🔷معرفی کتاب «اعترافات یک جنایتکار اقتصادی»
🔸کتابی نیمهزندگینامهای از جان پرکینز، اقتصاددان و مقالهنویس آمریکایی است که در سال ۲۰۰۴ منتشر شد. این کتاب روایت تجربیات پرکینز از دوران کاریاش را ارائه میدهد و به شدت سیاستهای اقتصادی ایالات متحده و نفوذ آن بر کشورهای توسعهنیافته را نقد میکند.
🔸مفهوم «جنایتکار اقتصادی»
پرکینز، نقش جنایتکار اقتصادی را اینگونه توصیف میکند:
مهاجمان اقتصادی متخصصانی هستند که با استفاده از تاکتیکهایی نظیر گزارشهای مالی جعلی، انتخابات تقلبی، رشوه، اخاذی، روابط غیراخلاقی و حتی قتل، کشورهای هدف را به بدهیهای عظیم میکشانند. هدف این است که پول سازمانهایی مانند «بانک جهانی» و «آژانس توسعه جهانی ایالات متحده» به جیب شرکتهای بزرگ و خانوادههای ثروتمند منتقل شود.
🔸موضوع کتاب
پرکینز ادعا میکند که استخدام او توسط آژانس امنیت ملی آمریکا هماهنگ شده و پس از آن توسط یکی از مدیران شرکت، بهعنوان یک "جنایتکار اقتصادی" آموزش دیده است. نقش او این بود که رهبران کشورهای توسعهنیافته را متقاعد کند وامهای کلانی برای پروژههای بزرگ مهندسی و ساختمانی دریافت کنند. این پروژهها معمولاً توسط شرکتهای آمریکایی اجرا میشدند و هدف اصلی، ایجاد نفوذ سیاسی برای ایالات متحده و دسترسی شرکتهای آمریکایی به منابع طبیعی این کشورها بود. این فرآیند، کشورهای وامگیرنده را در چرخهای از بدهی و وابستگی به آمریکا گرفتار میکرد.
🔸انتقادها و موفقیت کتاب
این کتاب با موفقیت تجاری روبرو شد اما ادعاهای پرکینز با تردیدهایی از سوی منتقدان و همکاران سابقش مواجه شد. برخی او را نظریهپرداز توطئه نامیدند و به کمبود اسناد و مدارک معتبر در پشتیبانی از ادعاهایش اشاره کردند.
🔸نقد سیاستهای اقتصادی آمریکا
پرکینز معتقد است که سیاست خارجی آمریکا، تحت تأثیر یک سیستم شرکتسالار و طمعمحور، به امپراتوریسازی جهانی مشغول است. او بیان میکند که رشد اقتصادی که توسط این سیستم تحمیل میشود، اغلب تنها به نفع نخبگان و شرکتهای بزرگ است و به فقرا آسیب میرساند. بهعنوان مثال، او به بهرهبرداری از نیروی کار ارزان و تخریب محیطزیست توسط شرکتهای نفتی اشاره میکند.
🔸پیام کتاب
پرکینز از مخاطبان میخواهد به سیستمهای اقتصادی که نابرابری و وابستگی را در جهان گسترش میدهند، توجه کنند. او معتقد است که این سیستمها نهتنها به کشورهای توسعهنیافته آسیب میزنند، بلکه به بلندپروازیهای امپراتوریگرایانه ایالات متحده نیز کمک میکنند.
این کتاب، با روایت شخصی پرکینز، به بررسی زوایای تاریک اقتصاد جهانی میپردازد و پرسشهایی اساسی در مورد عدالت اقتصادی و اخلاق سیاستگذاری جهانی مطرح میکند.
🌐 en.wikipedia.org/wiki/Confessions_of_an_Economic_Hit_Man
#معرفی_کتاب
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
قدرت خرید یک دلار در ایران معادل قدرت خرید چند تومان است؟
برای محاسبه قدرت خرید دلار، سبدی از کالاهای پرمصرف یا پایهای تر را انتخاب میکنند. قدرت خریدهای اینها را در آمریکا و ایران مقایسه میکنند و پس از محاسبه میانگین موزون (بر اساس وزن در مصرف کل) به یک عدد میرسند. این اعداد را برخی مراکز بینالمللی محاسبه کردهاند. به عنوان مثال، اگر از سایت https://ppp-calculator.com برای محاسبه استفاده کنیم، به عدد ۷۰۹۶۸ ریال در ازای هر دلار میرسیم. صندوق بینالمللی پول، این عدد را ۱۴۷ هزار ریال بیان کردهاند.
شاید این عدد در ذهن ما خندهدار به نظر برسد. اما بگذارید کمی واقعی تر و با مراجعه به آمار خرده فروشی در ایران و آمریکا، این عدد را برای برخی از کالاهای پراهمیت در زندگی مردم محاسبه کنیم.
🔹هر لیتر بنزین در آمریکا حدودا ۸۱ سنت است. یعنی با یک دلار در آمریکا میتوان ۱.۲ لیتر بنزین خرید. قیمت ۱.۲ لیتر بنزین در ایران، ۳۶۰۰ تومان است. یعنی اگر کالای واسطه محاسبه، بنزین باشد، هر دلار آمریکا، معادل ۳۶۰۰ تومان قدرت خرید دارد.
