🔰شخصیت شناسی حضرت رقیه (س)
♦️مادر حضرت رقیه (س)، مطابق بعضی از نقل ها، (ام اسحاق) نام داشت که قبلا همسر امام حسن (ع) بوده، و آن حضرت در وصیت خود به برادرش امام حسین (ع) سفارش کرد که با ام اسحاق ازدواج کند و فضایل بسیاری را برای ان بانو بر شمرد.[1]
🔷شیخ مفید در کتاب ارشاد، ام اسحاق بنت طلحه را مادر فاطمه بنت الحسین (ع) معرفی می کند.[2]
🔶گفته اند که امام حسین (ع) تنها دو دختر داشت و آن دو سکینه و فاطمه بودند. در پاسخ باید گفت هر چند این طور نقل شده است، اما مورد اتفاق عموم نیست؛ و روایات دیگر حاکی از ان است که حضرت سه دختر و بلکه - به قولی - چهار دختر داشت.
📕طبری امامی می نویسد:
(ان حضرت سه دختر به نام های زینب، سکینه و فاطمه داشت).[3]
🖇از کسانی که قول اخر را نوشته اند، علامه اربلی و ابن صباغ مالکی هستند. ان دو گفته اند: (شیخ کمال الدین بن طلحه گفت: فرزندان پسر و دختر حسین (ع) ده تن بودند.
✅شش پسر و چهار دختر. فرزندان پسر علی اکبر، علی اوسط - زین العابدین، علی اصغر، محمد، عبدالله و جعفرند... و دختران زینب، سکینه و فاطمه هستند. این قول مشهور است.
❇️اربلی و ابن صباغ از نام دختر چهارم به صراحت یاد نکرده اند. بنابراین شاید او همان کسی است که در میان مردم به رقیه شهرت دارد.[4] اخباری داریم که قبر رقیه بنت علی در مصر است. این موضوع را یاقوت حموی و دیگران اورده اند؛[5]
📚[1] اخبارالطوال، ص ۲۶۲؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۲۱۶؛ عوالم الامام الحسین (ع)، ص ۳۳۱.
[2] ارشاد، ج ۲، ص ۱۳۷.
[3] دلایل الامامه، ص ۱۸۱؛ کامل بهایی، ج ۲، ص ۱۷۹.
[4] المناقب، ج ۴، ص ۷۷؛ هدایه الکبری، ص ۲۰۲؛ کشف الغمه، ج ۲، ص ۳۹؛ الفصول المهمه، ص ۱۹۹.
[5] معجم البلدان، ج ۵، ص ۱۶۷؛ اعیان الشیعه، ج ۷، ص ۳۴.
#مناسبتی
#محرم
#شب_سوم
#شخصیت_شناسی
❔شبهه در خصوص حضرت رقیه (س)❔
✅اصل وجود دختری چهار ساله برای امام حسین علیه السلام در منابع شیعی امده است در کتاب کامل بهایی نوشته علاء الدین طبری (قرن ششم هجری) قصه دختری چهار ساله که در ماجرای اسارت در خرابه شام در کنار سر بریده پدر به شهادت رسیده، امده است. [1]
🖱اما در مورد نام او، ایا رقیه بوده یا فاطمه صغری و... اختلاف است.
♦️دو خطاب از امام حسین علیه السلام در کربلا در مصادر شیعی امده است که یکی از دختران حرم خود را با نام رقیه صدا زده است.
1️⃣ “یا اختاه یا ام کلثوم، و انت یا زینب و انت یا رقیه و انت یا فاطمه و انت یا رباب، ...”. [2]
2️⃣ “ثم نادی : یا ام کلثوم و یا سکینه و یا رقیه و یا عاتکه و یا زینب یا اهل بیتی علیکن منی السلام”. [3]
🔶اکثر محدثان دو دختر به نامهای سکینه و فاطمه برای امام حسین (ع) ذکر کرده اند اما علامه ابن شهر اشوب و محمد بن جریر طبری، سه دختر به نامهای سکینه فاطمه و زینب (ع) را برای ان حضرت برشمرده اند.
