12شرح وتفسیر #حکمت31 ☢پايه دومِ ايمان: يقين سپس امام(عليه السلام) از شاخه هاى يقين سخن مى گويد و مى فرمايد: 🔷🔶 «يقين بر چهار شاخه استوار است: بر بينش هوشمندانه و عميق و پى بردن به دقايق حكمت و پند گرفتن از عبرت ها و اقتدا به روش پيشينيان (صالح)»; 🔶🔷(وَالْيَقِينُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَب: عَلى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ، وَتَأَوُّلِ الْحِكْمَةِ، وَمَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ، وَسُنَّةِ الاَْوَّلِينَ). 🍎🍎🍎🍑🍏🍏🍏 🌸 ممكن است اين چهار شاخه اشاره به چهار رشته از علوم انسانى باشد: نخست علوم تجربى است كه از «تبصرة الفطنة» سرچشمه مى گيرد 🔺و دوم علوم نظرى است كه از «تأويل الحكمه» به دست مى آيد سوم علومى است كه از تاريخ نصيب انسان مى شود و مايه عبرت اوست 🔺 و چهارم علوم نقلى است كه از سنن پيشنيان به دست مى آيد. هنگامى كه انسان اين چهار رشته علمى را پيگيرى كند و از آنها بهره كافى ببرد به مقام يقين مى رسد. #باید_قوی_شویم @nahjamira

13شرح وتفسیر #حکمت31 🌸 مثلاً درباره خداشناسى نخست چشم باز كند و به خوبى آثار پروردگار را در جهان هستى ببيند ✅ سپس با انديشه عميق رابطه آن را با مبدأ آفرينش قادر و حكيم درك كند آن گاه از حوادث تاريخى عبرت بگيرد 🔸 و خدا را از لابه لاى آن بشناسد و پس از آن بر آنچه از پيشنيان صالح و عالم به دست آمده مرور كند و علوم آنها را به علم خود بيفزايد تا يك خداشناس كامل گردد. همچنين در مورد خودسازى و عوامل تقرب به پروردگار. @nahjamira

15، تفسیر #حکمت31 ☢ پايه سومِ ايمان: عدل ❣سپس امام(عليه السلام) به سراغ شاخه هاى عدالت مى رود و شاخه هاى اين پايه مهم را چنين شرح مى دهد: 💢«عدالت نيز چهار شعبه دارد: فهم دقيق، علم و دانش عميق، قضاوت صحيح و روشن و حلم و بردبارى»; (وَالْعَدْلُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَب: عَلى غَائِصِ الْفَهْمِ، وَغَوْرِ الْعِلْمِ، وَزُهْرَةِ الْحُكْمِ، وَرَسَاخَةِ الْحِلْمِ). 🍏🍏🍏🍊🍎🍎🍎 در واقع كسى كه بخواهد حكم عادلانه اى كند نخست بايد از قابليت و استعداد شايسته اى در فهم موضوع برخوردار باشد✅ تا هرگونه خطا در تشخيص موضوع موجب خطا در نتيجه حكم نشود. @nahjamira

17تفسیر #حکمت31 🍀اينها امورى است كه امام(عليه السلام) در عهدنامه مالك اشتر درباره قضاوت، با اضافاتى به آن اشاره كرده مى فرمايد: 🌹 « سپس از ميان رعاياى خود برترين فرد را در نزد خود براى قضاوت در ميان مردم برگزين. كسى كه امور مختلف آنها را در تنگنا قرار ندهد و برخورد مخالفان و خصوم با يكديگر او را به خشم و لجاجت وا ندارد ❣ و در لغزش و اشتباهاتش پافشارى نكند