نهج‌البلاغه #حکمت ۶ #ششم محمد رضا رنجبر @mrranjbar4

راز نگه‌دار، لبخند بزن، شکیبا باش! حکمت ۶ وَ قَالَ (علیه السلام): صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ، وَ الْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ، وَ الِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُيُوبِ. وَ رُوِيَ أَنَّهُ قَالَ فِي الْعِبَارَةِ عَنْ هَذَا الْمَعْنَى أَيْضاً الْمُسَالَمَةُ خِبَاءُ الْعُيُوبِ، وَ مَنْ رَضِيَ عَنْ نَفْسِهِ كَثُرَ السَّاخِطُ عَلَيْهِ. امیر گل ها که درود خدا بر او باد، فرمود: سینه‌ی انسان خردمند، چون صندوقی پر از اسرار است که هیچ‌گاه آنها را بر کسی فاش نمی‌کند. گشاده‌رویی و برخورد دل‌نشین، همچون دامی است که دل‌ها را به‌خود جذب می‌کند. بردباری در برابر سختی‌ها، مانند پرده‌ای است که عیوب و کاستی‌ها را از دید دیگران می‌پوشاند. صلح و آشتی، پناهی است که نواقص را پنهان می‌دارد و اجازه نمی‌دهد که آشکار شوند. کسی که از خود راضی باشد و خود را برتر از دیگران بداند، باعث می‌شود که مردم از او دل‌زده و خشمگین شوند. واژه ها: صَدْرُ: سینه، قلب، درون الْعَاقِلِ: خردمند، دانا، هوشمند صُنْدُوقُ: جعبه، محفظه، خزانه سِرِّهِ:(سِرِّ+هِ) راز او، اسرار او، مخفیات او وَ: و، همچنین، و نیز الْبَشَاشَةُ: خوش‌رویی، شادمانی، خنده‌رویی حِبَالَةُ: دام، وسیله‌ جلب، شبکه الْمَوَدَّةِ: دوستی، محبت، عشق وَ: و، همچنین، و نیز الِاحْتِمَالُ: بردباری، شکیبایی، تحمل قَبْرُ: قبر، پوشاننده، پنهان‌کننده الْعُيُوبِ: عیب‌ها، نقص‌ها، کاستی‌ها وَ: و، همچنین، و نیز رُوِيَ: روایت شد، نقل شد، حکایت شد أَنَّهُ: که او، این‌که او، درباره او قَالَ: گفت، بیان کرد، اظهار داشت فِي: در، داخل، مرتبط با الْعِبَارَةِ: عبارت، بیان، سخن عَنْ: درباره، پیرامون، از هَذَا: این، این‌جا، این‌گونه الْمَعْنَى: معنا، مفهوم، مقصود أَيْضاً: نیز، همچنین، هم الْمَسْالمه: مسالمت آمیز رفتار کردن،سازگار بودن خِبَاءُ: خیمه،چادر، پوشش الْعُيُوبِ: عیب‌ها، نقص‌ها، کاستی‌ها وَ: و، همچنین، و نیز مَنْ: کسی که، هر کس که، هر آن‌کس رَضِيَ: راضی شد، خشنود شد، قانع شد عَنْ: از، نسبت به، درباره نَفْسِهِ:(نَفْسِ+هِ) خودش، ذات خود، نفس خود كَثُرَ: زیاد شد، فراوان شد، افزایش یافت السَّاخِطُ: خشمگین، ناراضی، مخالف عَلَيْهِ:(عَلَيْ+هِ) بر او، نسبت به او، علیه او شرح:

سینه عاقل صندوقچه اسرار است، و صندوقچه نه باز است، نه به‌سادگی باز می‌شود، و نه برای همه باز می‌شود. صندوقچه اسرار تنها به وقتش و برای اهلش گشوده می‌شود. امیرالمؤمنین علیه‌السلام می‌فرماید: سینه عاقل همچون صندوقچه‌ای است که اسرار در آن محفوظ می‌ماند. و اسرار همان خوبی‌های خود و بدی‌های دیگران است. اگر کار خیری انجام داده‌ای یا حال خوشی داری، یا خواب خوشی دیده‌ای نباید آن را فاش کنی؛ بلکه همچون رازی گران‌بها در دل نگه‌دار، مگر برای اهل آن. اگر لغزشی از دیگران دیدی یا خطایی سراغ داشتی، آن هم راز است و باید در دل نگه‌داری و فاش نکنی، مگر آنکه ضرورتی پیش آید. این ویژگی انسان عاقل است. اگر کسی رازدار نباشد، عاقل نیست. دیوانه فقط دیوانه نیست؛ بلکه کسی هم که راز دیگران را فاش می کند خود دیوانه ای دیگر است . برخی همچون مشک سوراخ را می نمایند که هیچ‌چیزی در خود نگه نمی‌دارند. اما برخی دیگر مانند خاک که دانه‌ها را در خود حفظ می‌کند و تنها در فصل و وقت مناسب، آن‌ها را به جوانه‌زنی و ظهور می‌رساند. انسان عاقل همین‌گونه است. او اسرار را حفظ می‌کند و بدین‌وسیله، هم حرمت خود را نگاه می‌دارد و هم اعتماد دیگران را جلب می‌کند. رازداری نشان‌دهنده بلوغ فکری و کنترل احساسات است. انسانی که رازهای خود و دیگران را نگه می‌دارد، همچون سدی است که جریان خود را کنترل می‌کند و نمی‌گذارد سیل خشم و آشفتگی، همه‌چیز را با خود ببرد و اطراف را ویران کند. والبَشاشَةُ حِبالَةُ الْمَوَدَّةِ پروانه‌ها به‌دنبال غنچه‌ها نمی‌روند. غنچه‌ها گرفته و درهم‌اند. اما گل‌ها که شکفته و خندان‌اند، پروانه‌ها را به سوی خود جذب می‌کنند. زنبورهای عسل نیز تنها به گل‌ها توجه دارند، چون گل‌ها کام آن‌ها را شیرین می‌کنند. انسان عبوس و اخم آلود همچون غنچه‌ای است که کسی سراغش نمی‌رود. اما انسان خوشرو مانند گل شکفته‌ای است که همه هوایش را دارند و به سویش جذب می‌شوند. هرچه خوشرویی بیشتر باشد، محبت و هواداری نیز بیشتر است. گل‌هایی که عطر و بوی بیشتری دارند، پروانه‌ها و زنبورهای بیشتری را به خود جلب می‌کنند. لبخند و خوشرویی نیز پلی است که فاصله‌ها را کوتاه می‌کند. هرچه این رفتار طبیعی‌تر و بی‌ریاتر باشد، تأثیر بیشتری خواهد داشت. انسان‌ها نمی‌توانند از جذابیت رفتارهای محبت‌آمیز فاصله بگیرند؛ همان‌طور که پروانه‌ها نمی‌توانند از نور چشم‌نواز دست بکشند. انسان خوشرو، همچون آفتاب بهاری، گرما و حیاتی دلنشین به اطراف خود می‌بخشد. امام علی (ع) از خوشرویی به‌عنوان دام یاد می‌کند. این یعنی خوشرویی ابزاری مؤثر برای شکار عشق و علاقه دیگران است. انسانی که خوشرو نیست، مانند شکارچی‌ای است که دامی برای صید خود ندارد. والاحتمالُ قَبْرُ العُيوبِ؛ دریا وقتی آرام است، زیبا و تماشایی است، زیرا پاک و زلال است. اما وقتی طوفانی می‌شود، هرچه گل و لای و زباله در خود دارد، به سطح می‌آورد و چهره‌ای کریه پیدا می‌کند. در آن هنگام، همه از دریا فاصله می‌گیرند. امام علی (ع) می‌فرماید: «تحمّل، گور عیب‌هاست.» آرام بودن، آشفته نشدن و به‌هم‌ریختگی را کنار گذاشتن، عیب‌ها را پنهان می‌کند. عیب‌ها همان نقطه‌ضعف‌های آدمی است. درست مانند شیر فاسد که وقتی جوشیده شود، اگر ، بریده بریده و فاسد بودن خود را آشکار می‌کند. آدمی که به‌هم می‌ریزد و عصبانی می‌شود، از خود رفتاری نشان می‌دهد که خوشایند دیگران نیست. شخصیت او تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، وقار و طمأنینه خود را از دست می‌دهد، و مثل اشک از چشم‌ها می‌افتد. چون حرف‌هایی می‌زند که نباید حرف‌هایی می‌زند که نباید و کارهایی می‌کند که نشاید. چه زیبا فرمود: تحمّل، گور عیب‌هاست. این یعنی عیب‌ها را همچون مرده‌ای باید گور کرد و زود هم گور کرد، وگرنه آسیب می‌زنند. همان‌طور که رودخانه وقتی آرام است، زلال و شفاف است، اما وقتی به تندی جاری شود، گل‌ولای را بالا می‌زند و نمای ناخوشایندی پیدا می‌کند. وَمَن رَضِيَ عَنْ نَفسِهِ كَثُرَ السَّاخِطُ عَلَيهِ؛ در ماه رمضان، همه به‌دنبال هلال ماه هستند و با دیدن هلال جشن می‌گیرند. اما هیچ‌کس توجهی به ماه کامل ندارد. کسی که خود را کامل و بی‌نقص ببیند، مردم به او بی‌اعتنا می‌شوند و حتی بدتر، دشمن او می‌شوند. چنین فردی دیگران را کوچک می‌بیند و ناخواسته، حس تحقیر، رقابت یا خشم را در اطرافیان برمی‌انگیزد. او به ندرت از موفقیت‌ها و توانایی‌های دیگران تعریف می‌کند و همین امر باعث از بین رفتن حس همدلی می‌شود. کسی که از خود راضی است، نمی‌پذیرد که اشتباه کرده است و اینجاست که دیگران در برابر او جبهه می‌گیرند. همیشه باید از خدا راضی باشی، از مردم راضی باشی اما از خود نه. روی خود حساب باز نکن. وگرنه نه خدا و نه مردم، هیچ‌کدام روی تو حساب باز نمی‌کنند. بلکه به حساب تو هم خواهند رسید.