🔹هر کیلو نان به طور متوسط در آمریکا ۴ دلار است. یعنی با ۱ دلار در آمریکا میتوان ۲۵۰ گرم نان خرید. قیمت ۲۵۰ گرم نان در ایران بین ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ تومان است. یعنی حداکثر ۲۵۰۰ تومان.
🔹متوسط قیمت برنج در آمریکا، ۴.۵ دلار در هر کیلو است. یعنی با ۱ دلار آمریکا میتوان تقریبا ۲۲۲ گرم برنج خریداری کرد. این مقدار برنج را در ایران میتوان با حدود ۱۳ تا ۱۵ هزار تومان خریداری کرد. البته در مورد برنج ایرانی این عدد میتواند تا ۳۰ هزارتومان هم برسد.
🔹قیمت یک ورق ۱۰ عددی قرص استامینوفن در آمریکا حداقل ۱ دلار است. قیمت این ورق قرص در ایران بدون بیمه حداکثر ۱۰ هزار تومان است. یعنی اگر یک داروی پرمصرف مثل استامینوفن را در نظر بگیریم، قدرت خرید دلار، ۱۰۰۰۰ تومان خواهد بود.
🔹قیمت هر گیگابایت اینترنت همراه در آمریکا، ۶ دلار است. یعنی با یک دلار در آمریکا میتوان حداکثر ۲۰۰ مگابایت اینترنت همراه خریداری کرد. قیمت این مقدار اینترنت در ایران با توجه به بستههای موجود، حداکثر ۲۰۰۰ تومان است. لذا اگر اینترنت را کالای واسطه در محاسبه قدرت خرید قرار دهیم، قدرت خرید هر دلار در ایران معادل ۲۰۰۰ تومان است.
🔹قیمت هر کیلو گوشت گاو در آمریکا به طور متوسط ۱۶ دلار است. یعنی با یک دلار در آمریکا میتوان حدود ۶۲ گرم گوشت گاو خرید. همین مقدار گوشت گاو در ایران را میتوان با قیمت حدود ۲۱۷۰۰ تومان میتوان خرید. یعنی اگر گوشت گاو را معیار قرار دهیم، قدرت
خرید دلار در ایران ۲۱۷۰۰ تومان است.
🔹اجاره یک آپارتمان ۴۵ تا ۹۰ متری در آمریکا به طور متوسط در هر ماه ۱۵۵۹ دلار است. یعنی در هر روز تقریبا ۵۲ دلار. یعنی تقریبا هر متر در هر روز حدود ۱ دلار. اجاره هر متر آپارتمان با همین ابعاد در ایران، در هر روز حدودا ۴۷۶۰ تومان است. لذا اگر معیار را اجاره بهای مسکن قرار دهیم، قدرت خرید دلار در ایران ۴۷۶۰ تومان است.
🔹حال این عدد را میتوان در مورد کالاهای دیگر هم بررسی کرد. طبعا در مورد کالاهای وارداتی یا کالاهایی که با نرخ دلاری قیمتگذاری میشوند بالاتر است.
زمانی که از قدرت خرید دلار در یک کشور صحبت میکنیم، باید شاخصی جمعی از کالاها را ارائه کنیم. محاسبه این عدد پیچیده است.
در اینجاست که از مراکز آماری انتظار میرود، محاسباتی شفاف و دقیق را ارائه کنند.
✍️حمیدرضا مقصودی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🛑 اقتصاد در تقاطع نجات یا فروپاشی: آیا بازگشت به سیاستهای تثبیت ارزی، راهحل بحران است؟
سخنرانی دکتر سیدیاسر جبرائیلی در دانشگاه امام صادق علیهالسلام دی ۱۴۰۳
🔸 خلاصه سخنرانی
این ارائه بحث مفصلی است که به بررسی موضوعاتی چون سیاستهای ارزی، پولی، و مالی، مشکلات اقتصادی ایران، و نقش دولت در کنترل اقتصاد پرداخته است. محور اصلی بحث، ضرورت بازنگری در سیاستهای اقتصادی کنونی و تأکید بر تثبیت نرخ ارز توسط حاکمیت به منظور جلوگیری از نابسامانیهای اقتصادی است. در ادامه، خلاصهای از مباحث مطرحشده را ارائه میدهیم:
1️⃣ ماهیت سیاستهای اقتصادی و ارزی
بحث با طرح سوالاتی در مورد نقش دولت در اقتصاد و سیاستگذاری شروع میشود. اشاره میشود که سیاستهای فعلی مبتنی بر مدیریت نرخ ارز به صورت شناور، ناکارآمد بوده و منجر به نوسانات شدید و تورم شده است. دکتر جبرائیلی معتقد است که ارزش پول ملی نباید به بازار عرضه و تقاضای ارز سپرده شود، چرا که این کار، تصمیمگیری درباره ارزش دستمزد و قدرت خرید مردم را به صادرکنندگان و دلالان میسپارد.
