🎧 صوت 🔆 "تفاوت میان دو تعبیر نجاشی «کتاب النوادر» و «کتاب نوادر»" 🎙 آیت الله مددی 🗓درس خارج مکاسب ۱۴ مهر ۱۳۸۸ - جلسه ۷ #️⃣ #نوادر #النوادر #فهرست_نجاشی #نجاشی #استاد_مددی #النوادر #کتاب_نوادر #کتاب_النوادر #مددی #بنیاد_نجاشی 🆔 @najashi_ir

📘معرفی کتاب 📌 فهرست اسماء مصنفی الشیعه 🖋 ابوالعباس احمد بن علی بن احمد بن عباس نجاشی اسدی كوفی 🖌 تحقيق ابراهيم الشبوط #️⃣ #نجاشی #فهرست #رجال #رجال_شناسی #فهرست_اسماء_مصنفی_الشیعه #فهرست_نجاشی #بنیاد_نجاشی 🆔 @najashi_ir

♨️ معرفی رساله / پایان نامه 〽️ «تاریخ اجتماعی شیعه در پنج قرن اول هجری بر اساس رجال نجاشی» 👨‍🎓سعید طاوسی مسرور 👥 اساتید راهنما رسول جعفریان-مشاوران حسن حضرتی و احمد پاکتچی #️⃣ #رساله #پایان_نامه #نجاشی #بنیاد_نجاشی #تاریخ_اجتماعی #تاریخ_اجتماعی_شیعه 🆔 @najashi_ir

