، زیارتگاهها و مرقد اولیای خدا تأثیر فوقالعاده پیدا میکند و آثار و برکات آن تشدید میشود.
□●در ادعیه داریم: يَا رَبَّ الشَّهْرِ الْحَرَامِ يَا رَبَّ الْبَلَدِ الْحَرَامِ. هم شهرالحرام یا ماه مورد حرمت الهی که ذیالحجّه است و هم بلدالحرام که شهر مورد حرمت الهی و مکّه است آثار تشدید کننده در طاعات و عبادات دارند.
□●چنین زمانها و مکانهایی به دو دسته تقسیم میشوند:
□● ۱) زمانها و مکانهایی که تکویناً و از آغاز، چنین آثاری داشتهاند، یعنی از ابتدا دارای چنین انرژی و بار معنوی بودهاند، مانند کعبه و یا ماه ذیالحجّه
□● ۲) زمانها و مکانهایی که به سبب یک حادثه یا پدیدۀ خاص از یک زمانی به بعد چنین آثاری پیدا کردهاند. مانند روز مبعث رسول خدا صلّی الله عليه و آله و سلّم که روز فوقالعادهای است و آثار و برکات عجیبی هم دارد، اما این روز از روز بعثت دارای چنین انرژی عظیم معنوی شده است. یا مرقد پیامبر صلوات الله علیه و آله و سلّم که از روز دفن ایشان دارای چنین انرژیِ فوقالعادۀ معنوی شد.
□●از برجستهترینِ این زمانها و مکانها روز عرفه و صحرای عرفات است.
□●عرفه روزی است که در تمام سال برای دعا و مناجات، فوقالعادگی خاصّی دارد.
□●کسانی که اهل دیدِ باطنی هستند میبینند که روز عرفه، بخصوص از ظهر به بعد، فضای عالم چگونه است و چه فوقالعادگی خاصّی دارد و چه حیف است که انسان به کاری جز دعا و مناجات مشغول باشد .......
#مراقبات_ماه_ذیالحجه
@mohamad_hosein_tabatabaei
□○اعمال شب عید قربان○□
□از امام صادق علیه السّلام روایت شده که از پدرانش علیهم السّلام نقل نموده است «امام علی علیه السّلام دوست داشت چهار شب در سال خود را فارغ نماید:
شب اول رجب، شب نیمه شعبان، شب عید فطر و شب عید قربان» ممکن است منظور از فراغت، فراغت برای عبادت در آن با زنده نگهداشتن آن باشد. بلکه بقرینه احادیث مشابه ظاهرا منظور همین است. زنده نگهداشتن آن عبارت از فارغ ساختن نفس، قلب و اعضای بدن در خدمت به خداوند متعال است، به این صورت که دل او در یاد خدا بوده، بدنش مشغول فرمانبرداری و عبادت خدا بوده و در طول شب هیچ چیزی حتی مناجات او را از خداوند غافل ننماید مگر این که مشغول شدن به این مناجات نیز برای خدا و بخاطر او باشد، که این مطلب اولین درجه مراقبت می باشد.
□در شب و روز آن #زیارت_امام_حسین علیه السّلام مستحب است. از امام صادق علیه السّلام روایت شده است: «کسی که امام حسین علیه السّلام را در یکی از سه شب زیارت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده او را می آمرزد.
راوی پرسید کدام شبها؟ فرمودند: شبهای عید قربان».
□عید از اوقات مهمی است که سزاوار است انسان، در این شب و همیشه برای توفیق انجام اعمال خدا پسندانه در آن دعا نماید. و روز عید - همانگونه که در عید فطر اشاره کردیم - روزی است که خدای بزرگ به بندگان خود اجازه عمومی برای حضور در پیشگاه خود داده و آنان را از بخشش خاص، آمرزش گناهان، اصلاح عیوب، رسیدن به حاجات و آرزوها، جوایز و ایمنی خود از فتنه ها و آشوب ها بهره مند می سازد.