2️⃣ ضرورت تثبیت نرخ ارز
دکتر جبرائیلی از تجربه موفق تثبیت نرخ ارز در سال ۱۳۷۴ یاد میکند و معتقد است سیاست تثبیت نرخ ارز باید مجدداً اجرا شود. این سیاست با تعیین یک نرخ ثابت برای ارز، مانع از تورم افسارگسیخته و نوسانات اقتصادی میشود. به اعتقاد وی، تثبیت نرخ ارز میتواند مشکلات ناشی از قاچاق، رانت، و اختلاف طبقاتی را کاهش دهد.
3️⃣ نقد سیاستهای دلاریسازی اقتصاد
وی دلاریسازی اقتصاد ایران را یکی از عوامل مهم بحرانهای اقتصادی میداند. سیاستهایی که موجب شده قیمت مواد اولیه و کالاها در ایران به دلار محاسبه شوند، تولیدکنندگان داخلی را با افزایش هزینهها و کاهش قدرت رقابت مواجه کرده است. این امر، تولید را از بازار داخلی و خارجی محروم کرده و به خامفروشی اولویت داده است.
4️⃣ مشکلات ناشی از سیاستهای پولی
اشاره میشود که سیاستهای پولی کنونی، دسترسی تولیدکنندگان به سرمایه در گردش را محدود کرده و نرخ بهره بالای وامها، تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده است. این مسئله در جریان حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و تأثیر آن بر قیمت نهادههای دامی و کشاورزی مشهود است که باعث تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی شد.
5️⃣ ضرورت شفافیت و تخصیص بهینه منابع ارزی
دکتر جبرائیلی تأکید میکند که منابع ارزی کشور، چه از محل صادرات نفتی و چه غیرنفتی، باید به صورت شفاف و بر اساس اولویتهای ملی تخصیص داده شوند. وی به مثالهایی مانند واردات کالاهای غیرضروری و اقلام لوکس اشاره میکند که منابع ارزی کشور را هدر میدهند.
6️⃣ نقد خصوصیسازی
سیاستهای خصوصیسازی نیز مورد انتقاد قرار گرفته است. سخنران معتقد است که واگذاری منابع عمومی و صنایع بزرگ به بخش خصوصی بدون نظارت مناسب، موجب رانت و سوءاستفاده شده است. به عنوان مثال، شرکتهای فولادی و پتروشیمی، مواد اولیه را با قیمتهای بالا به تولیدکنندگان داخلی میفروشند و دلار حاصل از صادرات خود را در بازار آزاد معامله میکنند.
7️⃣ راهحلها
- تثبیت نرخ ارز:
تعیین یک نرخ ثابت توسط دولت برای کنترل تورم و جلوگیری از نوسانات اقتصادی.
- شفافیت در تخصیص ارز:
نظارت دقیق بر نحوه تخصیص ارز برای واردات کالاهای ضروری.
- ممنوعیت دلاریسازی:
بازگرداندن کارکردهای اصلی پول ملی و جلوگیری از وابستگی به دلار.
- تقویت تولید:
حمایت از تولیدکنندگان داخلی با کاهش هزینههای تولید و ارائه تسهیلات مالی مناسب.
- نظارت بر خصوصیسازی:
اطمینان از اینکه منافع خصوصیسازی به جای افراد خاص، به کل جامعه بازگردد.
8️⃣ جمعبندی
سخنرانی دکتر جبرائیلی با تأکید بر این نکته به پایان میرسد که سیاستهای کنونی اقتصادی، نتیجه سیاستهای نئولیبرالی و جهانیسازی قیمتها است که از اواخر دهه ۱۳۶۰ اجرا شدهاند. این سیاستها به جای کمک به اقتصاد ایران، باعث آسیب به تولید داخلی، افزایش تورم، و کاهش قدرت خرید مردم شدهاند. سخنران بر لزوم بازنگری اساسی در این رویکردها تأکید کرده و خواستار بازگشت به سیاستهای مبتنی بر اولویتهای ملی و عدالت اجتماعی است.
🎙صوت سخنرانی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🔷 خلاصه گفتگوی آیت الله میرباقری در شبکه یک سیما (تیر۱۴۰۳)
🔸موضوع: بررسی وضعیت سیاسی و اجتماعی کشور ایران، خصوصاً در دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی
🔹ایشان در پاسخ به پرسشی درباره شاخصهای دوران ریاست جمهوری شهید رئیسی به دو ویژگی مهم اشاره کردند: مقاومت و عدالت.
🔹مقاومت بهعنوان شاخص اصلی
مفهوم مقاومت از نگاه آیتالله میر باقری به معنای ایستادگی در برابر تجاوز، تبعیض، و سلطهطلبی است. مقاومت به معنای خشونت یا عقبنشینی نیست، بلکه رویکردی عقلانی برای دفاع از حقوق و ارزشهای ملی و دینی است. ایشان تأکید کردند که این نوع مقاومت، پایه صلح پایدار و عزت یک ملت است، زیرا دشمن در صورت مواجهه با مقاومت واقعی مجبور به عقبنشینی میشود. نمونههای تاریخی مانند جنگ ۸ ساله ایران و عراق بیانگر این نوع مقاومت است، که ایران با ایستادگی توانست شرایطی عادلانهتر را برای کشور به دست آورد.