نتیجه‌گیری: رازداری، خوشرویی، و تحمل سه ویژگی مهمی هستند که نه‌تنها شخصیت انسان را ارتقا می‌دهند، بلکه احترام، اعتماد، و محبت دیگران را نیز به او هدیه می‌کنند. رازها را حفظ کردن، همچون صندوقچه‌ای گران‌بها، نشانه خردمندی است. خوشرویی، مانند نور آفتاب بهاری، دل‌ها را نرم و صمیمیت را گسترده می‌کند. تحمل نیز همچون دریایی آرام، عیب‌ها را پنهان می‌کند و وقار انسان را آشکار می‌سازد. برای پیاده‌سازی این حکمت در زندگی: ۱. حفظ اسرار: هرگاه رازی شنیدی یا دانستی، بلافاصله تصمیم بگیر که آن را نزد خود محفوظ نگه‌داری. حتی برای نزدیک‌ترین افراد نیز تنها در مواقع ضروری و با حکمت رازها را بازگو کن. ۲. تمرین خوشرویی: روز خود را با لبخند آغاز کن، حتی اگر حال خوبی نداری. در روابط خود با دیگران، از واژه‌ها و عبارات محبت‌آمیز استفاده کن. ۳. تقویت تحمل و آرامش: هر زمان که عصبانی یا ناراحت شدی، خود را مانند دریا تصور کن؛ به‌جای طوفانی شدن، آرامش و زلالی را انتخاب کن. ۴. توجه به خودبینی و غرور: موفقیت‌های خود را به‌عنوان نعمتی از سوی خدا ببین، نه دلیلی برای برتری بر دیگران. همواره به توانایی‌ها و دستاوردهای دیگران احترام بگذار و از آن‌ها تعریف کن.

☘ محمدرضا رنجبر 🌒 شب پانصد و هشتادم #انسان #صفحه- ۵۸۰ ✅ ترجمه صوتی و تصویری ، کاری است از موسسه پیامبر  مهر و رحمت @mrranjbar3

☘ محمدرضا رنجبر 🌒 شب پانصد و هشتادم #انسان #صفحه- ۵۸۰ ✅ ترجمه صوتی و تصویری ، کاری است از موسسه پیامبر  مهر و رحمت @mrranjbar3

