#ِآیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت۱۲۲ ❣ امام علیه السلام در ادامه سومين دستور مهم را صادر مى فرمايد: ✨وَإِنْ ظَنَّتِ الرَّعِيَّةُ بِکَ حَيْفاً فَأَصْحِرْ لَهُمْ بِعُذْرِکَ، وَاعْدِلْ عَنْکَ ظُنُونَهُمْ بِإِصْحَارِکَ، فَإِنَّ فِي ذَلِکَ رِيَاضَةً مِنْکَ لِنَفْسِکَ، وَرِفْقاً بِرَعِيَّتِکَ، وَإِعْذَاراً تَبْلُغُ بِهِ حَاجَتَکَ مِنْ تَقْوِيمِهِمْ عَلَى الْحَقِّ✨ 💠 «هرگاه رعايا نسبت به تو گمان بى عدالتى ببرند عذر خويش را آشکارا با آنان در ميان بگذار و با بيانِ عذر خويش گمان آنها را نسبت به خود (درباره آنچه موجب بدبينى شده) اصلاح کن، زيرا اين امر از يک سو موجب تربيت اخلاقى تو مى شود و از سوى ديگر ارفاق و ملاطفتى است درباره رعيت و سبب مى شود که بيانِ عذر خود، تو را به مقصودت که وادار ساختن آنها به حق است برساند»; ✍مى دانيم يکى از مشکلات حکومت ها اين است که بسيارى از مردم از جزئيات مسائلى که در جامعه مى گذرد ناآگاه اند و گاه زمامدار عادل دست به اقداماتى براى حل مشکلات و اصلاح امور مى زند که دليلش بر آنها مخفى است. همين امر موجب بدگمانى مردم مى شود و اگر اين بدگمانى ها روى هم متراکم گردد ممکن است مردم را از حکومت جدا سازد، از اين رو هرگاه والى و زمامدار احساس کند سوء ظنى براى مردم درباره مسأله اى پيدا شده، بايد آشکارا دليل منطقى کار خود را بيان دارد تا آنها آرامش فکر پيدا کنند و سوء ظنشان برطرف گردد. 💢 امام عليه السلام براى افشاگرى در موارد سوء ظن رعيت دو فايده مهم ذکر فرمود: 🔹اوّل: رفع سوء ظن مردم از طريق بيان واقعيت ها و شرح امکانات و تنگناها. 🔹دوم: رياضت نفس والى و زمامدار، زيرا او با اين عمل،گويى خود را در اختيار مردم گذارده و از اوج قدرت فرود آمده و همچون يک دوست و برادر، با آنها متواضعانه سخن مى گويد و اين تواضع مايه رياضت نفس و پرورش روح و اخلاق زمامدار است. 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۲۳ ❣امام عليه السلام در اين بخش، مسائل مهمى در ارتباط با دشمنان و طرز برخورد با آنها در صلح و جنگ بيان مى کند. ✨وَلاَ تَدْفَعَنَّ صُلْحاً دَعَاکَ إِلَيْهِ عَدُوُّکَ وَلِلَّهِ فِيهِ رِضًى فَإِنَّ فِي الصُّلْحِ دَعَةً لِجُنُودِکَ، وَرَاحَةً مِنْ هُمُومِکَ، وَأَمْناً لِبِلاَدِکَ✨ 💠 نخست مى فرمايد: «هرگز صلحى را که از جانب دشمن پيشنهاد مى شود و رضاى خدا در آن است رد مکن; چرا که در صلح براى سپاهت آرامش (و سبب تجديد قوا) و براى خودت مايه راحتى از همّ و غم ها و براى کشورت موجب امنيّت است»; ✍تعبير به «وَلِلَّهِ فِيهِ رِضًى» اشاره به صلح عادلانه است; صلحى که سبب سرشکستگى ملت اسلام نشود و اجحافى بر دشمن در آن نباشد; صلحى عادلانه و پرفايده. 🔹اين تعبير ممکن است اشاره به اين موضوع نيز باشد که گاه بعضى از افراد پرتوقع و تندرو رضايت به صلح ندهند در حالى که رضاى خدا در آن باشد، مانند صلح حديبيه که رضاى خداوند و پيامبر اسلام در آن بود; ولى بعضى از تندروان با آن به مخالفت برخاستند و سرانجام فهميدند اشتباه از آنان بوده است. 🔹به عکس گاهى افراد طرفدار صلح اند در حالى که خدا از آن راضى نيست، مانند آنچه در صفين واقع شد که گروهى فريب خورده و نادان بعد از مشاهده  قرآن ها بر سر نيزه ها بر صلح با معاويه اصرار داشتند درحالی که این صلح مایه بدبختی مسلمانان شد اگر جنگ کمی ادامه می داشت کار برای همیشه یکسره می شد. 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۲۴ ❣ امام عليه السلام در ادامه ارتباط با دشمنان و طرز برخورد با آنها به نکته مهم ديگرى اشاره کرده مى فرمايد: ✨وَلَکِنِ الْحَذَرَ کُلَّ الْحَذَرِ مِنْ عَدُوِّکَ بَعْدَ صُلْحِهِ، فَإِنَّ الْعَدُوَّ رُبَّمَا قَارَبَ لِيَتَغَفَّلَ فَخُذْ بِالْحَزْمِ، وَاتَّهِمْ فِي ذَلِکَ حُسْنَ الظَّنِّ✨ 💠اما سخت از دشمنت پس از صلح با او برحذر باش، زيرا دشمن گاه نزديک مى شود که غافلگير سازد، بنابراين دورانديشى را به کار گير و در اين مورد خوش بينى را کنار بگذار» ✍اين يک واقعيت است که پيشنهاد صلح از سوى دشمن هميشه صادقانه نيست و نمى توان آن را دليل بر صلح طلبى وى دانست، گرچه بايد پيشنهاد صلح شرافتمندانه را پذيرفت; 🔷ولى نبايد به آن دل بست و اطمينان نمود. تاريخ گذشته و معاصر نمونه هاى زيادى از صلح غافلگيرانه را به خاطر دارد. ✔️اينکه امام عليه السلام مى فرمايد: «حسن ظن و خوش بينى را در اينجا کنار بگذار» با اينکه اصل در اسلام بر خوش بينى است به سبب آن است که طرف مقابل دشمن است نه دوست. 