ایشان با اشاره به بیانات امام خمینی (ره) درباره اسلام ناب محمدی و اسلام آمریکایی، خطر نفوذ تفکرات غربی و تسلط سرمایهداری بر ساختارهای کشور را مطرح کردند. از نگاه ایشان، تسلیم شدن به قدرتهای جهانی و مدلهای اقتصادی سرمایهداری، استقلال واقعی کشور را از بین میبرد و باعث ایجاد نابرابری و فقر گسترده در جامعه میشود.
🔹عدالت و مبارزه با فساد
شاخص دیگر دوران شهید رئیسی مبارزه با فساد و تأمین عدالت بود. ایشان تأکید کردند که عدالت نباید فقط به مبارزه با فساد فردی محدود شود، بلکه ساختارها و قوانین نیز باید عادلانه شوند. سیستم سرمایهداری با تمرکز بر منافع عدهای خاص و نادیده گرفتن حقوق اکثریت جامعه، نابرابریهای شدید ایجاد میکند. ایشان با ذکر مثالهایی از دوران شهید رئیسی به تلاشهای ایشان برای اصلاح ساختارهای اقتصادی و جلوگیری از رانتخواری و فساد سیستماتیک اشاره کردند.
ایشان همچنین تأکید کردند که سرمایهداران پاکدست که از راههای حلال و تلاش شخصی ثروتاندوزی کردهاند، مورد احترام و تحسین هستند، اما سرمایهداری وابسته به رانت و قدرت که باعث نابرابری در جامعه میشود، از دیدگاه اسلام مردود است.
🔹نقش اخلاق و ارتباط با مردم
یکی دیگر از ویژگیهای برجسته شهید رئیسی، ارتباط نزدیک با مردم و اخلاق سیاسی بود. آیتالله میر باقری بیان کردند که اگر این اخلاق سیاسی به سطوح پایینتر مدیریتی منتقل شود، جامعهای اخلاقمدارتر و مهربانتر شکل خواهد گرفت. سفرهای استانی شهید رئیسی و دسترسی آسان مردم به ایشان بهعنوان الگویی برای سایر مسئولان معرفی شد.
🔹چالشهای موجود و لزوم مشارکت مردم
آیتالله میرباقری به چالشهای داخلی و خارجی اشاره کرده و گفتند که دشمنان ایران با تحریمها و جنگهای نیابتی تلاش میکنند استقلال کشور را تضعیف کنند. ایشان با بیان اینکه مقاومت هزینه دارد، تأکید کردند که هزینه تسلیم شدن به دشمن بسیار بیشتر است و تسلیم شدن منجر به تحقیر و رنج ملت خواهد شد.
ایشان به ضرورت تشخیص صحیح و مسئولیت فردی و جمعی مردم در قبال آینده کشور اشاره کردند.
🔹نتیجهگیری
این گفتوگو با تأکید بر نقش مقاومت، عدالت، و اخلاق در ساختار سیاسی و اجتماعی کشور به پایان رسید. آیتالله میر باقری خاطرنشان کردند که تلاش برای ایجاد روابط عادلانه با جهان و حفظ استقلال کشور باید همچنان در دستور کار قرار گیرد و مردم ایران باید با مشارکت فعال در مسائل سیاسی، این مسیر را تقویت کنند.
این مباحث نشاندهنده اهمیت توجه به شاخصهای دینی و ملی در مدیریت کشور و نقش مردم در تعیین سرنوشت آن است.
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
هدایت شده از حکمران
🔸کسانیکه خود را به خواب نزده اند ، از این مدعیان حذف رانت، که اکثرشان نان در خون مردم میزنند و میخورند ، سوال کنید:
1️⃣. اختلاف بین ارز بازار نیما و ارز آزاد که حدود ۱۵ تومان بود و ادعا میشد چون مردم با ارز ۶۰ تومان کالا را میخرند ، رانت است. بفرمایید بر اساس علم اقتصاد ایشان نام اختلاف نرخ کنونی چیست که دیگر مثل قبل ناراحتشان نمیکند؟
2️⃣. آیا حالا مردم با نرخ ارزانتر از ۶۰ تومانی که قبلا به دلیل وجود رانت باید کالا را با نرخ ۶۰ میخریدند، میتوانند کالا بخرند؟
3️⃣. اگر نه بفرمایید این اضافه قیمتی که الان مردم از حذف رانت نصیبشان شده و به جای دلار ۶۰ تومانی با دلار ۸۴ هزار تومانی خرید میکنند، این اختلاف ۲۴ هزار تومان بعلاوه ان ۱۵ هزار تومان فاصله نیما و ارز آزاد که به نفع مردم حذف کردید!الان در جیب چه کسی میرود؟
تا معلوم شود ما که پیشنهاد سود بازرگانی پایه و انتقال اختلاف نرخ به بودجه را داشتیم که موجب رفع کامل کسری بودجه و جلوگیری از رشد نقدینگی و مالیات مخفی از جیب ملت میشد ،مدافع مردم بودیم یا شما رانت خواران که بر اساس سیاست دزد بودن و آی دزد آی دزد کردن ، مدافعان حقوق مردم را طرفداران وجود رانت مینامید. اگر دین ندارید ، لا اقل آزاده باشید.