♨️ معرفی رساله / پایان نامه 〽️ «تاریخ اجتماعی شیعه در پنج قرن اول هجری بر اساس رجال نجاشی» 🔸جلسه دفاع از رسالۀ دکتری سعید طاوسی مسرور با عنوان «تاریخ اجتماعی شیعه در پنج قرن اول هجری بر اساس رجال نجاشی» دوشنبه آخر بهمن ماه 1396 در تالار کمال در دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران با حضور جمع قابل توجهی از علاقه‌مندان به مباحث تاریخ اسلام و تشیع برگزار شد. 🔺پس از توضیحات اولیۀ استاد راهنما، دانشجو به ارائه کار انجام شده در این رساله پرداخت که اجمالی از آن به این شرح است: ▫️با وجود اهمیت فراوان «رجال» نجاشی و بی‌نظیر بودن آن (هم از حیث قدمت و هم از نظر اطلاعات آن) تاکنون تحقیق جامع و بایسته‌ای دربارۀ این کتاب و فواید تاریخی و فرهنگی آن در زمینۀ تاریخ اجتماعی شیعه صورت نگرفته بود. از این رو در این رساله بر اساس اطلاعات ارائه شده در رجال نجاشی، از گسترۀ تاریخ اجتماعی شیعه، دو عرصۀ تاریخ علم و آموزش و تاریخ زندگی روزانه مورد بررسی قرار گرفته است. زیرا در عرصۀ زندگی روزانه چندان اطلاعات منسجمی از شیعیان پنج قرن اول هجری در دست نیست و ترسیم تاریخ اجتماعی شیعه بدون توجه به مقوله زندگی روزانه ابتر است. ▪️تاریخ علم و آموزش شیعه نیز از عرصه‌هایی است که کم‌تر پژوهشی دربارۀ آن صورت گرفته و از آن‌جا که کتاب نجاشی درواقع فهرست است، بر اساس نام عالمان و آثار آنان می‌توان نمایی از تاریخ علمی و «تاریخ فرهنگ» شیعه به دست داد به ویژه آن که نجاشی گاهی به روش‌های آموزش عالمان نیز اشاره کرده است. ▪️در این رساله تعریف مکتب آنال از تاریخ اجتماعی مبنا قرار گرفته که تاریخ اقتصادی و «تاریخ فرهنگ» را دربرمیگیرد و بر تاریخ زندگی روزانه تأکید دارد. مقوله ‌بندی موضوعی نیز بر اساس روش ابراهیم موسی‌پور انجام شده است. این پژوهش توصیف تاریخ اجتماعی شیعه در پنج قرن اول هجری بر اساس تحلیل تاریخی و آماری اطلاعات «رجال» نجاشی است؛ ازاین رو مدعا ندارد. 🔸در بخش اول پس از بیان کلیات پژوهش در فصل اول، در فصل دوم به معرفی تفصیلی کتاب فهرست اسماء مصنفی الشیعة (مشهور به رجال نجاشی) و مؤلف آن ابو العباس احمد بن علی نجاشی پرداخته شده است. رجال نجاشی از مهم‌ترین آثار امامیه است؛ اما با وجود این، از مؤلف آن ابو العباس احمد بن علی نجاشی که از کبار علمای امامیه در نیمۀ اول قرن پنجم هجری بوده در قیاس با سایر بزرگان امامیه در آن دوره مانند: سید مرتضی و شیخ طوسی اطلاعات اندکی در دست است و حتی مسائلی چون کنیه، محل سکونت و تاریخ وفات وی محل اختلاف است. ▪️در این فصل این موارد محل اختلاف و دیگر مسائل حیات شخصی نجاشی مانند: نسب، اجداد و بستگان بر اساس اطلاعات منابع موجود ارائه شده و در مسائل محل اختلاف با نظر به جدیدترین بحث‌ها دربارۀ نجاشی، یکی از اقوال با ارائۀ شواهد و قراین ترجیح داده شده و به نظرات مخالف پاسخ داده شده است. با وجود این که تاکنون آثار متعددی اعم از کتاب و مقاله دربارۀ رجال نجاشی و مؤلفش نوشته شده است، دربارۀ ابعاد مختلف حیات علمی نجاشی مانند: آثار، مشایخ، شاگردان و وثاقت و جایگاه علمی ابهامات و مسائلی وجود داشت که در این فصل به بررسی آن مسائل پرداخته شد. ▪️این ابهامات عبارت است از: آیا نجاشی آثار فراوانی داشته است یا نه؟ آیا نجاشی تفسیری بر قرآن کریم نوشته بوده است؟ آیا سید مرتضی از مشایخ نجاشی بوده است؟ آیا مراد از «السید الشریف» در مقدمۀ رجال نجاشی همان سید مرتضی است؟ مراد از مطلق «ابو العباس» در رجال نجاشی، ابن نوح است یا ابن عقده؟ آیا نجاشی در تضعیف راویان تحت تأثیر ابن غضائری و حسین بن عبید الله غضائری بوده است؟ آیا می‌توان به وثاقت تمام مشایخ نجاشی قائل شد؟ آیا نجاشی از مشایخ ابو جعفر طوسی بوده است؟ به علاوه حمید عظیمی در مقاله‌اش با عنوان «نگاهی بر وثاقت ابو العباس نجاشی» و محمد سند در کتابش «الاجتهاد والتقلید فی علم الرجال» اشکالاتی را متوجه وثاقت نجاشی و شخصیت علمی وی کرده‌اند که علاوه بر رفع ابهامات پیش گفته، به اشکالات این دو محقق نیز، پاسخ داده شده است.

