🔵 اهمیت بیش از پیش تنگه هرمز از لحاظ استراتژیک
🗞 بلومبرگ
🔰 #تنگه_هرمز، آبراه باریک دهانه خلیج فارس، کمتر پیش می آید که از مرکز تنش های جهانی به دور باشد. یک راه اصلی #کشتیرانی که حدود یک سوم #نفت انتقالی از روی آب، از آن گذر می کند، به دقت برای نشانه هایی از بروز اختلال رصد می شود.
🔶 در ژانویه 2021، #ایران یک نفتکش #کره_جنوبی را در این منطقه توقیف کرد. درحالی که ایران قبلا تهدید کرده بود، این تنگه را می بندد اما این تنگه همچنان باز است. تنگه هرمز شبیه یک V وارونه است و خلیج فارس را به #اقیانوس_هند متصل می کند. ایران در شمال و #امارات و #عمان در جنوب آن واقع شده اند. این تنگه 100 مایل (161 کیلومتر) طول و در باریک ترین قسمت 21 مایل عرض دارد به طوری که در هر لاین کشتیرانی تنها 2 مایل عرض دارد.
🔶 کم عمقی آن باعث آسیب پذیری کشتی ها در برابر مین ها و نزدیکی به زمین می شود. این تنگه برای #تجارت_نفت در جهان بسیار لازم و ضروری است. براساس آمار #بلومبرگ، نفتکش ها در سال 2020 از طریق این تنگه، نزدیک به 12 میلیون بشکه در روز نفت و #میعانات_گازی از #عربستان، #عراق، #کویت و امارات ارسال کرده اند. این تنگه همچنین برای #گازطبیعی مایع و ال ان جی حیاتی است به طوری که یک چهارم عرضه این محصول، بیشتر از #قطر، در سال 2020 از این تنگه عبور کرده است.
🔶 برخی از شرکت ها به طور موقت حرکت از تنگه را به علت نگرانی های #امنیتی متوقف کردند. #آمریکا از سال 2018، با هدف متوقف کردن فروش نفت ایران به #اقتصاد این کشور صدمه زده است. ایران با ایجاد اختلال در این تنگه، نشان می دهد که قدرت ضربه زدن متقابل به آمریکا و کنترل #نفت_خام را دارد.
🔶 در عین حال، هرگونه افزایش #قیمت نفت می تواند به جبران درآمد ایران که از طریق #تحریم ها از دست داده، کمک کند. جو #بایدن، تلویحا می گوید می خواهد در دوران ریاست جمهوری خود برای بهبود روابط آمریکا با ایران استفاده کند اما تنش ها میان دو کشور به علت تحریم ها و #ترور ژنرال ارشد ایران در اوایل سال 2020 بدتر شده است.
🔶 #جمهوری_اسلامی_ایران در ژانویه 2021 اعلام کرد آمریکا باید 70 میلیارد دلار به عنوان #غرامت تحریم های نفتی ایران بپردازد وگرنه این کشور فعالیت های هسته ای خود را طریق افزایش غنی سازی #اورانیوم بیشتر خواهد کرد.
🔶 زمانی که در سال 2011، تحریم ها علیه ایران اعمال شد، ایران تهدید کرد #تنگه_هرمز را می بندد اما در نهایت این کار را نکرد. #تاجران_نفتی تردید دارند که این کشور این تنگه را کاملا ببندد زیرا مانع #صادرات نفت خود ایران نیز می شود.
https://eitaa.com/joinchat/1029505109Cde87725cf4
🔵اقتصاد_ایران در دوران پساترامپ
✍️ دکتر داود #منظور؛ عضو شورای علمی دفتر مطالعات #دیپلماسی_اقتصادی
🔹یادداشت تحلیلی
🔰 #ترامپ بالاخره رفت. حال این پرسش مطرح است که آیا در عمل آمدن #بایدن تا چه میزان میتواند بر اقتصاد ایران تاثیرگذار باشد؟ آیا در کوتاهمدت تغییری در رویکرد #تحریمی آمریکا نسبت به ایران رخ خواهد داد؟
❇️ تصمیمات بایدن درخصوص برگشت به #برجام و رفع تحریمهای هستهای ایران در شرایطی صورت میگیرد که #فشارهای_حداکثری و بیسابقه آمریکا علیه ایران تاکنون نتوانسته است فعالیتهای منطقهای #ایران را متوقف کند و ایران را به پای میز #مذاکره بنشاند. فشارهای حداکثری آمریکا هماکنون تا جایی جلو رفته است که به اذعان کارشناسان، دیگر #تحریمِ اثرگذاری برای اجرا وجود ندارد و ایران به نقطه اشباعپذیری تحریمها رسیده است و اقتصاد ایران به تدریج توانسته خود را با شرایط تحریمی تطبیق دهد.