و هنگامى كه خطايش بر او روشن شود بازگشت به سوى حق بر او مشكل نباشد و نفس او به طمع تمايل نداشته باشد 🍀و در فهم مطالب به اندك تحقيق اكتفا نكند و تا پايان پيش رود و در شبهات از همه محتاط تر باشد و در تمسك به حجت و دليل از همه بيشتر پافشارى كند 🍀و با مراجعه مكرر اطراف دعوا كمتر خسته شود و در كشف حقايق امور شكيباتر باشد و به هنگام آشكار شدن حق در انشاى حكم از همه قاطع تر باشد. 💢او بايد از كسانى باشد كه ستايش فراوان، او را مغرور نسازد (و فريب ندهد) و مدح و ثناى بسيار او را به ثنا خوان و مدح كننده متمايل نكند و البته اين گونه افراد كم اند».🌟 @nahjamira

18تفسیر #حکمت31 ⭕️البته اين تفسير را درباره جمله هاى فوق نمى توان از نظر دور داشت كه اين جمله ها تنها مربوط به مقام قضاوت نيست،‼️ بلكه ناظر به تمام قضاوت هاى اجتماعى و زندگى مادى و معنوى است همه جا بايد براى تشخيص موضوع دقت كرد; همه جا بايد دقيقا احكام را بر موضوعات منطبق نمود.♻️ ✅ آن گاه امام(عليه السلام) در يك نتيجه گيرى حكيمانه، آثار هر يك از اين شاخه هاى چهارگانه عدالت را بيان مى كند، 💯 مى فرمايد: «كسى كه درست بينديشد به اعماق دانش آگاهى پيدا مى كند و كسى كه به عمق علم و دانش برسد از سرچشمه احكام، سيراب باز مى گردد و 🍃 آن كس كه حلم و بردبارى پيشه كند گرفتار تفريط و كوتاهى در امور خود نمى شود و در ميان مردم با آبرومندى زندگى خواهد كرد»; (فَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ; وَمَنْ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ صَدَرَ عَنْ شَرَائِعِ الْحُكْمِ; وَمَنْ حَلُمَ لَمْ يُفَرِّطْ فِي أَمْرِهِ وَعَاشَ فِي النَّاسِ حَمِيداً). 🌸 آرى دقت در فهم، انسان را به ژرفاى علم و دانش مى رساند و آن كس كه به ژرفاى علم و دانش برسد احكام الهى را به خوبى درك مى كند و هركس احكام خدا را دقيقاً بداند هرگز گمراه نخواهد شد و كسانى كه در مقابل نابخردان حلم و بردبارى داشته باشند 💠و به گفته قرآن: «(لا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْم عَلى أَلاّ تَعْدِلُوا); عداوت نسبت به قومى شما را مانع از اجراى عدالت نشود» از حق و عدالت دور نخواهد شد و چنين انسانى قطعا محبوب القلوب مردم است. @nahjamira

💠 #حکمت31 ، بخش2💠 وَالْيَقِينُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَب: عَلَى تَبْصِرَةِ الْفِطْنَةِ، وَتَأَوُّلِ الْحِكْمَةِ، وَمَوْعِظَةِ الْعِبْرَةِ، وَسُنَّةِ الاَْوَّلِينَ. ‼️فَمَنْ تَبَصَّرَ فِي الْفِطْنَةِ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ; وَمَنْ تَبَيَّنَتْ لَهُ الْحِكْمَةُ عَرَفَ الْعِبْرَةَ; وَمَنْ عَرَفَ الْعِبْرَةَ فَكَأَنَّمَا كَانَ فِي الاَْوَّلِينَ. 