#نقدها 🔹[نقدی بر یادداشت «مناسک یا نمایش مناسک؟»]🔹 ✍ سیدمحمدمهدی رفیع‌پور از منظر فقهی امکان تعطیلی حج به صورت کامل وجود ندارد. گرچه شاید نویسنده از منظر اجتماعی و مناسکی صرف ابراز نظر کرده باشد. اینکه در طول تاریخ هم ۴۰ بار حج را تعطیل کرده بودند مورد به مورد باید بررسی شود که چه شرایط خاصی وجود داشته است و بهرحال در کار سلاطین و حاکمان جائر هیچ حجیتی وجود ندارد که بخواهیم تعطیلی حج را مشروع نشان دهیم. شاید بی جا کرده باشند که حج را تعطیل کرده‌اند! شاید هم واقعا سیل و مانند آن بوده و هیچ امکان برگزاری نداشته اند. اینکه اصرار دارم همه کارشناسان حوزه‌های مختلف علوم انسانی برای ابراز نظر درباره دین اسلام، یک دوره فقه درست و حسابی بخوانند برای جلوگیری از امثال چنین اظهار نظراتی است. اتفاقا در همین حج خلوت ممکن است برکات و کارکردهای جدید و متفاوتی باشد که جامعه‌شناسان دین کم کم به آن پی ببرند. به‌هرحال به‌نظرم حتی از منظر مناسکی (و با صرف نظر از اشکال فقهی قبل) شتاب‌زده اظهارنظر کرده‌اند. درباره مسأله عزاداری و آیین‌های عاشورایی البته ابتکار عمل و فرم‌های جدید با تأیید فقه (که دانش تعیین کننده مشروع و نامشروع در اسلام است) اشکالی وجود ندارد و اصل عزاداری امام حسین علیه السلام را بنده واجب کفایی می دانم نه مستحب که خیلی ها بیان کرده اند و لذا حتما باید بصورت مناسب برگزار شود. نقل از کانال نویسنده ("حدیث آرزومندی") 🔻پاسخ:‌ برخلاف تصور ناقد، من از قاعده‌ی فقهی مذکور بی‌اطلاع نبودم. منتها بحث من از منظر «منطق مناسکی» و پدیداری است نه «منطق فقهی». در یادداشت هم نوشته‌ام "شاید بهتر بود برگزار نمی‌شد" که متفاوت است با "نباید برگزار می‌کردند". این توجه را دارم و در متن هم هست که در مناسک اولیه دست ما در تغییر فرم باز نیست؛ به خلاف مناسک ثانویه که تغییرپذیرند و قابل دستکاریهای مقتضی. 1399/5/13 @mohsenhesammazaheri