🔸در میان محدثان قدیم تنها علی بن عیسی اربلی ـ صاحب کتاب کشف الغمه (که این کتاب را در سال687 ه ق تالیف کرده است) به نقل از کمال الدین گفته است که امام حسین (ع) شش پسر و چهار دختر داشت ولی او نیز هنگام شمارش دخترها، سه نفر به نامهای زینب سکینه و فاطمه را نام می برد و از چهارمی ذکری به میان نمی اورد.
💡احتمال دارد که چهارمین دختر همین رقیه (ع) بوده است.
🔷علامه حائری در کتاب معالی السبطین می نویسد: بعضی مانند محمد بن طلحه شافعی و دیگران از علمای اهل تسنن و شیعه می نویسند “امام حسین (ع) دارای ده فرزند، شش پسر، و چهار دختر بوده است.
🔹سپس می نویسد: دختران او عبارتند از: سکینه، فاطمه صغری، فاطمه کبری و رقیه علیهن السلام.
🔹انگاه در ادامه می افزاید: رقیه پنج سال یا هفت سال داشت و در شام وفات کرد. مادرش “شاه زنان“ دختر یزجرد بود. [4]
✳️باید دانست که گاهی بعضی از دختران دو نام داشتند مثلا طبق قرایتی به احتمال قوی همین حضرت رقیه (س) را فاطمه صغری می خواندند و شاید همین موضوع باعث غفلت از نام اصلی او شده است.
🔰به هرحال از لحاظ تحقیقی هیچ استبعادی وجود ندارد که نام این دختر امام حسین (ع) رقیه باشد.
📚[1] کامل بهایی، ج 2، ص 179
[2] اللهوف، سید بن طاووس ص 140 و 141
[3] مقتل ابن مخنف، ص 131
[4] سرگذشت جانسوز حضرت رقیه (س) ص 9 به نقل از معالی السبطین، ج 2، ص 214
#مناسبتی
#محرم
#شب_سوم
#پرسش_و_پاسخ
#قسمت_سوم
🔴همسران و فرزندان
درباره تعداد فرزندان امام حسین(ع) اختلاف‌نظر وجود دارد؛ برخی از منابع این تعداد را چهار پسر و دو دختر و برخی دیگر، شش پسر و سه دختر نوشته‌اند
⚠️(درباره حضرت رقیه هم قبلا بحث مفصلی شد #شب_سوم)
❇️دوران امامت❇️
شروع امامت حسین بن علی(ع)، با دهمین سال حکومت معاویه مصادف بود.
معاویه در سال ۴۱ق پس از صلح با امام حسن حکومت را در دست گرفت و خلافت اموی را پایه‌گذاری کرد.
◀️منابع اهل سنت معاویه را فردی زیرک و بردبار خوانده‌اند که به ظواهر دینی پایبند بود پایبند بود و حتی برای تثبیت خلافت خود را برای اهل شام، هم‌ردیف پیامبران، از بندگان صالح خدا و از مدافعان دين و احکام آن معرفی می‌کرد.
در منابع تاریخی آمده است که معاویه خلافت را به سلطنت تبدیل کرد و آشکارا می‌گفت به دینداری مردم کاری ندارد.
◀️یکی از مسائل دوره حکومت معاویه، وجود اعتقادات شیعی در میان بخشی از مردم، به‌ویژه در عراق بود.
شیعیان دشمنان معاویه بودند، چنانکه خوارج نیز دشمن او بودند، ولی خوارج پایگاه مردمی چندانی نداشتند، بر خلاف شیعیان که در اثر نفوذ امام علی(ع) و اهل بیت، پشتوانه‌ای قوی داشتند.
◀️ از این رو معاویه و کارگزارانش، چه با روش سازشکارانه و چه با سخت‌گیری‌های شدید، با جریان شیعه برخورد می‌کردند.
⬅️ یکی از مهمترین روش‌های معاویه، ایجاد بیزاری از امام علی(ع) در میان مردم بود تا جایی که لعن و سبّ علی(ع) در دوره معاویه و سپس امویان به صورت سنتی متداول ادامه یافت.
