✍حجت الاسلام و المسلمین رستمی؛ مدیر اندیشکده مستعدان
پیدا و پنهان اقتصاد ایران مجموعهای است که تلاش میکند با نگاهی واقعبینانه و بر پایه دادهها و آمار رسمی، به مهمترین مسائل اقتصادی کشور بپردازد. در این مجموعه، هر فصل به یکی از موضوعات اساسی اقتصاد ایران اختصاص دارد و در هر فصل نیز بخشهای جداگانهای برای واکاوی جزئیات در نظر گرفته شده است. هدف آن است که بدون اغراق و شعار و با رویکردی راهکار محور، واقعیتهای اقتصاد ایران را از زاویهای روشنتر بررسی کنیم و تصویر دقیقتری از چالشها و فرصتها به دست دهیم.
منتشر شده در روزنامه عصر اقتصاد به تاریخ ۸ مهر ماه ۱۴۰۴
———~———~—🆔—~——~———
📎 عضویت در کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
🏦پرونده دوم: بانکداری در اقتصاد ایران
قسمت اول👈 مروری مختصر بر بانکداری در جهان و ایران
💵بانکداری جهانی: از سکه های طلا تا سلطنت دلار
شاید بتوان گفت تاریخچه بانکداری مدرن به قرن 14 میلادی و شهرهای تجاری ایتالیا مثل فلورانس و ونیز برمیگردد. به تدریج بانکداری در دیگر کشورهای اروپایی نیز شکل گرفت و با گسترش تجارت جهانی نیاز به یک نهاد قدرتمند برای مدیریت پول، ایجاد ثبات اقتصادی و تسهیل تجارت فزونی یافت و این امر به تدریج زمینه را برای شکلگیری بانکهای مرکزی فراهم نمود. در قرن هفدهم میلادی در اروپا، استفاده از سکهها در تجارت به دلیل وزن زیادشان برای بازرگانان دردسر آفرین شد. به علاوه خطر استهلاک و فرسودگی سکهها به دلیل استفاده مداوم آن چنان جدی بود که محتوای فلز قیمتی موجود در آن کاهش مییافت و یا حتی گاهی مردم عمدا تکه هایی از سکه را می بریدند. در سال 1609 برای رفع مشکلات مربوط به استفاده از سکه قیمتی، بازرگانان و شهرداری آمستردام – که مرکز تجارت جهانی مهم در آن زمان محسوب می شد- اقدام به راه اندازی بانک آمستردام برای جداسازی، دسته بندی و ذخیره سازی سکه کردند. موفقیت بانک آمستردام باعث شد در سایر شهرهای اروپایی نیز بانکهایی مشابه راه اندازی شود. البته بانک آمستردام در سال 1819 به دلیل زیان های متعدد ناشی از سرمایه گذاری در شرکت هلندی هند شرقی که جنگ با انگلستان را تامین مالی می کرد سقوط کرد. در سال 1656 نیز بانک استکهلم در سوئد تاسیس شد و اولین بانک منتشر کننده اسکناس کاغذی در اروپا لقب گرفت. این اسکناسها در واقع اوراق بهاداری بودند که پشتوانه آنها ذخایر فلزات گرانبها بود، به این معنی که هر فرد می توانست با ارائه این اوراق به بانک، معادل فلزی آن را دریافت کند. با این وجود این بانک کمتر از 15 سال دوام آورد و در سال 1668 ورشکست شد، زیرا نتوانست به تعهدات خود برای تبدیل اسکناسها به فلزات قیمتی عمل کند.
💰بانکداری جهانی پس از نشر اسکناس عمدتا بر نظام پولی پایه طلا (Gold Standard) استوار بود؛ به این صورت که حجم اسکناس در گردش متناسب با میزان ذخایر طلای هر کشور بود.آنها فقط زمانی پول اضافه چاپ میکردند که از ذخایر طلای اضافی متناسب با مقدار اضافی پول منتشر شده برخوردار باشد. اما با آغاز جنگ جهانی اول و نیاز دولت ها به تامین مالی گسترده برای مخارج جنگ، این نظام عملا کنار گذاشته شد تا کشورها بتوانند با آزادی بیشتری به چاپ پول بپردازند. پس از پایان جنگ جهانی اول مشخص شد میزان طلای موجود برای پوشش حجم پول های چاپ شده کافی نیست. در نتیجه جامعه بین المللی نظام پولی مبادله طلا و ارز را پایهگذاری کرد که بر اساس آن، ارزش پول کشورهای قدرتمند به طلا وابسته بود و کشورهای کوچکتر علاوه بر طلا، ارزهای کشورهای قدرتمند را به عنوان پشتوانه پول داخلی خود نگهداری میکردند و بدینگونه زمینه برای تبدیل شدن ارزهای خاص به عنوان پول های بین المللی فراهم گردید.
