🍂سلسله مباحث: #زیِّ_طلبگی
شماره 9
🌺شاخصها و ملاكهای كلی (قسمت چهارم)🌺
1.. پیروی از عرف یا ملاحظه آن (قسمت سوم)
#مروت
رعایت مروت ـ كه در فقه شیعه به عنوان شرط عدالت طرح شده است ـ اشاره به همین پیروی از عرف و توجه به هنجارهای اجتماعی است:
أَمّا المُروَّة فَبِاجتِنابِ ما یسقِطُ الَمحَلَّ وَ العزّةَ مِنَ القُلوبِ وَ یدُلُّ عَلی عَدمِ الحَیاء وَ عَدَمِ المُبالاةِ بالاستِنقاصِ؛
پرهیز كردن از اموری كه موجب پایین آمدن جایگاه انسان و تنزل عزت او در دل مردم میگردد و اموری كه دلالت بر بیحیایی و بیتوجهی به این كاهش منزلت دارد، مروت است. ( ایضاح الفوائد، ج 4، ص 420. )
صاحب مروت، كسی است كه نفس خود را از پلیدی نگاه دارد و پیش مردم خوار نگرداند، یا كسی كه از خنده و تمسخر مردم دوری كند، یا كسی كه به روش امثال خود در زمان و مكان خود عمل نماید. پس كسی كه مروت را ترك میكند، لباسی را كه با شأن امثال او مناسب نیست، میپوشد ... به گونهای كه مضحكه مردم قرار میگیرد و همین گونه است سربرهنه در بازار و اجتماع رفتن از كسی كه برای او سزاوار نیست و نیز پا دراز كردن در مجالس و غذا خوردن در بازار، یا بوسیدن همسر میان مردم، یا لطیفهگویی فراوان، یا سختگیری فراوان بر خانواده و همسایه، یا باركشی از شخص معتبر هنگامی كه از روی بخل باشد و البته، اگر از روی فقر یا برای اقتدا به سلف كه از تكلف دوری میكردند، باشد به مروت آسیب نمیرساند و تشخیص بر اساس چیزی است كه مناسب حال شخص در اعمال و اخلاق باشد و نیز، محمل درستی بر آن آشكار باشد (و انسان در معرض اتهام قرار نگیرد). (مسالك الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، ج 14، ص 169. )
چیزهای فراوانی را از امور منافی مروت برشمردهاند كه موجب از بین رفتن آن میشود، مانند غذا خوردن در راه، پا دراز كردن در مجالس عمومی (مبسوط و مدارك) پوشیدن لباس ویژه زنان برای مرد (مبسوط) غذا خوردن در بازار (فاضل در قواعد، فخر الاسلام، شهیدین، كركی، اردبیلی، خراسانی و مجلسی با كمی اختلاف در تقیید به غالب موارد، یا اكثر مناطق، یا برای غیر بازاریان، یا بدویان، و استثنای موارد غلبه تشنگی) غذا خوردن در ملأ عام (روض) كبوتر بازی (قواعد) پوشیدن فقیه لباس سربازی، یا سرباز لباس عالمان را، همواره یا به گونهای كه موجب تمسخر گردد، یا در مناطقی كه پوشیدن چنین لباسی عادی نیست (دروس، مسالك، ذخیره و بحار)، پوشیدن تاجر لباس حمالان و مانند آنها را به صورتی كه مسخره شود (مسالك و قواعد) اینكه فقیه قبا و عرقچین بپوشد و سر را درمیان عموم مردم برهنه كند در مواردی كه عادی نیست (ایضاح، روض، مسالك، روضه و مجمع الفائده)، بیان طنز و مسخرهآمیز یا زیاد شوخی كردن (دروس، تنقیح و روضه) برهنه كردن قسمتی از بدن كه در نماز پوشاندن آن مستحب است (دروس و مفاتیح) ادرار كردن در خیابان در هنگام رفت و آمد مردم (جامع المقاصد، روض، ذخیره و بحار) همواره یا درباره كسی كه موجب انحطاط شأن او است، كثرت حكایات خندهآور (مسالك، روضه، ذخیره و مجمع الفائده) بوسیدن كنیز و همسر در محضر دیگران یا نقل آنچه میان آنها در خلوت میگذرد (اكثر كتابهای نامبرده) سختگیری در امور كوچك به گونهای كه با حال او تناسب نداشته باشد (ذخیره) اینكه با خانواده و همسایهها و طرف معامله از معاشرت نیكو خارج شود (مسالك و مجمع الفائده) مثل سختگیری در غذای اندك، ... و مانند آن از كارهایی كه متناسب امثال او نیست ...
#ویژه_طلاب
#ندای_تهذیب
🌺 @nedaye_tahzib
🍃 tahzib-howzeh.com
✨ مروّت یعنی چه؟(قسمت اول)
🏷 امام خامنهای:
🔹 #مروّت معنای تحت اللفظی اش #مردانگی است.