❇️ با وجود این، از نظر دولتمردان آمریکا بهترین #سیاست در مقابل ایران آن است که تا حد امکان همچنان به پشتوانه میراث به جا مانده از نظام تحریمهای گسترده دولت #ترامپ، سیاست فشار حداکثری و ایزوله کردن #اقتصاد ایران را بدون برگشت به #برجام و رفع تحریمها ادامه دهند. برای این منظور آنها ممکن است با رویکرد تعلیق تدریجی و مرحلهای تحریمها، اجازه دسترسی محدود به #منابع_مالی و فروش محدود #نفت را به ایران بدهند و در دوره چهارساله اول #بایدن، اقتصاد ایران را همچنان گروگان بگیرند. ترامپ در اعمال تحریمهای ایران عملا از دستاورد دولت #اوباما- بایدن در پیریزی ساختار تحریمهای علیه ایران بهرهبرداری کرد و اقتصاد ایران را تحت فشار حداکثری قرار داد.
❇️ حتی بعد از امضای #برجام نیز که محصول طراحیهای دولت اوباما- بایدن بود، ساختار تحریمها علیه ایران همچنان حفظ شد و از همان روزهای اول اجرای برجام، افراد و نهادهای جدید به لیست تحریمها اضافه شدند. بعد از برجام به #بانکهای_بینالمللی اجازه داده نشد خدمات #بانکی به ایران ارائه کنند. برجام نه تنها موجب از بین رفتن ساختار تحریمها نشد، بلکه ضمن حفظ ساختار تحریمها اثرگذاری آنها بهدلیل #هوشمند شدن تحریمها افزایش یافت و در کنار این تحریمها، فشارهایی مضاعفی نیز برای اجرای دستورات FATF شروع شد تا اثرگذاری تحریمها بیشتر شود. به علاوه، بسیاری از تحریمهای آمریکا علیه ایران از پیچیدگی #تقنینی برخوردارند و توسط یک نظام قانونگذاری چند لایه وضع شدهاند؛ بهطوری که بعید بهنظر میرسد ارادهای برای برداشتن آنها حتی در میان #دموکراتها وجود داشته باشد؛ ضمن اینکه بهزعم مقامات آمریکا سیاست فشار حداکثری ثمربخش بوده است. آنها در سلسلهمراتب تصمیمگیری خود هیچگاه چنین دستاوردی را از دست نخواهند داد؛ هرچند با تغییر لحن و ادبیات سعی بر مخفی کردن آن داشته باشند.
❇️ #بایدن سیاستهای رسمی خود در قبال ایران را در یادداشتی با عنوان «راه هوشمندانهتر در برابر ایران» منتشر کرد. آنچه از این یادداشت مستفاد میشود آن است که #آمریکا تصمیمگیری درخصوص برگشت به برجام و رفع تحریمها را منوط به #مذاکره با دولت جدید ایران پس از مشخص شدن نتایج #انتخابات ریاستجمهوری در سال ۱۴۰۰ خواهد کرد. بر اساس این یادداشت، بایدن بر پیششرط تایید بازگشت «کامل و دقیق» ایران به کلیه #تعهدات_برجامی خود از سوی سازمان بینالمللی انرژی اتمی را برای برگشت آمریکا به برجام و تعلیق تحریمها تاکید خواهد داشت. این پیششرط بار دیگر یادآور وعده نسیه آمریکا در برابر پرداخت نقد از سوی #ایران است.
❇️ بر اساس این یادداشت، دولت بایدن همچنین بر پیششرط گسترش #محدودیتها و تقویت مفاد برجام در موضوعاتی مانند #حضور_منطقهای ایران و توان #موشکهای_بالستیک ایران تاکید خواهد داشت. یکی دیگر از پیششرطهای احتمالی بایدن برای بازگشت به برجام، اصلاح بند غروب #تحریمها (طولانی شدن مدت زمان لازم برای رفع تحریمها) خواهد بود. همچنین تیم بایدن احتمالا بر حضور سایر شرکای بینالمللی خود علاوهبر اعضای ۱+۵ از جمله #عربستان، رژیم صهیونیستی و سایر بازیگران #خاورمیانه مانند امارات در مذاکرات تاکید خواهند ورزید. طبعا، تمامی این #پیششرطها، حداقل به معنای طولانی شدن مقدمات برگشت آمریکا به برجام و کاهش تحریمها خواهد بود.
