♨️ معرفی رساله / پایان نامه 〽️ «تاریخ اجتماعی شیعه در پنج قرن اول هجری بر اساس رجال نجاشی» 👨‍🎓سعید طاوسی مسرور 👥 اساتید راهنما رسول جعفریان-مشاوران حسن حضرتی و احمد پاکتچی #️⃣ #رساله #پایان_نامه #نجاشی #بنیاد_نجاشی #تاریخ_اجتماعی #تاریخ_اجتماعی_شیعه 🆔 @najashi_ir

🔸در فصل دوم از بخش اول رساله با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که نجاشی مکنی به ابو الحسین بوده؛ اما کنیۀ ابو العباس نیز دربارۀ وی استفاده می‌شده است. دورۀ حیات او از صفر 372 تا جمادی الاول 450 بوده و تاریخ 463 که در کتاب وی ذکر شده از موارد الحاقی به نسخۀ کتاب اوست. محل سکونت او بغداد بوده و در اواخر عمر به جهت اوضاع آشفته این شهر، بغداد را ترک کرده و در مطیرآباد در نزدیکی حله درگذشته است. 🔸نجاشی پسری به نام علی داشته که از پدرش روایت می‌کرده است. اما این که محمد‌باقر بهبودی او را تدوین‌کنندۀ متن رجال نجاشی دانسته، قابل پذیرش نیست. در ادامه مفصلاً به اشکالات حمید عظیمی دربارۀ وثاقت نجاشی پرداخته و دلایلی برای وثاقت نجاشی ذکر شده است. در انتها نیز سستی اشکالات محمد سند دربارۀ ضعف شخصیت علمی نجاشی نشان داده شده است. 🔸بخش دوم از رهگذر دو فصل و بر اساس اطلاعات رجال نجاشی به علم و آموزش در جهان تشیع در پنج قرن اول هجری پرداخته است: در فصل اول به گونه‌شناسی آثار شیعه پرداخته شده، بدین نحو که یک دسته‌بندی موضوعی از کتاب نویسی شیعیان در پنج قرن اول هجری ارائه شده که خود حاوی آمار کتاب‌های تألیف شده ذیل هر یک از موضوعات است. از آن‌جا که دسته‌بندی ارائه شده، موضوعی است خود گویای سهم شیعه در گسترش علوم اسلامی (مانند کلام و فقه) و علوم دخیله (مانند طب) است. در فصل دوم نیز، به شیوه‌های گوناگون آموزش و انتقال علم در بین شیعیان آن دوران، پرداخته شده است. 🔸در فصل اول از بخش دوم که به گونه‌شناسی آثار شیعه اختصاص دارد، مشخص شد که در فهرست نجاشی 3800 عنوان، اثر مکتوب معرفی شده که مقایسه آن با تعداد آثار معرفی شده در فهرست طوسی و فهرست ندیم، گواه ارزش فراوان فهرست نجاشی در معرفی آثار شیعی قرن اول تا پنجم هجری است؛ زیرا در فهرست طوسی حدود 2000 کتاب معرفی شده که تقریباً نصف تعداد آثار معرفی شده در فهرست نجاشی است. در فهرست ندیم نیز حدود 8000 کتاب معرفی شده با این تفاوت که فهرست ندیم اختصاصی به آثار شیعه ندارد و البته شامل بر آثار قرن پنجم نیست. همین که در فهرست نجاشی در حدود نصف آثار معرفی شده در فهرست ندیم، اثر مکتوب معرفی شده، خود نشان‌دهندۀ سهم فراوان شیعه در میراث مکتوب پنج قرن اول هجری و البته فرهنگ و تمدن اسلامی در آن دوران است. 🔸در بخش سوم به زندگی روزانه شیعیان پرداخته شده است؛ زیرا تبیین تاریخ اجتماعی هر قوم یا پیروان هر مذهب بدون توجه به نحوۀ زندگی روزانۀ آنان امکان‌پذیر نیست. در فصل اول به نام‌گذاری شعیان پرداخته شده و علاوه بر نشان دادن تأثیر باورهای مذهبی بر نام افراد یک جامعه، اسم‌های رایج و مهجور در بین شیعیان پنج قرن اول هجری، شناسایی شده است. در فصل دوم به اصناف و مشاغل پرداخته شده است؛ شاید به نظر برسد که عنوان این فصل متناسب با تاریخ اقتصادی است تا زندگی روزانه؛ اما از آن‌جا که شغل در تعریف این رساله محدود به جنبه‌های اقتصادی نیست، آن را در بخش زندگی روزانه قرار دادیم به ویژه این که دست کم برای مردان بخش زیادی از زندگی روزانه آنان در ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با شغلشان است. 🔸در فصل سوم به حیات دینی و عبادی شیعه پرداخته شده و به ویژه عبادات اجتماعی و مسائلی چون تقیه (از حیث کارکرد مذهبی) مورد توجه بوده است. فصل چهارم به حیات سیاسی شیعه اختصاص داشته و به اموری چون: ارتباط با حاکمان، قیام علیه حکومت، شرکت در جنگ و مصائب شیعه بودن پرداخته شده است. در فصل آخر نیز دیگر جنبه‌های زندگی روزانه مانند: پوشش، ازدواج، رفاقت و... بررسی شده است. ⭕️ در ادامه اساتید داور به نقد رساله پرداخته و ضمن بیان نقاط قوت رساله، به برخی نقاط ضعف هم اشاره کردند که برخی از اهم اشکالات آنان از این قرار است: 🔺کم بودن تحلیل‌ها نسبت به حجم اطلاعات ارائه شده، پرداختن به خود نجاشی و کتابش بیش از میزان نیاز، عدم تفکیک شیوه‌های آموزش از شیوه‌های انتقال علوم و بحث کردن از آن‌ها ذیل یک عنوان، کثرت جداول در متن و ضمائم، عدم نگارش پیشگفتار و ... . ✳️ در نهایت این رساله با درجه عالی و نمرۀ نوزده و نیم مورد پذیرش هیئت داوران قرار گرفت. #️⃣ #رساله #پایان_نامه #نجاشی #بنیاد_نجاشی #تاریخ_اجتماعی #تاریخ_اجتماعی_شیعه 🆔 @najashi_ir