🔲چرا جهان مجازی مهم است؟
✍️حمید عبداللهیان
▪️فکرش را کنید که دیگر داستانهای جنگ ستارگان و مرد عنکبوتی و مرد خفاشی و تبدیل شوندگان (ترانسفورمرها) و... و بازیهای آنها فقط داستان یا بازی نیستند بلکه بخشی از زندگی عینی کاربرانشان شدهاند. فکرش را کنید که برای پیدا کردن دستورالعمل آشپزی یا آثار جانبی داروها و یافتن راهنماییهای پزشکی نیازی به رفتن به پزشک ندارید، چرا که همه آنها در نوک انگشتان شما قرار دارند و کافیست در محیط گوگل جستوجو کنید. فکرش را کنید که صحنه اجتماعی دیگر مربوط به وطنی که در آن زاده شدهاید، نیست و همه آدمها در همه جا در یک لحظه با شما در ارتباط قرار میگیرند. فکرش را کنید که سایتهای گوناگون چگونگی مرگ و کشته شدن انسانها را هم به تصویر کشیدهاند و فکرش را کنید که به قول کاستلز، کارگردان، همه اینها اگر خودتان نباشید، اما بخش عظیم آنها را خودتان به عنوان مخاطب و مصرفکننده تهیه میکنید و سازمانها و دولتها نقش چندانی در این فرآیندها ندارند.
▫️این یعنی اینکه صحنه اجتماعی همچون چند دهه پیش دیگر مربوط به یک محیط جغرافیایی نیست و کنشهای اجتماعی شما فقط در خانه انجام نمیگیرد بلکه در جهان مجازی صورت میپذیرد و شما این کنشها را در عین تنهایی و در تعامل با کامپیوتر انجام میدهید. این بدان معناست که یک جهان اجتماعی خارقالعاده، بینظیر و بیسابقه شکل گرفته که ربط چندانی به جهان واقعی ندارد. جهانی که در آن پدیده قدرت، ملیت و اقتصاد نیز در حال تغییر و دگرگونی است.
▪️برخی ورود کامپیوتر و اینترنت و جهان مجازی را به دوران ورود رادیو و تلویزیون یا سینما تشبیه میکنند و دغدغههای علمی دانشگاهیان که به این تحولات جدید مربوط میشود را مالیخولیایی میدانند. برخی نیز همچون ژیژک در شماره 2 از جلد 34 مجله «نقد کتاب لندن» که در ژانویه 2012 میلادی چاپ شد، در لفافه، این دوره را دوره جدید توسعه سرمایهداری میدانند و خیل شکست خورده ارتش کارگران دوره اولیه سرمایهداری را برخلاف نظر مارکس و لنین در حال اضمحلال میبینند و در عوض خیل عظیم تحصیلکردهها را میبینند که به دستمزد اضافی بهجای ارزش افزوده وابستهاند.
▫️چنین مینماید که ما باید با استدلال او عینیت را یکسره و همچنان ستون فقرات تحلیل دوران جدید در نظر بگیریم اما این هم جوابگوی نمادین بودن جهانی که ما از آن صحبت میکنیم، نیست چرا که جنس آن دیگر یکسره واقعی و عینی نیست؛ اگرچه با ابزار عینی کار میکند. به یک تعبیر جهان مجازی به این دلیل اهمیت دارد که نسبت خود را با واقعیت کاهش داده و قدرتمندانه انسانها را بهدنبال خود میکشد و در همین مسیر هم بدون توقف پیش میرود و چون مالکیت یا قدرت واحدی آن را نمیتواند کنترل کند، همه را به سوی خود کشانده و میکشاند. این جهانی است که همه مسائل اعم از اجتماع، سیاست، اقتصاد و فرهنگ را از نو تعریف میکند و همه فهمیدهاند که اگر خود را با آن هماهنگ نکنند، در پشت شکافی قرار میگیرند که هرگز نخواهند توانست آن را پر کنند تا به دیگرانی برسند که از شکاف بین جهان واقعی و مجازی عبور کردهاند. اهمیت جهان مجازی در این واقعیت نهفته است.