❇️ در بهترین حالت #بازگشت_آمریکا به برجام به معنای برداشتن تحریمهای #هستهای خواهد بود که در این صورت نیز اقتصاد ایران در یک سطح حداقلی از منافع برجام برخوردار خواهد شد؛ چراکه در دوره ترامپ بسیاری از تحریمها در قالب عناوین غیر هستهای مانند حقوق بشر، تروریسم و برنامه موشکهای بالستیک وضع شده است که دولت #بایدن در صدد است همچنان آنها را تحت عنوان نظام تحریمهای هدفمند حفظ کند.
https://eitaa.com/joinchat/1029505109Cde87725cf4
🔵 چگونه چین به قدرتی تاثیرگذار در غرب بالکان بدل شد؟
🗞 اندیشکده شورای روابط خارجی اروپایی
🔰 اندیشکده «شورای #روابط_خارجی اروپایی» در یادداشتی به بررسی این مسأله پرداخته که چگونه #چین طی یک دهه گذشته به قدرتی مؤثر در منطقه #بالکان بدل شده است. این روند که با تعمیق #نفوذ چین در حوزه زیرساختهای #مالی و #انرژی آغاز شده، به تثبیت آن در حوزههای سیاسی، فرهنگی و رسانهای منجر میشود.
🔶 چین در آستانه دستیابی به اهرم واقعی برای تاثیرگذاری بر انتخاب #سیاستها، نگرشها و روایتها در برخی از برخی کشورهای #اروپای_مرکزی و شرقی است. این روابط ابتدا از #شرکتهای_خصوصی و دولتی کوچک و متوسط در حوزه #تجارت، #بانکداری و انرژی آغاز شد. سپس به توسعه روابط با احزاب، وزارتخانهها و نخبگان سیاسی رسید.
🔶 بخشی از اهرم نفوذ چین در این منطقه به استفاده از #دیپلماسی_فرهنگی متنوع در حوزههای هنر، سینما، #گردشگری، کنسرت، مسابقات کتابخوانی و شبیه آن بازمیگردد. کنترل روایتهای #رسانههای محلی و دولتی درباره قراردادها و مشارکتهای چین در این کشورها و #توسعه روابط بیندانشگاهی و #تحقیقاتی، بخش مهمی از توسعه نفوذ این کشور است.
🔶 اگر دولتهایی با #اقتصاد ضعیف یا متوسط در این منطقه قادر به بازپرداخت #وامهای_کلان چین در حوزه زیرساختهایی مانند #خطوط_ریلی، هواپیمایی، #بنادر و دیگر موارد نباشند، ملزم خواهند شد تا بخشی از مالکیت این #زیرساختها را به پکن منتقل کنند.
🔶 در این مقاله آمده است تفاوت سیاست اتحادیه اروپا با #آمریکا در این منطقه و ضعف آنان در اتخاذ #راهبردی واحد نسبت به این کشورها، به شکلگیری یک #اکوسیستم_اقتصادی و سیاسی با منافع مشترک میان چین و کشورهای #بالکان_غربی منجر شده است.
🔶 به نظر میرسد تعلل در پیوستن برخی کشورهای این محدوده #ژئوپلیتی۵ک به اتحادیه اروپا، مسیر رشد چین در این منطقه را هموار کرد، ولی تلاش دولت #بایدن برای تقویت دوباره همکاریهای #فراآتلانتیک میتواند سرعت نفوذ چین در #اروپای_شرقی و مرکزی را کاهش دهد
https://eitaa.com/joinchat/1029505109Cde87725cf4
🔵 اتحاد تهران و پکن، چالشی برای دولت بایدن است
🔰 «#بلومبرگ»، امضای #سند_راهبردی بین ایران و چین را چالشی برای دولت جدید #آمریکا دانسته و نوشت تعامل نزدیکتر تهران با پکن میتواند به تقویت #اقتصاد این کشور در برابر #تحریمهای_آمریکا کمک کند.
🔶 چین و #ایران با هدف ترسیم روابط اقتصادی، سیاسی و #تجاری خود طی 25 سال آینده توافقنامه ای اساسی را امضا کردند. پكن قصد دارد ضمن خريد #نفت از جمهوری اسلامی، در ايران #سرمايه_گذاری كند.