🍏🍏🍏🍑🍎🍎🍎 ✅ يقين نيز بر چهار شاخه استوار است: بر بينش هوشمندانه و عميق و پى بردن به دقايق حكمت و پند گرفتن از عبرت ها و اقتدا به روش پيشينيان (صالح). 🔸كسى كه بينايى هوشمندانه داشته باشد حكمت و دقايق امور براى او روشن مى شود و كسى كه دقايق امور براى او روشن شود عبرت فرا مى گيرد و كسى كه درس عبرت گيرد چنان است كه گويا هميشه با گذشتگان بوده است.🔹 @nahjamira

🎆 #حکمت31 ، بخش3🎆 ✴️وَالْعَدْلُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَب: عَلَى غَائِصِ الْفَهْمِ، وَغَوْرِ الْعِلْمِ، وَزُهْرَةِ الْحُكْمِ، وَرَسَاخَةِ الْحِلْمِ، فَمَنْ فَهِمَ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ; وَمَنْ عَلِمَ غَوْرَ الْعِلْمِ صَدَرَ عَنْ شَرَائِعِ الْحُكْمِ; وَمَنْ حَلُمَ لَمْ يُفَرِّطْ فِي أَمْرِهِ وَعَاشَ فِي النَّاسِ حَمِيداً. 🔵عدالت نيز چهار شعبه دارد: فهم دقيق، علم و دانش عميق، قضاوت صحيح و روشن و حلم و بردبارى راسخ. ✨ كسى كه درست بينديشد به اعماق دانش آگاهى پيدا مى كند و كسى كه به عمق علم و دانش برسد از سرچشمه احكام، سيراب مى گردد و آن كس كه حلم و بردبارى پيشه كند گرفتار تفريط و كوتاهى در امور خود نمى شود و در ميان مردم با آبرومندى زندگى خواهد كرد. 🍏🍏🍏🍑🍎🍎🍎 🍀وَالْجِهَادُ مِنْهَا عَلَى أَرْبَعِ شُعَب: عَلَى الاَْمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَالنَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَالصِّدْقِ فِي الْمَوَاطِنِ، وَشَنَآنِ الْفَاسِقِينَ: فَمَنْ أَمَرَ بِالْمَعْرُوفِ شَدَّ ظُهُورَ الْمُؤْمِنِينَ، وَمَنْ نَهَى عَنِ الْمُنْكَرِ أَرْغَمَ أُنُوفَ الْكَافِرِينَ; وَمَنْ صَدَقَ فِي الْمَوَاطِنِ قَضَى مَا عَلَيْهِ، وَمَنْ شَنِئَ الْفَاسِقِينَ وَغَضِبَ لِلَّهِ، غَضِبَ اللَّهُ لَهُ وَأَرْضَاهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ 🔴جهاد (نيز) چهار شاخه دارد: امر به معروف، نهى از منكر، صدق و راستى در معركه هاى نبرد، و دشمنى با فاسقان. 🌸 آن كس كه امر به معروف كند پشت مؤمنان را محكم ساخته و آن كس كه نهى از منكر كند بينى كافران (و منافقان) را به خاك ماليده و كسى كه صادقانه در ميدان هاى نبرد با دشمن (و هرگونه مقابله با آنها) بايستد وظيفه خود را (در امر جهاد) انجام داده و كسى كه فاسقان را دشمن دارد و براى خدا خشم گيرد خداوند به خاطر او خشم و غضب مى كند (و او را در برابر دشمنان حفظ مى نمايد) و روز قيامت وى را خشنود مى سازد. @nahjamira