⬅️ معاویه پس از استحکام پایه‌های قدرتش، سیاست سرکوب و فشار بر شیعیان را در پیش گرفت و به کارگزارانش نوشت که نام دوستداران علی(ع) را از دیوان، حذف کنند و دریافتی آنها از بیت‌المال را قطع کنند و شهادت‌شان را نپذیرند.
⬅️ او همچنین کسانی که فضایل امام علی(ع) را نقل کنند، تهدید کرد، تا جایی که محدثان از علی(ع) با عنوان «مردی از قریش» و «یکی از اصحاب رسول خدا» و «ابوزینب» یاد می‌کردند.
⏪ امام حسین(ع) در دوره حکومت معاویه به پیمان صلحی که برادرش با معاویه بسته بود، وفادار ماند و در پاسخ به نامه برخی از شیعیان که برای پذیرش رهبری او و قیام در برابر بنی‌امیه اعلام آمادگی کردند، نوشت: «اکنون عقیده من چنین نیست. تا هنگامى که معاویه زنده است اقدامی نکنید و در خانههایتان پنهان شوید و از کارى که به شما بدگمان شوند بپرهیزید. اگر او مُرد و من زنده بودم، نظرم را برایتان می‌نویسم».
🔺اعتراض به کشتن یاران امام علی
اقدام معاویه در کشتن افرادی چون حجر بن عدی، عمرو بن حمق خزاعی و عبدالله بن یحیی حضرمی از مواردی بود که اعتراض شدید امام حسین(ع) را در پی داشت
🔺اعتراض به ولایتعهدی یزید
معاویه در سال ۵۶ق بر خلاف مفاد صلح‌نامه (درباره اینکه کسی را ولیعهد و جانشین خود نکند) مردم را به بیعت با یزید به عنوان جانشین خود فراخواند و برخی از شخصیت‌ها از جمله امام حسین از بیعت خودداری کردند.
معاویه به مدینه رفت تا نظر بزرگان این شهر را برای ولایتعهدی یزید جلب کند
امام حسین در مجلسی که معاویه و ابن‌عباس و برخی از درباریان و خاندان اموی حضور داشتند، معاویه را نکوهش کرد و با اشاره به خلق و خوی یزید، معاویه را از تلاش برای جانشینی او بر حذر داشت و ضمن تأکید بر جایگاه و حق خود، به ابطال استدلال‌های معاویه برای جلب بیعت با یزید پرداخت.
◀️ پس از مرگ معاویه در ۱۵ رجب ۶۰ق، یزید به حکومت رسیدو تصمیم گرفت از چند تن از بزرگانی که ولایتعهدی او را نپذیرفته بودند، از جمله حسین بن علی، به زور بیعت بگیرد، ولی حسین(ع) از بیعت خودداری کرد و همراه خانواده و یارانش در ۲۸ رجب، مدینه را به قصد مکه ترک کرد.
◀️ او در مکه با استقبال مردم مکه و عمره‌گزاران روبرو شد و بیش از چهار ماه (از ۳ شعبان تا ۸ ذی‌الحجه) در این شهر اقامت گزید.
◀️در این مدت شیعیان کوفه که از بیعت نکردن سومین امام خود با خبر شده بودند، نامه‌هایی برای او نوشتند و به کوفه دعوتش کردند.
◀️حسین بن علی برای اطمینان از همدلی مردم کوفه و جدیت دعوت‌شان، مسلم بن عقیل را به کوفه فرستاد تا اوضاع را به او گزارش کند، مسلم پس از مشاهده استقبال و بیعت مردم، امام حسین را به کوفه فراخواند و او نیز همراه خانواده و یارانش در هشتم ذی حجه از مکه به سمت کوفه حرکت کرد و وقایع کربلا رخ داد.
📚شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ۱۴۱۱ق، ص۸۲۶.
مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷
یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، ۱۴۱۷، ج۳، ص۱۳۰
المفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۶۶-۱۷۱
#مناسبتی
#محرم
#شب_دهم
#شخصیت_شناسی