#اشاره ✔️وحدت و کثرت_۱ 🔺هر مکتب فلسفی که داعیه هستی‌شناسی داشته باشد، باید در مقام پاسخ به پرسش «وحدت و کثرت» باشد. 4 پاسخ به این پرسش مطرح شده است؛ اول؛ وحدت محض. همه چیز یک چیز است و یک چیز بیشتر موجود نیست. وحدت حقیقی است و کثرت اعتباری. دوم؛ کثرت محض. همه چیز همه چیز است و هیچ وحدتی موجود نیست و انفصال مطلق میان اشیاء حاکم است. سوم؛ هم وحدت اصیل و حقیقی است و هم کثرت اصیل و حقیقی است. چهارم؛ نسبت بین وحدت و کثرت یا همان نظریه #وحدت‌ترکیبی. 🔺چهار پاسخ فوق، در یک فرآیند تاریخی سیر کرده و به نظریه وحدت ترکیبی منتهی شده‌اند. پاسخ اول؛ در دوران یونان باستان افرادی نظیر #پارمنیدس منکر هرگونه صیرورت و تغییر بوده و آن را وهم می‌دانستند، و وجود را مساوی با وحدت می‌گرفتند. و در جهان اسلام نیز #جهله‌صوفیه از کسانی هستند که ملاصدرا آنها را به عنوان وحدت‌گرایان نام می‌برد. پاسخ دوم؛ در مقابل وحدت‌گرایی، #هراکلیتوس در سوی دیگر با دعوی سیلان مطلق قرار دارد که منکر هرگونه ثباتی است. و در جهان اسلام نیز بنابر تفسیری که از تباین وجودات در #مکتب‌مشاء صورت می‌گیرد و یا دیدگاه #اصالت‌ماهیت را می‌توان در چارچوب کثرت‌گرایی قرار داد. ادامه دارد.... @monir_ol_din

#اشاره ✔وحدت و کثرت_۲ 🔺پاسخ سوم؛ نظریه #وحدت‌تشکیکی‌وجودی است. این نظریه، ابداع حکیم بزرگ مسلمان #صدرالمتألهین‌شیرازی است. او در پاسخ به سؤال از وحدت و کثرت، مبتنی بر مبنای #اصالت‌وجود به نظریه تشکیک دست یافته است. برخی به اشتباه نظر او را «وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت» تقریر می‌کنند، در حالی‌که این تعبیر صرفاً عبور از وحدت محض و کثرت محض است و نمی‌تواند پاسخی به مسئله پیش‌روی باشد. آنگاه که او عینیت وحدت و کثرت را در نظریه تشکیک وجودی توضیح می‌دهد، توانسته است پاسخی را ارائه نماید. 🔺این نظریه دارای نقاط قوت متعددی است. یکی از آنها این است که، صدرا پایگاه امتیاز و اشتراک موجودات را «وجود» می‌داند و از همین روی، با دومبنایی‌شدن در تحلیل وحدت و کثرت عالم هستی مخالفت می‌ورزد. نقطه قوت دیگر این نظریه آن است که، هم وحدت را حقیقی می‌داند و هم کثرت را حقیقی می‌داند. اینگونه نیست که، از یکی از طرفین به نفع دیگری اعراض کند. به عبارت دیگر، صدرا با عبور از وحدت محض و کثرت محض به گونه‌ای از #اطلاق‌اندیشی عبور کرده است. اطلاقی که در وحدت محض و کثرت محض وجود دارد و به تعبیری دیگر، صدرا از #نسبت‌بین‌وحدت‌وکثرت سخن می‌گوید و این همان نکته مهمی است که در اندیشه او تحقق یافته است. ادامه دارد...... @monir_ol_din

#اشاره ✔وحدت و کثرت_۳ 🔺علیرغم اینکه، پاسخ صدرا به مسئله «وحدت و کثرت» بسیار رو به پیش بود، لیکن نمی‌تواند در موضع «نسبت بین وحدت و کثرت» قرار بگیرد و تحلیل منطقی و صائبی از این نسبت ارائه کند. به عبارت دیگر، از آنجا که او مدعی عبور از دو اطلاق وحدت محض و کثرت محض بود، توقع آن می‌رفت که، بتواند در یک نظریه نسبت میان وحدت و کثرت را باهم ملاحظه نماید، لیکن نظریه تشکیک وجودی توان تبیین چنین نسبتی را ندارد. 🔺مبنایی که نظریه تشکیک وجودی بر آن تکیه می‌کند، #اصالت‌وجود است. اصالت وجود، راهی است که منتهی به وحدت‌گرایی می‌شود و در عین حال که در ابتدای فلسفه با پذیرش کثرت حقیقی آغاز می.کند اما در نهایت فلسفه - به قول ملاصدرا- منجر به وحدت شخصی وجود می‌گردد و کثرت اعتباری می‌شود. چنین رهاوردی در دستگاه صدرایی ریشه در مبنای فلسفی او دارد که، آثار خود را برجای می‌گذارد. 🔺پاسخ چهارم؛ نظریه #وحدت‌ترکیبی است. این نظریه در پی نقصی که در تشکیک ملاحظه می‌شود به وجود می‌آید. استاد سیدمنیرالدین حسینی(ره) معتقد است، برای ملاحظه توأمان وحدت و کثرت، ابتدائاً ضرورت دارد، مفهوم وحدت و مفهوم کثرت در #حاق‌مفهومی‌شان به همدیگر پیوند بخورند. به نظر ایشان، ایده وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت، از ناحیه صدرا ایده درستی است لیکن این ایده زمانی به یک نظریه معقول منتهی می‌شود که، تقوم وحدت و کثرت در حاق مفهومی آن دو نیز ملاحظه گردد و این همان نکته ای است که در دستگاه صدرا محقق نشد. به نظر استاد حسینی، تا زمانی که این دو مفهوم در حاق و ذات مفهومی به همدیگر پیوند نخورند نمی‌توان به یک نظریه جامع و کامل که دربرگیرنده و شامل بر وحدت و کثرت باشد دست یافت، و در نتیجه یا کثرت‌گرایی یا وحدت‌گرایی به دست می‌آید. 🔺در وحدت ترکیبی، حتی در لحاظ ذهنی مفهوم وحدت، کثرت جریان دارد و در لحاظ ذهنی مفهوم کثرت، وحدت جریان دارد. یعنی وقتی به صورت ذهنیه وحدت در ذهن توجه می‌کنیم در آن تصور و صورت ذهنیه کثرت را می‌بینیم و همچنین در صورت ذهنیه کثرت. اینگونه می‌شود که، در ذهن خود به مفهومی می‌رسیم که حقیقتاً ترکیبی از وحدت و کثرت را ارائه می‌نماید، و می‌تواند تقوم وحدت و کثرت در متن عینیت را تفسیر نماید. #وحدت‌ترکیبی @monir_ol_din