🎆 #حکمت31، بخش4🎆 🍀 َالْكُفْرُ عَلَى أَرْبَعِ دَعَائِمَ: عَلَى التَّعَمُّقِ، وَالتَّنَازُعِ، وَالزَّيْغِ، وَالشِّقَاقِ: 🔻 فَمَنْ تَعَمَّقَ لَمْ يُنِبْ إِلَى الْحَقِّ; وَمَنْ كَثُرَ نِزَاعُهُ بِالْجَهْلِ دَامَ عَمَاهُ عَنِ الْحَقِّ; وَمَنْ زَاغَ سَاءَتْ عِنْدَهُ الْحَسَنَةُ، وَحَسُنَتْ عِنْدَهُ السَّيِّئَةُ، وَسَكِرَ سُكْرَ الضَّلاَلَةِ; وَمَنْ شَاقَّ وَعُرَتْ عَلَيْهِ طُرُقُهُ، وَأَعْضَلَ عَلَيْهِ أَمْرُهُ، وَضَاقَ عَلَيْهِ مَخْرَجُهُ. 🍏🍏🍏🍋🍎🍎🍎 امام(عليه السلام) فرمود: كفر بر چهار پايه قرار دارد: 🔻 تعمق (رفتن به دنبال اوهام به گمان كنجكاوى از اسرار) و ستيزه جويى و جدال، و انحراف از حق (به سبب هوا و هوس ها و تعصب ها) و شقاق (و دشمنى با حق و لجاجت در برابر آن). 🔵آن كس كه تعمق و كنجكاوى ناصواب پيشه كند هرگز به حق باز نمى گردد. آن كس كه بر اثر جهل، بسيار به نزاع و ستيز برخيزد، نابينايى او نسبت به حق پايدار خواهد ماند و كسى كه از راه حق منحرف شود (و به دنبال هوس ها برود) خوبى در نظرش بدى و بدى نزدش خوبى جلوه مى كند و گرفتار مستى گمراهى مى شود 🔴و آن كس كه به عناد و لجاج پردازد طرق رسيدن (به حق) براى او ناهموار مى گردد و كارها بر او سخت و پيچيده مى شود و در تنگنايى كه خارج شدن از آن مشكل است گرفتار خواهد شد. @nahjamira

24تفسیر #حکمت31 ⭕️وامام(عليه السلام) در اين بخش از كلام خود نيز داد سخن را درباره تبيين پايه هاى كفر داده و مى فرمايد: «كفر بر چهار پايه قرار دارد: 🔶 تعمق (رفتن به دنبال اوهام به گمان كنجكاوى از اسرار) و ستيزه جويى (جدال و مراء) و انحراف از حق (به سبب هوا و هوس ها و تعصب ها) و دشمنى با حق (به سبب لجاجت)»; (وَ الْكُفْرُ عَلَى أَرْبَعِ: دَعَائِمَ عَلَى التَّعَمُّقِ، وَالتَّنَازُعِ، وَالزَّيْغِ، وَالشِّقَاقِ).💫 💫 ✅ امام در واقع موانع شناخت و عوامل انحراف از حق و حجاب هايى كه در برابر فكر انسان قرار مى گيرد و مانع از مشاهده حقايق مى گردد را بيان فرموده، ⏪زيرا هر يك از عوامل چهارگانه بالا به تنهايى كافى است انسان را از معرفت حق باز دارد و در بيراهه ها سرگردان سازد تا چه رسد به اين كه چهار عامل جمع شود. 🌸 آن گاه در ادامه اين سخن مى فرمايد: «آن كس كه تعمق و كنجكاوى ناصواب پيشه كند هرگز به حق باز نمى گردد»; (فَمَنْ تَعَمَّقَ لَمْ يُنِبْ إِلَى الْحَقِّ). ❌منظور از «تعمق» جستجوگرى بيش از حد است مخصوصاً در امورى كه رسيدن به كنه آن مشكل يا غير ممكن است. @nahjamira

