✨ریشه فضایل (3)✨ 🤲وَانْتَهِ بِنِیَّتِی إِلَى أَحْسَنِ النِّیَّاتِ، وَبِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْأَعْمَال» 🤲 نیت مرا به بهترین نیت‌ها و عمل مرا به بهترین اعمال منتهی کن! ✨حقیقت نیت و عمل✨ 🔸برخی معتقدند نیت این است که از ذهن بگذرد که چه کاری می‌خواهد انجام شود اما این نیت نیست بلکه خطوردادن به قلب یا ذهن است. 🔸حقیقت نیت رابطه‌ بین فاعل اختیاری و عمل است. 🌿إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّیَّاتِ وَ لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى🌿 ⛔توجه: عرف فقط به اعمال بدنی، عمل می‌گوید، در حالیکه عمل شامل اعمال نفسانی هم می‌شود. مثل فکرکردن. عمل پدیده‌ای است که اراده انسان در ایجاد آن مؤثر باشد. حال این پدیده یا در نفس خودش است یا در بیرون. 🌸🍃منظور از عمل در این‌جا عمل اختیاری است، پس دانستن و انگیزه در آن دخیل است. چون اختیار بدون دانستن و انگیزه معنا ندارد. 🌸🍃وقتی انسان فایده کاری را تصدیق کرد، تصمیم می‌گیرد که آن را انجام دهد. این تصمیم همان پدیده نفسانی است که فرد در ذات خود ایجاد می‌کند. نیت، آخرین انگیزه برای انجام عمل اختیاری است. 🌸🍃ایمان هم در عمل مؤثر است. مثلا انسان بی‌ایمان نماز نمی‌خواند، اما ایمان به صورت مستقیم در نماز اثر ندارد. بلکه فرد با اعتقاد به خدا، به لوازم ایمان عمل می‌کنم و نماز می‌خواند. پس ایمان اولین علت برای رفتار است. 🌸🍃از پدیده‌های نفسانی انسان آن‌چه به صورت مستقیم در انجام عمل مؤثر است، نیت است. پس همه ارزش کار به این عامل آخر یعنی نیت بستگی دارد. ممکن است انسان به کسی احترام بگذارد ولی قصدش از این احترام تمسخر او باشد! 🌸🍃ملاک ارزش عمل در اسلام دو چیز است: 🔸خود عمل شایسته و خوب باشد. 🔸فرد عامل، انگیزه و نیت پاکی داشته باشد. 🌸🍃اگر عمل خوب باشد اما فرد، آن را به قصد تقرب به خدا انجام ندهد، ارزشی ندارد. مثل کسی که برای رای‌گرفتن به فقرا احسان کند. مهمان‌کردن فقرا کار خوبی است اما اگر برای جمع‌کردن رأی باشد، از نظر خدا، اسلام، و مبانی الهی ارزشی ندارد. 🌿وَقَدِمْنَا إِلَى مَا عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْنَاهُ هَبَاء مَّنثُورًا. (فرقان/ 23)🌿 🌸🍃اصلی‌ترین عامل ارزش عمل نیت است. معمولا کسی از نیت دیگری باخبر نمی‌شود و فقط خود شخص است که به نیتش آگاه است؛ البته ممکن است انسان با قرائنی به نیت کسی پی ببرد.گاه شیطان به قدری انسان را فریب می‌دهد که کار بر خودش هم مشتبه می‌شود و متوجه نیست که این کار را برای چه انجام می‌دهد. 🌸🍃راوی می‌گوید: در جنگ احد خدمت پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بودم که جوان دلیری از راه رسید و وارد میدان جنگ شد. شجاعانه‌ جنگید و شهید شد. به پیامبر عرض کردم: آقا این جوان را دیدید چه جهاد شجاعانه‌ای کرد. او چقدر ثواب دارد؟ حضرت آن را بی‌اهمیت شمرد. تعجب کردم. فرمود: او در کوچه‌های مدینه قدم می‌زد که زن‌های مدینه مسخره‌اش کردند و گفتند: پیرمردهای ما برای جنگ به احد رفته‌اند و این جوان راست‌راست در کوچه راه می‌رود! به او برخورد و گفت: بروم جنگی کنم که نامم در تاریخ بماند! او برای این‌که به ملامت مردم مبتلا نشود، جنگ کرد و شهید شد. ثوابش همان گفتۀ مردم در باره اوست: عجب جنگ خوبی کرد! برای همین جنگید، مزدش را نیز گرفت. جنگ او در صورتی ثواب داشت که برای خدا جهاد می‌کرد. 🌸🍃 از نظر اسلام اصلی‌ترین عامل ارزش کار نیت است. نیت هم به این نیست که مثلا بگویی جهاد می‌کنم قربۀالی‌الله. نیت آن چیزی است که فرد را وادار به انجام کار می‌کند. حالتی که در اثر شناخت و انگیزۀ باطنی و نفسانی ایجاد می‌شود و فرد را به طرف انجام عمل می‌کشاند. 🌸🍃برخی عبادات از ترس جهنم؛ برخی به طمع بهشت و برخی فقط برای رضای خداست. پس نیت‌ها متفاوت است. ✨بهترین نیت✨ 🌺🍃انسان اگر می‌خواهد کارش بهترین نتیجه را داشته باشد، باید بهترین نیت را داشته باشد. این است که حضرت از خدا می‌خواهد که خدایا به من توفیق ده که کارم را با بهترین نیت انجام دهم.🌺🍃 #دعا_مکارم_الاخلاق #شرح_مصباح_یزدی