🔸 مفهوم مروّت در میان مردم از دیر زمان حتی قبل از اسلام و در همه اجتماعات یک معنای شایع و رایجی بوده. آقا مردِ مردانه فلان کار را کردم، فلان کس انصافاً در فلان قضیه جوانمردی کرد، فلان آدم در همه مسائل مردانگی به خرج می دهد، مردانگی از نظر مردم یک مفهوم شناخته شده ای هست که همان معنای مروّت است؛ همه هم مردانگی را دوست دارند. اگر بگویید که فلان کس مردِ مردانه است و در کارها مردانگی دارد، همه خوششان می آید از مردانگی؛ یک چیزی نیست که کسی بدش بیاید البته بسیاری ندارند و بعضی دارند.
❓ حالا چرا این را مردانگی گفتند و آیا زن ها نمی توانند این صفت را داشته باشند؛ چون جوانمردی است، جوان زنی نگفتند! اینکه مردانگی گفتند زنانگی نگفتند آیا این اهانت به زن است؟
👈نه، یک ویژگی هایی در این مردانگی هست که غالباً این ویژگی ها از جنس مرد و از مردان ساخته است. در نشانه ها و ویژگی های مردانگی مثلاً یکی این است که انسان از ضُعَفا حمایت کند؛ یک آدم ضعیفی، یک مظلومی، یک بچه ای یک در راه مانده ای بروند از او حمایت کنند، خب این حمایت از جنس مرد بیشتر برمی آید تا از جنس زن؛ که زن به خاطر ویژگی های جسمی و عاطفی و روانی که دارد یک قدری این کارها برایش مشکل تر است. بنابراین در این مردانگی گفتن و زنانگی نگفتن یک اهانت و جسارتی به جنس زن نیست.
💠 حالتی که اسمش مروّت و مردانگی است عبارت است از مجموعه صفاتی که این صفت ها به حسب ترکیب جسمی و عاطفی و روانی در مرد، بیشتر از زن است.
🦋 البته در زن هم پاره ای از ویژگی ها وجود دارد که اگر مجموعه اینها یک نامی بخواهد پیدا کند باید #زنانگی اسمش باشد. مثلاً فرض کنید که عاطفه فراوان، مهربانی زیاد، دقتِ در کارها _مخصوصاً کارهایی که به ظاهر کوچک است، احیاناً خیلی اثرهای بزرگی دارد_ اگر بخواهند برای مجموعه این کارها اسمی بگذارند باید بگویند #زنانگی، و صفت بسیار خوبی هم هست در منطقه خودش، در جای خودش بسیار صفت ممدوح و عالی [است]. فلان کس مثل یک مادر مثلاً از فلانی پذیرایی کرد؛ نمی گویند مثل یک پدر، پدر پذیرایی نمی کند، مثل یک زن مهربانی کرد؛ نمی گویند مثل یک مرد مهربانی کرد، خب صفت ممدوحی است.
📕 کتاب شرح حدیث مکارم الأخلاق (نشر صهبا)؛ بخش دهم: مُروّت؛ ص ۳۰۱ و ۳۰۲
📱به #ندای_تهذیب بپیوندید:
@nedaye_tahzib
✨ مروّت یعنی چه؟(قسمت دوم)
🏷 امام خامنهای:
🌀 هنرمندی اسلام در اعتلای مفاهیم...
🔹 در روایاتی که درباره #مروّت بنده نگاه کردم، اسلام یک هنرمندی بسیار جالبی به خرج داده.
🔖 یکی از چیره دستی های اسلام در کار این انقلاب اجتماعی و فرهنگی و فکری و همه جانبه خود، یکی این است که بعضی از مفاهیم اجتماعی، از مفاهیم رایج و متداول اجتماعی را از اجتماع می گیرد، از اجتماع اخذ می کند و محتوای این مفهوم را، معنای این کلمه را عوض می کند و به صورت توصیه ای برمی گرداند به اجتماع؛ مروّت از این قبیل است.
🔸مروّت را یعنی مردانگی را همه خوششان می آید. اسلام می گوید بله، مردانگی بسیار صفت خوبی است؛
❓اما مردانگی در چیست؟
محتوای مردانگی را طبق بینش اسلامی و عمل اسلامی به کل عوض می کند. نه اینکه آن کارهایی که مرد و جوانمردهای عالَم می کردند بگوید این کارها بد است! نه، جوانمردی و مردانگی در طول تاریخ در همه این اعصاری که وجود داشته، در صورت چند صفت مشخص و ممتاز بود.
🔹 .. اسلام و ائمه اسلام همین صفات را به صورت شسته رُفته، جهت گیری شده، در کادر و در محدوده بینش و عمل اسلامی درآمده، جمع می کنند، اسمش را می گذارند مروّت، برمی گردانند به اجتماع.
📕 کتاب شرح حدیث مکارم الأخلاق (نشر صهبا)؛ بخش دهم: مُروّت؛ ص ۳۰۴
📱به #ندای_تهذیب بپیوندید:
@nedaye_tahzib