در سال 1944 نظام پولی برتون وودز در جامعه بینالملل به اجرا درآمد. در این چارچوب ، ایالات متحده آمریکا – یعنی پیروز جنگ جهانی دوم- متعهد شد که نرخ تبدیل دلار به طلا را در سطح هر انس 35 دلار ثابت نگه دارد و سایر کشورها نیز ارزش پول خود را به دلار گره زدند و این تصمیم آغازی بود بر سلطه دلار بر معاملات و معادلات بین المللی. آمریکا تضمین کرده بود که هر کشوری میتواند با تحویل دلار، معادل طلای آن را دریافت کند. اما با افزایش تورم در آمریکا که ناشی از چاپ بی رویه دلار (به خصوص برای تامین مالی جنگ با ویتنام) بود، ارزش دلار کاهش یافت. در نتیجه رابطه پایدار بین دلار و طلا مورد تردید بسیاری از کشورها قرار گرفت. بسیاری از مردم و نیز کشورها با درک کاهش ارزش دلار، اقدام به تبدیل گسترده دلار به طلا کردند. بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) ابتدا با فروش طلا سعی در مهار این تقاضا داشت، اما در نهایت با افزایش فشار، در اوایل دهه 1970 به طور یک جانبه رابطه دلار با طلا را قطع کرد و اعلام نمود که دیگر در ازای دلار، طلا ارائه نخواهد داد. با فروپاشی نظام برتون وودز، سازوکارهای پیچیدهتر و متنوعی برای نظام پولی کشورها شکل گرفت که به وقوع بحرانهای مالی متعدد در سطح جهان انجامید.
———~———~—🆔—~——~———
📎 عضویت در کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
🏫بانکداری در ایران: از بانکهای خارجی تا بانکداری بدون ربا
✨آغاز بانکداری نوین در ایران به اواخر دوران قاجار و ورود بانک های خارجی به کشور باز میگردد. پیش از آن، فعالیت های مالی عمدتا توسط صرافان و بازرگانان انجام می شد. نخستین بانک های خارجی با هدف تامین منافع کشورهای متبوع خود و رقابت با سایر قدرت های خارجی در ایران تاسیس شدند. از جمله این بانک ها می توان به بانک جدید شرق(انگلیسی، 1266 شمسی) بانک شاهنشاهی ایران(انگلیسی، 1267) که حق انحصاری چاپ اسکناس در ایران را در اختیار داشت، و بانک استقراضی ایران(روسی، 1269) اشاره کرد.
💫پس از سالها فعالیت بانک های خارجی در ایران، نخستین بانک ایرانی با سرمایه داخلی در سال 1304 با نام بانک «پهلوی قشون» به منظور ساماندهی امور مالی ارتش تاسیس شد که بعدها به بانک سپه تغییر نام یافت. در سال 1307 بانک ملی ایران با هدف تقویت بنیه اقتصادی کشور و تمرکز بر امور مالی دولت تاسیس گردید. با واگذاری امتیاز انحصاری چاپ اسکناس از بانک شاهنشاهی به بانک ملی در سال 1310 ، این بانک به مهمترین نهاد پولی و مالی کشور تبدیل شد. در سال 1339 شمسی برای ساماندهی و نظارت جامع بر سیاستهای پولی و اعتباری و کنترل انتشار اسکناس، بانک مرکزی ایران تاسیس شد.
💳در دوران قبل از انقلاب علاوه بر بانکهای دولتی، بانکداری خصوصی نیز شکل گرفته بود. بانک صادرات یکی از مهمترین بانکهای خصوصی داخلی شناخته میشد. سیاست این بانک، ایجاد شعب کوچک ولی فراوان در سطح کشور بود که موجب گسترش خدمات بانکی به اقشار وسیعتری از مردم شد. متاسفانه رژیم پهلوی در سالهای آخر حکومت خود اقدام به راهاندازی بانکهای خصوصی متعددی نظیر بانک ایرانیان، بانک عمران، بانک تهران و... نمود که یا وابسته به بنیاد پهلوی بودند و یا افرادی مانند رام، لاله، یزدانی و... مالک آنها به شمار میرفتند.
📈به طور کلی در دهه 50 شمسی با افزایش چشمگیر درآمدهای ارزی به دلیل افزایش قیمت جهانی نفت، سیستم بانکی کشور به سرعت گسترش یافت، به طوری که بین سال های 51 تا 57 حجم عملیات بانکی 7 برابر افزایش یافت و تعداد بانک های تجاری و تخصصی از 26 به 36 رسید و در حدود 1300 واحد بانکی به شبکه بانکی کشور اضافه شد. بسیاری از این بانک ها در آستانه انقلاب اسلامی ایران در سال 57 ورشکست شدند و قادر به پاسخگویی به تقاضای برداشت سپرده های مردم نبودند.
با پیروزی انقلاب اسلامی، فصل جدیدی در تاریخ بانکداری ایران گشوده شد که مهمترین محور آن، بانکداری بدون ربا بود. در قسمت بعدی یادداشت به بررسی دقیقتر بانکداری پس از انقلاب خواهیم پرداخت.