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۲۵ ❣امام عليه السلام دستور مهم ديگرى را در برابر دشمنان بيان مى دارد مى فرمايد: ✨وَإِنْ عَقَدْتَ بَيْنَکَ وَبَيْنَ عَدُوِّکَ عُقْدَةً، أَوْ أَلْبَسْتَهُ مِنْکَ ذِمَّةً، فَحُطْ عَهْدَکَ بِالْوَفَاءِ، وَارْعَ ذِمَّتَکَ بِالاَْمَانَةِ، وَاجْعَلْ نَفْسَکَ جُنَّةً دُونَ مَا أَعْطَيْتَ✨ 💠اگر پيمانى ميان خود و دشمنت بستى يا لباس امان بر او پوشاندى (و او را پناه دادى) به عهدت وفا کن و قرارداد خود را محترم بشمار و جان خويش را در برابر تعهداتت سپر قرار ده» ✍از آنجا که مسأله عهد و پيمان ها و پايبندى به آن نقش بسيار مهمى در مسأله صلح در جهان انسانيت دارد، امام با ذکر چند دليل بر آن تأکيد مى نهد. مى فرمايد: ✨فَإِنَّهُ لَيْسَ مِنْ فَرَائِضِ اللهِ شَيْءٌ النَّاسُ أَشَدُّ عَلَيْهِ اجْتِمَاعاً، مَعَ تَفَرُّقِ أَهْوَائِهِمْ، وَتَشَتُّتِ آرَائِهِمْ مِنْ تَعْظِيمِ الْوَفَاءِ بِالْعُهُودِ✨ 🔷«زيرا هيچ يک از فرايض الهى همچون بزرگداشت «وفاى به عهد و پيمان» نيست و مردم جهان با تمام اختلافات و تشتت آرايى که دارند نسبت به آن اتفاق نظر دارند» ✍اشاره به اينکه همه مردم جهان در طول تاريخ وفاى به عهد و پيمان ها را که در ميان کشورها و قبائل بسته مى شود لازم شمرده و مى شمرند و مخالفت با آن را ننگ مى دانند، هرچند نمونه هايى از پيمان شکنى در گذشته و حال داشته ايم; ولى پيمان شکنان هم اصرار داشته اند کار خود را به نوعى توجيه کنند که رنگ پيمان شکنى به خود نگيرد تا مورد نکوهش همگان واقع نشوند. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۲۶ ❣امیر المومنین علیه السلام به سراغ دليل ديگرى در رابطه با وفای به عهد و پیمان با حتی با دشمنان رفته مى فرمايد: ✨وَقَدْ لَزِمَ ذَلِکَ الْمُشْرِکُونَ فِيمَا بَيْنَهُمْ دُونَ الْمُسْلِمِينَ لِمَا اسْتَوْبَلُوا مِنْ عَوَاقِبِ الْغَدْرِ✨ 💠حتى مشرکان زمان جاهليت ـ علاوه بر مسلمين ـ آن را مراعات مى کردند، چرا که عواقب دردناک پيمان شکنى را آزموده بودند» ✍مى دانيم عرب در زمان جاهليت تقريبا از تمام ارزش هاى اخلاقى و انسانى دور افتاده بود; غارتگرى و کشتار را جزء افتخارات خود مى شمرد; ولى با اين حال اگر عهد و پيمانى از سوى قبيله اى با قبيله ديگرى بسته مى شد حتى الامکان آن را محترم مى شمرد و پيمان شکنى را گناه بزرگى مى دانست. 🔹در اسلام نيز مسأله وفاى به عهد در برابر دوست و دشمن يکى از اصول مسلّم است. 🔻در حديثى مى خوانيم شخصى از محضر امام سجادعليه السلام سؤال کرد و گفت: «أَخْبِرْنِي بِجَمِيعِ شَرَائِعِ الدِّينِ; تمام اصول اساسى دين را براى من بيان فرما». 💢امام(عليه السلام) فرمود: «قَوْلُ الْحَقِّ وَالْحُکْمُ بِالْعَدْلِ وَالْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ; 🔹 سخن حق و حکم به عدالت و وفاى به عهد شرايع دين است». 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت۱۲۷ ❣امام عليه السلام در ادامه قسمت قبل ، با دو بيان ديگر، شديداً از پيمان شکنى نهى مى کند. ⚜ نخست مى فرمايد: ✨فَلاَ تَغْدِرَنَّ بِذِمَّتِکَ، وَلاَ تَخِيسَنَّ بِعَهْدِکَ، وَلاَ تَخْتِلَنَّ عَدُوَّکَ، فَإِنَّهُ لاَ يَجْتَرِئُ عَلَى اللهِ إِلاَّ جَاهِلٌ شَقِيٌّ✨ 💠«بنابراين هرگز پيمان شکنى نکن و در عهد و پيمان خود خيانت روا مدار و دشمنت را فريب نده، زيرا هيچ کس جز شخص جاهل و شقى (چنين) گستاخى را در برابر خداوند روا نمى دارد» ✍اشاره به اينکه پيمان شکنى و خيانت در عهد و فريب دادن دشمن از اين طريق نوعى دشمنى با خداست، زيرا او دستور فراوان بر وفاى به عهد و ترک غدر و مکر داده است و مخالفت با آن يا از سر جهل است و يا از روى شقاوت ✔️(در فرض آگاهى) از اينجا روشن مى شود که اسلام تا چه حد براى وفادارى به عهد و پيمان ها اهمّيّت قائل شده و آن را به عنوان يک ارزش انسانى والا واجب و لازم شمرده است. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۲۸ ❣امیر المومنین علیه السلام در تعبير دوم در رابطه با عهد شکنی با دشمنان مى فرمايد: ✨وَقَدْ جَعَلَ اللهُ عَهْدَهُ وَذِمَّتَهُ أَمْناً أَفْضَاهُ بَيْنَ الْعِبَادِ بِرَحْمَتِهِ، وَحَرِيماً يَسْکُنُونَ إِلَى مَنَعَتِهِ وَيَسْتَفِيضُونَ إِلَى جِوَارِهِ، فَلاَ إِدْغَالَ وَلاَ مُدَالَسَةَ وَلاَ خِدَاعَ فِيهِ✨ 💠 «خداوند عهد و پيمانى را که با نام او منعقد مى شود به رحمت خود مايه آسايش بندگان و حريم امنى براى آنها قرار داده تا به آن پناه برند و براى انجام کارهاى خود در کنار آن بهره بگيرند، لذا نه فساد، نه تدليس و نه خدعه و نيرنگ در عهد و پيمان روا نيست»; ✍قابل توجّه اينکه تعبير به «بَيْنَ الْعِبَادِ بِرَحْمَتِهِ» که همه بندگان، اعم از مؤمن و کافر و دوست و دشمنِ مسلمانان را شامل مى شود به خوبى نشان مى دهد که اين دستور از دستورات مربوط به حقوق مؤمنان و برادران مسلمان نيست، بلکه جزء حقوق بشر است که صرف نظر از مذهب و عقيده بايد اجرا شود و در سايه آن مردم جهان با تمام اختلافاتى که در آن دارند بتوانند در کنار هم در آرامش زندگى کنند. 📝ادامه دارد .... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۲۹ ❣امیر المومنین علیه السلام در سومين دستور در زمينه عهد و پيمان با مخالفان مى فرمايد: ✨وَلاَ تَعْقِدْ عَقْداً تُجَوِّزُ فِيهِ الْعِلَلَ✨ 💠هرگز پيمانى را که در آن تعبيراتى است که جاى اشکال (و سوء استفاده دشمن) در آن وجود دارد منعقد مکن» ✍اين نکته مخصوصاً در پيمان هايى که در ميان اقوام و ملت ها و دولت ها بسته مى شود، بسيار مهم است که تمام بندهاى پيمان بايد شفاف و روشن باشد و تعبيرات دوپهلو که امکان سوء استفاده در آن راه يابد وجود نداشته باشد، 🔷زيرا بسيار مى شود که دشمن با زيرکى خود جمله اى مبهم را در عهدنامه مى گنجاند و سپس براى طفره رفتن از وفاى به عهد از آن بهره مى گيرد. ✔️در دنياى امروز اين مسأله به دقت دنبال مى شود; مواد عهدنامه ها را چندين بار مى خوانند و از کارشناسان حقوقى و غير حقوقى کمک مى گيرند مبادا يک بند آن مشکل آفرين باشد. سزاوار است مردم در معاملات شخصى و خصوصى نيز اين دستور مولا را که در مورد عهدنامه ها بيان فرموده رعايت کنند و خود را از مشکلات احتمالى رهايى بخشند. 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۰ ❣امیر المومنین علیه السلام در چهارمين دستوردرباره وفای به عهد مى فرمايد: ✨وَلاَ تُعَوِّلَنَّ عَلَى لَحْنِ قَوْل بَعْدَ التَّأْکِيدِ وَالتَّوْثِقَةِ✨ 💠(و همان گونه که نبايد عبارتى در عهدنامه باشد که دشمن از آن سوء استفاده کند) تو نيز بعد از تأکيد و عبارات محکم عهدنامه، تکيه بر بعضى از تعبيرات سست و آسيب پذير براى شکستن پيمان منما» ✍اين دستور امام(عليه السلام) پايبند بودن اسلام و مسلمانان را به ارزش هاى انسانى درباره وفاى به عهد آشکارتر مى سازد و نشانه روشنى از عدالت اسلام است، زيرا همان گونه که سوء استفاده دشمن را از عبارات عهدنامه نمى پسندند به دوست هم اجازه اين کار را نمى دهد. ✔️البته ممکن است امضاکننده پيمان اظهار کند که هدفم غير از اين بوده است که ظاهر عبارت دلالت دارد، يا من به حکم ناچارى توريه کردم. ولى مى دانيم در تمام پيمان ها و حتى اسناد معاملات و وقف نامه ها و وصيت نامه ها، معيار، ظواهر الفاظ است و هيچ کس حق ندارد با هيچ بهانه اى از آن فراتر رود. 📝ادامه دارد ... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۱ ❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه براى تأکيد به وفای به عهد بيشتر مى افزايد: ✨وَلاَ يَدْعُوَنَّکَ ضِيقُ أَمْر، لَزِمَکَ فِيهِ عَهْدُ اللهِ، إِلَى طَلَبِ انْفِسَاخِهِ بِغَيْرِ الْحَقِّ✨ 💠«هيچ گاه نبايد قرار گرفتن در تنگناها به سبب الزام هاى پيمان الهى تو را وادار سازد که براى فسخ آن از طريق ناحق اقدام کنى» ✍ممکن است گاهى عمل به عهدنامه اى واقعا مشکل آفرين باشد و مسلمانان را در تنگناها قرار دهد; ولى تحمل اين مشکلات بر شکستن پيمان کاملا ترجيح دارد. 