✍🏻دکتر محمدرضا یزدی زاده
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 حکومت نسبت به کاهش ارزش پول، ضامن است!
🔸 وقتی بانک در توجیه بهره میگوید سپردۀ مردم پیش ما امانت است و باید به اندازۀ تورم به سپردهها سود بدهیم، این حرف باید در مورد اسکناسی هم که در دست مردم است و حكومت، ثبات آن را با دو امضاء ضمانت کرده زده شود. پس وقتی تنزل قیمت پیدا کرد، حکومت ضامن است!
🔹حتی کشورهایی كه وضع اقتصادی خوبی ندارند، باید پول را میثاق بین خود و مردم بدانند؛ زیرا کاهش ارزش پول، اعتماد مردم به نظام را از بین میبرد. دولت با امضای پول، قدرت خرید آن را ضمانت میکند و به مردم اطمینان میدهد که اسکناس، حکم حوالۀ جنس دارد و مردم میتوانند دارایی و کار و تلاش خود را در آن ریخته، با قدرت خرید آن معاوضه کنند.
✍️مرحوم آیت الله حائری شیرازی
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
🟠کار دست کیست ؟
1️⃣- صد شرکت ۹۰ درصد صادرات را انجام می دهند.
2️⃣ - ۳۵ درصد ارز صادرات باز نگشته است.
3️⃣ - ۱۷ میلیارد دلار برق و گاز صنعتی به نرخ دلار صفر در اختیار اقتصاد قرار می گیرد که عمده آن به این صد شرکت می رسد.
4️⃣ - این صد شرکت با دلار صفر تغذیه میشوند و محصول خود را به قیمت جهانی صادر می کنند و ۳۵ درصد آن را به بازار عرضه نمی کنند که گران تر شود.
5️⃣ - زور وزرا ( دولت )به این ۱۰۰ شرکت نمی رسد.
6️⃣ - عملا کشور بر اساس منافع این ۱۰۰ شرکت اداره میشود، قدرت اداری دست این صد شرکت است نه دولت.
7️⃣ - قانون برای شرکتهای بزرگ نیست شرکتهای بزرگ قانون را می خرند.
8️⃣ -اکنون قدرت اداری ( دولت )منافع سرمایه های کلان را نمایندگی می کند.
9️⃣ - فضای مجازی بوسیله شرکتهای بزرگ خریده شده و فضای مجازی علیه آنها نیست.
🔟 -دولت منافع شرکتهای بزرگ را نمایندگی می کند و نه منافع خانواده های کم درآمد و با درآمد متوسط را.
✍🏻محمدحسین ادیب
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
🟠 پاسخ هوش مصنوعی گروک به این سوال که کدام مکتب فکری بر اقتصاد ایران حاکم است؟
🟡 اقتصادی که ویژگیهای زیر را دارد، مبتنی بر کدام مکتب است؟
- بانک مرکزی از دولت مستقل شده و وزیران تولیدی از هیئت عالی بانک مرکزی که وظیفه تخصیص اعتبارات را دارد، حذف شدهاند.
- داراییهای عمومی خصوصیسازی شده است.
- نرخ ارز شناور است.
- نسبت مخارج دولت به تولید ناخالص داخلی به ۱۰ درصد افت کرده است.
- حوزههای آموزش و سلامت تا حد زیادی خصوصی شدهاند.
- مواد اولیه ملی به قیمتهای جهانی به داخل کشور فروخته میشود.
🔴 پاسخ هوش مصنوعی گروک:
🔸اقتصادی با ویژگیهایی که شرح دادید، به طور کلی با اصول مکتب نئولیبرالیسم (Neoliberalism) همراستا است. نئولیبرالیسم یک جریان فکری و اقتصادی است که بر کاهش دخالت دولت در اقتصاد، خصوصیسازی، بازار آزاد و استقلال نهادهای اقتصادی مثل بانک مرکزی تأکید دارد. بیایید ویژگیها را یک به یک بررسی کنیم:
1️⃣. استقلال بانک مرکزی از دولت و حذف وزرای تولیدی از هیئت عالی تخصیص اعتبارات: این ویژگی با تأکید نئولیبرالیسم بر استقلال بانک مرکزی برای جلوگیری از مداخله سیاسی در سیاستهای پولی سازگار است. هدف این است که سیاستهای پولی بر اساس اصول اقتصادی و نه فشارهای سیاسی تنظیم شوند.
2️⃣. خصوصیسازی داراییهای عمومی: یکی از ارکان اصلی نئولیبرالیسم، خصوصیسازی است. این مکتب معتقد است که انتقال داراییها از بخش عمومی به بخش خصوصی کارایی را افزایش میدهد و بار مالی دولت را کاهش میدهد.
3️⃣. نرخ ارز شناور: نئولیبرالیسم از مکانیزمهای بازار آزاد حمایت میکند و نرخ ارز شناور را بهعنوان ابزاری برای تنظیم عرضه و تقاضا در بازار ارز ترجیح میدهد، به جای کنترل دولتی یا نرخ ثابت.
