﷽ 📍 شرط دیگر وجوب: شرط ایمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 📌شرط دیگر، ایمنی از ضرر ‏است؛ یعنی آمر به معروف و ناهی از منکر اگر بداند که با این امر و نهی ممكن است كه ضرری جانی، عِرضی یا مالی قابل‏توجّهی به او برسد، ديگر واجب نيست. حتّی نه تنها خودش، بلکه اگر بداند ضرر قابل توجّهی به نزدیکان و بستگانش متوجّه می‏شود، اصلاً واجب نیست که امر یا نهی کند. حتّی اگر امر به معروف و نهی از منکر موجب حَرَج یا مشقّت و در مضیقه قرار گرفتن برای او می‏شود، باز هم واجب نیست. خلاصه اینکه برای وجوب امر به معروف و نهی از منکر چهار شرط وجود دارد؛ از جملۀ این شروط، یکی «احتمال تأثیر» و دیگری «ایمنی از ضرر» است. این دو شرط در باب امر به معروف و نهی از منکر مطرح است. در نتیجه اگر احتمال تأثیر یا ایمنی از ضرر نبود بلکه علم به ضرر بود، در اينجا دیگر مسلماً وجوبی در کار نیست. 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه چهارم #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 شرط دیگر وجوب: شرط ایمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه چهارم 🎞 #كليپ_تصويرى #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 مطلق نبودنِ شرط ايمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 📌فرض کنید یک مسلمان یا یک پیغمبر را دارند می‏کُشند. در اینجا بنده اگر بخواهم بروم و نهی از منکر کنم و نگذارم او را بکشند، آن‏ها به من ضرر مالی می‏زنند؛ حتّی ممكن است این ضرر مالی مُعتَدٌّبه و قابل توجّه هم باشد. مثلاً این پول برای من خیلی ارزش دارد و يا وضع مالی من خوب نیست و اگر اين چند هزار تومان را از من بگیرند، نزديك است كه مُفلس شوم. در این شرایط آیا می‏توان گفت که نباید نهی از منکر کنم؟ آیا می‏شود گفت چون یکی از شرایط وجوب نهی از منکر، «ایمنی از ضرر» است و ضرر هم اعم از ضرر جانی و مالی و عِرضی است، در اینجا این شرط وجود ندارد؟آیا هر ضرری به‏طور مطلق مانع از نهی از منكر می‏شود؟ کدام فقیه چنین حرفی می‏زند؟ البتّه این فقط یک مثال ساده بود تا مسئله روشن شود. اینجا باب تزاحم ملاکات احکام و برخورد اَهم و مهم مطرح است؛ لذا بايد ديد كدام ملاک مهم‏تر است. 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه ششم #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 مطلق نبودنِ شرط ايمنی از ضرر در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه ششم 🎞 #كليپ_تصويرى #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 فرق بین ضرر شخصی و ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 📌ما در باب امر به معروف و نهی از منکر چند مطلب داریم؛ اوّل مسئلۀ سنجش بین «ضرر متوجّه به ناهی از منکر» و «ضرر ناشی از منکر» است. دوّم، مسئلۀ نسبت بین «ضرر ناشی از منکر» و «ضرر ناشی از نهی از منكر» است. یک وقت ضرر شخصی است؛ یعنی ناهی از منکر ضرر شخصی می‏بيند. مثلاً ضرر مالی يا عِرضی یا جانی می‏بيند. امّا در ترک نهی از منكر و سکوت در مقابل منکر، ضرر شخصی نیست؛ ضرر به دین خدا وارد می‏شود. اگر ترک امر به معروف موجب ضرری بزرگتر از ضرر شخصی شود، مسئله متفاوت است و ضرر شخصی مانع وجوب نهی از منکر نمی‏شود. اگر در یک نهی از منكر، ضرر شخصی وجود داشته باشد؛ یعنی فقط خود ناهی از منکر ضرر می‏بيند، اینجا