💢آن گاه امام عليه السلام به ذکر دليل آن مى پردازد و مى فرمايد: ✨فَإِنَّ صَبْرَکَ عَلَى ضِيقِ أَمْر تَرْجُو انْفِرَاجَهُ وَفَضْلَ عَاقِبَتِهِ، خَيْرٌ مِنْ غَدْر تَخَافُ تَبِعَتَهُ، وَأَنْ تُحِيطَ بِکَ مِنَ اللهِ فِيهِ طِلْبَةٌ، لاَ تَسْتَقْبِلُ فِيهَا دُنْيَاکَ وَلاَ آخِرَتَک✨ 🔷«زيرا شکيبايى تو در تنگناى پيمان ها که (به لطف خداوند) اميد گشايش و پيروزى در پايان آن دارى بهتر از پيمان شکنى و خيانتى است که از مجازات آن مى ترسى. همان پيمان شکنى که سبب مسئوليت الهى مى گردد که نه در دنيا و نه در آخرت نمى توانى پاسخ گوى آن باشى» ✍اشاره به اينکه مشکلات آخرت در برابر مشکلات دنيا قابل مقايسه نيست و خشم پروردگار با هيچ چيز قياس نمى شود، بنابراين بايد تنگناها و مشکلات پيمانى که بسته شده تحمل شود و بايد از پيمان شکنى که مجازات الهى را در پى دارد پرهيز کرد که نه تنها مجازات الهى را در پى دارد، بلکه در دنيا نيز اسباب سرشکستگى و بى اعتبارى است. 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۲ ❣امام عليه السلام در اين بخش از عهدنامه مسأله بسيار مهم ديگرى را عنوان مى کند و آن احترام به خون انسان هاست ✨إِيَّاکَ وَالدِّمَاءَ وَ سَفْکَهَابِغَيْرِ حِلِّهَا فَإِنَّهُ لَيْسَ شَيْءٌ أَدْنَى لِنِقْمَة، وَلاَ أَعْظَمَ لِتَبِعَة وَلاَ أَحْرَى بِزَوَالِ نِعْمَة، وَانْقِطَاعِ مُدَّة، مِنْ سَفْکِ الدِّمَاءِ بِغَيْرِ حَقِّهَا 💠از ریختن خون ناحق شدیدا بپرهیز «زيرا هيچ چيز در نزديک ساختن انتقام الهى و مجازاتِ شديدتر و سرعتِ زوال نعمت و پايان بخشيدن به حکومت ها، همچون ريختن خونِ به ناحق نيست» ✍امام عليه السلام در اين عبارت چهار اثر بسيار منفى ريختن خون به ناحق را بيان فرموده: 🔷 انتقام شديد الهى، مجازات سنگين او، زوال نعمت ها از قبيل آرامش، امنيّت، سلامت و سعادت و زوال مُلک و حکومت. تاريخ هم نشان داده است که چگونه خون به ناحق دامان صاحبش را مى گيرد و او را در پرتگاه نيستى مى افکند. 🌸سپس پنجمين اثر شوم آن را بيان مى فرمايد: ✨وَاللهُ سُبْحَانَهُ مُبْتَدِئٌ بِالْحُکْمِ بَيْنَ الْعِبَادِ، فِيمَا تَسَافَکُوا مِنَ الدِّمَاءِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ 🔸 «خداوند سبحان در دادگاه قيامت پيش از هر چيز در ميان بندگان خود در مورد خون هايى که ريخته شده دادرسى خواهد کرد» ✔️در روايات آمده است نخستين چيزى که از اعمال نيک در قيامت به آن نگاه مى شود نماز است در معاصى بزرگ نيز نخستين چيزى که خدا درباره آن حکم مى کند خون به ناحق است. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۳ ❣امیر المومنین علیه السلام به چهار پيامد شوم ریختن خون ناحق اشاره مى کند و مى فرمايد: ✨فَلاَ تُقَوِّيَنَّ سُلْطَانَکَ بِسَفْکِ دَم حَرَام، فَإِنَّ ذَلِکَ مِمَّا يُضْعِفُهُ وَيُوهِنُهُ، بَلْ يُزِيلُهُ وینقلُهُ 💠«بنابراين حکومت و زمامدارى خود را هرگز با ريختن خون حرام تقويت مکن، زيرا اين عمل، پايه هاى حکومت را ضعيف و سست مى کند، بلکه بنياد آن را مى کَند يا به ديگران منتقل مى سازد» 💢 امام عليه السلام در ادامه اشاره به پيامد شوم قتل عمد کرده مى فرمايد: ✨وَلاَ عُذْرَ لَکَ عِنْدَ اللهِ وَلاَ عِنْدِي فِي قَتْلِ الْعَمْدِلاَِنَّ فِيهِ قَوَدَ الْبَدَنِ✨ . 