🗞 گزیدهای از مقالهای به نام «چرا جهان مجازی اینقدر اهمیت پیدا کرده است؟» که در شماره 25 #ماهنامه مدیریت ارتباطات، خرداد 1391 منتشر شده است
#جهان_عینی
#جهان_مجازی
#اینترنت
#شکاف
✅ با ما باسواد شوید
🌐 @nasragilan
◾️فرد و روایت فرد در اینستاگرام
▫️پاره کردن، ریزریز کردن، سوزاندن و بردن به خارج از شهر، اینها بخشی از تدابیری است که یک خانواده، چند سال پیش برای از بین بردن عکسهای خانوادگی خود که به هر دلیلی دوست نداشت آن را نگه دارد پیشنهاد میکرد. همان خانواده تکیه کلام جالبی داشت؛ «دزد اگر به خانه زد، همه چیز را ببرد اما آلبومها را نبرد». از این رو بود که وقت مسافرت نوروز، آلبوم مثل شمش طلا در مخفیانهترین نقاط پنهان میشد. حالا اما در همان خانواده دختری هست که عکس خود را مثل وقتی قرار است به میهمانی برود روی پروفایل فیسبوکش گذاشته، هر از چند گاهی هم با عکس جدیدتری آن را عوض میکند و چشمش به تعداد لایکهایی است که میخورد. هر چه بالاتر، یعنی کارش را درستتر انجام داده است.
▫️رشد شبکههای اجتماعی عکسمحور مثل «اینستاگرام»، حاصل اهمیت پیدا کردن فرد و «خود» است. وقتی «خود» مهم میشود روایت بصری از خود نیز اهمیت پیدا میکند و این درست مشابه زمانی است که در ایران، شاهان قاجاری یک گوشه از کاخ «گلستان» مینشستند و «کمالالملک» یا یک فوتوگرافر میآمد و خودشان را برایشان ثبت میکرد. حتی در آن زمان، روایت بصری از دیگران هم اهمیت داشت کما اینکه در حال حاضر «حوضخانه» باغ گلستان پر است از تصاویر شاهان، شاهزادگان و ملکههای کشورهای دیگر که نشان اهمیت تصویر برای آنان و البته مالکیت تصویر برای شاه ایرانی است. «من مالک تصویر تو هستم پس من آدم مهمی هستم».
▫️در این میان دو مسئله چگونه تفسیر میشود. یکی گرفتن عکس از پدیدههای اطراف و البته ادیت آن با کمک فیلترهای بینظیر «ایسنتاگرام». آیا در این موارد هم این خود است که نقش دارد. در این موارد این «روایت خود» است که اهمیت پیدا میکند. ما با کمک گوشیهای هوشمند توانستهایم روایت بصری خود از اطراف را ارائه کنیم و همین است که جهان را برای ما خوشایندتر میکند. این کار را در گذشته عکاسان برای ما انجام میدادند اما این روزها باز هم «خود» اهمیت دارد. اوج این مسئله در جایی است که فکر کنیم موج «سلفی» چگونه قابل تفسیر است. «سلفی» به یک معنا یعنی آنقدر «من» اهمیت دارم که حتی حاضر نیستم برای گرفتن یک عکس با کیفیتتر از تصویر حذف شوم. «من» نباید ابزار شوم تا دیگران عکس داشته باشند. ما در کنار هم خواهیم بود چون بودن تکتک این «خود»ها در یک عکس اهمیت دارد.
▫️در کنار این مسئله باید توجه داشت که در فضای غریبگی اکثر شبکههای اجتماعی، نمایش خود و سادهترین راه آن یعنی نمایش تن، راهی برای شناساندن خود به دیگران هم هست اما با در نظر داشتن مسئله «خود»، حالا به آن خانواده و آن دخترک برگردید. در کنار نگرانی از آسیبهای فرهنگی شبکههای اجتماعی که در جای خود قابل انکار نیست شاید بهتر باشد به این اهمیت خود هم نگاه کنیم.
🗞منبع: گزیدهای از گزارشی به نام «وقتی فرد و روایت اهمیت دارند»، منتشر شده در شماره 52 #ماهنامه#ماهنامه مدیریت ارتباطات، شهریور 1393
#مدیریت_ارتباطات
#شبکههای_اجتماعی
#اینستاگرام
#عکس
✅ با ما باسواد شوید
🌐 @nasragilan