💢نظام قانونی فقه و اصول [21] 💠 تأثیر مذاهب کلامی بر ادبیات عرب لغت و ادبیات عرب بعد از نزاع‌های مذهبی میان شیعه و سنی نوشته شد. ‏برخی گفته‌اند که در اسلام در هیچ مسئله‌ای همچون امامت خون و خونریزی ‏نشد. (‎ ‎‏أعظم خلاف بين الأمة خلاف الإمامة اذ ما سلّ سیف فی الاسلام علی قاعدة دینیة مثل ما سلّ ‏علی الامامة فی کل زمان؛ شهرستانی، الملل و النحل، ج1، ص20‏)‏ ‏ به همین دلیل صرف و نحو که از قرن دوم شروع می‌شود تحت تأثیر ‏مذاهب بود. کوفه به طور کلی شیعه بود و بصره به طور کلی سنی بود. مثلاً ابن ‏هشام چون اشعری است و قائل به وعد و عید نیست در معنای معاوضه آیه «إِنَّ ‏اللَّـهَ اشْتَرَی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ...»‏ ‎ ‎‏. _(التوبة: ١١١‏)‏ می‌گوید: باء برای ‏سببیت نیست؛ معتزله می‌گویند: هست!.‏ ‏1️⃣ همچنین معنای باء را در آیه «وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکم‏ وَ أَرْجُلَکمْ»‏ (المائدة: ٦‏)‏ به گونه‌ای معنا ‏کردند که با فتوای خودشان سازگار باشد.‏ 2️⃣‏. ‏در روایات ما آمده است؛ «فَعَرَفْنَا ‏حِینَ قَالَ: «بِرُؤُسِکمْ» أَنَّ الْمَسْحَ بِبَعْضِ الرَّأْسِ؛ لِمَکانِ الْبَاء»3️⃣ چون ماده «مَسَحَ» ‏نیازی به باء ندارد و خودش متعدی می‌شود: «وامسحو رئوسکم»؛ اینجا که باء ‏آمده است باید نکته‌ای باشد و آن اینکه مسح بخشی از سر مراد است، بلکه ‏وقوع مسح علی الرأس مراد است. نظر به ایقاع المسح است نه اینکه تمام سر ‏مقصود باشد لذا آمده است «وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکم‏ وَ أَرْجُلَکمْ إِلَی الْکعْبَین‏» غیر از ‏‏«فَاغْسِلُوا وُجُوهَکمْ وَ أَیدِیکم‏» است که کل آن باید شسته شود. در تیمم هم باء ‏آمده است که نکته هردو یکی است؛ «فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکمْ وَ أَیدِیکمْ مِنْهُ» ( النساء: ٤٣‏)‏ ‏.‏ 1️⃣ ‏.««ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِمَا کنتُمْ تَعْمَلُونَ» النحل: ٣٢، و انما لن نقدرها باء السببیه کما قال المعتزله و ‏کما قال الجمیع فی: «لن یدخل احدکم الجنه بعمله» مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، ج2، ص133‏ 2️⃣‏. «الحادی عشر: التبعیض ... قیل و منه «وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکم» و الظاهر ان الباء فیهن للالصاق، و ‏قیل: هی فی آیه الوضوء للاستعانه، و إن فی الکلام حذفاً و قلباً، فان «مسح» یتعدّی الی المزال عنه ‏بنفسه، و الی المزیل بالباء، فالاصل: امسحوا رئوسکم بالماء» مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، ج2، ‏ص140 3️⃣‏«عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِيهِ؛ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ، عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِيعاً، عَنْ حَمَّادِ بْنِ ‏عِيسی‏، عَنْ حَرِيزٍ، عَنْ زُرَارَةَ، قَالَ‏: قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ (ع): أَ لَاتُخْبِرُنِي مِنْ أَيْنَ عَلِمْتَ‏، وَ قُلْتَ: «إِنَّ ‏الْمَسْحَ بِبَعْضِ الرَّأْسِ، وَ بَعْضِ الرِّجْلَيْنِ؟».‏ فَضَحِک، ثُمَّ قَالَ: «يَا زُرَارَةُ، قَالَ‏ رَسُولُ اللَّهِ (ص)، وَ نَزَلَ بِهِ الْکتَابُ مِنَ اللَّهِ؛ لِأَنَّ اللَّهَ- عَزَّ وَ جَلَّ- يَقُولُ: ‏‏«فَاغْسِلُوا وُجُوهَکمْ» فَعَرَفْنَا أَنَّ الْوَجْهَ کلَّهُ يَنْبَغِي‏ أَنْ يُغْسَلَ‏، ثُمَّ قَالَ: «وَ أَيْدِيَکمْ إِلَی الْمَرافِقِ‏» ثُمَّ فَصَّلَ ‏بَيْنَ الْکلَامِ‏، فَقَالَ: «وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِکمْ» فَعَرَفْنَا حِينَ قَالَ: «بِرُؤُسِکمْ‏» أَنَّ الْمَسْحَ بِبَعْضِ الرَّأْسِ‏؛ لِمَکانِ ‏الْبَاءِ، ثُمَّ وَصَلَ الرِّجْلَيْنِ بِالرَّأْسِ، کمَا وَصَلَ الْيَدَيْنِ بِالْوَجْهِ، فَقَالَ: «وَ أَرْجُلَکمْ إِلَی الْکعْبَيْنِ» فَعَرَفْنَا حِينَ ‏وصل‌ها بِالرَّأْسِ أَنَّ الْمَسْحَ عَلی‏ بعض‌ها، ثُمَّ فَسَّرَ ذلِک رَسُولُ اللَّهِ (ص) لِلنَّاسِ، فَضَيَّعُوهُ‏، ثُمَّ قَالَ: «فَلَمْ ‏تَجِدُوا ماءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِکمْ وَ أَيْدِيکمْ مِنْهُ» فَلَمَّا وَضَعَ الْوُضُوءَ إِنْ لَمْ تَجِدُوا ‏الْمَاءَ، أَثْبَتَ بَعْضَ‏ الْغَسْلِ مَسْحاً؛ لِأَنَّهُ قَالَ: «بِوُجُوهِکمْ‏» ثُمَّ وَصَلَ بِهَا «وَ أَيْدِيَکمْ» ثُمَّ قَالَ: «مِنْهُ‏» أَيْ مِنْ ‏ذلِک التَّيَمُّمِ؛ لِأَنَّهُ عَلِمَ أَنَّ ذلِک أَجْمَعَ‏ لَمْ يَجْرِ عَلَی الْوَجْهِ؛ لِأَنَّهُ يَعْلَقُ‏ مِنْ ذلِک‏ الصَّعِيدِ بِبَعْضِ الْکفِّ، وَ ‏لَايَعْلَقُ بِبَعْضِهَا، ثُمَّ قَالَ: «ما يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ‏ عَلَيْکمْ‏ مِنْ حَرَجٍ» وَ الْحَرَجُ الضِّيقُ». کافي، ج‏5، ص: 96‏ ادامه دارد👇 #نظام_قانونی #ادبیات_قانونی 🏠@ostadmadadi