امیر المؤمنین علیه السلام فرمود: «إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالاً وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَي النَّوَافِلِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَي الْفَرَائِضِ»[۱]اين دل، مثل فصول چهارگانه، يعنی زمان، گاهی بهاری دارد, گاهی پاييزی, گاهی اقبالی دارد، گاهی ادباری دارد. اگر دل در حالت بهار بود، شكوفايی و اقبال بود، از #نوافل نگذريد، سعی كنيد، نافله‌ها را ترك نكنيد و اگر دل، آن آمادگی را ندارد، شما بر دل تحميل نكنيد، فقط #واجب‌ها را انجام دهيد، نگوييد حتماً نماز شب بخوانم، آن نماز شبی كه با ادبار دل همراه است، با كراهت آميخته است، كمتر انسان، توفيق پيدا مي‌كند... اين بيان نورانی وجود مبارك امير مومنان يك بيان جامعی است، فرمود: دل يك وقت بهار است، يك وقت پاييز، وقتی پاييزِ دل شد، او را نرنجانيد، به همان واجبات اكتفا كنيد؛ امّا يك وقت اقبال دارد، شكوفاست، او را در جلسات و گعده‌ها نبريد» [۱] . نهج البلاغه حکمت۳۱۲ درس اخلاق آیت الله العظمی جوادی آملی ۹۳/٩/۶