حدیث مجعول و فارسی زدگی فقیهان
سهو در تعبیر از میراث ایران تا هند (۰۱)
✍️علی راد
از چند دهه اخیر , کاربرد واژگان جعل و مجعول در یادکرد از احادیث ساختگی در متن برخی از کتاب های فقهی و در عنوان شماری از مقالات حدیث پژوهی فارسی زبان رواج یافت , کتاب ها و مقالاتی چند به این واژگان نام گذاری شدند, به تدریج این انگاره پدید آمد که این مصطلح و نام گذاری درست است , با لغت و زبان معیار حدیث پژوهان متقدم ناسازگای ندارد لذا به کاربرد خود در گفتمان حوزوی – دانشگاهی فارسی زبان تداوم بخشید. با توجه به ادله ذیل کاربرد واژگان جعل , مجعول , جاعلان به جای وضع , موضوع , واضعان در نگاشته های فقهی – حدیثی در اشاره به احادیث ساختگی چندان دقیق و استوار نیست , بایسته است از کاربرد آن اجتناب ورزید :
🌀 یک. در لغت عربی ساختگی و دروغ بودن معنای کانونی ماده جعل نیست , معانی دیگری چون مطلق ساختن (از نوع صنع) , شروع کردن , قرار دادن , نیز برای معنای ماده جعل وجود دارد . از سوی دیگر بار ارزشی ماده صنع , غالباً مثبت است و کاربرد آن در مصادیق منفی به قرینه نیاز دارد حال اینکه جعل به معنای رایج آن در برخی از نگاشته های فقهی , کلامی و حدیث پژوهی معاصر بار ارزشی منفی دارد, هم چنین معنای ماده جعل اعم از صنع است لذا نمی تواند جانشین معنایی آن به کار رود و جانشینی معنایی آن به جای صنع از اسباب لحن و خطای در کاربرد لغات عربی است .
✅دو. جعل و مجعول به معنای وضع و موضوع در معنای اصطلاحی آن نیست زیرا در معنای اصطلاحی حدیث موضوع , کذب بودن مضمون و برساخته بودن آن از سوی راوی به عنوان مولفه اصلی حضور دارد لکن چنین مولفه ای برای معنای لغوی وجود ندارد و مجعول نیز از اصطلاحات دانش نقد الحدیث نیست , نه تنها هیچ پیشینه¬ای به معنای معاصر آن در کتاب های علوم حدیث ندارد بلکه تعبیر « جعل الحدیث » برای اشاره به مستند قرار دادن حدیثی به مثابه دلیل در مقام استدلال یا استشهاد , اسناد و ارجاع به راوی و مصدر حدیث کاربرد دارد , بار ارزشی مثبت و ایجابی دارد و برخلاف کاربرد رایج آن نزد فارسی زبانان بار منفی ندارد و بیش تر در معنای «قرار دادن» به کار رفته است. افزون بر کاربرد ماده جعل به معنای قرار دادن در آیات متعدد قرآن کریم , نمونه هایی از کاربرد تعبیر « جعل الحدیث » در منابع فقهی – حدیثی چنین است : «والحمد لله الذي جعل الماء طهورا ولم يجعله نجسا » , « وإذا أريد إدخال المرأة القبر جعل سريرها أمامه في القبلة ،» , «ونحن نجد كثيرا من ذلك أن أبا بكر جعل الجد أبا ثم طرح الاخوة» , «وانما جعل الحديث تفسيرا للآية لان المراد بالتوبة في الآية الرجوع» , «وكان سفيان ربما ضمهما فأدرج فيه الإسناد فإذا فصلهما جعل حديث بن جريج مسندا وجعل حديث عمرو مرسلا» . بنا براین مجعول به معنای برساخته و دروغ بودن از پیشینه و اصالت برخوردار نیست.