فُقها می‏فرمایند: لازم نيست نهی از منكر كند. در مورد امر به معروف هم همين‏طور است. این همان است که فُقها گفته‏اند: شرط وجوب امر به معروف و نهی از منکر، ایمنی از ضرر است؛ ولی اگر ترک نهی از منکر صرفاً ضرر شخصی در پی نداشته باشد، بلکه ضرر به دين وارد کند، در اينجا مسئلۀ تزاحم بین ملاکات احکام پيش می‏آید. مثلاً اگر در مقابل منكر حرف بزنم و از آن نهی کنم، ضرر شخصی به من می‏خورد؛ امّا اگر چیزی نگویم، به‏طور کلّی به دین ضرر می‏خورد. در اینجا ديگر نمی‏توان به بهانۀ ضرر، سكوت كرد و تماشاگر بود.خصوصاً آنجایی که سکوت و ترک نهی از منکر باعث پیدایش بدعت در دین و موجب ترویج منکر و ضربه به شعائر مذهبی و سبب جابه‏جایی معروف و منکر در جامعه شود؛ در چنین شرایطی هیچ فقيهی ضرر شخصی را مانع نهی از منکر نمی‏داند. 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه هفتم #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 فرق بین ضرر شخصی و ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه هفتم 🎞 #كليپ_تصويرى #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 در جایی که باید ضرر را در امر به معروف و نهی از منکر تحمّل کرد❗️ 📌اینجا بحث، بحث تزاحم مقتضیات است و اگر بخواهیم اصولی بحث کنيم، مطلب همين است كه این همه فعل و قول معصوم داریم كه بر آن ادلّه حکومت دارد؛ یعنی این‏طور نیست که به‏طور مطلق ایمنی از ضرر شرط باشد. خوف ضرر، در برخی موارد حتّی اگرعُقلایی هم باشد، مانع وجوب نیست و حکم را از بين نمی‏برد؛ یعنی حکم مشروط به ایمنی از ضرر نیست. حتّی گاهی با علم به ضرر هم نهی از منکر واجب است که یکی از آن موارد، «ضربه به دین انسان» است. در اينجا حكم وجوب نهی از منکر مشروط به ايمنی از ضرر نيست و بايد اقدام كرد. مثلاً اگر عامل منكر گفت:«قرآن را بسوزان؛ اگر نسوزانی، یک جفت کشیده به تو می‏زنم»، تو چه کار می‏کنی؟ قرآن را می‏سوزانی؟ نه‏خیر، مسلماً حرام است. کدام فقیهی می‏گوید: جایز است؟ دو تا كشيده خوردن در مقابل سوزاندن قرآن اهميّتی ندارد. یک‏وقت هم می‏گویی: «ضربه به اصل دین» می‏خورد و امر بسيار بزرگی است. اینجا هم بايد ضرر را تحمّل كرد؛ بنابراین، چه آنجایی که ضربه به اصل دین می‏خورد و چه جایی که ضربه به دين شخص می‏خورد، نمی‏توان به بهانۀ ضرر دنیایی، نهی از منکر را تعطیل کرد. پس، موارد این مسئله مختلف است و این شرط به‏طور مطلق مطرح نیست. 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه هشتم #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 در جایی که باید ضرر را در امر به معروف و نهی از منکر تحمّل کرد❗️ 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه هشتم 🎞 #كليپ_تصويرى #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 انواع مختلف ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 📌ضرر به دین هم دارای انواع مختلفی است: نوع اوّل، این است که سکوت کردن در مقابل منکر و انکار نکردن آن در یک موقعيّت، موجب شود که اسلام و خودِ دین هتک شود و ضرر ببيند. نوع دوّم، آن است که این سکوت موجب شود اعتقادات دینی در جامعۀ اسلامی تضعیف شود. این هم ضرر به اصل دین و ضرر به دین جامعه و مردم است. نوع سوّم، آن است که اين سكوت موجب گردد كسانی بیایند، منکر را در سطح جامعۀ مسلمین، معروف جلوه دهند و معروف