4️⃣. کاهش نسبت مخارج دولت به تولید ناخالص داخلی به ۱۰ درصد: این نشاندهنده کاهش شدید نقش دولت در اقتصاد است که با دیدگاه نئولیبرالیسم مبنی بر محدود کردن اندازه دولت و مخارج عمومی همراستاست.
5️⃣. خصوصیسازی آموزش و سلامت: نئولیبرالیسم بر این باور است که رقابت در بازار آزاد میتواند خدمات بهتری در حوزههایی مثل آموزش و سلامت ارائه دهد، بنابراین خصوصیسازی این بخشها با این مکتب سازگار است.
6️⃣. فروش مواد اولیه ملی به قیمتهای جهانی: این ویژگی با تأکید نئولیبرالیسم بر تجارت آزاد و حذف یارانهها یا قیمتگذاری دستوری همخوانی دارد. فروش به قیمت جهانی یعنی اقتصاد به قوانین بازار جهانی متصل شده و از مداخله دولت در قیمتگذاری اجتناب میشود.
🔹نتیجهگیری:
این ویژگیها به وضوح به سمت نئولیبرالیسم اشاره دارند، مکتبی که در دهههای اخیر توسط اقتصاددانانی مانند میلتون فریدمن و نهادهایی مثل صندوق بینالمللی پول (IMF) و بانک جهانی ترویج شده است. این مکتب در مقابل مکاتب مداخلهگرایانهتر مثل کینزینیسم (Keynesianism) قرار میگیرد که بر نقش فعالتر دولت در اقتصاد تأکید دارد.
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠یکسوم درآمد نفتی کشور صرف خوراک دام میشود
🔹«معاون وزیر جهاد کشاورزی: سالانه ۱۰ میلیارد دلار ارز برای واردات خوراک دام هزینه میشود.» این عدد معادل یکسوم درآمد نفتی کشور است.
🔸آقای معاون وزیر، چرا از بدون برگزاری مناقصه، یک سوم درآمدهای نفتی را با نرخ ترجیحی به وارد کنندگان میدهید؟ در صورت انجام وظیفه قانونیتان ،کل هزینه کشور در این زمینه حداقل ۳ میلیارد دلار کاهش مییابد. یعنی ترک فعل شما سالی به اندازه هزینه ساخت دو پتروپالایشگاه، منجر به چپاول بیتالمال میشود.
🔹قوه قضاییه توجه کند!
اگر وزارت جهاد مدعی اطلاع کذب است، با توجه به اینکه در برنامه میزگرد اقتصاد دیشب (۲۱ فروردین) نیز این موضوع را مطرح کردم، پاسخ دهد.
✍🏻محمدرضا یزدیزاده
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
🟠 ۱۵۰میلیارد دلار یارانه پنهان!
یارانه پنهان یا مالیات پنهان؟ نقدی بر محاسبات غیرواقعی و بحرانساز در حوزه انرژی»
تحلیلی از محمدطاهر رحیمی درباره سخنان اخیر رئیسجمهور پیرامون یارانه پنهان و انرژی
🔹مفهومسازی غلط از "یارانه پنهان"
رحیمی تأکید میکند که آنچه سیاستمداران از آن به عنوان یارانه پنهان یاد میکنند، در واقع سوءبرداشتی از تفاوت قیمت داخلی انرژی با نرخ جهانی (مثل فوب خلیجفارس) است. او توضیح میدهد که این مفهوم با تبدیل قیمتهای داخلی (مثلاً بنزین) به دلارِ بازار آزاد و مقایسه آن با قیمتهای منطقهای، عددی خیالی بهوجود میآورد که به اشتباه به عنوان یارانه پنهان معرفی میشود.
🔸جهشهای ارزی، نه یارانه
او عامل اصلی این اختلاف را نه یارانه، بلکه جهشهای پیاپی نرخ ارز در ایران میداند؛ جهشهایی که طی ۱۳ سال گذشته، بارها و بارها اتفاق افتادهاند. در این ساختار، دولت نه یارانه میدهد بلکه مالیات پنهان از طریق تورم از مردم میگیرد. رحیمی این پدیده را «مالیات کثیف» مینامد—یعنی مالیاتی که بدون آگاهی مردم و از طریق افزایش هزینهها گرفته میشود.
🔹محاسبات نادرست و غیرممکن
او با اشاره به ارقام ۱۵۰ میلیارد دلاری یارانه پنهان، خاطرنشان میکند که این رقم حتی از کل نقدینگی کشور (حدود ۱۰۰ میلیارد دلار) بیشتر است. به گفته او، اگر هدف سیاستگذاران از طرح این عدد، افزایش قیمت حاملهای انرژی و سپس توزیع آن درآمد میان مردم باشد، این طرح هم از نظر فنی غیرممکن و هم از نظر اجتماعی فاجعهآمیز خواهد بود.
🔸آثار اجتماعی و اقتصادی گرانی انرژی
رحیمی با آمار و مثالهایی ملموس، هشدار میدهد که افزایش قیمت بنزین فشار مضاعفی بر دهکهای پایین وارد میکند، ازجمله:
- بیکاری میلیونها راننده تاکسی اینترنتی
- افزایش نرخ تمامشده کالاها
- تشدید فقر و بحرانهای اجتماعی
او میگوید در کشوری با حملونقل جادهای و نداشتن زیرساخت ریلی، گرانی سوخت به معنای قفل شدن اقتصاد است.