♨️ سه. بررسی روند تاریخی پدیداری و کاربرد تعبیر حدیث مجعول یا خبر مجعول گویای این مهم است که دانشیان شیعه ایران و هند در استعمال این تعبیر پیشگام بودند, این تعبیر در معنای حدیث ساختگی و دروغین در پژوهشهای انتقادی شماری از ایشان به کار رفت , در تالیفات فقهی – اصولی فقیهان فارسی زبان چون کتاب اجود التقریرات خویی, فوائد الأصول تقریرات دروس اصول ميرزای نائيني , مجمع الأفكار ومطرح الأنظار تقريرات دروس ميرزا هاشم آملي , القواعد الفقهية اثر شيخ فاضل لنكراني , پژوهشهای حدیثی – رجالی چون قاموس الرجال تالیف شيخ محمد تقي تستري , الخصائص الفاطمية به قلم شيخ محمد باقر كجوري این تعبیر به کار رفته است. هم چنین این تعبیر را در چند موضع از کتاب إفحام الأعداء والخصوم تالیف سيد ناصر حسين موسوی لکهنوی هندی (۱۲۸۴-۱۳۶۱ق) به کار رفته است.
چهار. واژه جعل در لغت نامه های زبان فارسی به معنای « برنهاده , برساختین , تقلّبی , دروغین و ساختگی » است, جعلی و جعل سند تعابیری هستند که در این معنا به کار می روند , در قلمرو جغرافیایی زبان فارسی معنای شناخته شده جعل با دروغین بودن با هم آیی دارد , این کاربرد در حافظه زبانی پارسیان از هند تا ایران و از گذشته تاکنون نهادینه بود , ناخودآگاه در اشاره به متون برساخته در فقه و حدیث از سوی برخی از دانشیان فارسی زبان به کار رفت حال اینکه در نگاشته های فقیهان عرب زبان این تعبیر کاربرد ندارد زیرا این واژه در زبان عربی معاصر هم چنان در معنای کهن و اصیل خود به کار می رود , مترداف و جانشین واژه دروغ و بر ساخته نیست.👇👇
•┈┈••✾•🌿🌺🌿•✾••┈┈•
@OstadRad
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
❇️نگارِهشتم؛آموزش و پژوهش زیرِسایهی امام رئوف
🆔@negarehashtom
🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻
اللّهُمَّ صَلِّ عَلى عَلِیِّ بْنِ مُوسَى الرِّضا الْمُرْتَضَى
الاِمامِ التَّقِیِّ النَّقِیِّ
وَ حُجَّتِکَ عَلى مَنْ فَوْقَ الاَرْضِ
وَ مَنْ تَحْتَ الثَّرى
الصِّدّیقِ الشَّهید✨
صَلاةً کَثیرَةً تامَّةً زاکِیَةً
مُتَواصِلَةً مُتَواتِرَةً مُتَرادِفَةً
کَاَفْضَلِ ما صَلَّیْتَ عَلى اَحَدٍ مِنْ اَوْلِیائِکَ
🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻🌻
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
❇️نگارِهشتم؛آموزش و پژوهش زیرِسایهی امام رئوف
🆔@negarehashtom
#مقالهنویسی
#مرحلهنهایی
✍نگارش چکیده
📄چکیده یکی از مهمترین بخشهای یک مقاله خوب است و در واقع میتواند شناسه کار شما باشد، بنابراین باید ساختار درستی داشته باشد معمولا ساختار چکیده به شکل زیر است:
📍در یک جمله انگیزه و بیان مسئله داشته باشید و پس از آن هدف خود از انجام پژوهش را در یک جمله بیان کنید.
📍سپس در دو جمله، روش/رویه و در نهایت راهکارهای خود را بیان کنید.
📍در یک جمله نیز آنچه که از این مقاله به دست آوردید را بیان کنید و در نهایت نتیجهگیری خود را بیان کنید.
📍به طور کلی یک چکیده باید ۲۵۰ کلمه باشد، اما این تعداد در ساختار پلتفرمهای مختلف ممکن است متفاوت باشد.