🔸در فصل دوم از بخش اول رساله با بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که نجاشی مکنی به ابو الحسین بوده؛ اما کنیۀ ابو العباس نیز دربارۀ وی استفاده می‌شده است. دورۀ حیات او از صفر 372 تا جمادی الاول 450 بوده و تاریخ 463 که در کتاب وی ذکر شده از موارد الحاقی به نسخۀ کتاب اوست. محل سکونت او بغداد بوده و در اواخر عمر به جهت اوضاع آشفته این شهر، بغداد را ترک کرده و در مطیرآباد در نزدیکی حله درگذشته است. 🔸نجاشی پسری به نام علی داشته که از پدرش روایت می‌کرده است. اما این که محمد‌باقر بهبودی او را تدوین‌کنندۀ متن رجال نجاشی دانسته، قابل پذیرش نیست. در ادامه مفصلاً به اشکالات حمید عظیمی دربارۀ وثاقت نجاشی پرداخته و دلایلی برای وثاقت نجاشی ذکر شده است. در انتها نیز سستی اشکالات محمد سند دربارۀ ضعف شخصیت علمی نجاشی نشان داده شده است. 🔸بخش دوم از رهگذر دو فصل و بر اساس اطلاعات رجال نجاشی به علم و آموزش در جهان تشیع در پنج قرن اول هجری پرداخته است: در فصل اول به گونه‌شناسی آثار شیعه پرداخته شده، بدین نحو که یک دسته‌بندی موضوعی از کتاب نویسی شیعیان در پنج قرن اول هجری ارائه شده که خود حاوی آمار کتاب‌های تألیف شده ذیل هر یک از موضوعات است. از آن‌جا که دسته‌بندی ارائه شده، موضوعی است خود گویای سهم شیعه در گسترش علوم اسلامی (مانند کلام و فقه) و علوم دخیله (مانند طب) است. در فصل دوم نیز، به شیوه‌های گوناگون آموزش و انتقال علم در بین شیعیان آن دوران، پرداخته شده است. 🔸در فصل اول از بخش دوم که به گونه‌شناسی آثار شیعه اختصاص دارد، مشخص شد که در فهرست نجاشی 3800 عنوان، اثر مکتوب معرفی شده که مقایسه آن با تعداد آثار معرفی شده در فهرست طوسی و فهرست ندیم، گواه ارزش فراوان فهرست نجاشی در معرفی آثار شیعی قرن اول تا پنجم هجری است؛ زیرا در فهرست طوسی حدود 2000 کتاب معرفی شده که تقریباً نصف تعداد آثار معرفی شده در فهرست نجاشی است. در فهرست ندیم نیز حدود 8000 کتاب معرفی شده با این تفاوت که فهرست ندیم اختصاصی به آثار شیعه ندارد و البته شامل بر آثار قرن پنجم نیست. همین که در فهرست نجاشی در حدود نصف آثار معرفی شده در فهرست ندیم، اثر مکتوب معرفی شده، خود نشان‌دهندۀ سهم فراوان شیعه در میراث مکتوب پنج قرن اول هجری و البته فرهنگ و تمدن اسلامی در آن دوران است. 🔸در بخش سوم به زندگی روزانه شیعیان پرداخته شده است؛ زیرا تبیین تاریخ اجتماعی هر قوم یا پیروان هر مذهب بدون توجه به نحوۀ زندگی روزانۀ آنان امکان‌پذیر نیست. در فصل اول به نام‌گذاری شعیان پرداخته شده و علاوه بر نشان دادن تأثیر باورهای مذهبی بر نام افراد یک جامعه، اسم‌های رایج و مهجور در بین شیعیان پنج قرن اول هجری، شناسایی شده است. در فصل دوم به اصناف و مشاغل پرداخته شده است؛ شاید به نظر برسد که عنوان این فصل متناسب با تاریخ اقتصادی است تا زندگی روزانه؛ اما از آن‌جا که شغل در تعریف این رساله محدود به جنبه‌های اقتصادی نیست، آن را در بخش زندگی روزانه قرار دادیم به ویژه این که دست کم برای مردان بخش زیادی از زندگی روزانه آنان در ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم با شغلشان است. 🔸در فصل سوم به حیات دینی و عبادی شیعه پرداخته شده و به ویژه عبادات اجتماعی و مسائلی چون تقیه (از حیث کارکرد مذهبی) مورد توجه بوده است. فصل چهارم به حیات سیاسی شیعه اختصاص داشته و به اموری چون: ارتباط با حاکمان، قیام علیه حکومت، شرکت در جنگ و مصائب شیعه بودن پرداخته شده است. در فصل آخر نیز دیگر جنبه‌های زندگی روزانه مانند: پوشش، ازدواج، رفاقت و... بررسی شده است. ⭕️ در ادامه اساتید داور به نقد رساله پرداخته و ضمن بیان نقاط قوت رساله، به برخی نقاط ضعف هم اشاره کردند که برخی از اهم اشکالات آنان از این قرار است: 🔺کم بودن تحلیل‌ها نسبت به حجم اطلاعات ارائه شده، پرداختن به خود نجاشی و کتابش بیش از میزان نیاز، عدم تفکیک شیوه‌های آموزش از شیوه‌های انتقال علوم و بحث کردن از آن‌ها ذیل یک عنوان، کثرت جداول در متن و ضمائم، عدم نگارش پیشگفتار و ... . ✳️ در نهایت این رساله با درجه عالی و نمرۀ نوزده و نیم مورد پذیرش هیئت داوران قرار گرفت. #️⃣ #رساله #پایان_نامه #نجاشی #بنیاد_نجاشی #تاریخ_اجتماعی #تاریخ_اجتماعی_شیعه 🆔 @najashi_ir