🔻 «هيچ گونه عذرى نزد خداوند و نزد من در قتل عمد پذيرفته نيست» . ✍اشاره به اينکه آنچه در بحث هاى سابق گذشت ناظر به قتل هايى است که از بى توجهى صورت مى گيرد نه قتل عمد، و اما قتل عمد مجازاتش بسيار سنگين است «و کيفر آن قصاص است» 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۴ ❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه قتل عمد مى فرماید: ✨وَإِنِ ابْتُلِيتَ بِخَطَإ وَأَفْرَطَ عَلَيْکَ سَوْطُکَ أَوْ سَيْفُکَ أَوْ يَدُکَ بِالْعُقُوبَةِ; فَإِنَّ فِي الْوَکْزَةِ فَمَا فَوْقَهَا مَقْتَلَةً، فَلاَ تَطْمَحَنَّ بِکَ نَخْوَةُ سُلْطَانِکَ عَنْ أَنْ تُؤَدِّيَ إِلَى أَوْلِيَاءِ الْمَقْتُولِ حَقَّهُمْ✨ 💠«اگر به قتل خطا مبتلا گشتى و تازيانه يا شمشير تو و يا (حتى) دستت به ناورا کسى را کيفر داد ـ چون ممکن است حتى با يک مشت زدن و يا بيشتر، قتل واقع گردد ـ مبادا غرور زمامدارى ات مانع از آن شود که حق اولياى مقتول را بپردازى (و رضايت آنها را جلب کنى) ✍مطابق آيات قرآن و روايات قتل بر سه نوع است: 🔻يکم: قتل عمد و آن در جايى است که قصدِ جانى، کشتن طرف مقابل باشد و يا اينکه به سراغ کارى برود که غالباً منجر به قتل مى شود، هرچند قصد او قتل نباشد مانند ضربه سنگينى بر مغز وارد کردن که غالباً سبب قتل مى شود و اگر جانى قصد قتل هم نداشته باشد محکوم به قصاص است. مگر اينکه صاحبان خون و جانى بر ديه توافق کنند. 🔻دوم: قتل شبه عمد است و آن در جايى است که انسان کارى انجام مى دهد که غالباً سبب قتل نيست و قصد او هم قتل نيست; ولى اتفاقاً منجر به مرگ مى شود; مانند اينکه کسى سوزنى به بدن ديگرى وارد مى کند و بر اثر آن، به طرف شوک وارد مى شود و مى ميرد اين را شبه عمد مى گويند. بسيارى از تصادف هاى وسايل نقليه در جاده ها از همين قبيل است و حکم آن تعلق ديه در مال جانى است. 🔻سوم: قتل خطاى محض است و آن اينکه انسان، دست به کارى مى زند که هيچ ارتباطى به شخص مقتول نداشته; اما بر اثر عواملى، شخص مقتول هدف واقع مى شود و از بين مى رود. مثل اينکه شخصى براى شکار کردن تيرى به سمت راست رها مى کند اما اين تير به سنگيى خورده کمانه مى کند و به فردى خورده او را مى کشد اين را خطاى محض مى گويند و حکم آن تعلق ديه به عاقله است. 📝ادامه دارد .... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۵ ❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه مالک اشتر را از سه صفت نکوهيده به شدت نهى مى کند و مى فرمايد: ✨وَإِيَّاکَ وَالْمَنَّ عَلَى رَعِيَّتِکَ بِإِحْسَانِکَ، أَوِ التَّزَيُّدَ فِيمَا کَانَ مِنْ فِعْلِکَ، أَوْ أَنْ تَعِدَهُمْ فَتُتْبِعَ مَوْعِدَکَ بِخُلْفِک 💠 «از منّت بر رعيت به هنگام احسان، شديداً دورى کن و (همچنين) از افزون شمردن کارهايى که انجام داده اى خوددارى نما و نيز از اينکه به آنها وعده دهى سپس تخلف کنى برحذر باش» ✍از چيزهايى که طبق صریح قران مجید کمک هاى به مردم را باطل مى کند منّت است ✨لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَالاَْذَى✨ وبزرگ شمردن و بيش از اندازه نمايش دادن فعل خود نيز از امورى است که ارزش کارهاى نيک را در پيشگاه خدا بر باد مى دهد، چرا که يکى از مصداق هاى واضح دروغ است و دروغ از بزرگترين گناهان محسوب مى شود. ✔️ خلف وعد نيز از امورى است که هم در آيات و هم در روايات اسلامى به طور گسترده از آن نهى شده است. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۶ ❣امیر المومنین علیه السلام به ذکر دليل براى آنچه بيان کرد پرداخته مى فرمايد: ✨فَإِنَّ الْمَنَّ يُبْطِلُ الاِْحْسَانَ، وَالتَّزَيُّدَ يَذْهَبُ بِنُورِ الْحَقِّ، وَالْخُلْفَ يُوجِبُ الْمَقْتَ عِنْدَ اللهِ وَالنَّاسِ، قَالَ اللهُ تَعَالَى: (کَبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللهِ أَنْ تَقُولُوا ما لاَ تَفْعَلُونَ 💠 «زيرا منّت گذاردن، احسان را باطل مى سازد و بزرگ شمردن نعمت نور حق را مى برد و خلف وعده موجب خشم خدا و خلق است; خداوند متعال مى فرمايد: نزد خدا بسيار خشم آور است که چيزى را بگوييد که انجام نمى دهيد» ✍امام(عليه السلام) پيامدهاى سوء هر يک از آن رذائل اخلاقى را بيان مى کند. 🔷منّت گذاردن يعنى خدمت خود را بزرگ شمردن و به رخ طرف کشيدن سبب مى شود که احسان هم در پيشگاه پرودگار و هم در نزد مردم، ناچيز يا نابود گردد. 🔷همچنين «تَزيُّد» يعنى واقعيت را بيش از آنچه هست و بر خلاف آنچه هست ارائه کردن، نور حق را مى برد، زيرا مصداق روشن کذب است و مى دانيم کذب نور حق را ضايع مى کند. 