⏳پس از بخش چکیده، شما کلمات کلیدی را مشاهده خواهید کرد که معمولا کلماتی است که به مخاطب نشان میدهد که در این مقاله به چه مفاهیم پایهای پرداخته شده است. و بهتر از کلّی به جزئی نوشته شود.
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
❇️نگارِهشتم؛آموزش و پژوهش زیرِسایهی امام رئوف
🆔@negarehashtom
💢چهارده نکته دربارۀ یادداشتنویسی
رضابابایی
۱. وظیفهای که پاراگراف در مقاله و کتاب دارد، در یادداشت بر عهدۀ جمله است؛ یعنی هر جملهای دریادداشت، باید آن را یک قدم به جلو ببرد یا زمینه را برای پیشروی آماده کند.
۲. نویسندگان حرفهای، بهویژه یادداشتنویسان، از همۀ وقت و هنر و توان خود استفاده میکنند که در سادهترین و سرراستترین شکل ممکن بنویسند و چندان به زیبانویسی و حواشی دیگر نمیاندیشند؛ زیرا میدانند که زیباترین جمله، سادهترین جمله است. آنان مخاطبانشان را نابغههایی فرض میکنند که چندان وقت و حوصلۀ درنگ در جملات و عبارات ندارند و میخواهند با نیمنگاهی که به نوشتهای میاندازند، مقصود نویسنده را دریابند و بگذرند. بنابراین هر جملهای که مفهومگیری از آن نیازمند بازخوانی باشد، یک امتیاز منفی برای آن یادداشت است؛ مگر برای تأمل بیشتر در معنای عمیق جمله. سادهنویسی، به دو شرط، بهترین شیوۀ نویسندگی است: ۱. به اسلوب نوشتار پایبند باشد و به دام گفتارنویسی مبتذل نیفتد؛ ۲. سادگی در عبارتپردازی بهانهای برای سطحینویسی و ابتذال علمی نشود.
۳. یادداشتنویسان حرفهای تا به نکتهای یا زاویهای نو یا بیانی جدید برای مطلبی کهنه دست نیابند، دست به سوی قلم نمیبرند.
۴. صداقت، صراحت و صمیمت، سه رکن یادداشتنویسی است؛ زیرا هر چه قالب نوشتار کوتاهتر باشد، فاصلۀ نویسنده با خواننده کمتر است؛ بنابراین به صمیمت و صداقت بیشتری نیاز است.
۵. یادداشت، زندهترین و بهروزترین قالب نوشتاری است. تا میتوان از این قالب نوشتاری باید در طرح مسائل فکری، فرهنگی و سیاسی روز استفاده کرد و بررسیهای جامع علمی را به قالبهای دیگر، مانند کتاب و مقاله سپرد.
۶. در زمین بزرگ میتوان خانهای ساخت که از هیچ نقشهای پیروی نمیکند؛ اما در زمین کوچک نمیتوان. یادداشت هم به دلیل کوتاه بودن آن(نسبت به کتاب و مقاله)، بدون نقشهای سنجیده و ظریف برای چینش و پیشبرد مطالب، در واقع یادداشت نیست؛ بخشی از یک مقاله یا کتاب است.
۷. پیشروی نویسنده در یادداشت دو گونه است: افقی؛ عمودی. در پیشروی افقی، نویسنده نکتهای را شرح و بسط میدهد و میان کانون و پیرامون در رفتوآمد است؛ اما در پیشروی عمودی، نویسنده از کانونی به کانوی دیگر میرود و بهصورت پلکانی، یا از سطح به اعماق میرسد یا برعکس. هر یادداشتنویسی، در یکی از این دو روش مهارت بیشتری دارد.
۸. بر خلاف کتاب و مقاله، یادداشتنویسی باید پیوسته و در فاصلههای کوتاه باشد؛ وگرنه رشتۀ ارتباط میان نویسنده و خواننده پاره میشود. یادداشتنویسها، بیش از نویسندگان کتاب و مقاله، به خوانندۀ بالفعل نیاز دارند.