📚برخی منابع مورد استفاده برای این یادداشت:
کتاب «بانکداری مرکزی» نوشته تاماراک مُئِنجاک ترجمه احمد عزیزی
« تاریخ بانکداری اسلامی» در ایران نوشته میثم مهرپور
———~———~—🆔—~——~———
📎 عضویت در کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
♨️ پخش زنده افتتاحیه دوره چهارم اندیشکده مستعدان اجتهاد با حضور ارزشمند جناب حجت الاسلام والمسلمین میر هاشم حسینی، حجت الاسلام و المسملین نهاوندی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس و حجت الاسلام و المسلمین عباسی معاونت پژوهش و سرپرست امور نخبگان حوزههای علمیه و نیز جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه از تلویزیون اینترنتی حوزههای علمیه
✨رونمایی از کتابچه «ره نامه مستعدان» و «صفحه اینترنتی اندیشکده»
📆 شنبه ۱۲ مهرماه ۱۴۰۴ ، ساعت ۱۹ تا ۲۱
🔻 لینک پخش زنده:
🌐 tv1.livehowzeh.ir
———~———~—🆔—~——~———
📎 عضویت در کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
Album-RGB.pdf
حجم:
7.38M
📖(فایل pdf) رهنامه مستعدان
گزارشی از عملکرد پنج ساله اندیشکده مستعدان اجتهاد
💻برای مطالعه مجازی اینجا کلیک کنید
———~———~—🆔—~——~———
📎 لینک دعوت به کانال اندیشکده مستعدان
https://eitaa.com/joinchat/1079706013Ceed9a368e3
💢طرح «مروری امروزین بر نظریه ولایت فقیه»
بازخوانی مبانی و ادله ولایت فقیه و پاسخ به شبهات و هجمهها
این طرح به منظور رصد شبهات مهم مبنایی و به روز نظریه ولایت فقیه و پاسخ به آن ها طراحی شده است. در این طرح اعضا با شبهات آشنا شده و پس از احصاء منطقی آنها، به تناسب جلساتی در پاسخ به آن برگزار می شود که یا یکی از اساتید داخلی یا مهمان به ارائه می پردازد و یا تحقیقات اعضا تبیین و اساتید آن را نقد کرده و ارتقا می بخشند.
از چشم اندازهای این طرح ـ علاوهبر تدوین علمی مبانی و پاسخ شبهات برای جامعه نخبگانی ـ انتشار رسانه ای نتایج با ادبیاتی قابل فهم برای جامعه غیر علمی و تثبیت نظریه ولایت فقیه در نگاه عمومی جامعه است.
🔸در همین راستا تا کنون چهار نشست با عنوان سلسله جلساتِ «مروری امروزین بر نظریه ولایت فقیه» «بازخوانی مبانی و ادله ولایت فقیه و پاسخ به شبهات و هجمهها» در اندیشکده برگزار شده است:
⬅️ حلقه اول:
رسالت حوزویان در تقویت نظریه ولایت فقیه و پاسخ به شبهات پیرامون آن
⬅️حلقه دوم:
نقدی بر کژفهمیها از روایات نهی از قیام
⬅️ حلقه سوم:
نگاهی به ادله روایی ولایت فقیه
⬅️ حلقه چهارم:
نگاهی انتقادی به اتهام تنشزایی سیاست های امامین انقلاب
———~———~—🆔—~——~———
📖مطالعه مجازی کتابچه «ره نامه مستعدان»
سایت اندیشکده مستعدان
🌐https://tme313.ir/
هدایت شده از انجمن علمی هویت نوجوان🌱
📢 فراخوان جذب و تربیت پژوهشگر
میز هویت نوجوان با همکاری دانشگاه باقرالعلوم (ع) از میان طلاب، دانشجویان و فارغالتحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری پژوهشگر جذب میکند.
📚 موضوع پروژه:
تألیف دستنامه (هندبوک) هویت و زیست مجازی نوجوان
✅ مزایای همکاری:
🔹 آموزش حرفهای مقالهنویسی و استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی در پژوهش
🔹 همکاری و راهنمایی مستقیم استاد راهبر
🔹 مشارکت در تألیف و انتشار یک اثر علمی ماندگار
🔹 دریافت حق الزحمه پژوهشی
⏳ آخرین مهلت ثبتنام: ۳۰ مهر ۱۴۰۴
📞 نحوه ثبتنام:
ارسال رزومه (رزومه تحصیلی، پژوهشی و علایق) به:
@MA_NA_13
#فراخوان_پژوهشی #جذب_پژوهشگر #هویت_نوجوان #زیست_مجازی #هندبوک #پژوهش #طلاب #دانشجو #کارشناسی_ارشد #دکتری #پژوهشگر #مسئله_اجتماعی
لینک عضویت:👇👇
https://eitaa.com/Anjoman_Hoviat_Nojavan