🔷تخلّف از وعده ها افزون بر اينکه موجب خشم و غضب مردم مى شود در پيشگاه خداوند نيز همين اثر را دارد، ✔️بنابراين حاکمان و زمامداران بلکه تمام مديران و فرماندهان بايد از اين سه کار بپرهيزند که محبوبيت آنها را سخت متزلزل مى سازد و موقعيت آنها را در ميان مردم به خطر مى افکند. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت۱۳۷ ❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه نامه به مالک اشتر از افراط و تفريط در کارها شديداً برحذر مى دارد و روى دو موضوع مخصوصاً انگشت مى گذارد، ⚜نخست مى فرمايد: ✨وَإِيَّاکَ وَالْعَجَلَةَ بِالاُْمُورِ قَبْلَ أَوَانِهَا أَوِ التَّسَقُّطَ فِيهَا عِنْدَ إِمْکَانِهَا✨ 💠«از عجله در کارهايى که وقتش نرسيده است جداً بپرهيز و از کوتاهى در آن کارها که امکانات عمل آن فراهم شده خوددارى کن»; ✍مى دانيم هرکارى وقتى دارد و هر برنامه اى شرايطى. آن گاه که وقت و شرايط فراهم نباشد شتاب کردن سبب ناکامى است و نيز با فراهم آمدن شرايط بايد به سرعت کار را انجام داد، چرا که در صورت کوتاهى کردن فرصت از دست مى رود و سبب پشيمانى است. 🔷 عجله در سوى افراط قرار گرفته و سستى در کار به هنگام فرا رسيدن وقت عمل در مسير تفريط است. 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۸ ❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه نامه به مالک در موضوع پرهیز از افراط و تفریط می فرماید : ✨أَوِ اللَّجَاجَةَ فِيهَا إِذَا تَنَکَّرَتْ أَوِ الْوَهْنَ عَنْهَا إِذَا اسْتَوْضَحَتْ 💠«از لجاجت در امورى که مبهم و مجهول است بپرهيز و (نيز) از سستى در انجام آن به هنگامى که روشن شود برحذر باش» ✍مى دانيم انسان هنگامى بايد به سراغ انجام برنامه اى برود که تمام جوانب آن روشن باشد; ولى افراد لجوج على رغم ابهام ها و ناآشنايى ها به حقيقت امور با لجاجت به سراغ آن مى روند و چون راه ورود و خروج بر آنها تاريک است غالباً گرفتار خطا و ناکامى مى شوند. 🔷اين در طرف افراط است و در مقابل; يعنى در طرف تفريط اين است که انسان پس از وضوح مطلب گرفتار وسواس شود و در انجام امر کوتاهى کند تا فرصت از دست برود. 💢در پايان دستورى کلى که شامل همه اينها و غير اينهاست و در مديريت بسيار کارساز است بيان کرده مى فرمايد: ✨فَضَعْ کُلَّ أَمْر مَوْضِعَهُ، وَأَوْقِعْ کُلَّ أَمْر مَوْقِعَهُ 🔷(آرى) هر امرى را در جاى خويش و هر کارى را به موقع خود انجام ده ✔️اين همان چيزى است که در تعريف عدالت بيان مى شود و به گفته خود امام(عليه السلام)در نهج البلاغه: «الْعَدْلُ يَضَعُ الاُْمُورَ مَوَاضِعَهَا; عدالت، هر چيزى را در جايگاه خودش قرار مى دهد». 📝ادامه دارد..... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۳۹ ❣امام عليه السلام در ادامه به سه موضوع مهم ديگر اشاره کرده و مالک اشتر را از آن بر حذر مى دارد: ⚜نخست مى فرمايد: ✨وَإِيَّاکَ وَالاِسْتِئْثَارَ بِمَا النَّاسُ فِيهِ أُسْوَة 💠 «از امتياز خواهى براى خود در آنچه مردم در آن مساوى اند جدّاً بپرهيز» ✍امتياز خواهى حاکمان و حواشى و اطرافيان و حاميان آنها يکى از آفات مهم حکومت هاست که در امورى که همه مردم بايد در آن يکسان باشند، آنها بيش از حق خود سهم خواهى مى کنند; چيزى که افکار عمومى را بر ضد آنها مى شوراند. اين همان چيزى است که در زمان ما به عنوان رانت خوارى (امتياز ويژه طلبيدن) مشهور شده است و متأسّفانه در تمام دنيا وجود دارد و عامل مهمى براى جدايى ملت ها از دولت هاست. 🔷 امام مالک اشتر را از اين کار به شدت برحذر مى دارد، زيرا مردم سخت در اين موضوع حساسيت دارند حتى اگر به عنوان نمونه در زمان ما اتومبيل يکى از رؤسا از خيابانى که گذشتن از آن براى ديگران ممنوع است بگذرد در برابر آن عکس العمل نشان مى دهند. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۴۰ ❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه نامه به مالک اشتر می فرماید: ⚜دومين توصيه ✨وَالتَّغَابِيَ عَمَّا تُعْنَى بِهِ مِمَّا قَدْ وَضَحَ لِلْعُيُونِ، فَإِنَّهُ مَأْخُوذٌ مِنْکَ لِغَيْرِکَ، وَعَمَّا قَلِيل تَنْکَشِفُ عَنْکَ أَغْطِيَةُ الاُْمُورِ، وَيُنْتَصَفُ مِنْکَ لِلْمَظْلُومِ 💠«و از غفلت در انجام آنچه مربوط به توست و در برابر چشمان مردم واضح و روشن است برحذر باش، چرا که به هر حال در برابر مردم نسبت به آن مسئولى و به زودى پرده از کارهايت کنار مى رود و انتقام مظلوم از تو گرفته مى شود»; ✍اشاره به اينکه بسيار مى شود که نزديکان و حاميان زمامدار کارهاى خلافى انجام مى دهند و حق مظلومى را پايمال مى سازند و حاکمان جور معمولاً آن را ناديده گرفته و از کنار آن به سادگى مى گذرند. امام مالک اشتر را از اين کار به شدت برحذر مى دارد، زيرا هم عواقب شومى در دنيا دارد که همان بدبينى مردم و جدايى آنها از حکومت است و هم در آخرت; زمانى که پرده ها کنار رود و اعمال آشکار شود و خداوندِ عالم به اسرار، حق مظلوم را از ظالم بگيرد. 📝ادامه دارد..... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۴۱ ❣امیر المومنین علیه السلام سومين دستور را بيان مى دارد و مالک اشتر را به شدت از هرگونه قضاوت و حرکت به هنگام غضب نهى مى کند، مى فرمايد: ✨امْلِکْ حَمِيَّةَ أَنْفِکَ وَسَوْرَةَ حَدِّکَ، وَسَطْوَةَ يَدِکَ وَغَرْبَ لِسَانِکَ، وَاحْتَرِسْ مِنْ کُلِّ ذَلِکَ بِکَفِّ الْبَادِرَةِ، وَتَأْخِيرِ السَّطْوَةِ حَتَّى يَسْکُنَ غَضَبُکَ فَتَمْلِکَ الاِخْتِيَارَ 💠«به هنگام خشم، خويشتن دار باش و از تندى و تيزى خود، و قدرت دست، و خشونت زبانت بکاه و براى پرهيز از اين امور از انجام کارهاى شتاب زده و سخنان ناسنجيده و اقدام به مجازات، برحذر باش تا خشم تو فرو نشيند و مالک خويشتن گردى» ✍به هنگام عصبانيت، انسان گاه باد در دماغ مى افکند و نسبت به کارهاى انجام شده اظهار تنفر مى کند و گاه تندى و تيزى نشان مى دهد و گاه دست به مجازات دراز مى کند و گاه به دشنام و بد گويى مى پردازد. 🔷 امام(عليه السلام) مالک اشتر را از اين پديده هاى چهارگانه غضب بر حذر داشته و راه جلوگيرى از آن را اين شمرده است که به هنگام غضب هيچ سخنى نگويد و هيچ اقدامى نکند تا آتش غضب فرو نشيند و به حال عادى باز گردد و زمام اراده خود را که در موقع غضب ازدست داده بود در اختیار بگیرد. 📝ادامه دارد... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۴۲ ❣امیر المومنین علیه السلام در ادامه لزوم کنترل کردن خشم به مالک اشتر می فرماید ✨وَلَنْ تَحْکُمَ ذَلِکَ مِنْ نَفْسِکَ حَتَّى تُکْثِرَ هُمُومَکَ بِذِکْرِ الْمَعَادِ إِلَى رَبِّکَ 💠«هرگز در اين زمينه حاکم بر خود نخواهى شد مگر اينکه بسيار به ياد قيامت و بازگشت به سوى پرودگارت باشى». ✍آنچه امام(عليه السلام) در اين بخش از سخنانش فرموده امورى سرنوشت ساز است که نه تنها در مسأله حکومت که در تمام مديريت ها و در سراسر زندگى انسان پيش مى آيد. 🔷به سراغ امتيازات ويژه رفتن، از خلاف کارى هاى نزديکان و اطرافيان چشم پوشيدن و به هنگام خشم و غضب حکمى صادر کردن بلاهاى عظيمى است که مى تواند حکومت ها را متزلزل سازد و شخصيت انسان ها را زير سؤال ببرد و آبروى انسان را در دنيا و آخرت بريزد. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۴۳ ❣امیر المومنین علیه السلام در اين بخش (آخرين بخش اين عهدنامه) به سه نکته پرداخته است: ⚜نخست مى فرمايد: ✨وَالْوَاجِبُ عَلَيْکَ أَنْ تَتَذَکَّرَ مَا مَضَى لِمَنْ تَقَدَّمَکَ مِنْ حُکُومَة عَادِلَة، أَوْ سُنَّة فَاضِلَة، أَوْ أَثَر عَنْ نَبِيِّنَا صَلَّى اللهِ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ أَوْ فَرِيضَة فِي کِتَابِ اللهِ فَتَقْتَدِيَ بِمَا شَاهَدْتَ مِمَّا عَمِلْنَا بِهِ فِيهَا 💠«بر تو واجب است که همواره به ياد حکومت هاى عادلانه پيش از خود باشى و همچنين به سنّت هاى خوب يا آثارى که از پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) رسيده يا فريضه اى که در کتاب الله آمده است توجّه کنى و به آنچه از اعمال ما در حکومت ديده اى اقتدا نمايى» ✍اشاره به اينکه، هرچند عهدنامه من جامع و کامل است اما تنها به آن قناعت مکن; اگر به مسائلى در قرآن مجيد و سيره و سنّت پيغمبر اکرم يا روش هاى شايسته اى در حکومت هاى عدل پيشين (مانند حکومت انبياى سلف) برخورد کردى، آنها را نيز به کار بند. 