نهج‌البلاغه #حکمت ۷ #هفتم محمد رضا رنجبر @mrranjbar4

نهج‌البلاغه #حکمت ۷ #هفتم محمد رضا رنجبر @mrranjbar4

نیکی بکار، باغ آخرت آباد کن! حکمت ۷ وَ الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ، وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِي عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْيُنِهِمْ فِي [آجِلِهِمْ] آجَالِهِمْ. صدقه همانند دارویی کارساز، شفابخش و اثربخش است که دردهای دل و تن را درمان می‌کند، آرامش را به قلب‌ها هدیه می‌دهد و درهای برکت‌های الهی را به سوی انسان می‌گشاید. همچنین اعمال بندگان، در این دنیای فانی، همچون تصاویری روشن و آشکار در روز قیامت در برابر چشم‌هاشان به نمایش درمی‌آید و هیچ‌یک از کارهای نیک و بدشان از دیدگاه الهی نهان و پنهان نمی‌ماند. واژه ها: الصَّدَقَةُ: صدقه، بخشش، انفاق دَوَاءٌ: دارو، درمان، علاج مُنْجِحٌ: مؤثر، کارساز، مفید وَ: و، همچنین، نیز أَعْمَالُ: اعمال، کارها، اعمال نیک الْعِبَادِ: بندگان، مخلوقات، رعیت فِي: در، درون، میان عَاجِلِهِمْ:(عَاجِلِ + هِمْ )دنیای فانی‌شان، زندگی دنیوی‌شان، دنیا نُصْبُ: در برابر، نمایان، در معرض أَعْيُنِهِمْ:(أَعْيُنِ + هِمْ) چشم‌هایشان، دیده‌هایشان، نگاه‌هایشان فِي: در، درون، در درون آجِلِهِمْ:(آجِلِ + هِمْ) آخرتشان، زندگی آینده‌شان، زندگی پس از مرگ آجَالِهِمْ:(آجَالِ + هِمْ )سرنوشت‌هایشان، پایان‌ کارهایشان شرح:

آسمان شو، ابر شو، باران ببار! آسمان بخشنده است، بخشنده‌ی نور. ابر بخشنده است، بخشنده‌ی باران. آسمان شو یعنی بخشنده باش، ابر شو یعنی بخشنده باش. بخشندگی اگر از سر صدق باشد، صدقه است. و صدقه یعنی راستی و درستی در بخشش، همان بخششی که شبیه نسیمی ملایم و بی‌ادعا وزیدن می‌گیرد، به غنچه‌های فروبسته می‌رسد و آنها را شکوفا می‌کند و بعد هم می‌رود بی آنکه به پشت سر نگاه کند. و گل‌ها هم پس از شکفتن با سخاوت تمام عطر خوششان را نثار رهگذران می‌کنند و شهد خود را تقدیم زنبوران. زنبورهای عسل نیز از این شهد هم تغذیه می‌کنند و هم عسل می‌سازند، عسلی که نه‌تنها نیاز زنبورها، بلکه نیاز انسان‌ها را هم برطرف می‌کند. در نگاه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، بخشش اگر صدقه باشد، یعنی نسیم وار باشد ، و همانند بخشندگی گل باشد و یا همچون بخشش زنبور عسل. چنین صدقه‌ای، داروست و بر خلاف بسیاری از داروها که ممکن است اثربخش نباشند، صدقه دارویی بسیار شفابخش است. از این رو فرموده‌اند: "الصَّدَقَةُ دَواءٌ مُنجِحٌ"؛ صدقه دارویی شفابخش است. در وهله اول، این دارو برای صدقه‌دهنده است. صدقه مانند داروی آرام‌بخش عمل می‌کند و موجب احساس رضایت، شادی و آرامش درونی می‌شود. صدقه استرس‌ها و اضطراب‌ها را می‌زداید و حرص و بخل را علاج می‌کند. حتی وابستگی‌ها و دلبستگی‌های دنیا را نیز به‌تدریج کم‌رنگ می‌سازد. اثر صدقه، مانند دارو، تدریجی است و پاک‌کننده. دارو بدن را از سموم و آلودگی‌ها پاک می‌کند و صدقه، روح و روان انسان را از آلودگی‌های معنوی تطهیر می‌سازد. البته همان‌طور که دارو باید به‌اندازه و در زمان مناسب مصرف شود، صدقه نیز باید متعادل باشد؛ نه کم و نه زیاد، بلکه به‌اندازه. بسیاری از داروها نقش پیشگیرانه دارند و صدقه نیز چنین است. صدقه می‌تواند بلاها را دفع کند و از آسیب‌ها جلوگیری نماید. و همان‌طور که در دارو نیتی جز سلامت نیست، در صدقه هم نیتی جز سلامت نباید باشد؛ سلامت روح، جسم و جامعه. و دیگر آنکه بیشترین فایده‌ی صدقه به صدقه‌دهنده بازمی‌گردد، هرچند گیرنده‌ی صدقه نیز برخوردار می‌شود. و همچون بارانی است که بر زمین خشک و ترک‌خورده می‌بارد، و خاک را زنده می‌کند و دانه‌های نهفته را شکوفا می‌سازد. صدقه نیز دل‌های شکسته را زنده و بذر امید را در دل‌ها می‌رویاند. و صدقه فقط بخشش مال نیست. بخشیدن دانش، وقت، محبت، و حتی نشاندن لبخندی بر لب غم‌زده‌ای نیز صدقه است. گذشت از خطای دیگران یا گفتن سخنی آرامش‌بخش، همه از جنس صدقه‌اند. و صدقه هر چند اندک باشد، کم نیست و کم نمی‌ماند. مثل بذری که در خاک می‌کاریم و رشد می‌کند. در روایت داریم که خداوند می‌فرماید: هر کاری مأموری دارد، جز صدقه. صدقه را من خود پرورش می‌دهم. همچون بچه‌شتری که در اختیار شتربان قرار می‌گیرد روز به روز فربه و فربه تر می‌شود، صدقه‌ای اندک و ناچیز را من رشد و پرورش داده تا جایی که همچون کوه احد عظیم و حجیم می‌شود. "الصَّدَقَةُ دَواءٌ مُنجِحٌ"؛ صدقه دارویی شفابخش است. این دارو هم برای دهنده است، هم برای گیرنده، و هم برای جامعه. برای صدقه‌دهنده، دارویی برای روح و روان است؛ استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد و آرامش و رضایت می‌آورد. مطالعات نیز نشان داده‌اند که انجام کارهای خیر، باعث کاهش افسردگی و تقویت سلامت روان می‌شود. برای گیرنده، صدقه دارویی جسمی و مادی است. برای جامعه، صدقه پیوندی مستحکم ایجاد می‌کند، درست مانند شاخه‌های درختان جنگل که در هم تنیده شده و در برابر طوفان مقاوم می‌گردند. صدقه نابرابری‌های جامعه را کاهش داده و آن را به سوی عدالت و همبستگی پیش می‌برد. امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرموده‌اند: "أعمالُ العبادِ في عَاجِلِهمْ نَصْبُ أعْيُنِهِمْ في آجِلِهِمْ". اعمال آدمی در دنیا مانند چهره‌ای است که در آینه می‌بینیم. اگر چهره زیبا و پاکیزه باشد، تصویر آینه نیز زیباست. اگر آلوده باشد، تصویر نیز همان آلودگی را بازتاب می‌دهد. و آخرت حکایت همین آینه را دارد و حقیقت اعمال همچون چهره آدمی آشکار می‌شود. اعمال نیک و بد انسان، مثل بوی خوش گل یا بوی ناخوشایند زباله است. در آخرت، بوی حقیقت اعمال را حس می‌کنیم و یا از آن لذت می‌بریم، یا آزرده می‌شویم. به‌راستی، هر عمل نیکی، هرچند کوچک، و هر عمل بدی، هرچند پنهان، در آخرت آشکار می‌گردد و حقیقتش برابر چشمان ما مجسم خواهد شد. نتیجه‌گیری: صدقه، نه فقط بخششی مالی، بلکه هدیه‌ای از روح انسان به جهان است. صدقه‌ای که خالصانه باشد، مانند بارانی است که دل‌ها را زنده می‌کند و آلودگی‌ها را پاک می‌سازد.

برای پیاده‌سازی این حکمت در زندگی: ۱. هر روز یک عمل خیر کوچک انجام دهید، حتی اگر فقط یک لبخند باشد. ۲. در مواجهه با نیازمندان، ابتدا محبت کنید، سپس کمک مالی یا غیرمالی ارائه دهید. ۳. نیت خود را خالص کنید و صدقه را تنها برای رضای خداوند بدهید. ۴. تعادل را در بخشش رعایت کنید، نه آن‌قدر که خود در تنگنا بیفتید و نه آن‌قدر که اثرش ناچیز باشد.

☘ محمدرضا رنجبر 🌒 شب پانصد و هشتاد و یکم #مرسلات #صفحه- ۵۸۱ ✅ ترجمه صوتی و تصویری ، کاری است از موسسه پیامبر  مهر و رحمت @mrranjbar3