🎆#حکمت31 بخش4🎆 وَالشَّكُّ عَلى أَرْبَعِ شُعَب: عَلَى التَّمَارِي، وَالْهَوْلِ، وَالتَّرَدُّدِ، وَالاِْسْتِسْلاَمِ: فَمَنْ جَعَلَ الْمِرَاءَ دَيْدَناً لَمْ يُصْبِحْ لَيْلُهُ; وَمَنْ هَالَهُ مَا بَيْنَ يَدَيْهِ نَكَصَ عَلى عَقِبَيْهِ; وَمَنْ تَرَدَّدَ فِي الرَّيْبِ وَطِئَتْهُ سَنَابِكُ الشَّيَاطِينِ; وَمَنِ اسْتَسْلَمَ لِهَلَكَةِ الدُّنْيَا وَالاْخِرَةِ هَلَكَ فِيهِمَا. قال الرَّضىُ: وَبَعْدَ هذا كَلامٌ تَرَكْنا ذِكْرَهُ خَوْفَ الاْطالَةِ وَالْخُرُوجَ عَنِ الْغَرَضِ الْمَقْصُودِ فِي هذا الْبابِ 🍏🍏🍏🍋🍎🍎🍎 ✅ شك نيز بر چهار پايه استوار است: بر «مراء» (گفت و گوى بى حاصل)، ترس (از كشف حقيقت) ترديد (در تصميم گيرى)، و تسليم (خودباختگى). 🌸 آن كس كه مراء و گفت و گوى بى حاصل را عادت خود قرار دهد ظلمت و تاريكى شب هاى شك او را به روشنايى روزِ يقين نمى رساند و آن كس كه از حقايق پيش روى خود وحشت كند (و از تصميم گيرى صحيح بپرهيزد) به قهقرا باز مى گردد و آن كس كه در ترديد و دودلى باشد (و در تصميم گيرى وسواس به خرج دهد) زير سم شياطين له مى شود و كسى كه در برابر عوامل هلاكت خويش در دنيا و آخرت تسليم گردد (و به مبارزه بر ضد اسباب شك و شبهه بر نخيزد) در هر دو جهان هلاك خواهد شد. ☢مرحوم سيّد رضى پس از پايان اين حديث مى گويد: بعد از اين كلام، سخنان ديگرى بوده كه ما از بيم اطاله سخن و خارج شدن از هدف اصلى در اين باب، از آنها صرف نظر كرديم. @nahjamira

سهم #روز_سوم : از حکمت ۲۶ تا ۳۱ #نهج_البلاغه ┄┅═══✼✨🦋✨✼═══┅┄ 📒 #حکمت26 : كسي چيزي را در دل پنهان نكند جز آنكه در لغزشهاي زبان و رنگ رخسار، آشكار خواهد شد. ┄┅═══✼✨🦋✨✼═══┅┄ 📒 #حکمت27 : با درد خود بساز، چندان كه با تو سازگار است. ┄┅═══✼✨🦋✨✼═══┅┄ 📒 #حکمت28 : برترين زهد، پنهان داشتن زهد است. ┄┅═══✼✨🦋✨✼═══┅┄ 📒 #حکمت29 : هنگامي كه تو زندگي را پشت سر مي گذاري و مرگ به تو روي مي آورد، پس ديدار با مرگ چه زود خواهد بود. ┄┅═══✼✨🦋✨✼═══┅┄ 📒 #حکمت30 : هشدار! هشدار! به خدا سوگند! خداوند چنان پرده پوشی كرده كه می پنداری تو را بخشيده است. ┄┅═══✼✨🦋✨✼═══┅┄ 📒 #حکمت31 ( از ايمان پرسيدند، امیرالمؤمنین فرمود:) 1️⃣ شناخت پایه های ایمان: ايمان بر چهار پايه استوار است، صبر، يقين، عدل و جهاد. صبر نيز بر چهار پايه قرار دارد. شوق، هراس، زهد، انتظار. آنكس كه اشتياق بهشت دارد، شهوتهايش كاستی گيرد و آن كس كه از آتش جهنم مي ترسد، از حرام دوری مي گزيند و آن كس كه در دنيا زهد مي ورزد، مصيبتها را ساده پندارد، و آنكس كه مرگ را انتظار می كشد در نيكی ها شتاب می كند. يقين نيز بر چهار پايه استوار است، بينش زيركانه، دريافت حكيمانه واقعيتها، پند گرفتن از حوادث روزگار و پيمودن راه درست پيشينيان. پس آنکس كه هوشمندانه به واقعيتها نگريست، حكمت را آشكارا بيند و آنكه حكمت را آشكارا ديد، عبرت آموزي را شناسد و آنكه عبرت آموزی شناخت گويا چنان است كه با گذشتگان می زيسته است. و عدل نيز بر چهار پايه برقرار است، فكری ژرف انديش، دانشی عميق و به حقيقت رسيده، نيكو داوری