🔹هشدار به سادهسازی حکمرانی
در پایان، رحیمی تأکید میکند که حکمرانی اقتصادی نیازمند نگاه چندبعدی (اجتماعی، سیاسی، فرهنگی) است. بسنده کردن به توصیههای تکراری برخی اقتصادخوانان و محاسبات صوری یارانه پنهان، کشور را وارد بحران میکند.
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
🟠 صدای چکمههای سربازان صندوق میآید...
🔸بانک مرکزی جمهوری اسلامی از صندوق بینالمللی پول در زمینه «هدفمندی یارانههای انرژی» درخواست کمک فنی کرده و IMF نیز موافقت کرده است.
در همین ایام، هفته نامه تجارت فردا رسما به اجرای پروژه بچههای شیکاگو در ایران و تکرار تجربه شیلی اعتراف و افتخار کرده است.
🔹برادر و خواهر هموطن! اگر حتی به انقلاب اسلامی و ولایت فقیه اعتقادی ندارید، اگر در دلتان ذرهای مهر ایران هست، تاریخچه اجرای سیاستهای IMF در جهان را بخوانید؛ پروژه بچههای شیکاگو و نتایج فاجعهبار آن در شیلی دوران دیکتاتوری پینوشه را بخوانید.
🔺تجربه سقوط دولت شیخ حسینه واجد را نیز تقدیم میکنم به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دستگاههای امنیتی کشور که مسئولیت حفظ نظام را بر دوش دارند:
🟡 رد پای IMF در سقوط دولت شیخ حسینه
دولت بنگلادش سقوط کرده و کارشناسان و رسانههای وابسته به جریان سرمایهداری، در حال روایت همه چیز هستند به جز حقیقت ماجرا...
انرژی یک کالای کلیدی است که تغییر قیمت آن، دومینووار روی همه کالاها اثر میگذارد. به همین دلیل بود که پس از جنگ اوکراین و وقوع بحران انرژی در اروپا، کشورهای اروپایی بلافاصله تئوریهای اقتصاد بازار را کنار گذاشتند و مبالغ عظیمی یارانه به شهروندان خود پرداخت کردند تا اثر افزایش قیمتهای انرژی را تا حدودی جبران نماید. برای نمونه، سال ۲۰۲۲ دولت آلمان یک بسته یارانه ۳۰۰ میلیارد یورویی برای صیانت از شهروندان خود در برابر افزایش قیمت انرژی اختصاص داد.
🔸اما در همین دوران بحران، صندوق بین المللی پول یک نسخه متفاوت برای بنگلادش بحرانزده ارائه کرد. در فوریه ۲۰۲۳ صندوق بین المللی پول اعلام کرد که در ازای یک برنامه اصلاحات اقتصادی ۴۴ ماهه، با اعطای ۴/۷ میلیارد دلار وام به بنگلادش موافقت کرده است. در بیانیه IMF تصریح شده بود که این برنامه اصلاحات اقتصادی، در عین حال که موجب ثبات اقتصاد کلان و رشد پایدار اقتصادی میشود، از آسیب دیدن اقشار ضعیف جلوگیری خواهد کرد.
روز بعد خبرگزاری رویترز این وام را یک پیروزی برای شیخ حسینه نخستوزیر این کشور خواند که در سال ۲۰۲۴ یک انتخابات پیش رو دارد.
🔹از جمله اصلاحات پیشنهادی صندوق بین المللی پول «معقول سازی یارانهها» بود. صندوق در نسخه خود آورده بود که «معقولسازی یارانههای انرژی منابع مالی را برای هزینههای توسعهای و اجتماعی آزاد خواهد کرد. هرچند افزایش اخیر قیمتها، قیمت بنزین را به نرخ جهانی نزدیک کرده است، اما پیش بینی می شود که یارانه های برق و گاز در سال مالی ۲۰۲۳ به ۰/۹ درصد GDP برسد. در دوران اجرای برنامه اصلاحات اقتصادی، اجرای مکانیسم تعدیل قیمت سوخت بر اساس فرمول، کمک خواهد کرد که درباره عدم پرداخت یارانه سوخت اطمینان حاصل شود. مقامات بنگلادشی همچنین گزینههای مختلف را برای کاهش تدریجی یارانههای برق و گاز در عین تقویت تور ایمنی اجتماعی (برای جلوگیری از آسیب دیدن اقشار ضعیف)، بررسی خواهند کرد». (دقت کنید که یارانه ۳۰۰ میلیارد یورویی دولت آلمان، معادل ۷/۵ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است!)
🔸با آغاز برنامه، پروژه افزایش قیمت برق و گاز برای مردم بنگلادش کلید خورد. تعرفه گاز در بنگلادش طی سال ۲۰۲۳ میلادی ۱۷۸/۸ درصد افزایش یافت و روند افزایش قیمت، در سال ۲۰۲۴ نیز تداوم یافت.
قیمت برق نیز پس از آغاز اجرای برنامه صندوق به همین ترتیب افزایش یافت که اثر دومینووار روی قیمت کالای اساسی داشت.