□ای بیچاره خدای بزرگ به تو روی آورده و پیش از آفرینش تو با قرار دادن این عید به یادت بوده است. پس این فرصت را غنیمت شمرده و درباره خوبیها، مهربانیها و نعمتهای او بیندیش. قبل از این که تو و سستی تو را بوجود آورد، اسباب قدرت تو را بوجود آورده و قبل از آفرینش تو، نعمتها را برای تو آفرید. پیش از این که پدرانت خلق شوند، دوستان و عزیزانش را برای راهنمایی تو فرستاده و دستورشان داده که برای هدایت و تربیت تو از نثار خون و غرق شدن در دریاها کوتاهی نکرده، با کفار جنگیده و بدکاران را از بین بردند تا دین تو سالم مانده و با آسایش مشغول عبادت پروردگار و شناختن مولایت شده و با خدمت به پروردگار جهانیان به سلطنت سرای آخرت رسیده و برای همیشه در نعمتهای جاوید بسر بری.
ای بسا پیامبران که در راه ترویج دین جان باختند. چه تعداد از دوستان خدا که در راه اعتلای اسلام مبین کشته نشدند چه حرمتهایی که هتک نشد، چه اموالی که غارت نشد، چه دخترانی که اسیر نشدند تا دین خدا ثابت شده و دستورات الهی حاکم گشت. و تو در زمانی متولد شدی که احتیاجی به چنین مجاهدات و مبارزاتی نیست.
□دین، روشن، واضح و استوار بوده و تو در کمال آرامش، راحتی، عزت و نعمت بسر می بری. راه درک معارف بسیار آسان است و بدون این که زحمت اندیشیدن، گرسنگی و شب زنده داری را به خود داده یا در این راه جانت به خطر افتاده یا رنج هجران را تحمل کنی، می توانی در این راه قدم گذاشته و از کتابهای پیشینیان استفاده کنی. ولی گذشتگان در این امور گرفتار انواع تلخیها و سختیها شدند.
انصاف بده که اگر بعد از آماده شدن این زمینه ها و در زمانی که این گونه گرفتاریها و سختیها وجود ندارد باز هم سستی کنی، سزاوار چه رفتار و گفتاری خواهی بود؟ و چه مقدار از نعمتهای خدا را از بین برده و در چه تجارت پر سودی ضرر کرده ای؟ روزی را بیاد آورد که حقیقت این حالات ناشایست و کارهای زیانبار برایت آشکار شده و ببینی که چه نعمت و کرامتهایی را به ذلت و پستی تبدیل نموده و آنگاه قلبت از حسرت تکه تکه شده، افسوس خورده و شیون نمایی.
□در وقت مهلت به حال خود رحم کرده، فرصت را از دست نداده، از امروز برای فردا آماده شده، بحال خود گریسته و دستگیره این موسم بزرگ و گرانقدر را بگیر. در محل کرامت خدا، همراه پاکان و اولیای خدا به میهمانی خداوند دعوت شده ای و اگر موفق به رعایت ادب این مجلس بزرگ و شریف شوی به بالاترین درجه کرامت و سعادت و بالاترین مقامات خواهی رسید.
□المراقبات□
@mohamad_hosein_tabatabaei
□○اعمال روز عید قربان○□
□با شروع روز عید مواظب باش تمامی کارهایی که باعث رضایت و جلب عطوفت پروردگار است را انجام دهی. و مانند کسی باش که برای مولایش چاپلوسی نموده و می خواهد خدمتی برای او انجام دهد حال آن که آن مولا حق زیادی بر بنده اش نداشته - ولی خدای متعال مالک وجود، دنیا، آخرت، زندگی و مرگ تو می باشد - و نباید از پروردگار و بزرگی چنین عطوف و مهربان غافل شد. زیرا ممکن است باعث محرومیت از عطایای او گردد.