كردن، استوار بودن در شكيبايی. پس كسی كه درست انديشيد به ژرفای دانش رسيده و آنكس كه به حقيقت دانش رسد، از چشمه زلال شريعت نوشد و كسي كه شكيبا باشد در كارش زياده روی نكرده با نيكنامی در ميان مردم زندگی خواهد كرد. و جهاد نيز بر چهار پايه استوار است، امر به معروف، نهي از منكر، راستگويی در هر حال، و دشمنی با فاسقان، پس هر كس به معروف امر كرد، پشتوانه نيرومند مؤمنان است و آنكس كه از زشتی ها نهی كرد، بينی منافقان را به خاك ماليد و آنکس كه در ميدان نبرد صادقانه پايداری كند حقّی را كه بر گردن او بوده ادا كرده است و كسی كه با فاسقان دشمنی كند و برای خدا خشم گيرد، خدا هم برای او خشم آورد و روز قيامت او را خشنود سازد. 2️⃣ شناخت اقسام كفر و ترديد: و كفر بر چهار ستون پايدار است، كنجكاوی دروغين، ستيزه جويی و جدل، انحراف از حق و دشمنی كردن، پس آنكس كه دنبال توهم و كنجكاوی دروغين رفت به حق نرسيد. و آنكس كه به ستيزه جويی و نزاع پرداخت از ديدن حق نابينا شد، و آنكس كه از راه حق منحرف گرديد، نيكويی را زشت و زشتی را نيكويی پندارد و سرمست گمراهی گشت و آن كس كه دشمنی ورزيد پيمودن راه حق بر او دشوار و كارش سخت و نجات او از مشكلات دشوار است. و شك چهار بخش دارد: جدال در گفتار، ترسيدن، دودل بودن، و تسليم حوادث روزگار شدن. پس آن كس كه جدال و نزاع را عادت خود قرار داد، شب تارش به صبح نمی رسد( از تاريكی شبهات بيرون نخواهد آمد) و آن كس كه از هر چيزي ترسيد همواره در حال عقب نشینی است و آنکس كه در ترديد و دودلي باشد زير پای شيطان كوبيده خواهد شد و آنكس كه تسليم حوادث گردد و به تباهی دنيا و آخرت گردن نهاد، هر دو جهان را از كف خواهد داد. (سخن امام طولانی است چون در اين فصل حكمتهای كوتاه را جمع آوری می كنم از آوردن دنباله سخن خودداری كردم) ┄┅═══✼✨🦋✨✼═══┅┄ #ندای_نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی #روز_سوم

🌹 سهم #روز_سوم ختم نهج البلاغه، از حکمت ۲۶ تا حکمت ۳۱ ┄┅═══✼🦋✼═══┅┄ 💠 كسی چیزی را در دل پنهان نكند جز آنكه در لغزشهاي زبان و رنگ رخسار، آشكار خواهد شد. 📒 #حکمت26 ┄┅═══✼🦋✼═══┅┄ 💠 با درد خود بساز، چندان كه با تو سازگار است. 📒 #حکمت27 ┄┅═══✼🦋✼═══┅┄ 💠 برترين زهد، پنهان داشتن زهد است. 📒 #حکمت28 ┄┅═══✼🦋✼═══┅┄ 💠 هنگامي كه تو زندگي را پشت سر مي گذاري و مرگ به تو روي مي آورد، پس ديدار با مرگ چه زود خواهد بود. 📒#حکمت29 ┄┅═══✼🦋✼═══┅┄ 💠 هشدار! هشدار! به خدا سوگند! خداوند چنان پرده پوشی كرده كه می پنداری تو را بخشيده است. 