✨مکارم‌الاخلاق (5)✨ 🤲اللَّهُمَّ وَفِّرْ بِلُطْفِک نِیتِی، وَ صَحِّحْ بِمَا عِنْدَک یقِینِی، وَ اسْتَصْلِحْ بِقُدْرَتِک مَا فَسَدَ مِنِّی؛ 🤲بار خدایا! نیت مرا به لطف و توفیق خود کامل کن و باورم را به رحمت خویش پابرجا نما و به قدرت و توانایی ات، آنچه را تباه کرده‌ام، اصلاح فرما. ✨اشاره✨ 🌿اللَّهُمَّ وَفِّرْ بِلُطْفِک نِیتِی؛ خدایا! نیت مرا کامل فرما🌿 ✨دو معنای توفیر نیت✨ 🔸«خدایا! نیت مرا تمام و کامل قرار بده که فقط خالص برای تو باشد؛ بدون این که به چیز دیگری، حتی امید ثواب و ترس از عقاب مخلوط شده باشد» (درخواست اخلاص از خدا) 🔸«خدایا! نیت مرا از این که به معایبی مثل ریا، سمعه و غیر آن آلوده شود، محافظت بفرما» (صیانت و نگهداری نیت) ✨معانی لطف✨ 🔸 «خدایا! نیت مرا چنان کامل کن که مرا به واسطه عبادت، به تو نزدیک نماید و از معصیت تو دور گرداند.» و این تنها با خلوص نیت امکان‌پذیر است.(معنای مشهور لطف، مقرب‌بودن به اطاعت خدا و دورکننده از معصیت) 🔸«خدایا! با یک تصرف مخفی و آماده‌کردن اسباب و مقدمات این توفیق بزرگ در وجود من، نیت مرا به آن کمال واقعی نایل بفرما» (پنهانی‌بودن) 🍃🌸 پس در هر دو معنا رفق و مدارا مطرح است که «خدایا! نیت مرا با رفق و مدارای با من به کمال برسان؛ به گونه‌ای که برای اتمام و کمال آن به رنج و سختی نیفتم». 🍃🌸 در اهمیت نیت، همین بس که در منابع دینی آمده است اگر کسی نیت انجام کار خیری را داشته باشد؛ ولی موفق به انجام آن نشود، پاداش آن کار، نصیب او می‌شود. ✨معرفت و یقین رکن دوم ایمان✨ 🌿 وَ صَحِّحْ بِمَا عِنْدَک یقِینِی؛ باور و یقین مرا با آن چه که نزدت هست تصحیح فرما🌿 🍃🌸خدایا! یقین مرا به واسطۀ آنچه نزد خودت است از بیماری‌هایی مثل شک و شبهه و خروج از راه مستقیم حفظ فرما. 🍃🌸منظور از «بما عندک» لطف و رحمت و قدرت و عنایت الهی است. 🍃🌸 «خدایا! یقین مرا به آنچه نزد خودت است تثبیت فرما، تا به اندک شبهه‌ای زایل نشود» (تصحیح به معنای تثبیت) ✨نشانه‌های یقین✨ 🔸 پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله به حضرت علی علیه‌السلام می‌فرماید: 🌿«یا عَلِی إِنَّ مِنَ الْیقِینِ أَنْ لَا تُرْضِی بِسَخَطِ اللهِ أَحَداً وَ لَا تَحْمَدَ أَحَداً عَلَی مَا آتَاک اللهَ»🌿 🌿«از جمله علائم یقین، این است که خدای را برای راضی و خشنودکردن انسانی به غضب نیاوری».🌿 🔸از دیگر علائم یقین، ناچیز شمردن امور مادی و زهد حقیقی است. 🌿امام زين‌العابدين عليه‌السلام می‌فرماید: الزهد عشرة أجزاء فأعلى درجات الزهد أدنى درجات الرضا، ألا وإن الزهد في آية من كتاب الله‏ «لكيلا تأسوا على ما فاتكم ولا تفرحوا بما آتاكم»🌿 🌿زهد، داراى ده درجه است. بالاترين درجه زهد كمترين درجه رضاست. بدانيد كه همه زهد در يك آيه از كتاب خداست: «تا افسوس مخوريد بر آن‌ چه از دستتان مى‌رود و شادمانى نكنيد به آن‌ چه دستتان مى‌‏آيد».🌿 🔸انسان از هیچ چیز به غیر خدای متعال، واهمه و ترس نداشته باشد. 🔸مردم را بر آن چه خدای متعال به آنها عطا نکرده است، سرزنش نکند. یعنی به آن چه خدا برای او مقدر کرده است، راضی باشد. ✨عوامل تضعیف یقین✨ 🔸پیروی از هوای نفس؛ 🔸کثرت آرزومندی؛ 🔸فرمان برداری از آرزوها؛ 🔸طمع؛ 🔸مجادله در دین؛ 🔸مال دوستی؛ 🔸همنشینی و ارتباط با دنیاپرستان؛ 🍃🌺 «وَصَحِّحْ بِمَا عِنْدَكَ یَقِینِی. و یقینم را بدان گونه که دانی به راه صحت بر» یقین در اصطلاح عرفی همان اعتقاد جزمی است، ولی ممکن است انسان درباره چیزی احتمال خلاف ندهد، ولی خلاف واقع باشد؛ پس باید علاوه بر داشتن یقین از خدا بخواهیم که این اعتقاد را مطابق واقع قرار دهد و اعتقادی را به ما بدهد که کاشف از واقع و صددرصد مطابق با واقع باشد.🍃🌺 #دعا_مکارم_الاخلاق #شرح_مصباح_یزدی #مجله_خُلُق_سایت_حوزه