🔶 توافقنامه "#مشارکت_جامع_راهبردی" که روز شنبه توسط محمدجواد ظریف وزیر #امورخارجه ایران و وانگ یی همتای چینی وی در تهران امضا شد، از سال 2016 که رئیس جمهور شی جین پینگ به ایران سفر کرد، در دست انجام است.
🔶 سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: "این سند می تواند روابط دوجانبه را به سطح #استراتژیک جدید ارتقا دهد." وی گفت که این معامله بر تقویت همکاری در #بخش_خصوصی و نقش ایران در برنامه سرمایه گذاری #زیرساخت ابتکار کمربند و جاده (#جاده_ابریشم جدید) متمرکز است.
🔶 پیش نویس کپی از توافقنامه ای که سال گذشته در رسانه ها منتشر شد، برنامه هایی برای تأمین طولانی مدت #نفت_خام ایران به چین و همچنین سرمایه گذاری در زیرساخت های نفت، گاز، #پتروشیمی، تجدیدپذیر و انرژی هسته ای را نشان می داد.
🔶 نزدیکتر شدن ایران به چین ممکن است به تقویت #اقتصاد آن در برابر تأثیر تحریم های ایالات متحده کمک کند و سیگنال روشنی به اهداف #کاخ_سفید می فرستد.
https://t.me/joinchat/R_D3O8NWWPtAnfv9
🔵 دیپلماسی اقتصادی #سیزدهمین غفلت یا اولین عبرت
🔻یادداشت
🔰 سالهای پیشرو انطباق زمانی معناداری از اسناد روی کاغذمانده و نمانده است که شروع #دولت_سیزدهم و به تبع آن چهاردهم، برنامه #هفتم_توسعه، دوره پایانی #چشمانداز بیستساله و نخستین سالهای #گام_دوم انقلاب اسلامی را چسب و اتصال میدهد. فلذا میتوان مدعی بود کیفیت تداخل، همافزایی یا تزاحم میان #وجهه_ملی و بینالمللی #اقتصاد ایران میتواند منجر به ظهور توأمان آرمان درونزایی و #برونگرایی در نگاه ابلاغیه #اقتصادمقاومتی شود یا اینکه کشور را در دوراهی نافرجامی قرار دهد. دوراهیای که پایان یکی انزوای تولید برای #مصرف_داخلی است و پایان دیگری مصرف برای #تولید بیگانه.
✳️ #کنشگری فعال در بازتاب توانمندیهای داخلی و نیازهای ملی به امکانات و تقاضای برونمرزی را میتوان #دیپلماسی_اقتصادی پویا و موثر نام گذاشت که نتیجهاش همان تحقق روبهافزون درونزایی و #برونگرایی است. هرچند دیپلماسی اقتصادی به اقتضای آنکه دیپلماسی است وجهه عملیاتی، فنی و گاه هنری دارد اما در عقبه دیپلماسی اقتصادی پویا و موثر نگرشی وجود دارد که محل زایش اقتصادی را درون کشور و گرایش توان زایشیافته را در #محیط_بیرونی جستوجو میکند و نه هر نگرش دیگری.
✳️ میتوان ادعا کرد #دولت_سیزدهم علیرغم مشکلات و مسائل پیچیده درکنار #ظرفیتها و فرصتهای فعالشده و مغفول، توان حضور کارآمد در عرصه دیپلماسی اقتصادی پویا و موثر را در چهار محور سرمایه انسانی، نقشهراه، لجستیک تجاری و ترتیبات تجاری داراست تا در پیوند معناداری از #اقتصادملی و بینالمللی، درونزایی و برونگرایی را به منصه ظهور برساند.
✍ رضا #توکلی؛ پژوهشگر دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع)
https://t.me/joinchat/R_D3O8NWWPtAnfv9
🔵اقتصاد #کشورهای_منطقه در 5 سال گذشته
🔹 برای آنکه مشخص شود در 5 سال گذشته چه اتفاقی در حوزه #اقتصاد کشورهای منطقه افتاده است باید رشد #تولید_ناخالص_داخلی این کشورها مورد مقایسه قرار گیرد. زمانی که از رونق یا #رکود_اقتصادی صحبت میشود قبل از هرچیز بحث تولید ناخالص داخلی مطرح است. با شیوع #کرونا رشد تولید ناخالص داخلی اکثر کشورهای جهان در سال 2020 منفی شده است؛ اما میانگین 5 سال اخیر معیار خوبی برای سنجش رشد یا عقب گرد اقتصادی کشورها است.
