🔻 تفقّه جامع، «حکمت» و «عرفان» را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد. 🔰 آیت‌الله میرباقری: ⚡️ تفقّه در احکام، به‌تنهایی کافی نیست. مگر دین فقط در احکام خلاصه می‌شود؟ آن هم احکام عمدتاً فردی که واحد مطالعه‌ و موضوع آن تنها فرد است و جامعه را در برنمی‌گیرد. ⚡️ ما نیاز به تفقّهِ در دین داریم، نه صرفاً تفقّه در احکام. اگر تفقّه فقیه فراتر رود و وارد فضای تفقّه در حوزۀ ارزش‌ها و بینش‌ها نیز بشود، تفقّه او تبدیل به #تفقّه_جامع خواهد شد. ⚡️ تفقّه باید از یک جهت، وارد عرصۀ #حکمت و #عرفان شود و از جهت دیگر وارد عرصۀ جامعه بشود و واحد مطالعۀ آن از فرد به جامعه ارتقا پیدا کند. این سطح از تفقّه است که می‌تواند مبنای اداره جامعه باشد و محور گسترش عقلانیت گردد و رهبری #دانش را نیز بر عهده بگیرد. (۱۳‌۸۹) #تکامل_فلسفه ☑️ @mirbaqeri_ir

🔻 عقلانیت فلسفی در عرض تفقّه دینی قرار ندارد. 🔰 آیت‌الله میرباقری: ⚡️ در دستگاه انبیاء نمی‌توان #فقیه و #حکیم را از یکدیگر جدا کرد. ⚡️ این‌که آقای دکتر مهدی حائری، وکالت حکیم را در مقابل ولایت فقیه، بیان می‌کند، به‌دلیل اشتباه در نگاه به فلسفه است؛ ایشان معیار صحت فلسفه را در همه سطوح، از دین جدا کرده و بنابراین، عقلانیت فلسفی در مقابل تفقّه دینی قرار گرفته ‌است. در ادامه نیز محدودۀ دین را از محدودۀ جامعه جدا کرده و سرانجام به وکالت حکیم می‌رسد! ⚡️ در حالی‌که اگر گفته شود که مفهوم عام حکمت، اعم از حکمت عملی و نظری، در طول دستگاه انبیاء شکل می‌گیرد، به این معنا حکیم همان فقیه جامع است و تفقّه دینی، منحصر به احکام فردی نیست، بلکه تفقّه، به ساحت حکمت و عرفان و فقه، آن هم در واحد مطالعۀ فرد و جامعه و چه بسا تاریخ، گسترش می‌یابد. #تکامل_فلسفه ☑️ @mirbaqeri_ir

🔻 عرفان و حکمت باید در طول وحی قرار گیرند، نه در عرض وحی‌. البته این سخن به‌معنای نقلی‌شدنِ این علوم نیست. 🔰 آیت‌الله میرباقری: ⚡️ آیا برای حل معضلات علمی باید به دانشمند رجوع كرد؟ بله. آیا نیاز داریم به هوشمندی و محاسبات نظری؟ بله. آیا نیاز داریم به شهود؟ بله. آیا‌‌ این‌ها مستقل از انبیاء تعریف می‌شوند؟ هرگز! بلكه در معیار صحتشان، تبعیت از وحی نیز شرط است. ⚡️ گاهی کسانی، سه طبقهٔ مرجع و‌ موازی در کنار انبیاء تعریف می‌کنند: عارفان جهان، فیلسوفان جهان و دانشمندان جهان. ‌(عرفا به‌عنوان طبقهٔ مرجع در شهود. فلاسفه به‌عنوان طبقهٔ مرجع در علوم عقلی و علوم نظری. دانشمندان به‌عنوان طبقهٔ مرجع در كارآمدی‌های علمی.) این نحوه طبقه‌بندی، پذیرفتنی نیست. ما طبقۀ موازی در کنار انبیاء تعریف نمی‌كنیم. این‌ها باید در طول انبیاء قرار بگیرند، نه در عرض انبیاء. ⚡️ البته معنای سخن فوق آن نیست كه همۀ علوم، نقلی بشود! معیار دینی بودن این است كه جریان فرهنگ دین و زبان دین در حوزه علوم وارد شود نه به‌معنای نقلی‌شدن و یا توقیفی‌شدن. علم دینی این نیست كه در آیات و روایات بگردیم و یک گزاره‌ای پیدا كنیم که در باب مسائل علوم باشد و بعد بگوییم این گزاره، دینی است! (۱۳‌۸۴) #تکامل_فلسفه ☑️ @mirbaqeri_ir

🔻حکمت، دانش بالادستیِ فقه است. 🔰 آیت‌الله میرباقری: ⚡️ دانش‌ بالادستیِ فقه، حكمت است. #حکمت همان حل‌وفصل مسائل كلانی است كه فیلسوفان به آن می‏‌پردازند، منتها با نگاه قاعده‌مندتر و مستند به وحی. #تکامل_فلسفه ☑️ @mirbaqeri_ir

🎙 آیت‌الله میرباقری | «شرطِ کارآمدی فلسفۀ اسلامی» (ارائه‌شده در مرکز تخصصی فلسفۀ اسلامی، ۱۳‌۹۲) ◽️۳۸ دقیقه ◽️ ۶۶ مگابایت ⚡️ فلسفه اسلامی به‌لحاظ محتوا، ناتوان از راهبری علوم نیست. نقص، در رویکرد و روش است. آنچه مانع امتداد فلسفه در دانش‌‌‌های فرودستی است، نگرش منطقی حاکم بر تمايز بين فلسفه و علوم است. اين نگرش که ما موجودات را به حيثيت‌‌‌های کاملاً ممتاز از هم تقسيم کنيم و بعد، تفسير و بررسی مسائل مربوط به هر حيثيت را به‌عهدۀ دانش خاص بگذاريم، اين، چيزی است که مانع تسرّی فلسفه به دانش‌‌‌های مادون می‌شود. ⚡️ اگر موجوداتِ خارج، يک حيثيتشان، حيثيت موجوديتشان است و حيثيات ديگری هم دارند که متباين از حيثيت موجوديتشان هستند و انضمام به آن پيدا می‌کنند، در اين صورت، احکام هيچ حيثيتی، به حيثيت ديگر تسرّی پيدا نخواهد کرد. اگر طبقه‌بندی علوم بر اساس اين نگرش اتفاق بيفتد، همۀ علوم در عرض هم قرار خواهند گرفت و هیچ علمی، علم اَعلیٰ یا تاج علوم نخواهد بود. ⚡️ تنها راه چاره اين است که يک شبکه مفاهيمِ متقوّم به همديگر را، که «ابهام و تحصُّل» و «اجمال و تفصيل» دارند، در نظر بگیرید. بايد مرحلۀ مفهوم رياضی و طبيعی را تعيّن همان مفهوم فلسفی بدانيد؛ کمااينکه نوع را تعيّن جنس مي‌دانيد. اگر اين کار را در نظام مفاهيم نکنيد و رابطه مفاهيم را رابطه ابهام و تحصل و رابطه مجمل و مبين نبينيد، هيچ‌گاه‌ نمی‌توانيد يک مفهوم را در مفهوم ديگر فرآوری کنيد. #تکامل_فلسفه ☑️ @mirbaqeri_ir