🔷اضافه بر اينها تو روش مرا در حکومت ديده اى و از نزديک شاهد و ناظر بوده اى آنها را نيز به کار بند، هرچند در اين عهدنامه منعکس نشده باشد. ✔️به اين ترتيب امام(عليه السلام) از محدود شدن وظايف مالک اشتر به آنچه در اين عهدنامه آمده، در عين جامعيت آن، نهى مى کند و ذهن و فکر او را براى پذيرش هر سنّت حسنه اى آماده مى سازد. 📝ادامه دارد..... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۴۴ ❣دومين نکته اى را که امام(عليه السلام) در اين بخش از عهدنامه بر مالک واجب و لازم مى شمرد اين است: ✨وَتَجْتَهِدَ لِنَفْسِکَ فِي اتِّبَاعِ مَا عَهِدْتُ إِلَيْکَ فِي عَهْدِي هَذَا وَاسْتَوْثَقْتُ بِهِ مِنَ الْحُجَّةِ لِنَفْسِي عَلَيْکَ، لِکَيْلاَ تَکُونَ لَکَ عِلَّةٌ عِنْدَ تَسَرُّعِ نَفْسِکَ إِلَى هَوَاهَا . 💠«و نيز بر تو واجب است که نهايت تلاش خويشتن را در پيروى از آنچه در اين عهدنامه به تو توصيه کرده ام به کار گيرى و من حجت خود را بر تو تمام کرده ام تا اگر نفس سرکش بر تو چيره شود عذرى نزد من نداشته باشى» ✍امام(عليه السلام) در واقع به همه آنچه در اين عهدنامه توصيه کرده بار ديگر توجّه مى دهد و با اشاره اى اجمالى، همه را تأکيد مى کند و انجام آنها را لازم مى شمرد و اين از قبيل اجمال پس از تفصيل و تأکيد بر تأکيد است و در ضمن، بر او اتمام حجت مى کند تا در پيشگاه خدا مسئوليتى نداشته باشد. 📝ادامه دارد.... ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۴۵ ❣امیر المومنین علیه السلام در پايان اين عهدنامه از باب حسن ختام نکته سومى را گوشزد مى کند و با دعاى پرمعنايى عهدنامه را پايان مى دهد و مى فرمايد: ✨وَعَظِيمِ قُدْرَتِهِ عَلَى إِعْطَاءِ کُلِّ رَغْبَة أَنْ يُوَفِّقَنِي وَإِيَّاکَ لِمَا فِيهِ رِضَاهُ مِنَ الاِْقَامَةِ عَلَى الْعُذْرِ الْوَاضِحِ إِلَيْهِ وَإِلَى خَلْقِهِ، مَعَ حُسْنِ الثَّنَاءِ فِي الْعِبَادِ، وَجَمِيلِ الاَْثَرِ فِي الْبِلاَدِ، وَتَمَامِ النِّعْمَةِ وَتَضْعِيفِ الْکَرَامَةِ 💠 «من از خداوند با آن رحمت وسيع و قدرت عظيمى که بر اعطاى تمام هر خواسته اى دارد مسئلت دارم که من و تو را موفق بدارد تا رضاى او را جلب کنيم از طريق انجام کارهايى که ما را نزد او و خلقش معذور مى دارد توأم با مدح و نام نيک در ميان بندگان و آثار خوب در تمام شهرها و (نيز تقاضا مى کنم که) نعمتش را (بر من و تو) تماميت بخشد و کرامتش را مضاعف سازد ✍بديهى است آنچه بايد بيش از همه چيز مطلوب انسان مؤمن باشد، جلب رضاى خداست و آنچه بيش از هر چيز بايد مطلوب زمامداران و حکام باشد افزون بر تحصيل رضاى خداوند، تحصيل رضاى مخلوق و به دنبال آن نعمت هاى ديگرى است که امام در جمله هاى بالا به آن اشاره کرده و آن اينکه انسان کارى کند که بندگان خدا از او به نيکى ياد کنند و غفران و رضاى حق را براى او بطلبند و آثار خوبى از خود در همه جا بگذارد که سبب مزيد حسنات او پس از وفاتش گردد و بدين ترتيب نعمت خدا بر او کامل شود و کرامت الهى مضاعف گردد. 📝ادامه دارد ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══

#آیین_کشورداری #شرح_نامه ۵۳ 📌قسمت ۱۴۶ ❣آن گاه امام عليه السلام در آخرين جمله هاى اين عهدنامه به مالک اشتر مى فرمايد: ✨وَأَنْ يَخْتِمَ لِي وَلَکَ بِالسَّعَادَةِ وَالشَّهَادَةِ، إِنّا إِلَيْهِ راجِعُونَ. وَالسَّلاَمُ عَلَى رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ، وَسَلَّمَ تَسْلِيماً کَثِيراً، وَالسَّلاَمُ 💠«و از (خداوند بزرگ مسألت دارم) که زندگانى من و تو را با سعادت و شهادت پايان بخشد که ما همه به سوى او باز مى گرديم و سلام و درود (پروردگار) بر رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلّم) و دودمان طيب و پاکش باد، سلامى فراوان و بسيار والسلام ✍قابل توجّه است که امام افزون بر طلب سعادت، شهادت را نيز هم براى خويش و هم براى مالک از خدا مى طلبد; دعايى که به زودى به اجابت رسيد و امام در محراب عبادتش و مالک در مسير راه مصر شربت شهادت نوشيدند. پایان شرح نامه ۵۳ ═══✙❆♡❆✙═══ 💝 @nahjol_balagheh ═══✙❆♡❆✙═══