•⊰❁⊱•﷽•❁⊱• نگاهی به مقاله «نقش #بانوان_دانشمندشیعه در گسترش علوم اسلامی با تأکید بر قرن سیزدهم و چهاردهم» نوشته دکتر آتنا بهادری و همکاران در مقدمه آمده است: «در طول تاریخ پیش از اسلام، زنان به ندرت به حقوق شایسته خود دست‌یافته‌اند و روزگارانی مدید مورد ظلم و استیلای مردان قرار داشتند، تا این‌که با ظهور دین مبین #اسلام، ارزش و #کرامت_انسانی_زن در سایه #تقوا و #عمل_صالح معرفی شد. خداوند متعال، معیار ارزش انسان‌ها را تنها و تنها «تقوا»(سوره حجرات، ۱۳) دانست و جزای عمل نیک زن و مرد را بدون تفاوت در جنسیت، بهشت و حیات طیّبه ( سوره نساء، ۱۲۴ و سوره نحل، ۹۷ و سوره غافر، ۴۰) معرفی نمود...» در نتیجه مقاله پس از بررسی بیش از سی نفر از #زنان_نامدارشیعه آمده است: «شرایط انجام فعالیت‌های علمی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بانوان شیعه در ایران قرن سیزدهم قمری، اگرچه با وضعیت مطلوب فاصله داشت، اما در مقایسه با روزگاران پیشین، رو به پیشرفت بود. بسیاری از زنان در گسترش دانش و زمینه‌سازی برای پیشرفت علوم اسلامی، تأثیرگذار بودند که تلاش‌های آنها قابل‌ تحسین است. 👈🏻شماری از این بانوان در حوزه نظم و نثر فعال بودند و هزاران بیت شعر سرودند و آثاری مکتوب و مدوّن از خود برجای گذاشتند که برخی آنها بدین قرارند: دیوان مثنوی اثر منوّرخانم، دیوان محترم، اثر فرنگیس (نوه فتحعلی‌شاه)، مرقّع غم، اسیران کربلا، مقتل شهدا، مفتاح‌الحاجات و خزینةالمصائب، آثار سیده‌مصطفی‌بیگم (از سادات شیعه هند)، بساط و نشاط، اثر حُسن‌جهان، والیه‌خانم. 👈🏻بعضی نیز در خوشنویسی و آثار هنری، نمونه‌هایی فاخر از خود برجای نهادند که از جمله می‌توان به آثار ذیل اشاره نمود: مجموعه نفیسی از کتاب‌های دعا و قرآن به خط امّ‌سلمه (دختر چهارم فتحعلی‌شاه) که در آستان‌های مقدس نجف، کربلا، مشهد و قصر گلستان نگهداری می‌شود، قرآنی رحلی به خط نسخ و رقاع در کتابخانه حضرت معصومه(سلام الله علیها)، اثر ضیاءالسّلطنه (دختر فتحعلی‌شاه)، و ضریح‌پوش مخملی که در میان کتیبه‌های آن اشعاری در مدح ائمه اطهار(علیهم السلام) با مروارید و گلابتون به خط نستعلیق زیبا زردوزی شده، اثر بی‌بی‌جانی‌کاشانی که مهدعلیا آن را به آستان قدس رضوی اهدا کرد. 👈🏻در علوم دینی، بانوان خاندان‌های برغانی، بهبهانی، کاشف‌الغطا، بلاغی و عاملی اصفهانی، دوشادوش مردان خویش به حفظ و تفسیر قرآن، نقل حدیث، فقاهت و اجتهاد، خطابه و تدریس و تألیف پرداختند، افرادی مانند فاطمه‌خانم قزوینی (نابغه علوم معقول و منقول) و دخترش آمنه‌خانم قزوینی که ملاصالح برغانی (همسر او)، در احکام و مسائل شرعی، زنان را به رجوع و عمل دستورات او سفارش می‌کرد. ربابه‌خانم دختر ایشان نیز در استنباط احکام شرعی موردتوجه قرار گرفت. وی با علما مباحثه می‌کرد و در مسائل فقهی و علمی فتوا می‌داد و آشکارا در مجالسش از ناصرالدین‌شاه و درباریان انتقاد می‌نمود. امّ‌کلثوم (دختر شهید ثالث) در قزوین، تهران و کربلا، حوزه تدریس داشت. تفسیر سوره فاتحةالکتاب، از تألیفات اوست. آمنه‌‌بیگم حائری (دختر وحید بهبهانی) مبحث حیض از کتاب ریاض همسرش را تألیف نمود. ملّافضّه بلاغی اجازه تدریس کتاب قوانین میرزای قمی را داشت و بعضی از علمای دین، کتاب مذکور را نزد او خواندند. از دیگر بانوان عالم، نوری‌جهان بود که کتاب نجاة‌المسلمات را به درخواست گروهی از بانوان در احکام و اخلاق نوشت، مستوره کردستانی (صاحب رساله‌ای در عقاید و شرعیات)، سلطان‌خانم (صاحب مجمع‌الأحادیث) و بی‌بی‌خاتون دزفولی (صاحب شفاءالصدور)، ماریه (صاحب کتاب کیمیا در علم شیمی) بود. 👈🏻در اوقاف و صدقات، آثاری ماندگار از بانوان شیعه برجای مانده است. از جمله، مرمّت مدرسه حکیم هاشم و اختصاص شهریه منظم به طلاب از سوی آسیه خانم (مادر فتحعلی‌شاه)، وقف کتابخانه شخصی برای طلاب علوم دینی از سوی امّ‌کلثوم برغانی، وقف کتاب به کتابخانه آستان قدس رضوی از سوی تاج‌ماه‌بیگم (خواهر میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام، صدر اعظم مقتول محمدشاه قاجار). 👈🏻در زهد و عرفان، بانوانی به وعظ و ارشاد، و نگارش مضامین عرفانی همت گماردند... مانند () سلطان‌خانم کتاب أنوارالتحقیق را نگاشت. 👈🏻در تدبیر امور و سیاست مدن، بانویی هم‌چون حُسن‌جهان والیه خانم (دختر فتحعلی‌شاه) پس از فوت همسرش، ده سال متکفّل امور حکومت شد و طمع بیگانگان را به کردستان ناکام گذاشت. او باتوجه به عمران و آبادی آن دیار، اسباب امنیت و آرامش را برای مردم جهت اهتمام به علم‌اندوزی و دیگر شئونات زندگی، فراهم ساخت... ...فعالیت در عرصه وقف علمی و مدرسه‌سازی از دیگر اقدامات توسعه‌ای بانوان در عرصه علوم اسلامی است.» (۳۶۱)هزار و یک نکته پیرامون #حیاوعفاف و ثمره های آن @toubaefaf