🔹 در 5 سال گذشته #مالزی با میانگین رشد مثبت 3.7%، #ترکیه 2.6% و #سنگاپور 2.4% موفقترین کشورهای منطقه در رشد اقتصادی بودند و در مقابل #ایران با میانگین منفی 0.7 و #کویت با منفی 0.1 با پدیده کوچک شدن اقتصاد و کاهش تولید ناخالص داخلی خود مواجه بوده اند.
https://eitaa.com/joinchat/1029505109Cde87725cf4
🔵 تأثیر خط لوله نورداستریم2 بر روابط دو سوی آتلانتیک
🔻تحلیل
🔰 اندیشکده شورای #روابط_خارجی_اروپایی به ارزیابی اختلاف آمریکا و اروپا بر سر خط لوله انتقال گاز از #روسیه به آلمان پرداخته است. به گفته نویسندگان لغو کارکرد این #خط_لوله از سوی اروپا، تبعاتی برای مدیریت روابط دروناتحادیهای خواهد داشت که باید از سوی #آمریکا و اتحادیه مدیریت شود. به همین دلیل از سه منظر مورد ارزیابی قرار داده است.
🔶 از منظر #آلمان
اصرار برلین بر این خط لوله سبب خواهد شد اعتبار #سیاست_خارجی این کشور نزد متحدان غربیاش خدشهدار شود. زیرا این تصور را شکل میدهد که در سیاست خارجی آلمان، مؤلفهای مهمتر از #اقتصاد نیست و حاضر است منافع متحدان را فدای آن کند.
🔶 از منظر #آمریکا
سوءاستفاده از سلاح #تحریم علیه متحدان، پیام خوبی نخواهد داشت. بایدن باید رویه یکجانبه #ترامپ را کنار بگذارد و سعی نماید مسائل اختلافی با #اروپا را با گفتگو به نتیجه برساند. هزینه سیاسی این تحریم اقتصادی بر روابط دو سوی #اقیانوس_اطلس بالاست.
🔶 از منظر #روسیه
از نگاه روسیه، این بازی برد – برد است. اگر خط لوله عملیاتی شود که سهم روسیه از #بازار_گاز اروپا افزایش مییابد و اگر نشود، مستمسکی برای اختلافافکنی درون اتحادیه و #توسعه نفوذش در شرق اروپا خواهد داشت.
🔶 در عین حال که دولت #بایدن از ابتدا مواضع سختگیرانهای نسبت به مسکو اتخاذ کرده و سعی در جلوگیری از فعالیت این خط لوله داشته، ولی #مسکو قدرتی نیست که به راحتی مانند دیگر دولتهای رقیب یا دشمن آمریکا، در برابر مجازاتهای اقتصادی عقبنشینی کند. علاوه بر آنکه ایالات متحده نیز از موقعیت قدرتمند پیشین در اروپا برخوردار نیست
https://eitaa.com/joinchat/1029505109Cde87725cf4
🔵 چراغی که به خانه رواست؛ تاملی بر بازگشت #سرمایه_ایرانیان خارج از کشور
🔻تحلیل
🔰 از تراژدیهای مرسوم اذهان عمومی و دانشگاهیان ایران در دهههای اخیر پدیده #فرارمغزها بوده که البته درک آن تنها به مهاجرت #نخبگان دانشگاهی و حوزه علمی محصور مانده است. #اقتصاد ایران طی 30 سال گذشته با بیش از دو برابر نرخ رشد #مهاجرت، در سال2019 بیش از یکمیلیون و 300 هزار #شهروند_مقیم خارج از کشور را مطابق با آمار سازمانملل متحد نشان داده است.
❇️ جلب و جذب سرمایههای ایرانیان #خارج_ازکشور، از تکموضوعاتی است که محل مناقشه رویکردهای موجود در #اقتصادسیاسی ایران نبوده است. به تناوب در بیان دولتهای پنجم تا دوازدهم ورود به بسترسازیها و اقدام برای توجه دادن به #سرمایه_ایرانیان خارج از کشور، مورد موافقت بوده است.
❇️ در سطح حاکمیتی نیز طی #سیاستهای_کلی برنامههای چهارم، پنجم و ششم توسعه، سند #چشمانداز 20ساله و ابلاغیه #اقتصادمقاومتی بهعنوان اسناد و متون بالادستی بهصراحت موضوع ایرانیان خارج از کشور را با قید اولویت در حوزههای #انتقال_فناوری و جذب سرمایهگذاری خارجی اشاره داشتهاند.
✍ رضا توکلی
https://eitaa.com/joinchat/1029505109Cde87725cf4