📒 #حکمت30 ┄┅═══✼🦋✼═══┅┄ 💠 (از ايمان پرسيدند، فرمود:) شناخت پایه های ایمان: ايمان بر چهار پايه استوار است، صبر، يقين، عدل و جهاد. صبر نيز بر چهار پايه قرار دارد. شوق، هراس، زهد، انتظار. آن كس كه اشتياق بهشت دارد، شهوتهايش كاستي گيرد، و آن كس كه از آتش جهنم مي ترسد، از حرام دوري مي گزيند، و آن كس كه در دنيا زهد مي ورزد، مصيبتها را ساده پندارد، و آن كس كه مرگ را انتظار مي كشد در نيكی ها شتاب مي كند. يقين نيز بر چهار پايه استوار است، بينش زيركانه، دريافت حكيمانه واقعيتها، پند گرفتن از حوادث روزگار، و پيمودن راه درست پيشينيان. پس آن كس كه هوشمندانه به واقعيتها نگريست، حكمت را آشكارا بيند، و آنكه حكمت را آشكارا ديد، عبرت آموزي را شناسد، و آنكه عبرت آموزي شناخت گويا چنان است كه با گذشتگان مي زيسته است. و عدل نيز بر چهار پايه برقرار است، فكري ژرف انديش، دانشي عميق و به حقيقت رسيده، نيكو داوري كردن، استوار بودن در شكيبايي. پس كسي كه درست انديشيد به ژرفاي دانش رسيده، و آن كس كه به حقيقت دانش رسد، از چشمه زلال شريعت نوشد، و كسي كه شكيبا باشد در كارش زياده روي نكرده با نيكنامي در ميان مردم زندگي خواهد كرد. و جهاد نيز بر چهار پايه استوار است، امر به معروف، نهي از منكر، راستگويي در هر حال، و دشمني با فاسقان، پس هر كس به معروف امر كرد، پشتوانه نيرومند مومنان است، و آن كس كه از زشتي ها نهي كرد، بيني منافقان را به خاك ماليد، و آن كس كه در ميدان نبرد صادقانه پايداري كند حقي را كه بر گردن او بوده ادا كرده است، و كسي كه با فاسقان دشمني كند و براي خدا خشم گيرد، خدا هم براي او خشم آورد، و روز قيامت او را خشنود سازد. شناخت اقسام كفر و ترديد: و كفر بر چهار ستون پايدار است، كنجكاوي دروغين، ستيزه جويي و جدل، انحراف از حق، و دشمني كردن، پس آن كس كه دنبال توهم و كنجكاوي دروغين رفت به حق نرسيد. و آن كس كه به ستيزه جويي و نزاع پرداخت از ديدن حق نابينا شد، و آن كس كه از راه حق منحرف گرديد، نيكويي را زشت، و زشتي را نيكويي پندارد و سرمست گمراهي گشت، و آن كس كه دشمني ورزيد پيمودن راه حق بر او دشوار و كارش سخت، و نجات او از مشكلات دشوار است. و شك چهار بخش دارد: جدال در گفتار، ترسيدن، دودل بودن، و تسليم حوادث روزگار شدن. پس آن كس كه جدال و نزاع را عادت خود قرار داد، شب تارش به صبح نمی رسد( از تاريكي شبهات بيرون نخواهد آمد) و آن كس كه از هر چيزي ترسيد همواره در حال عقب نشینی است، و آن كس كه در ترديد و دودلي باشد زير پاي شيطان كوبيده خواهد شد، و آن كس كه تسليم حوادث گردد و به تباهي دنيا و آخرت گردن نهاد، هر دو جهان را از كف خواهد داد. (سخن امام طولاني است چون در اين فصل، حكمتهاي كوتاه را جمع آوري مي كنم از آوردن دنباله سخن خودداری كردم) 📒#حکمت31 ┄┅═══✼🦋✼═══┅┄ #نهج_البلاغه #نهضت_جهانی_نهج_البلاغه_خوانی