3️⃣ 3 - ربيعة بن سميع 🔸ربيعة بن سميع عن أمير المؤمنين عليه السلام، له كتاب في زكوات النعم 🔺أخبرني الحسين بن عبيد الله و غيره عن جعفر بن محمد بن قولوية قال: حدثنا أبي وسائر شيوخي، عن 📝 ص 7 ________________________________________ سعد بن عبد الله، عن أحمد بن محمد بن عيسى عن محمد بن أبي عمير قال: حدثنا عبد الله بن المغيرة قال: حدثنا مقرن عن جده ربيعة بن سميع عن أمير المؤمنين عليه السلام أنه كتب له في صدقات النعم وما يؤخذ من ذلك... و ذكر الكتاب. 📝 ص 8 #️⃣ #نجاشی #رجال_نجاشی #بنیاد_نجاشی #ربیعة_بن_سمیع 🌐 https://eitaa.com/najashi_ir 🆔 @najashi_ir

4️⃣ 4 - سليم بن قيس الهلالي 🔸سليم بن قيس الهلالي له كتاب، يكنى أبا صادق 🔺 أخبرني علي بن أحمد القمي قال: حدثنا محمد بن الحسن بن الوليد قال: حدثنا محمد بن أبي القاسم ماجيلويه، عن محمد بن علي الصيرفي، عن حماد بن عيسى و عثمان بن عيسى، قال حماد بن عيسى: و حدثنا إبراهيم بن عمر اليماني عن سليم بن قيس بالكتاب. 📝 ص 8 #️⃣ #نجاشی #رجال_نجاشی #بنیاد_نجاشی #سليم_بن_قيس_الهلالي #سلیم_ین_قیس 🌐 https://eitaa.com/najashi_ir 🆔 @najashi_ir

🎧صوت 📌 "آشنایی با کتاب رجال نجاشی و انگیزه تالیف" 🎤 استاد محمدکاظم رحمان ستایش 📀آشنایی با منابع رجال شیعه و روش شناسایی راویان #️⃣ #علم_رجال #رجال_شناسی #نجاشی #رجال_نجاشی #رحمان_ستایش #رجال_شیعه #فهرست_نجاشی #بنیاد_نجاشی 🆔 @najashi_ir

5️⃣ 5 -الاصبغ بن نباتة المجاشعي 🔸الاصبغ بن نباتة المجاشعي كان من خاصة أمير المؤمنين عليه السلام، و عمر بعده. روى عنه عهد الاشتر و وصيته إلى محمد ابنه. 🔺أخبرنا ابن الجندي عن أبي علي بن همام، عن الحميري، عن هارون بن مسلم، عن الحسين بن علوان، عن سعد بن طريف، عن الاصبغ بالعهد. 🔺و أخبرنا عبد السلام بن الحسين الاديب، عن أبي بكر الدوري، عن محمد بن أحمد بن أبي الثلج، عن جعفر بن محمد الحسني، عن علي بن عبدك، عن الحسن بن ظريف، عن الحسين بن علوان، عن سعد بن طريف، عن الاصبغ بالوصية. 📝 ص 8 #️⃣ #نجاشی #رجال_نجاشی #بنیاد_نجاشی #الاصبغ #الاصبغ_بن_نباتة #المجاشعی 🌐 https://eitaa.com/najashi_ir 🆔 @najashi_ir