را به‏عنوان منکر معرّفی کنند؛ یعنی سکوت در برابر منکر سبب شود که مجموعۀ احکام هتك شده و دستورات شرعی جابه‏جا شود. اگر خوف این باشد كه معروف را منکر جلوه دهند يا منکر را معروف جلوه دهند، خودِ اين عمل، منکر است و بايد از آن نهی كرد. نوع چهارم هم موجب جرئت است. اگر در جايی خوف اين باشد كه سکوت در برابر منکر موجب شود كه دشمنان اسلام جرئت پیدا کنند، اینجا هم ضرر و هتك، متوجّه خودِ دين است. در تمام این موارد، سکوت در مقابل منکر جایز نیست و خوف از ضرر شخصی، نمی‏تواند مانع نهی از منکر شود. در نوع اوّل، بحث «اسلام» بود؛ امّا در نوع دوّم، ضربه به بُعد اعتقادات اسلامی بود و در نوع سوّم، تهديدِ مجموعۀ احكام مطرح بود و در نوع چهارم، جرئت دادن به دشمنان اسلام مطرح شد. در تمام این موارد، دیگر ایمنی از ضرر شرط نيست و با وجود خوف از ضرر هم باید نهی از منکر کرد. 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه نهم #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 انواع مختلف ضرر به دین در امر به معروف و نهی از منکر❗️ 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه نهم 🎞 #كليپ_تصويرى #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 قصد قُربت در امر به معروف و نهی از منکر لازم نیست❗️ 📌چه‏بسا بتوانیم تمام این موارد را تحت یک عنوان بیاوریم و بگوییم سکوت در مقابل منکر، موجب امضای منکر می‏شود و ضرر به دین می‏خورد؛ چه ضرر به نفس اسلام، چه هتك عقاید متدیّنین، چه تبديل منکر به معروف، چه جرئت دادن به دشمنان و چه زمینه را برای دشمن فراهم کردن. در اینجا نفسِ منکر، از منکراتی است که شارع به هیچ وجه راضی نیست در جامعه واقع شود؛ لذا قاعدۀ «لاضرر» و امثال آن نمی‏تواند حاکم بر این حکم باشد. از طرف دیگر، قصد قُربت در امر به معروف لازم نيست. به این مسئله توجّه کنید؛ یعنی اصلاً لازم نیست که آمر به معروف و ناهی از منکر، قصد قُربت کند؛ یعنی این خودِ عمل است كه واجب است؛ لذا از اعمال تقرّبی نیست. توضیح اینکه واجبات بر دو گونه‏اند؛ بعضی از واجبات «تقرّبی» هستند؛ یعنی باید قصد قُربت کنی تا تكليفت را انجام داده باشی؛ مثل نماز، روزه، زکات و خمس. بعضی واجبات هم «توصّليی» هستند؛ یعنی نيّت در انجام آن‏ها شرط نيست؛ مثل ازالۀ نجاست از لباس يا لزوم وفای به عهد. امر به معروف و نهی از منکر از واجبات توصّلی است و قصد قُربت در آن شرط نیست. بله، اگر کسی قصد قُربت هم داشته باشد، ثواب و اجر عملش بیشتر می‏شود؛ ولی قصد قُربت واجب نیست. اجمالاً، جهتش این است که شارع مقدّس، وقوع منکر را مبغوض می‏دارد و می‏خواهد جلوی وقوعش را بگیرد و دوست ندارد كه اين عمل، در خارج واقع شود؛ لذا دليل تشريع حكم وجوب امر به معروف و نهی از منكر، «قلع مادۀ فساد» است؛ یعنی آنچه برای شارع مهم است، این است که این منکر در جامعه واقع نشود؛ لذا قصد قربت را در آن شرط نکرده و فرموده است: حتّی بدون قصد قُربت هم واجب است که جلوی تحقق منکر گرفته شود. 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه نهم #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir

﷽ 📍 قصد قُربت در امر به معروف و نهی از منکر لازم نیست❗️ 〰〰〰〰〰 📚 #سلوک_عاشورایی #منزل_دوم 📕 #امر_به_معروف_و_نهی_از_منکر 📝 جلسه نهم 🎞 #كليپ_تصويرى #حاج_آقا_مجتبی_تهرانی @mojtabatehrani_ir