🔹جامعه بنگلادش آماده یک جرقه بود که منفجر شود. این جرقه با اعتراضات دانشجویی به حکم دادگاه عالی بنگلادش مبنی بر احیای سهمیه ۳۰ درصدی استخدام فرزندان افراد شرکت کننده در جنگ آزادسازی بنگلادش (که باعث جدایی پاکستان شرقی و تشکیل کشور بنگلادش در سال ۱۹۷۱ میلادی شد)، رقم خورد. این اعتراضات، بستری برای وقوع شورشهای اجتماعی شد و به سرنگونی دولت ختم شد. یک بار دیگر، آتش خشم ناشی از فشار اقتصادی که زیر خاکستر نهفته بود، با یک جرقه فرهنگی شعله کشید.
🔸صندوق بین المللی پول پس از سرنگونی دولت شیخ حسینه بیانیه جالبی داده است: «عمیقا بابت تلفات جانی و جراحات وارد شده بر افراد غمگین هستیم اما به حمایت از تلاشها برای تضمین ثبات اقتصادی و تداوم رشد فراگیر ادامه خواهیم داد».
🔹لیبرال های ایرانی در حال روایت سازی برای سرنگونی دولت بنگلادش هستند. یکی مینویسد شورش نسل Z، دیگری می نویسد اعتراض به حکومت دیکتاتوری شیخ حسینه...
یک سوال در اینجا باقی می ماند و آن اینکه چرا IMF اینهمه اصرار بر افزایش قیمت انرژی در کشورهای در حال توسعه و جهان سومی دارد. پاسخ را از گزارش ۶ مهر ۱۳۸۹ صندوق درباره اجرای هدفمندسازی یارانهها در ایران برایتان نقل میکنم: «ایران انرژی بیشتری برای صادرات خواهد داشت».
✍🏻سیدیاسر جبرائیلی
#یادداشت
🇮🇷 کانال اساتید انقلابی
"آموزش و پرورش: میدان اجماع گفتاری، میدان فراموشی رفتاری"
🔴در این کشور، شاید تنها موضوعی که همه ارکان حاکمیت بر سر آن اتفاقنظر دارند، لزوم تحول در نظام آموزش و پرورش است. سالهاست که در سخنرانیها، بخشنامهها و همایشها، از "احقاق حقوق معلمان" و "تکریم منزلت معلمی" به عنوان کلید تحول یاد میشود. همه میگویند موتور پیشرفت کشور از کلاسهای درس میگذرد و معلم باید محور این تحول باشد.
🔴اما عجیب است؛ با وجود این اجماع کمنظیر در حرف، در عمل کوچکترین نشانهای از بهبود واقعی و متناسب در وضعیت معیشتی، رفاهی یا کرامتی معلمان دیده نمیشود.
🔴حتی با اجرای طرحهایی چون رتبهبندی معلمان و تخصیص بودجههای کلان، هنوز هم ۱۰۰ درصد معلمان تازهوارد و درصد قابلتوجهی از معلمان رسمی، برای رسیدن به حداقل حقوق سالانه، ناچارند از بندی به نام "تفاوت تطبیق" استفاده کنند؛ بندی که فلسفهاش این است که دریافتیشان کمتر از حداقل حقوق قانون کار نشود!
🔴به زبان سادهتر: اگر این بند در حکم حقوقی معلمان نباشد، حقوق رسمی بسیاری از آنان حتی به حداقل حقوق کارگر ساده هم نمیرسد.
🔴از سوی دیگر، موضوع فوقالعاده ویژه ۵۰ درصدی که سالهاست طبق قانون برای تمام کارکنان دولت اجرا شده، هنوز هم در حق معلمان اجرایی نشده است. توجیه این ظلم مضاعف، به شکلی عجیب، ارتباط با قانون رتبهبندی عنوان میشود؛ گویی این قانون قرار بوده جای تمام حقوق قانونی دیگر را بگیرد!
🔴جالبتر آنکه فوقالعاده خاص که به دولت اختیار داده تا عقبماندگی مزدی نهادهایی با حداقل دریافتی را جبران کند، به یک تکلیف دستوپاگیر دیگر برای دولت تبدیل شده است؛ چرا که باید برای تمام دستگاهها لحاظ شود و همین بهانهای شده برای تعلل در اجرای آن برای معلمان، به بهانه نبود بودجه!
🔴در حالی که واقعیت روشن است: نیازمندترین قشر به این فوقالعاده خاص، همین معلماناند.
کسانی که سالهاست میان وعدهها و شعارها، بار اصلی تعلیم و تربیت کشور را بر دوش میکشند، اما همچنان در صف دریافت حداقلها ایستادهاند.
🔴چگونه است که سالها حرف از تحول زده میشود، بودجه تصویب میشود، طرح اجرا میشود، اما در نهایت معلم همچنان از این چرخه بیعدالتی بیپایان بیرون نمیآید؟
این همه وحدت در نظر، چرا به هیچ وحدتی در عمل نمیانجامد؟
✍یونس مرادیان
#یادداشت
حکمران؛ روایت عمیق سیاست و اقتصاد
@HokmranOnline
@onlin313