🎧صوت 📌 "بیان خصوصیات ساختاری رجال نجاشی" 🎤 استاد محمدکاظم رحمان ستایش 📀آشنایی با منابع رجال شیعه و روش شناسایی راویان #️⃣ #علم_رجال #رجال_شناسی #نجاشی #رجال_نجاشی #رحمان_ستایش #رجال_شیعه #فهرست_نجاشی #بنیاد_نجاشی 🆔 @najashi_ir

6️⃣ 6 - عبيد الله بن الحر الجعفي 🔸 عبيد الله بن الحر الجعفي الفارس الفاتك الشاعر، له نسخة يرويها عن أمير المؤمنين عليه السلام. 🔺 قال أبو العباس احمد بن علي بن نوح: و قد ذكر ذلك البخاري فقال: إسماعيل بن جعفر بن ابي خصفة عن سليمان بن يسار، و قال: شريك عن عمر بن حبيب عن عبيد الله بن حر، حديثه في الكوفيين. 🔺قال أبو العباس حدثنا الحسين بن إبراهيم قال: حدثنا محمد بن هارون الهاشمي قال: حدثنا محمد بن الحسن بن الحسين و عيسى بن عبد الله الطيالسي العسكري قالا : حدثنا محمد بن سعيد الاصفهاني قال: حدثنا شريك، عن جابر، عن عمرو بن حريث، عن عبيد الله بن الحر أنه سأل الحسين بن علي عليهما السلام عن خضابه فقال : أما إنه ليس كما ترون، إنما هو حناء وكتم. 📝 ص 9 #️⃣ #نجاشی #رجال_نجاشی #بنیاد_نجاشی #عبیدالله_بن_الحر_الجعفی 🌐 http://t.me/najashi_ir 🆔 @najashi_ir

📒مقاله 📌 "روش نجاشی در نقد رجال" 🖋 شمشیری، رحیمه 🖋جلالی، مهدی 📝چکیده مقاله ⏫⏫⏫ ✅ احمدبن علي نجاشي (م ۴۵۰ ق) از صاحب نامان دانش رجال و پديد آورنده يکي از نخستين و مهم ترين آثار رجالي شيعه، يعني فهرست اسما مصنفي الشيعه (رجال النجاشي) است. گرچه انگيزه مولف از تدوين کتاب خويش، بر شمردن آثار و مولفات شيعيان بوده، اما وي، به هنگام يادکرد آثار نويسندگان، اطلاعات فراوان و دقيقي درباره مولفان کتاب ها، طبقات آنان، نسب و نژاد آنان و در نهايت، وضعيت علمي و عملي (جرح و تعديل) اشخاص و اعتبار آثار آنان ارايه داده است. اين نوشتار درصدد است تا ضمن مطالعه و ارزيابي روش نجاشي در جرح و تعديل مولفان (نقد رجال)، تخصص و تمرکز او در فن رجال و همچنين روشمندانه عمل کردن وي را با توجه به فهرست او مورد بررسي و ارزيابي قرار دهد. #️⃣ #احمدبن_علي_نجاشي #فهرست #مولفان_شيعه #نقد_رجال #جرح_و_تعدیل #نجاشی #رجال_نجاشی #بنیاد_نجاشی 📚نشریه: علوم حدیث،تابستان ۱۳۸۵ - شماره ۴۰ علمی-پژوهشی، ص ۵۵ تا ۸۰ 🆔 @najashi_ir