□فقر و ذلت خود و عزت و بی نیازی او را نگریسته و خجالت بکش از اینکه در مقابل روی آوردن او، از او روی گردانده و بر سر سفره میهمانی و در حالی که خود او نیز حضور دارد، بجای توجه به او در یاد دشمنش بوده و سرشار از دوستی کسی باشی که تو را از دوستی و پناه او دور می سازد، در حالی که برای دعوت به این میهمانی سرور آفریدگانش را فرستاده است. چه نادانی بزرگ، چه عقل بیماری، و چه عذاب دردناکی که در پی آن وجود دارد. و اگر این لطف را درک می کردی، جان خود را فدای مقدم دعوت کننده بزرگ و رسول بزرگوار می نمودی، همان کسی که خداوند درباره او فرموده است:
«دیدن تنگناهای شما بر او سخت، برای نجات شما حریص و با مؤمنین رءوف و مهربان است.»«» در ابتدای روز بنیت پاک نمودن قلب از اشتغال به غیر خدا غسل کن. آنگاه «اللّه اکبر» ی واقعی گفته و با این تکبیر تمام موجودات، جز شکوه و بزرگی او را کوچک شمار. و بنیت پوشش و آرایش با لباس تقوی و اخلاق نیکو، تمیزترین لباسهای خود را پوشیده و در این هنگام بگو: «بسم اللّه الرحمن الرحیم... تا آخر دعایی که در اقبال روایت شده است.» آنگاه بطرف مصلا حرکت کرده و در راه بگو:«بسم اللّه و باللّه اللّه اکبر...»
□و وقتی که به مصلا رسیده و در جای نمازت نشستی، بگو: «اللّه اکبر...» همانگونه که در کتاب اقبال آمده است.
سعی کن معانی چیزهایی را که در این دعا، ادعا می کنی در خود بوجود آوری که ایجاد آن کار آسانی نبوده و با راحت طلبی نمی توان به آن رسید. در این دعا، ادعا می کنی که به حال عالی و صفات برجسته و نیکوئی رسیده ای، از قبیل ترس، پناه جستن، حیای زیاد، یاری طلبیدن، فقر، اعتراف، فرار بسوی خدا و بریدن از غیر او. تمامی این صفات حالتهای نفسانی راسخ در نفس است که باید حال انسان نمایانگر آن باشد، و الا خطر دروغ و دورویی پیش می آید که از این مطالب باید به خدا پناه برد.
□بهتر است نماز عید بر روی زمین غیر مفروش بجا آورده شود تا تواضع در آن بیشتر باشد علمای بزرگ ما از کتاب فضل دعا روایت کرده اند که نماز عید قربان دوازده تکبیر دارد هفت تکبیر در رکعت اول و هفت تکبیر در رکعت دوم و ظاهر کلام آنان این است که این نماز پس از سر برداشتن از سجده و رکوع تکبیر ندارد. و مستحب است بعد از نماز دعایی که روایت شده و در «اقبال» آمده است خوانده شود، که یکی از آنها دعای ندبه است. دعایی که به ما می گوید چگونه در این روز به یاد امام و حاکم زمان خود بوده و چه کسی سزاوارتر از ما به ما می باشد. و این که چگونه برای از دست دادن امام خود گریان و اندوهناک باشیم.
مطلب دیگری که لازم به ذکر است این است که اگر بتوانی باید سعی کنی در تمام این روز به یاد مولایت بوده و نگذاری مراسم عید، تو را از این مهم باز دارد. و اگر بخاطر این که در جمع مردم هستی نتوانی این مهم را بخوبی انجام دهی، تا آنجا که می توانی این مطلب را در این زمان مبارک و میمون رعایت نموده، در باطن با پروردگار مأنوس بوده و حتی ارتباط و دل مشغولی تو با مردم نیز با اجازه و رضایت او باشد.
□ المراقبات□
@mohamad_hosein_tabatabaei
□عیدتون مبارک همراهان فهیم□
طاعات شما مقبول درگاه حق
و بندگی خدا روزیتون✋