۹. یادداشت را پیش از انتشار باید چندین بار خواند و ویرایش کرد و اگر ممکن بود، غلطگیری و ویرایش آن را به دیگری سپرد؛ زیرا خطا و غلط در یادداشت بیش از کتاب و مقاله به چشم میآید.
۱۰. آن مقدار که یادداشتنویسی به مهارت در نویسندگی نیاز دارد، کتاب و مقاله ندارد. با نظر به تفاوت مؤلف و نویسنده، یادداشتنویسی هنر نویسندگان حرفهای است؛ اما هر محققی میتواند قلم تألیف به دست بگیرد و کتاب و مقاله بسازد؛ هرچند که در نویسندگی مهارت نداشته باشد.
۱۱. در میان مهارتهای نویسندگی، آنچه بیش از همه یادداشت را خواندنی میکند، غنای واژگانی است.
۱۲. هیچ چیز به اندازۀ کلمات کمفایده و عباراتِ سزاوار حذف، یادداشت را زشت نمیکند؛ حتی اگر آن کلمات و عبارات زیبا باشند.
۱۳. اگر نوشتن کتاب و مقاله نیاز به دانش فراوان دارد، یادداشتنویسی نیازمند ذهن نکتهسنج و قلم نکتهگو است.
۱۴. یادداشتنویسی بر خلاف تألیف کتاب و مقاله، نه سود مادی(حق التألیف) دارد و نه اعتبار علمی میآورد. بنابراین یادداشتنویس نباید در بند نام و نان باشد.
۱۴۰۳/۰۸/۳۰
#یادداشت_نویسی
#کانون_نویسندگان_قم
تلگرام | ایتا | سایت|
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
❇️نگارِهشتم؛آموزش و پژوهش زیرِسایهی امام رئوف
🆔@negarehashtom
استادشبیری.mp3
9.26M
❇️ سلسله جلسات حدیث خوانی
💠 «کتاب الحجة» کافی شریف
🎙 استاد معظم آقای حاج سید محمد جواد شبیری
🔸خلاصه مباحث مطرح شده در این جلسه:
▫️مراد از اولوالعزم و آثار آن
▫️علت گرفتاری حضرت آدم علیهالسلام
▫️تفاوت نبی و رسول
▫️محدَّث بودن حضرت زهرا علیهاالسلام
🗓چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۳
✔️جلسه سوم
📍فاطمیه مدرسه عالی فقهی امام محمدباقر علیهالسلام
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
❇️نگارِهشتم؛آموزش و پژوهش زیرِسایهی امام رئوف
🆔@negarehashtom
💠انجمن علمی دانشجویی دانشکده علوم قرآنی بجنورد برگزار مینماید:
📚 کارگاه علمی(جلسه سوم)
دوره مقدّماتی آموزش مقالهنویسی
(آشنایی با پایگاه اطلاعاتی؛ noormags)
⚜ارایه:
سیّده فرناز اتّحاد
(دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث)
⏰زمان:پنجشنبه ۸ آذر، ساعت ۲۰
💳هزینه ثبت نام سه جلسه:
۲۰هزارتومان
آیدی جهت ثبت نام :
@Niloofar8113
🔸به شرکتکنندگان درپایان دوره گواهی اعطا می گردد.
پن:قابل توجّه؛ این جلسه آخرین جلسه از دوره مقدماتی میباشد.
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
❇️نگارِهشتم؛آموزش و پژوهش زیرِسایهی امام رئوف
🆔@negarehashtom
🆔@anjomanoqboj
15.mp3
30.39M
🔴 صوت نشست شماره ۱۵، از سلسله نشست های تخصصی ترجمان نور
👈عنوان "معادلیابی واژگان قرآنی در ترجمه به زبان فارسی (۲)"
👈سخنران دکتر محسن تیموری
🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸🔸
❇️نگارِهشتم؛آموزش و پژوهش زیرِسایهی امام رئوف
🆔@negarehashtom